MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỐI VỚI CÔNG TÁC QUẢN LÍ TÀI CHÍNH BHXH VIỆT NAM TRONG THỜI KÌ TỚI

Đại học Kinh tế quốc dân Luận văn tốt nghiệp
Một số giải pháp đối với công tác quản lí tài
chính BHXH Việt Nam trong thời kì tới
I. Những quan điểm chủ yếu về vấn đề quản lí tài chính BHXH
Việt Nam trong giai đoạn tới.
1. Quan điểm trong xây dựng chính sách BHXH.
Trong quá trình xây dựng chính sách BHXH phải thực sự quan tâm tới
đờng lối, điều kiện kinh tế của đất nớc để từ đó đa ra đợc những chính sách
phù hợp. Sau đây là những quan điểm chủ yếu trong xây dựng chính sách
BHXH Việt Nam:
- Chính sách BHXH phải thể hiện đợc đờng lối đổi mới, phát triển của Đảng và
Nhà nớc ta trong thời kì mới, thời kì công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc.
- Chính sách BHXH phải phù hợp với điều kiện kinh tế- xã hội của nớc ta hiện
nay.
- Nhà nớc thống nhất quản lí và ban hành chính sách BHXH theo hớng phát huy
quyền của các bên tham gia BHXH.
- Đa dạng hoá các hình thức BHXH.
- Hoàn thiện cơ chế hoạt động và tổ chức bộ máy thực hiện chính sách BHXH
cho phù hợp với điều kiện của đất nớc.
1. Những quan điểm cụ thể trong công tác quản lí tài chính BHXH Việt
Nam trong giai đoạn tới.
- Quỹ BHXH hình thành nên từ những đóng góp của các bên than gia, trong đó
gồm ngời lao động và cả chủ sử dụng lao động. Bên cạnh đó có sự hỗ trợ của
NSNN, tiền sinh lời từ hoạt động đầu t tăng trởng quỹ và các nguồn thu hợp
pháp khác.
- Quỹ BHXH đợc quản lí tập trung, thống nhất, dân chủ và công khai trong toàn
hệ thống BHXH Việt Nam; hoạch toán theo quỹ thành phần độc lập với NSNN
và đợc Nhà nớc bảo hộ.
1
Đại học Kinh tế quốc dân Luận văn tốt nghiệp
- Quỹ BHXH đảm bảo cho các đối tợng hởng chế độ sau ngày 1/10/1995 (trớc

ngày này do NSNN đảm bảo); chi BHYT cho các đối tợng tham gia BHYT; chi
quản lí bộ máy của hệ thống BHXH Việt Nam; chi xây dựng cơ bản và các
khoản chi khác.
- BHXH có trách nhiệm dùng quỹ nhàn rỗi để đầu t an toàn, bảo toàn đợc giá trị
quỹ và có hiệu quả về mặt kinh tế- xã hội.
- Quỹ BHXH đợc hoạch toán riêng và cân đối thu chi theo từng năm.
II. Giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lợng hoạt động quản lí
tài chính BHXH trong gian đoạn tới.
1. Bài học kinh nghiệm từ hệ thống BHXH CHLB Đức và Trung Quốc.
Qua tìm hiểu về tổ chức quản lí và hoạt động tài chính của hai hệ thống
BHXH trên ta nhận thấy một số những u điểm nh khắc phục đợc sự ảnh hởng
từ môi trờng kinh tế. Đặc biệt là hệ thống BHXH của CHLB Đức hiện nay
đang thực hiện theo phơng thức hàng năm sẽ thống kê ra số chi, trên cơ sở số
liệu đó tính toán số thu hợp lí cho năm đó. Thực hiện nh vậy lạm phát không
thể ảnh hởng tới quỹ BHXH cũng nh việc chi trả các chế độ chính sách. Vì
vậy, BHXH sẽ chủ động hơn trong việc quản lí tài chính. Hiện nay dự trữ quỹ
BHXH là rất nhỏ chứng tỏ quỹ BHXH đảm bảo đợc khả năng chi trả một cách
tơng đối ổn định. Tuy vậy việc triển khai thực hiện phơng thức này đòi hỏi
phải có những điều kiện nhất định. Thờng là ở những nớc phát triển, có tiềm
năng kinh tế đủ mạnh thì mới có thể áp dụng đợc phơng pháp này. Việc triển
khai phơng thức này tại Việt Nam là tơng đối khó khăn, việc thống kê là rất
khó chính xác, chi phí lớn. Hơn nữa điều kiện kinh tế nớc ta là nớc đang phát
triển, điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn. Tuy vậy BHXH CHLB Đức hiện
nay đợc tổ chức thực hiện thông qua cả tổ chức BHXH t nhân, nh vậy sẽ có sự
cạnh tranh và tất yếu của cạnh tranh là hiệu quả hoạt động càng cao. Từ hoạt
động của BHXH CHLB Đức có thể đa việc triển khai việc thực hiện một số
chính sách thông qua hệ thống BHXH t nhân là khả thi tại BHXH Việt Nam.
Đối với hệ thống BHXH Trung Quốc, đây là hệ thống BHXH đợc tổ
chức nh một hệ thống mở, các chính sách đợc cụ thể hóa và thực hiện cha thực
sự thống nhất trong cả nớc song tính hiệu lực tơng đối cao. Đây cũng là một

