PHƯƠNG HƯỚNG HOÀN THIỆN KHUNG PHÁP LUẬT VỀ CHỨNG KHOÁN VÀ THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM

Khóa luận tốt nghiệp
PHNG HNG HON THIN KHUNG PHP LUT V
CHNG KHON V TH TRNG CHNG KHON VIT NAM
I. PHNG HNG CHUNG
U ban chng khoỏn nh nc v mt s B, Ngnh cú liờn quan cn:
- Tip tc th ch hoỏ ng li, chớnh sỏch ca ng v Nh nc trong
lnh vc v CK&TTCK, xõy dng cỏc trung tõm giao dch chng khoỏn
mnh, tin ti thnh lp S GDCK, phc v cú hiu qu cho nn kinh t.
- ng b húa cỏc th ch v nh ch liờn quan ti CK&TTCK, to ra mt
khung phỏp lut v CK&TTCK hon chnh TTCK c vn hnh ng b cú
hiu qu. Bi vỡ cú mt c cu kinh t th trng hon chnh, khụng th
khụng cú TTCK. Cng nh vy, cú mt TTCK c t chc ng b v vn
hnh trụi chy, khụng th ch cú nhng quy nh phỏp lut iu chnh trc tip
v TTCK, m phi xõy dng mt khung phỏp lut liờn quan mt cỏch ng b,
bao gm c cỏc th ch v nh ch cú liờn quan n chỳng. Trong iu kin
Vit Nam hin nay, cỏc vn cn phi hon thin ng b hoỏ vi phỏp lut
v CK&TTCK, to thờm ng lc cho vic hỡnh thnh v hot ng ca TTCK,
ú l:
+ Phỏp lut v doanh nghip: Th hin trong vic m bo quyn t
do kinh doanh, to iu kin, c ch cỏc doanh nghip gp c ngi
u t bng phỏt hnh c phiu qua TTCK;
+ Phỏp lut v u t: Phỏp lut u t (trong nc v ngoi nc)
phi m bo cho nh u t cú c hi la chn hỡnh thc u t phự hp
bng gúp vn thnh lp doanh nghip hoc bng mua bỏn c phiu, trỏi
phiu trờn th trng hoc cú th chuyn i hỡnh thc doanh nghip thnh
cụng ty c phn, chuyn i vn gúp thnh chng khoỏn mt cỏch d dng,
thun li;
-1-
Nguyễn Thị Thúy Lớp Pháp 2
K37
1

Khóa luận tốt nghiệp
+ Phỏp lut v ti chớnh cn phi to ra nhiu loi giy t cú giỏ cú th
trao i, mua bỏn trờn TTCK; hỡnh thnh quy nh k toỏn, kim toỏn
chng khoỏn; cỏc quy nh v thu i vi hot ng kinh doanh chng
khoỏn trong iu kin mi hỡnh thnh TTCK nh hin nay;
+Hon thin ng b cỏc phỏp lut khỏc cú liờn quan n CK&TTCK
nh phỏp lut lao ng; phỏp lut hnh chớnh t phỏp; phỏp lut hỡnh
s; gii quyt tranh chp; gii th, phỏ sn;
- Gi vng n nh chớnh tr, kinh t, bo m mụi trng u t. õy l
mt vn rt quan trng, liờn quan khụng ch n TTCK m c n vn u
t núi chung. S n nh v th ch chớnh tr; chớnh quyn mnh m v c tớn
nhim; c ch phỏp lut rừ rng, y v c tuõn th l nhng yu t
quan trng, l nim tin ca cỏc nh u t, v cng chớnh l c s cho s n
nh, phỏt trin ca TTCK.
- Hin i hoỏ i ng nhng cỏn b ngnh chng khoỏn, cỏc phng tin,
thit b phc v cho hot ng ca TTCK. õy l cỏc vn mang tớnh k thut,
to kh nng mua bỏn, thanh toỏn chng khoỏn mt cỏch d dng.
II. CC VN LIấN QUAN N VIC XY DNG LUT
CHNG KHON
1. S CN THIT PHI XY DNG LUT CHNG KHON
Trong giai on u xõy dng TTCK, vic chỳng ta xõy dng Ngh nh v
CK v TTCK l hon ton phự hp, ỏp ng c cỏc yờu cu, ũi hi trc
mt ca TTCK. Tuy nhiờn, th trng nhanh chúng n nh v phỏt trin, ỏp
ng c cỏc yờu cu ca nn kinh t, chỳng ta cn phi xõy dng Lut Chng
khoỏn. Vic xõy dng lut Chng khoỏn cú nhiu u im, trong ú cú mt s
u im ni bt, ú l:
-2-
Nguyễn Thị Thúy Lớp Pháp 2
K37
2

