Tài liệu Hội chứng do thuốc gây ra trong điều trị các bệnh viêm khớp ppt

Hội chứng do thuốc gây ra trong
điều trị các bệnh viêm khớp

Điều trị cho bệnh nhân tại Khoa cơ xương khớp
Thuốc dùng trong các bệnh viêm khớp, chủ yếu là viêm khớp dạng thấp
(rheumatoid arthritis) và viêm khớp thoái hóa (osteoarthritis) đều có tác dụng điều trị,
nhưng bên cạnh đó cũng có thể gây những ảnh hưởng xấu cho sức khỏe. Ðể tránh những
hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra, bệnh nhân viêm khớp cần có sự hiểu biết nhất định về
một số loại thuốc thường dùng, đồng thời hợp tác chặt chẽ với bác sĩ để kịp thời tư vấn
khi cần thiết.
Đề phòng tác dụng phụ
Một số phản ứng có hại của thuốc rất dễ được phát hiện như: dị ứng thuốc
(tăng nhiệt độ, mẩn ngứa, nổi mề đay, nhức đầu, nôn mửa) hoặc sốc phản vệ (ngứa
toàn bộ cơ thể: nhất là ở bàn tay và bàn chân, phù ở mắt như bị bỏng nặng, phù
cuống họng, khó thở, chóng mặt, tụt huyết áp và có thể ngất xỉu). Hiện tượng
không dung nạp thuốc có thể xảy ra ở khoảng 25% bệnh nhân. Hệ miễn dịch
không có vai trò trong loại phản ứng này. Đau bụng, nôn mửa, đau gân, chóng
mặt, buồn ngủ, tiêu chảy có thể là biểu hiện của tình trạng không dung nạp thuốc.
Giảm liều thuốc hoặc dùng thuốc sau bữa ăn đôi khi làm thuốc dễ dung nạp hơn.
Và một số hội chứng
Ngộ độc thuốc khi điều trị các bệnh khớp có thể từ nhẹ đến nặng, phục hồi
hoặc không phục hồi được. Thường những xét nghiệm lâm sàng và cận lâm sàng
sẽ giúp chúng ta phát hiện sớm các biểu hiện nhiễm độc như: tăng huyết áp, loét
và chảy máu đường tiêu hóa, hạ đường huyết, tổn thương hoàng điểm, tổn thương
gan, thận, rối loạn về chuyển hóa và nội tiết, suy tủy dẫn đến giảm các tế bào
máu... Bệnh nhân phải dừng thuốc ngay lập tức khi có các biểu hiện ngộ độc trên.
Ngoài các biến chứng thông thường vừa kể, một số hội chứng không điển
hình dưới đây cũng cần được chú ý khi điều trị viêm khớp:
- Các biểu hiện viêm khớp gia tăng: Bệnh nhân cảm thấy đau hơn, sưng hơn
cùng với cứng khớp. Cần biết rằng ban đầu có thể xuất hiện các phản ứng theo xu
hướng xấu do thuốc bắt đầu tác dụng. Nếu sau một ngày, các biểu hiện này không

được cải thiện và tiếp tục phát triển thì rất có thể thuốc đã không có tác dụng, cần
phải thay thế thuốc hoặc điều chỉnh lại liều dùng.
- Tăng nhiệt độ: Nếu nhiệt độ tăng không đáng kể (dưới 38oC), đó có thể là
biểu hiện bình thường của phản ứng viêm khớp, nhưng nếu nhiệt độ tăng hơn
nhiều (trên 38oC), phải nghĩ đến khả năng về một bệnh nhiễm trùng. Nhiều thuốc
trị viêm khớp đã làm suy giảm hệ miễn dịch cũng như giảm thiểu tuần hoàn và
làm tăng một cách đáng kể nguy cơ bị các bệnh do vi trùng và siêu vi trùng. Các
thuốc chính gây suy giảm hệ miễn dịch là: methotrexat, immuran, remicad,
infliximab, enbrel, cyclosporin, cytoxan. Phát hiện và điều trị kịp thời các biểu
hiện nhiễm trùng sẽ giúp giảm bớt những biến chứng nặng nề có thể xảy ra.
- Tê hoặc cảm giác kiến bò: Các phản ứng này có thể xảy ra vì sự đè nén do
phù và viêm vào các dây thần kinh. Một nguyên nhân khác là do thoái hóa dây
thần kinh, do hiện tượng viêm và tổn thương mạch máu. Ngoài ra, độc tính của
một số thuốc kháng viêm cũng như thuốc làm suy giảm miễn dịch có thể làm tổn
hại hệ thần kinh ngoại vi và gây ra cảm giác tê hoặc kiến bò. Bệnh nhân cần phải
thông báo ngay với bác sĩ những biểu hiện này để tìm ra nguyên nhân và điều trị
kịp thời.
- Mẩn đỏ: Rất hiếm khi do các bệnh khớp gây ra. Nguyên nhân của triệu
chứng này thường là do các thuốc: solganal, myochrysin, methoratrexat...
- Đỏ mắt: Có thể do nhiễm trùng mắt. Nếu kèm theo đau nhức nặng cần
phải nghĩ đến bệnh viêm các mạch máu.
- Không phân biệt được màu đỏ và xanh lá cây: Thường do plaquenil làm
tổn hại võng mạc gây ra. Bệnh nhân phải báo với bác sĩ và dừng thuốc ngay.
- Buồn nôn: Hầu hết các thuốc trị viêm khớp đều có thể gây nên cảm giác
rất khó chịu này, đặc biệt là: ibuprofen, naproxen và một số thuốc kháng viêm
giảm đau khác như: azathiprin - (Immuran), prednisolon, methotrexat.
- Ho và đau ngực: Viêm các khớp liên sườn có thể gây đau ngực. Tuy nhiên
cũng cần được khám để loại trừ khả năng có bệnh về tim và phổi. Như đã trình
bày, khả năng bị nhiễm trùng đường hô hấp do tác dụng giảm miễn dịch của thuốc
điều trị viêm khớp có thể xảy ra và phải được điều trị bằng kháng sinh kịp thời.

Methotrexat có thể gây viêm phổi do làm tổn thương mô và mạch máu, biểu hiện
đầu tiên là ho kéo dài. Các thuốc kháng viêm cũng thường gây ợ acid và đau rát ở
lồng ngực.
Trên đây là một số dấu hiệu chính nhưng không phải hoàn toàn đầy đủ của
các phản ứng do thuốc điều trị các bệnh viêm khớp có thể dẫn đến. Thuốc như con
dao hai lưỡi, có thể gây ra bệnh tật, thậm chí tử vong nếu không được dùng đúng
và không có bác sĩ theo dõi liên tục. Bệnh nhân cũng như thầy thuốc cần luôn cảnh
giác để phát hiện và xử lý kịp thời những biến chứng để ngăn chặn các hậu quả
nặng nề cũng như phải dùng thêm thuốc không cần thiết.