2
Đại học Kinh tế quốc dân Luận văn tốt nghiệp
điểm mạnh mà BHXH Việt Nam cần xem xét vì hiện nay tính hiệu lực trong
các quy định của nớc ta là cha cao. Các đối tợng bắt buộc tham gia của BHXH
Việt Nam thực hiện cha đầy đủ, việc trốn đóng hay nợ đọng vẫn là những vấn
đề còn tồn tại. Bên cạnh đó, việc tổ chức quỹ thành hai phần: phần thứ nhất là
một phần phí do ngời sử dụng lao động nộp để sử dụng chung, phần thứ hai
bao gồm phần phí do ngời lao động nộp và phần còn lại do ngời sử dụng nôp.
Phần thứ hai này đợc tổ chức thành tài khoản cho ngời lao động, họ có thể chủ
động hơn trong các kế hoạch tài chính của mình.
2. Những giải pháp cụ thể.
2.1. Giải pháp cho công tác quản lí thu BHXH.
Quản lí đối tợng tham gia và đóng góp đầy đủ, chính xác, đúng thời hạn
là mục tiêu của chính sách quản lí thu. Để thực hiện tốt công tác quản lí thu
BHXH, cần thực hiện áp dụng những biện pháp sau:
- Cần tích cực phối kết hợp với các ban ngành quản lí từ Trung ơng đến địa ph-
ơng, trớc tiên là quản lí tốt các đơn vị bắt buộc tham gia BHXH, sau đó ta mới
quản lí đến lao động trong đơn vị đó. Một thực tế hiện nay là còn rất nhiều đơn
vị nhỏ cha thực hiện tham gia BHXH cho những lao động của đơn vị mình.
Muốn thực hiện tốt công việc này chúng ta có thể thông qua những đơn vị, cơ
quan có thẩm quyền cấp giấy phép thành lập và hoạt động nh: Sở kế hoạch và
đầu t, cơ quan quản lí, cục thế,... . Nh vậy ngay khi thành lập các đơn vị này
phải tham gia thực hiện ngay từ đầu và trong quá trình hoạt động sau này
BHXH Việt Nam sẽ dễ dàng quản lí hơn.
- Trên cơ sở quản lí các đối tợng tham gia, BHXH Việt Nam có thể thực hiện
phân loại các đơn vị sử dụng lao động để dễ dàng trong công tác kiểm tra theo
dõi việc thực hiện chính sách BHXH. Chúng ta có thể phân loại các đơn vị nh
sau: khối hành chính sự nghiệp, khối doanh nghiệp Nhà nớc, khối doanh
nghiệp có vốn đầu t nớc ngoài, khối doanh nghiệp ngoài quốc doanh, các đơn
vị khác (cán bộ xã phờng, các tổ chức, ....). Việc phân loại trên giúp cho

BHXH Việt Nam dễ dàng hơn trong việc quản lí các đối tợng, có thể phân
công cán bộ hợp lí hơn.
- Thứ hai là công tác cấp sổ cho ngời lao động để theo dõi quá trình tham gia và
đóng góp của họ vào quỹ BHXH. Hiện nay công tác này thực hiện tơng đối
3
Đại học Kinh tế quốc dân Luận văn tốt nghiệp
tốt, song cần đa những ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lí hoạt động
này. Công nghệ mới này sẽ thay thế các phơng pháp thủ công trong việc cập
nhật những thay đổi về của đối tợng tham gia BHXH. Công việc này có thể
giúp giảm chi phí mà tính chính xác lại cao, đây cũng là lĩnh vực đợc u tiên áp
dụng công nghệ trong quản lí sớm nhất. Cần tích cực hơn nữa trong việc
nghiên cứu ứng dụng công nghệ cho công tác quản lí thu phù hợp với từng loại
đối tợng, từng địa phơng. Đây là hớng đi lâu dài, đảm bảo thực hiện nhanh
chóng, chính xác và tiết kiệm đợc chi phí quản lí.
- Bên cạnh những biện pháp quản lí trên chúng ta cũng cần đẩy mạnh công tác
giáo dục, tuyên truyền cho các đối tợng thông qua các phơng tiện thông tin đại
chúng. Qua đó họ có thể nhận thức đợc tầm quan trọng cũng nh ý nghĩa của
việc tham gia BHXH. Có thể từ đó ngay chính ngời chủ sử dụng cũng nhận
thức đợc lợi ích của việc tham gia BHXH và họ sẽ tự nguyện thực hiện mà
không cần có những biện pháp cỡng chế. Đối với nội dung tuyên truyền phải
dễ hiểu, dễ tiếp thu, gần gũi với đời sống của ngời lao động, phù hợp với
truyền thống dân tộc.
- Trong công tác thu cần đẩy mạnh việc kiểm tra đôn đốc việc thực hiện thu nộp
đối với những đơn vị chậm đóng hay nợ đọng thờng xuyên. Đặc biệt là phối
hợp chặt chẽ với các bên nh thanh tra, tổ chức chính trị xã hội ( Liên đoàn lao
động, tổ chức Đảng, Đoàn thể,...) để kiểm tra việc kê khai lao động, kê khai
quỹ lơng của doanh nghiệp. Ngoài ra cần có những biện pháp xử phạt nghiêm
minh đối với các trờng hợp vi phạm. Hiện nay các biện pháp xử phạt của
chúng ta chỉ mang tính chất cảnh cao, cha đủ nghiêm khắc để điều chỉnh hành
vi chốn nộp hay nợ đọng. Bên cạnh những quy định xử phạt, BHXH cũng nên