Khãa luËn tèt nghiÖp
1.1.Hiệu lực pháp lý cao
Như đã phân tích ở phần trước, tất cả các văn bản về CK&TTCK đều là các
văn bản dưới luật. Do đó, những hạn chế nảy sinh khi áp dụng các văn bản này
trong thực tế một phần cũng là do hiệu lực pháp lý của chúng thấp. Luật Chứng
khoán do Quốc hội ban hành, vì vậy hiệu lực pháp lý của nó sẽ rất cao. Đồng
thời Luật Chứng khoán cũng tạo ra một môi trường pháp lý có tính ổn định, bền
vững hơn. Đây là một trong những yếu tố quan trọng đối với sự phát triển của
TTCK. Luật Chứng khoán khi được ban hành sẽ tạo tâm lý ổn định, yên tâm cho
các tổ chức, cá nhân khi tham gia kinh doanh, đầu tư vào TTCK, và từ đó thu
hút được các tổ chức, cá nhân tham gia, thúc đẩy nhanh chóng sự phát triển của
thị trường.
1.2.Phạm vi điều chỉnh rộng
Nếu như các văn bản pháp luật về CK&TTCK hiện hành có phạm vi điều
chỉnh hết sức hạn hẹp, thì phạm vi điều chỉnh của Luật Chứng khoán sẽ rộng
hơn. Luật Chứng khoán không chỉ điều chỉnh các chứng khoán niêm yết trên thị
trường giao dịch tập trung, mà nó còn điều chỉnh các chứng khoán không đủ tiêu
chuẩn niêm yết (các chứng khoán được giao dịch ở thị trường phi tập trung (thị
trường OTC) ....). Các vấn đề như thành lập, tổ chức, hoạt động, quản lý đối với
thị trường OTC, các quy định về Hiệp hội chứng khoán (thành lập, quyền hạn,
nhiệm vụ, thành viên, quản lý thành viên....) cũng sẽ được quy định hết sức cụ
thể trong Luật Chứng khoán.
1.3.Giải quyết xung đột với văn bản quy phạm pháp luật khác
Luật Chứng khoán là văn bản có hiệu lực pháp lý cao và là luật chuyên
ngành về CK&TTCK, vì vậy trong quá trình áp dụng nếu có sự không thống
nhất hoặc có xung đột giữa các quy định trong Luật Chứng khoán và các quy
định trong các văn bản pháp luật khác về lĩnh vực chứng khoán và TTCK thì các
quy định trong Luật Chứng khoán sẽ được áp dụng. Như vậy, việc ban hành
-3-
NguyÔn ThÞ Thóy Líp Ph¸p 2 –

