LÝ LUẬN CHUNG VỀ BẢO HIỂM XE CƠ GIỚI VÀ TRỤC LỢI NGHIỆP VỤ BẢO HIỂM VẬT CHẤT XE CƠ GIỚ1

LÝ LUẬN CHUNG VỀ BẢO HIỂM XE CƠ GIỚI VÀ TRỤC
LỢI NGHIỆP VỤ BẢO HIỂM VẬT CHẤT XE CƠ GIỚI.
1.1. Tình hình sử dụng xe cơ giới ở Việt Nam hiện nay
Qua thực tế ở Việt Nam cho thấy, xe cơ giới có ưu điểm là tính cơ động
cao và linh hoạt, có thể di chuyển trên địa bàn phức tạp, tốc độ cao và chi phí
tương đối thấp. Tuy nhiên vấn đề an toàn đang là vấn đề lớn được đặt ra đối với
loại hình giao thông này.
Tai nạn giao thông xảy ra để lại những hậu quả rất nặng nề và hiện nay
vẫn còn là bài toán khó đối với các ban ngành chức năng ở Việt Nam. Qua số
liệu thống kê cho thấy số vụ tai nạn giao thông ngày càng tăng nhanh kể cả về
quy mô lẫn mức độ nghiêm trọng.
Bảng 1.1: Tình hình tai nạn giao thông ở Việt Nam 2007-2010
Năm Số vụ tai nạn (vụ) Số người bị thương (người) Số người chết (người)
2007 14.624 10.546 13.150
2008 12.800 8.100 11.600
2009 12.410 7.980 11.550
2010 14.442 10.633 11.449
(Nguồn: Báo cáo của ủy ban an toàn giao thông quốc gia)
Nhìn vào bảng số liệu ta thấy số vụ tai nạn giao thông ở nước ta vẫn còn
ở mức cao, bình quân 1 năm có tới khoảng 12000 người chết và khoảng 9500
người bị thương.Nguyên nhân là do có sự chủ quan,thực hiện kém quyết liệt các
biện pháp hạn chế tai nạn giao thông của chính phủ,một phần so hệ thống đường
xá bị quá tải,xuống cấp,một phần cũng do ý thức của người tham gia giao
thông…
1.2. Sự cần thiết khách quan của bảo hiểm vật chất xe cơ giới
1.2.1. Sự cần thiết của bảo hiểm vật chất xe cơ giới
Như trên đã phân tích, tình hình tai nạn giao thông ngày càng tăng cả
về số vụ và mức nghiêm trọng. 70% số người đi trên các phương tiện giao thông
là trụ cột gia đình cũng như ở các doanh nghiệp nên khi tai nạn giao thông xảy
ra thì thiệt hại không chỉ bó hẹp trong phạm vi tai nạn mà còn làm mất thu nhập
cho gia đình, ảnh hưởng đến quá trình sản xuất kinh doanh và hậu qủa cho nền

kinh tế quốc dân. Bên cạnh đó còn tồn tại tình trạng trốn tránh trách nhiệm của
người gây ra tai nạn, vì vậy việc giải quyết bồi thường trở nên rất khó khăn, lợi
ích của người bị tai nạn không được đảm bảo, gây ảnh hưởng tiêu cực trong dư
luận xã hội. Vì thế nhu cầu lập một quỹ chung đề bù đắp tổn thất do tai nạn xe
cơ giới là một yếu tố khách quan.
Trên thực tế, việc giải quyết hậu quả của những vụ tai nạn giao thông
thường rất phức tạp và mất nhiều thời gian. Sau khi gây tai nạn một phần do
hoảng sợ, một phần do thiếu trách nhiệm, lái xe bỏ trốn để mặc cho nạn nhân
phải chịu hậu quả. Cũng có trường hợp, lái xe quá nghèo, không đủ khả năng tài
chính để bồi thường thiệt hại cho người thứ ba cũng như cho chủ xe và hàng
hóa trên xe. Trường hợp xấu hơn nữa, sau khi bị tai nạn lái xe thiệt mạng thì sẽ
không thể bồi thường cho người bị tai nạn được.
Chính vì vậy, để đảm bảo bù đắp thiệt hại sau những vụ tai nạn thì việc
tham gia bảo hiểm xe cơ giới là hoàn toàn cần thiết. Nhà bảo hiểm sẽ bù đắp các
thiệt hại của chính chủ xe,giúp họ nhanh chóng khắc phục hậu quả tai nạn và
sớm ổn định sản xuất kinh doanh, ổn định cuộc sống.
1.2.2. Tác dụng của bảo hiểm vật chất xe cơ giới
Bảo hiểm xe cơ giới có vai trò rất to lớn và đầy tính nhân văn, cộng đồng.
Nó không chỉ phát huy tác dụng đối với riêng cá nhân tổ chức tham gia bảo
hiểm và còn có tác dụng quan trọng đối với xã hội và Nhà nước.
Đối với cá nhân, tổ chức.
Rủi ro là yếu tố ngẫu nhiên, không thể lường trước được, nó có thể xảy ra
đối với bất kì một cá nhân hay tổ chức, bất kì phương tiện nào và hoàn toàn nằm
ngoài ý muốn chủ quan của con người. Khi tai nạn xảy ra gây những thiệt hại về
kinh tế, ảnh hưởng đến thu nhập, đời sống, sản xuất kinh doanh của các cá nhân,
doanh nghiệp tham gia bảo hiểm, thậm chí gây thiệt hại đến cả tính mạng. Hoạt
động bảo hiểm, trước hết là nhằm khắc phục hậu quả của rủi ro và các nghiệp
vụ BHVCXCG sẽ đảm bảo cho người tham gia bảo hiểm đươc trợ cấp hoặc bồi
thường về vật chất, tài chính để khắc phục hậu quả, ổn định cuộc sống. Từ đó
họ có điều kiện để phát triển sản xuất kinh doanh và các hoạt động khác một