thờng xuyên thông báo cho các đơn vị số nợ lãnh đạo các đơn vị tham gia
BHXH đợc biết.
- Trong bản thân ngành cũng cần có những biện pháp quản lí tốt đối với cán bộ
thu, tránh tình trạng cán bộ BHXH thông đồng với các đơn vị tham gia BHXH.
Đối với các trờng hợp vi phạm cần có những biện pháp xử phạt nghiêm minh.
Bên cạnh đó BHXH cũng cần có những chế độ khen thởng khuyến khích đối
với các cá nhân đơn vị thực hiện tốt gồm cả các đơn vị tham gia BHXH lẫn các
cá nhân, đơn vị trong ngành.
2.2. Giải pháp cho công tác quản lí chi các chế độ BHXH.
4
Đại học Kinh tế quốc dân Luận văn tốt nghiệp
Mục tiêu của công tác quản lí chi chế độ là chi đúng, kịp thời đảm bảo
an toàn tránh thất thoát quỹ BHXH. Chi cho các chế độ đợc quy định rõ cho
từng loại chế độ với mức hởng, thời gian hởng trong các văn bản. Sau đây tôi
chỉ xin đa ra một số biện pháp để quản lí các khoản chi chế độ mà không đị
sâu vào các quy định hởng của từng loại chế độ. Để quản lí chi cần thực hiện
tốt các giải pháp sau đây:
- Xây dựng một quy trình xét duyệt hồ sơ đơn giản nhanh chóng nhng phải đảm
bảo chính xác, đúng chế độ, đúng đối tợng và đúng mức trợ cấp. Quy trình xét
duyệt hồ sơ đợc thực hiện thông qua ba cấp: đơn vị sử dụng lao động hớng dẫn
ngời lao động lập hồ sơ, BHXH cấp tỉnh sẽ thực hiện kiểm tra và ra quyết định
mức hởng cho ngời lao động, BHXH Việt Nam thẩm định tính chính xác của
quyết định trên. Muốn thực hiện đợc nh vậy trớc tiên chúng ta phải có những
cán bộ xét duyệt đợc đào tạo và có năng lực, trình độ và phải có đạo đức nghề
nghiệp, tránh tình trạng thông đồng. Phải thực hiện việc đào tạo các cán bộ
chuyên trách của đơn vị tham gia BHXH về thủ tục và các giấy tờ cần thiết để
họ hớng dẫn lại cho các đối tợng đợc hởng của đơn vị mình, tránh tình trạng
thiếu giấy tờ cần thiết trong hồ sơ. Phải phối hợp với các cơ quan đơn vị khác
để kiểm tra tính hợp pháp của các hồ sơ hởng nh: bên bệnh viện, cảnh sát, toà
án, ... .

- Cần tích cực kiểm tra và rà soát lại các hồ sơ đã xét duyệt, nếu phát hiện ra
những vi phạm phải lập tức điều chỉnh hoặc dừng việc trợ cấp lại ngay. Và việc
kiểm tra này phải đợc thực hiện định kì, nếu có sai sót mà BHXH tỉnh không
thu hồi lại đợc thì phải có trách nhiệm bội thờng cho quỹ. Đặc biệt nếu phát
hiện ra cán bộ BHXH có thông đồng với ngời đợc hởng trợ cấp thì phải xử
phạt nghiêm minh.
- Lập hệ thống đại lí thực hiện chi trả kịp thời đảm bảo công tác chi đợc thực
hiện một cách nhanh chóng, chính xác. Theo nh tình hình hiện nay, đối với các
chế độ ngắn hạn đại lí chính là ngời sử dụng lao động, đối với các chế độ dài
hạn chủ yếu là các cán bộ xã phờng là phù hợp với điều kiện nớc ta hiện nay.
Tuy vậy cùng với sự phát triển của hệ thống ngân hàng hiện nay thì chúng ta
có thể triểm khai áp dụng hình thức chi tra thông qua hệ thống tài khoản. Đây
cũng là định hớng tốt bởi nếu thực hiện đợc thì chi phí quản lí sẽ tiết kiệm đợc
chi phí quản lí lại vừa đảm bảo tính an toàn.
5