K37
3
Khóa luận tốt nghiệp
Lut Chng khoỏn s gii quyt trit cỏc im mõu thun, xung t gia cỏc
vn bn quy phm phỏp lut trong lnh vc CK&TTCK nh hin nay, to mụi
trng phỏp lý thun li cho s tn ti v phỏt trin ca th trng.
1.4.Hon thin h thng phỏp lut v kinh t
H thng phỏp lut núi chung v h thng phỏp lut v kinh t núi riờng ca
chỳng ta ang ngy cng c cng c v hon thin.Vic ban hnh Lut Chng
khoỏn cng nhm mc ớch hon thin h thng phỏp lut núi chung cng
nh hon thin h thng phỏp lut v kinh t núi riờng. Bi Lut Chng khoỏn
ra i nú khụng ch trc tip iu chnh nhng hot ng liờn quan n
CK&TTCK, m nú cũn giỏn tip iu chnh v cú nh hng n cỏc hot ng
kinh t khỏc. Thờm vo ú, mt khi h thng phỏp lut v kinh t c hon
thin s to ra mt mụi trng phỏp lý ht sc thun li cho s phỏt trin cỏc
nn kinh t, trong ú cú s phỏt trin ca TTCK.
2. NHNG CN C TIN HNH XY DNG LUT CHNG
KHON
2.1.Quan im ch o ca ng v Nh nc v xõy dng khung phỏp
lut v chng khoỏn v th trng chng khoỏn.
Trc ht l v ch trng xõy dng TTCK. Cú th núi ch trng ny
xut phỏt t ch trng c phn hoỏ doanh nghip nh nc. Ch trng c
phn hoỏ doanh nghip nh nc c khi xng t nm 1987, nm 1992 bt
u thc hin thớ im, v n nm 1998, Chớnh ph ó ban hnh Ngh nh
44/CP tin hnh thc hin thc hin c phn hoỏ mt cỏch i tr. Ni dung
ca ch trng c phn hoỏ chớnh l c phn hoỏ doanh nghip nh nc l
nhm: to ra loi hỡnh doanh nghip cú nhiu ch s hu trong ú cú ụng o
ngi lao ng, s dng cú hiu qu vn, ti sn ca Nh nc v huy ng
thờm vn xó hi vo phỏt trin sn xut, kinh doanh; to ng lc mnh m v
c ch qun lý nng ng, cú hiu qu cho doanh nghip nh nc; phỏt huy vai

-4-
Nguyễn Thị Thúy Lớp Pháp 2
K37
4
Khãa luËn tèt nghiÖp
trò làm chủ thực sự của người lao động, của cổ đông và tăng cường sự giám sát
của xã hội đối với doanh nghiệp; bảo đảm hài hoà lợi ích của nhà nước, doanh
nghiệp, người lao
động và nhà đầu tư” (*)
“Nhà nước ban hành cơ chế chính sách phù hợp đối với doanh nghiệp nhà
nước đã chuyển sang công ty cổ phần. Sửa đổi chính sách ưu đãi đối với doanh
nghiệp cổ phần hoá theo hướng ưu đãi hơn đối với những doanh nghiệp khi cổ
phần hoá có khó khăn”. (**)
Xuất phát từ chủ trương trên, trong thời gian qua, chúng ta đã tiến hành cổ
phần hoá được một số doanh nghiệp. Mặc dù kết quả của tiến trình cổ phần
không gặt hái được nhiều thành công như mong đợi. Song kết quả đáng được
ghi nhận mà cổ phần hoá đem lại chính là nó đã làm cơ sở, nền tảng để chúng ta
bước đầu tiến hành xây dựng mô hình sơ khai của TTCK nước ta. Hiện nay,
Chính phủ đã tiến hành xây dựng và đang tìm hướng hoàn thiện mô hình
TTCK, để cũng không nằm ngoài mục đích là sao cho TTCK lại có thể là yếu tố
quyết định, là động lực thúc đẩy tiến trình cổ phần hoá diễn ra mạnh mẽ và hiệu
quả hơn. Và một trong những phương hướng của Đảng và Nhà nước nhằm làm
cho TTCK ngày càng ổn định và phát triển chính là việc hoàn thiện khung pháp
luật về CK&TTCK.
Quan điểm chỉ đạo của Đảng và Nhà nước về xây dựng khung pháp luật
cho giai đoạn đầu phát triển TTCK là phải đảm bảo đáp ứng được tính linh hoạt,
biến động của TTCK. Mặt khác, việc xây dựng các văn bản pháp luật về CK &
TTCK phải đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ, phù hợp với các văn bản pháp luật
khác, và cùng với sự phát triển của TTCK thì khung pháp luật về CK & TTCK
cũng được hoàn thiện dần từ thấp đến cao (từ Nghị định đến Luật). Xuất phát từ