cách bình thường.
Bên cạnh đó, nhờ có quỹ chung do người tham gia bảo hiểm đống góp,
khi có tai nạn xảy ra, nhà bảo hiểm giải quyết bồi thường được nhanh chóng,
kịp thời góp phần xoa dịu bớt căng thẳng giữa chủ xe và nạn nhận.
Đối với nhà nước.
Thiệt hại của tai nạn giao thông để lại rất nhiều hậu quả thương tâm:
những người tàn tật không có khả năng lao động, những em bé mồ côi không
nơi nương tựa, những gia đình rơi vào cảnh bần cùng khó khăn…Nếu như
không có quỹ bảo hiểm xe cơ giới thì hàng năm ngân sách Nhà nước phải chi ra
một số tiền tương đối lớn để trợ cấp cho các thành viên, doanh nghiệp khi gặp
khó khăn. Rõ ràng là BHVCXCG góp phần không nhỏ tiết kiệm chi tiêu của
Nhà nước, tạo điều kiện để ngân sách Nhà nước đầu tư vào những vấn đề xã hội
cần thiết khác, đưa đất nước ngày càng phát triển công bằng và văn minh hiện
đại hơn.
Đối với xã hội.
Bên cạnh việc bồi thường những tổn thất, khắc phục những rủi ro, tai nạn,
BHVCXCG còn có tác dụng to lớn trong việc đề phòng, hạn chế tổn thất, giảm
thiểu tai nạn giao thông. Các cơ quan, công ty bảo hiểm đóng góp tài chính một
cách tích cực để thực hiện các biện pháp phòng tránh tai nạn, mua sắm thêm các
dụng cụ phòng cháy chữa cháy, cùng ngành giao thông làm các biển báo, đường
lánh nạn. Hàng năm các doanh nghiệp bảo hiểm đóng góp hàng chục tỷ đồng
cho công tác đề phòng và hạn chế tai nạn. Tất cả những đóng góp đó là sự cố
gắng đáng ghi nhận và biểu dương đối với các công ty bảo hiểm.
Một ý nghĩa to lớn khác mà BHVCXCG mang lại chính là ở tính cộng
đồng được phát huy trong đông đảo quần chúng. Người tham gia bảo hiểm cùng
đóng một khoản phí vào quỹ bảo hiểm chung vừa là để bảo vệ cho chính mình
vừa là sự tương trợ giúp đỡ những người khác không may gặp phải rủi ro. Đó là
một phẩm chất đáng quý của con người và xứng đáng được mọi người hưởng
ứng.
Kinh doanh bảo hiểm là một chu trình đảo ngược. Công ty bảo hiểm thu

