Kế họach truyền thông giáo dục sức khỏe của nghành mầm non - Phần 6

KẾ HOẠCH TRUYỀN THÔNG GIÁO DỤC
SỨC KHOẺ
CỦA NGÀNH HỌC MẦM NON 2005 – 2006
Tháng 6/06:
1. Giới thiệu các thực phẩm giàu Vitamin A.
Cách chế biến các món ăn từ các thực phẩm giàu Vitamin A.
2. Vai trò của chất kẽm đối với sự phát triển cơ thể - Giới thiệu các thực phẩm
có kẽm.
3. Hưởng ứng ngày Môi trường thế giới 5/6 – Vệ sinh môi trường sống của trẻ.
4. Hưởng ứng ngày gia đình Việt Nam 28/6.
******************
Thực phẩm giàu Vitamin A

Vai trò của vitamin A đối với cơ thể
Vitamin A là một vi chất có vai trò quan trọng đặc biệt đối với trẻ nhỏ, gồm 4 vai trò
chính như sau:
• Tǎng trưởng: Giúp trẻ lớn lên và phát triển bình thường. Thiếu Vitamin A trẻ sẽ
chậm lớn, còi cọc.
• Thị giác: Vitamin A có ai trò trong quá trình nhìn thấy của mắt, biểu hiện sớm của
thiếu Vitamin A là giảm khả nǎng nhìn thấy lúc ánh sáng yếu (quáng gà).
• Bảo vệ biểu mô: Vitamin A bảo vệ sự toàn vẹn của các biểu mô, giác mạc mắt, biểu
mô da, niêm mạc khí quản, ruột non và các tuyến bài tiết. Khi thiết Vitamin A, biểu mô
và niêm mạc bị tổn thương. Tổn thương ở giác mạc mắt dẫn đến hậu quả mù loà.
• Miễn dịch: Vitamin A tǎng cường khả nǎng miễn dịch của cơ thể. Thiếu Vitamin A
làm giảm sức đề kháng với bệnh tật, dễ bị nhiễm trùng nặng đặc biệt là Sởi, Tiêu chảy và
viêm đường Hô hấp dẫn tới tǎng nguy cơ tử vong ở trẻ nhỏ.
Mới đây người ta còn phát hiện Vitamin A có khả nǎng làm tǎng sức đề kháng với các
bệnh nhiễm khuẩn, uốn ván, lao, sởi, phòng ngừa ung thư…
Vitamin A là thành phần thiết yếu của sắc tố võng mạc nên rất quan trọng đối với mắt.
Ngoài ra, nó còn giúp giữ toàn vẹn lớp tế bào biểu mô bao phủ bề mặt và các khoang

trong cơ thể.
Thiếu vitamin A sẽ gây khô da ở màng tiếp hợp, giác mạc, nặng hơn sẽ làm thủng giác
mạc và dẫn đến mù lòa. Nó còn gây sừng hóa nang lông, bề mặt da thường nổi gai, làm
giảm tốc độ tăng trưởng và sức đề kháng của cơ thể với bệnh tật.

Thực phẩm giàu Vitamin A
Gan gà: 6.960mcg
Cà rốt: 5.040mcg
Gan lợn: 6.000mcg
Đu đủ chín: 2.100mcg
Trứng vịt lộn: 875mcg
Rau ngót: 6.650mcg
Lươn: 1.800mcg
Rau dền: 5.300mcg
Thừa vitamin A sẽ gây đau bụng, buồn nôn, bơ phờ, chậm chạp, phù gai thị, bong da
toàn thân. Ngộ độc có thể xảy ra khi uống trên 40.000 đơn vị mỗi ngày, gây đau xương
khớp, rụng tóc, môi khô nứt nẻ, chán ăn, gan lách to. Đối với phụ nữ mang thai 3 tháng
đầu, nếu dùng quá 10.000 đơn vị vitamin A mỗi ngày có thể khiến thai nhi dị dạng. Beta
caroten - một tiền tố của vitamin A có hoạt tính cao nhất - có thể làm vàng da, nhất là ở
gan bàn tay, chân. Nhu cầu hàng ngày về vitamin A ở trẻ em là 400mcg và người trưởng
thành là 600mcg.