quan điểm chỉ đạo đó, trong giai đoạn đầu chúng ta chỉ xây dựng các văn bản
pháp luật về CK &TTCK ở cấp Nghị định của Chính phủ, Quyết định của Thủ
-5-
NguyÔn ThÞ Thóy Líp Ph¸p 2 –
K37
5
Khãa luËn tèt nghiÖp
tướng Chính phủ và các văn bản hướng dẫn của UBCKNN. Các văn bản pháp
luật trên cùng với các văn bản pháp luật có liên quan đã tạo ra khuôn khổ pháp
luật cần thiết cho TTCK ra đời và bước đầu hoạt động tương đối suôn sẻ.
(*), (**) Trích dẫn trong Nghị quyết Hội nghị lần thứ ba Ban chấp hành Trung ương
Đảng khoá IX về tiếp tục sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu qủa doanh nghiệp nhà
nước.
Thêm vào đó, để tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho TTCK ngày càng ổn
định và phát triển, trên cơ sở nhận thức rõ vị trí, vai trò tầm quan trọng của Luật
Chứng khoán đối với sự phát triển của TTCK ở Việt Nam, Quốc hội khoá X đã
đưa Luật Chứng khoán vào chương trình xây dựng luật trong Nghị quyết của
Quốc hội khoá X. UBCKNN là cơ quan được giao làm đầu mối để tiến hành xây
dựng Luật Chứng khoán.
2.2.Tổng kết, đánh giá kết quả thực thi pháp luật về chứng khoán và
thị trường chứng khoán.
Đây là một bước rất quan trọng trong quá trình chuẩn bị xây dựng Luật
Chứng khoán. Việc tổng kết, đánh giá kết qủa thực thi pháp luật về TTCK trong
thời gian qua giúp chúng ta tìm ra những ưu điểm để phát huy, đồng thời tìm ra
những điểm hạn chế, bất cập cần phải sửa đổi bổ sung. Mặt khác, tìm ra những
điểm còn thiếu, chưa quy định để đưa vào điều chỉnh trong Luật Chứng khoán.
Việc tổng kết, đánh giá cũng sẽ giúp điều chỉnh kịp thời những quy định của
pháp luật sao cho phù hợp, thích ứng với sự phát triển của nền kinh tế nói chung
và của TTCK nói riêng.
2.3.Đánh giá thực trạng khung pháp luật về kinh tế

Hệ thống pháp luật trong thời gian qua không ngừng được củng cố và hoàn
thiện. Tuy nhiên, có thể thấy hệ thống pháp luật của chúng ta vẫn còn nhiều
điểm bất cập, còn thiếu một số quy định cần thiết. Mặt khác, vẫn còn một số quy
định chưa có sự thống nhất cao. Chính vì vậy, khi xây dựng Luật Chứng khoán,
-6-
NguyÔn ThÞ Thóy Líp Ph¸p 2 –
K37
6
Khãa luËn tèt nghiÖp
chúng ta cần chú ý tới những mối quan hệ chung và mối quan hệ trong hệ thống
pháp luật về kinh tế nói riêng (như đã nói đến ở trên) để tạo ra sự thống nhất và
hoàn chỉnh.
2.4.Tham khảo kinh nghiệm xây dựng Luật Chứng khoán ở một số
nước
Thực tế cho thấy, những nước có TTCK phát triển là những nước có hệ
thống pháp luật khá hoàn chỉnh.
TTCK Mỹ là thị trường phát triển nhất trên thế giới, và có thể nói hệ
thống
pháp luật về TTCK của Mỹ cũng là một trong những hệ thống pháp luật hoàn
chỉnh nhất trên thế giới. Để điều chỉnh hoạt động của TTCK, nước Mỹ đã ban
hành Luật Chứng khoán vào năm 1933 và Luật về Sở GDCK vào năm 1934,
Luật Công ty, Luật Bảo vệ các nhà đầu tư...
TTCK Nhật Bản là thị trường phát triển thứ hai trên thế giới, và Nhật Bản
cũng có một hệ thống pháp luật về TTCK tương đối hoàn chỉnh. Nhật Bản ban
hành Luật Chứng khoán và GDCK vào năm 1947 (Luật này thay thế các luật về
kinh doanh chứng khoán, luật về bảo lãnh chứng khoán, luật về bán trả góp
chứng khoán). Bên cạnh đó, Nhật Bản cũng ban hành nhiều luật khác, như Luật
quản lý tư vấn đầu tư chứng khoán năm 1986....
Tuy nhiên, không phải các nước có TTCK phát triển ngay một lúc đã có
một hệ thống pháp luật hoàn chỉnh, mà để đạt được kết qủa đó, họ cũng phải trải