của khách hàng một khoản phí và thực hiện lời cam kết của mình trong suốt thời
gian bảo hiểm, vì vậy doanh nghiệp bảo hiểm luôn có một khoản tiền nhàn rỗi.
Số tiền đó một phần được sử dụng để đem đi đầu tư sinh lời. Bảo hiểm không
chỉ đóng vai trò là một công cụ đảm bảo an toàn mà còn là một trung gian tài
chính, nắm giữ phần quan trọng trong các công ty thương nghiệp và thương mại
lớn.
Với vai trò trên, bảo hiểm đã phát huy tác dụng hết sức đặc biệt trong nền
kinh tế thị trường, đó là: Bảo hiểm là một kênh huy động vốn để đầu tư phát
triển kinh tế - xã hội.
1.3. Nội dung cơ bản của bảo hiểm vật chất xe cơ giới
1.3.1. Một số khái niệm liên quan
Khái niệm bảo hiểm:
" Bảo hiểm là một hoạt động dịch vụ tài chính, thông qua đó một cá nhân
hay một tổ chức có quyền được hưởng bồi thường hoặc chi trả tiền bảo hiểm
nếu rủi ro hay sự kiện bảo hiểm xảy ra nhờ vào khoản đóng góp phí bảo hiểm
cho mình hay cho người thứ ba. Khoản tiền bồi thường hoặc chi trả này do một
tổ chức đảm nhận, tổ chức này có trách nhiệm trước rủi ro hay sự kiện bảo hiểm
và bù trừ chúng theo quy luật thống kê ".Đây là khái niệm mang tính chung nhất
của bảo hiểm, bởi vì nó đã bao quát được phạm vi và nội dung của tất cả các
loại hình bảo hiểm.
Khái niệm kinh doanh bảo hiểm:
" Kinh doanh bảo hiểm là hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm
(DNBH) nhằm mục đích sinh lợi, theo đó DNBH chấp nhận rủi ro của bên mua
bảo hiểm, trên cơ sở bên mua đóng phí bảo hiểm để doanh nghiệp trả tiền cho
người thụ hưởng hoặc bồi thường cho bên mua bảo hiểm khi có các sự kiện bảo
hiểm xảy ra ".(theo luật kinh doanh bảo hiểm 2000)
Khái niệm xe cơ giới:
Theo luật giao thông đường bộ : “ Xe cơ giới bao gồm ô tô, máy kéo, xe
máy thi công, xe máy nông nghiệp lâm nghiệp và các loại xe đặc chủng khác sử
dụng vào mục đích an ninh quốc phòng (kể cả rơ mooc và sơ mi rơ mooc được

kéo bởi ô tô hoặc máy kéo), xe mô tô hai bánh, mô tô ba bánh, xe gắn máy và
các loại xe cơ giới tương tự (kể cả xe dung cho người tàn tật) có tham gia giao
thông.
Như vậy, có thể hiểu xe cơ giới là tất cả các loại xe hoạt động trên đường
bộ bằng chính những động cơ của mình và được phép lưu hành trên lãnh thổ của
mỗi quốc gia. Xe cơ giới chiếm một số lượng lớn và có một vị trí quan trọng
trong ngành giao thông vận tải, ngành kinh tế có ảnh hưởng tới tất cả các ngành,
nó là sợi dây kết nối các mối quan hệ lưu thông hàng hóa giữa các vùng, giữa
trong và ngoài nước, tạo điều kiện phát triển kinh tế và phục vụ nhu cầu đi lại
của nhân dân.
1.3.2. Nghiệp vụ bảo hiểm vật chất xe cơ giới
1.3.2.1.Đối tượng bảo hiểm
Bao gồm tất cả những chiếc xe còn giá trị và được phép lưu hành trên
lãnh thổ của quốc gia.Đối với xe ô tô các loại có thể tham gia bảo hiểm toàn bộ
vật chất xe cũng có thể tham gia bảo hiểm từng bộ phận của chiếc xe.
1.3.2.2.Phạm vi bảo hiểm
- Tai nạn bất ngờ,ngoài tầm kiểm soát của chủ xe,lái xe trong các trường
hợp:đâm va, lật đổ,hỏa hoạn,cháy,nổ...
- Những rủi ro bất khả kháng do tiên nhiên: bão lụt, sét đánh, động đất,
mưa đá,sóng thần...
- Mất toàn bộ xe trong các trường hợp: xe bị mất trộm,xe bị cướp...
- Ngoài ra công ty còn thanh toán cho chủ xe những chi phí cần thiết và
hợp lý phát sinh do tai nạn thuộc phạm vi bảo hiểm.
Trong mọi trường hợp,tổng số tiền bồi thường thực tế không vượt quá số
tiển bảo hiểm được ghi trên giấy chứng nhận bảo hiểm.
1.3.2.3.Điểm loại trừ trách nhiệm bảo hiểm
- Hao mòn tự nhiên, mát giá, giảm dần chất lượng, hỏng hóc do khuyết tật
hoặc hư hỏng thêm do sửa chữa
- Hư hỏng về điện hoặc bộ phận máy móc, thiết bị săm lốp bị hư hỏng mà
không do tai nạn gây ra

- Mất cắp bộ phận xe(trừ khi có thỏa thuận khác)
- Hư hỏng do khuyết tật,mất giá trị,giảm dần chất lượng cho dù có Giấy
chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường
- Hư hỏng hoặc tổn thất thêm do sửa chữa
- Tổn thất đối với săm lốp,bạt thùng xe,đề can,chắn bùn,chữ nhãn
hiệu,chụp đầu trục bánh xe,biểu tượng của nhà sản xuất trừ trường hợp tổn thất
xảy ra do cùng một nguyên nhân và đồng thời các bộ phận của xe trong cùng
một vụ tai nạn
- Sau khi sửa chữa,đại tu,hoặc cải tạo mới theo quy định phải đăng kiểm
lại mà chưa đi dăng kiểm theo quy định của nhà nước
- Tổn thất động cơ do xe hoạt động trong vùng đang bị ngập nước(trừ khi
có thỏa thuận khác)
- Mức miễn thường thỏa thuận được ghi trên giấy chứng nhận bảo hiểm