Chế biến một số món ăn từ thực phẩm giàu Vitamin A

Chế biến thức uống trị bệnh từ cà rốt
Chữa tiêu chảy ở trẻ nhỏ: 500g cà rốt, gọt vỏ, thái mỏng, nấu với 1 lít nước cho thật
nhừ, sau đó nghiền nát rồi cho thêm ít muối và nước cho đủ 1 lít, đun sôi trở lại. Lọc lấy
nước cho trẻ uống làm nhiều lần, mỗi lần 100-150 ml.
Cháo gạo cà rốt: Cho 200g cà rốt đã cạo sạch vỏ, xắt mỏng và 20g gạo (rang lên càng
tốt) vào nấu cho thật nhuyễn. Nêm một chút muối làm cháo cho trẻ ăn trong 1-2 ngày tiêu

chảy.
(Vỏ cà rốt rất tốt, trong cả hai bài thuốc chữa tiêu chảy trên, khi chế biến để nguyên
vỏ càng tốt, nhưng cần phải rửa cho thật kỹ).
Cao huyết áp, viêm thận, tiểu đường, táo bón mãn tính, da khô, vảy...: 250g cà rốt
cạo vỏ, thái miếng, cộng với 250g dâu tây bỏ cuống, dùng máy ép hai thứ lấy nước cốt.
Lấy hỗn hợp trên hòa với 5 ml nước cốt chanh và 2-3 miếng đường phèn, chia uống vài
lần trong ngày.
500g cà rốt, 500g lê, nước chín để nguội 1.000 ml, 20ml mật ong. Lê rửa sạch để ráo
nước, ngâm với nước muối 3% trong 15 phút, sau đó thái miếng, dùng máy ép lấy nước;
cà rốt rửa sạch, cạo vỏ thái miếng, dùng máy ép lấy nước. Hòa hai thứ nước ép với nhau,
chế thêm mật ong, quấy đều rồi chia uống vài lần trong ngày. Đây cũng là một loại đồ
uống rất giàu chất dinh dưỡng, có tác dụng cường thân lực, bồi bổ sức khỏe, làm đẹp da
và râu tóc, phòng chống tích cực bệnh lý ung thư, đặc biệt thích hợp với những người ở
tuổi trung và lão niên.
150g cà rốt, 50g mật ong, nước chín để nguội vừa đủ. Cà rốt rửa sạch, cạo vỏ, thái
thành miếng nhỏ rồi dùng máy ép lấy nước (nếu không có máy ép thì giã thật nát rồi dùng
vải bọc lại, vắt lấy nước cốt), cho mật ong và chế thêm nước vừa đủ, quấy đều rồi uống.
Dịch thể thu được có màu quất chín rất hấp dẫn, mùi vị thơm ngon tự nhiên. Nước có
công dụng bổ dưỡng, nâng cao năng lực miễn dịch của cơ thể, giúp phòng chống bệnh
cao huyết áp.
Phòng chống ung thư: 100g cà rốt, 500g mía, 80g chanh quả, nước chín để nguội vừa
đủ. Cà rốt rửa sạch, cạo vỏ, thái miếng, đem hầm thật nhừ, đánh nhuyễn rồi dùng vải lọc
lấy nước; mía róc vỏ, chẻ nhỏ, dùng máy ép lấy nước. Hòa nước cà rốt và nước mía với
nhau, vắt chanh, quấy đều rồi chia uống vài lần trong ngày. Dịch thể thu được có màu
hồng vàng, mùi thơm, vị ngọt, dùng làm nước giải khát và bổ dưỡng khá tốt. Theo các
nhà dinh dưỡng học Trung Quốc, loại đồ uống này có tác dụng phòng chống ung thư.
Phục hồi sức khỏe: Cà rốt 150 g, 150g táo tây (loại táo quả to nhập từ Trung Quốc
hoặc châu Âu), 15ml nước cốt chanh, 10ml mật ong. Cà rốt và táo rửa sạch, thái miếng
rồi dùng máy ép lấy nước (với táo nên ép ngay vì để lâu sẽ bị biến màu, nếu cần thì ngâm
trong dung dịch nước muối 2-3%), cho mật ong và nước chanh vào quấy thật kỹ và uống

