Một số hội chứng do thuốc gây ra trong điều trị các bệnh viêm khớp

Một số hội chứng do thuốc gây ra
trong điều trị các bệnh viêm khớp

Thuốc dùng trong các bệnh viêm khớp, chủ yếu là viêm khớp dạng thấp
(Rheumatoid Arthritis) và viêm khớp thoái hóa (Osteoarthritis) đều có
tác dụng điều trị, nhưng bên cạnh đó cũng có thể gây những ảnh hưởng
xấu cho sức khỏe. Ðể tránh những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra, các
bệnh nhân viêm khớp cần có sự hiểu biết nhất định về một số loại thuốc
thường dùng, đồng thời hợp tác chặt chẽ với bác sĩ để kịp thời tư vấn khi
cần thiết.

ÐỀ PHÒNG PHẢN ỨNG PHỤ CỦA THUỐC

Tác dụng phụ là các phản ứng có hại cho người bệnh khi dùng thuốc đúng
liều lượng. Trước khi đưa vào sử dụng, tất cả các loại thuốc đều được thử
nghiệm trên người khỏe mạnh và bệnh nhân. Tác dụng chữa bệnh sẽ được so
sánh với những tác dụng có hại để có sự chỉ định hợp lý cho việc dùng thuốc.
Mặc dù vậy, có những phản ứng phụ không phổ biến, chỉ xảy ra ở 1-2 trên
tổng số 1.000 người dùng thuốc cũng như các triệu chứng xuất hiện sau một
thời gian dùng thuốc kéo dài đã không được nhắc đến trong đơn thuốc. Mặt
khác, các tác dụng chữa bệnh của mỗi loại thuốc cũng thường giảm đi cùng
với thời gian.

Một số phản ứng có hại của thuốc rất dễ được phát hiện như: dị ứng thuốc
(tăng nhiệt độ, mẩn ngứa, nổi mề đay, nhức đầu, nôn mửa) hoặc shock phản
vệ (ngứa toàn bộ cơ thể: nhất là ở bàn tay và bàn chân, phù ở mắt như bị
bỏng nặng, phù cuống họng, khó thở, chóng mặt, tụt huyết áp và có thể ngất
xỉu). Hiện tượng không dung nạp thuốc có thể xảy ra ở khoảng 25% bệnh
nhân. Hệ miễn dịch không có vai trò trong loại phản ứng này. Ðau bụng, nôn
mửa, đau gân, chóng mặt, buồn ngủ, tiêu chảy có thể là biểu hiện của tình
trạng không dung nạp thuốc. Giảm liều thuốc hoặc dùng thuốc sau bữa ăn đôi

khi làm thuốc dễ dung nạp hơn.

MỘT SỐ HỘI CHỨNG DO THUỐC ÐIỀU TRỊ CÁC BỆNH VIÊM
KHỚP

Ngộ độc thuốc khi điều trị các bệnh khớp có thể từ nhẹ đến nặng, phục hồi
hoặc không phục hồi được. Thường những xét nghiệm lâm sàng và cận lâm
sàng sẽ giúp chúng ta phát hiện sớm các biểu hiện nhiễm độc như: cao huyết
áp, loét và chảy máu đường tiêu hóa, hạ đường huyết, tổn thương hoàng
điểm, tổn thương gan, thận, rối loạn về chuyển hóa và nội tiết, suy tủy dẫn
đến giảm các tế bào máu... Bệnh nhân phải dùng thuốc ngay lập tức khi có
các biểu hiện ngộ độc trên.

Ngoài các biến chứng thông thường vừa kể, một số hội chứng không điển
hình dưới đây cũng cần được chú ý khi điều trị viêm khớp:

1. Các biểu hiện viêm khớp gia tăng: Bệnh nhân cảm thấy đau hơn, sưng hơn
cùng với cứng khớp. Cần biết rằng ban đầu có thể xuất hiện các phản ứng
theo xu hướng xấu do thuốc bắt đầu tác dụng. Nếu sau một ngày, các biểu
hiện này không được cải thiện và tiếp tục phát triển thì rất có thể thuốc đã
không có tác dụng, cần phải thay thế thuốc hoặc điều chỉnh lại liều dùng.