qua một thời gian tương đối dài. Trong giai đoạn đầu phát triển TTCK, các văn
bản pháp luật thường chỉ dừng ở cấp Chính phủ ban hành (như Nghị định, Sắc
lệnh...), sau đó các nước đó mới xây dựng các luật về TTCK trên cơ sở các văn
bản pháp luật hiên hành, sau khi đã trải qua một thời gian thử nghiệm (như Hàn
Quốc, Thái Lan, Trung Quốc...).
-7-
NguyÔn ThÞ Thóy Líp Ph¸p 2 –
K37
7
Khóa luận tốt nghiệp
Nh vy, khi xõy dng Lut Chng khoỏn Vit Nam, trc ht chỳng ta
phi da trờn quan im ch o ca ng, Nh nc v xõy dng h thng
phỏp lut núi chung v phỏp lut chng khoỏn núi riờng. ng thi, chỳng ta
tng kt, ỏnh giỏ thc tin thi hnh phỏp lut v CK & TTCK trong thi gian
qua, kt hp vi vic hc hi kinh nghim xõy dng lut v CK & TTCK ca
mt s nc trờn th gii t ú xõy dng Lut Chng khoỏn vi ni dung phự
hp vi iu kin ca Vit Nam.
3. NHNG NI DUNG CHNH CN IU CHNH TRONG LUT
CHNG KHON
Trc ht, Lut Chng khoỏn cn c xõy dng trờn c s k tha cú
chn lc mt s quy nh trong Ngh nh 48/1998N-CP, ng thi sa i b
sung mt s quy nh cho phự hp, ỏp ng yờu cu ca thc t. Nhng quy
nh trong Lut Chng khoỏn nờn th hin s khỏi quỏt, bao trựm, cũn nhng
vn c th, chi tit nờn quy nh cỏc vn bn hng dn Lut Chng khoỏn.
Trờn tinh thn ú, Lut Chng khoỏn cn bao gm nhng ni dung chớnh sau:
3.1.Nhng ni dung mang tớnh cht k tha
Cú mt s ni dung trong Ngh nh 48/1998/N- CP ó c quy nh
tng i y , c th v mang tớnh cht nh hng, vỡ vy cỏc ni dung ú
cú th vn cũn phự hp trong tng lai. Do ú, trong quỏ trỡnh xõy dng Lut
Chng khoỏn, chỳng ta cn k tha cú chn lc cỏc ni dung ú quy nh

trong Lut Chng khoỏn. C th l:
i vi chng Phỏt hnh chng khoỏn ra cụng chỳng: Nhỡn chung, ni
dung c bn ca cỏc quy nh v phỏt hnh chng khoỏn ra cụng chỳng trong
Ngh nh 48/CP s c k tha li hon ton (tr iu 6 - iu kin phỏt hnh
c phiu ln u) v ch b sung thờm mt s ni dung cho c th v rừ rng hn
m thụi;
-8-
Nguyễn Thị Thúy Lớp Pháp 2
K37
8