hàng ngày. Đây là loại thức uống có tác dụng nâng cao sức đề kháng và giúp phục hồi
sức khỏe rất tốt.
Cao huyết áp và chán ăn: 250g cà rốt, 100g quýt, 150g chuối tiêu chín, 2 miếng đường
phèn. Cà rốt rửa sạch, cạo vỏ, thái miếng, dùng máy ép lấy nước; quất vắt lấy nước cốt.
Chuối tiêu bóc vỏ, đánh nhuyễn rồi đổ nước cà rốt và nước quất vào, quấy thật đều, chế
thêm đường phèn, chia uống vài lần trong ngày. Loại nước này có mùi thơm khá đặc biệt,
dễ uống và giá trị bổ dưỡng rất cao, đặc biệt thích hợp cho những người bị cao huyết áp
và chán ăn.
Viêm họng, viêm phế quản: 1kg cà rốt, 250g trám tơi, 100g đường trắng. Cà rốt rửa
sạch, thái chỉ; trám bỏ hạt, thái lát mỏng. Hai thứ đem ép lấy nớc rồi đun sôi lên, chế
thêm đường trắng, chia uống vài lần trong ngày. Đây là loại nước giải khát và bổ dưỡng
rất hữu ích, đặc biệt thích hợp cho những người bị viêm họng, viêm phế quản, viêm
amiđan, viêm gan...
Tiêu tan mệt mỏi: Một quả táo tàu, một góc tư dứa cà hai của cà rốt, ép khoảng 250ml
nước nguyên chất dùng làm nước giải khát rất thơm ngon và bổ dưỡng, có thể làm tiêu
tan mệt mỏi, tinh thần minh mẫn.
Thịt heo xào cà rốt
Thịt heo xào cà rốt là món ăn của người Trung Quốc, chế biến nhanh đơn giản,
giàu Vitamin A từ cà rốt.

Thànhphần
1 muỗng dầu thực vật
450g thịt heo nạc sắt thành những miếng mỏng
nhỏ
3 tô nhỏ cà rốt cắt thành những lát mỏng
1/3 tách gia vị, hạt nêm
2 nhánh hành xanh, rửa sạch, cắt nhỏ

Chế biến

Đun nóng dầu thực vật ở nhiệt độ trung bình. Thêm thịt và cà rốt vào đảo đều trong
vòng 5 phút.
Nêm gia vị, hạt nêm rồi đun, đảo đều trong 7 phút cho đến khi cà rốt khô và săn lại.
Trút hành xanh vào đảo thêm 1 phút rồi bắc ra ăn nóng.

Sinh tố đu đủ sữa
Sữa đu đủ là loại thức uống mát miệng, thơm ngon, thích hợp với người suy nhược cơ
thể, da khô.
Lấy một lát đu đủ chín, tươi, cắt thành những miếng nhỏ cho vào cốc sữa. Nếu không
sẵn sữa tươi, có thể dùng sữa bột. Cho thêm ít mật ong, ít nước đun sôi để nguội rồi cho
vào máy xay sinh tố. Cũng có thể dùng dao, thìa băm nhuyễn đu đủ ra. Pha xong, nên
uống ngay
Trong sữa chứa hàm lượng anbumin, đường, các sinh tố và khoáng chất kích thích
công năng tiêu hoá, giảm thiểu lượng cholesterol trong máu, giúp phòng tránh các bệnh
về tim, tiểu đường. Đu đủ chứa protease, giúp phân giải protein thành acid amin, phân
giải protein khó tiêu hoá trong ruột, đồng thời phân giải mỡ rất nhanh.