2. Tăng nhiệt độ: Nếu nhiệt độ tăng không đáng kể (dưới 380C), đó có thể là
biểu hiện bình thường của phản ứng viêm khớp, nhưng nếu nhiệt độ tăng hơn
nhiều (trên 380C), phải nghĩ đến khả năng về một bệnh nhiễm trùng. Nhiều
thuốc trị viêm khớp đã làm suy giảm hệ miễn dịch cũng như giảm thiểu tuần
hoàn và làm tăng một cách đáng kể nguy cơ bị các bệnh do vi trùng và siêu vi
trùng. Các thuốc chính gây suy giảm hệ miễn dịch là: Methotrexate,
Immuran, Remicade, Infliximab, Enbrel, Cyclosporine, Cytoxan. Phát hiện
và điều trị kịp thời các biểu hiện nhiễm trùng sẽ giúp giảm bớt những biến

chứng nặng nề có thể xảy ra.

3. Tê hoặc cảm giác kiến bò: Các phản ứng này có thể xảy ra vì sự đè nén do
phù và viêm vào các dây thần kinh. Một nguyên nhân khác là do thoái hóa
dây thần kinh, do hiện tượng viêm và tổn thương mạch máu. Ngoài ra, độc
tính của một số thuốc kháng viêm cũng như thuốc làm suy giảm miễn dịch có
thể làm tổn hại hệ thần kinh ngoại vi và gây ra cảm giác tê hoặc kiến bò.
Bệnh nhân cần phải thông báo ngay với bác sĩ những biểu hiện này để tìm ra
nguyên nhân và điều trị kịp thời.

4. Mẩn đỏ: Rất hiếm khi do các bệnh khớp gây ra, nguyên nhân của triệu
chứng này thường là do các thuốc: Solganal, Myochrysine - các thuốc có gốc
vàng; (Rheumatrex, Trexall) - Methoratrexate; (Arava) - Leflueno-mide và
(Plaquenill) - Hydroxychloro-quine.

5. Ðỏ mắt: Có thể do nhiễm trùng mắt. Nếu kèm theo đau nhức nặng cần phải
nghĩ đến bệnh viêm các mạch máu.

6. Không phân biệt được màu đỏ và xanh lá cây: Thường do Plaquenil làm
tổn hại võng mạc gây ra. Bệnh nhân phải báo với bác sĩ và dùng thuốc ngay.

7. Buồn nôn: Hầu hết các thuốc trị viêm khớp đều có thể gây nên cảm giác
rất khó chịu này, đặc biệt là: Ibuprofen, Naproxen và một số thuốc kháng
viêm giảm đau khác như: Azathiprine - (Immuran), Prednisolone,
Methotrexate.

8. Ho và đau ngực: Viêm các khớp liên sườn có thể gây đau ngực. Tuy nhiên
cũng cần được khám để loại trừ khả năng có bệnh về tim và phổi. Như đã
trình bày, khả năng bị nhiễm trùng đường hô hấp do tác dụng giảm miễn dịch
của thuốc điều trị viêm khớp có thể xảy ra và phải được điều trị bằng kháng

sinh kịp thời. Methotrexate có thể gây viêm phổi do làm tổn thương mô và
mạch máu, biểu hiện đầu tiên là ho kéo dài. Các thuốc kháng viêm cũng
thường gây ợ acid và đau rát ở lồng ngực.

Trên đây là một số dấu hiệu chính nhưng không phải hoàn toàn đầy đủ của
các phản ứng do thuốc điều trị các bệnh viêm khớp có thể dẫn đến. Thuốc
như con dao hai lưỡi, có thể gây ra bệnh tật, thậm chí tử vong nếu không
được dùng đúng và không có bác sĩ theo dõi liên tục. Bệnh nhân cũng như
thầy thuốc cần luôn cảnh giác để phát hiện và xử lý kịp thời những biến
chứng để ngăn chặn các hậu quả nặng nề cũng như phải dùng thêm thuốc
không cần thiết.