MỘT SỐ BÀI HỌC KINH NGHIỆM RÚT RA TỪ THỰC TIỄN HOẠT ĐỘNG CỦA AASC VÀ KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT NHẰM HOÀN THIỆN CHU TRÌNH BÁN HÀNG THU TIỀN DO AASC THỰC HIỆN

MỘT SỐ BÀI HỌC KINH NGHIỆM RÚT RA TỪ THỰC TIỄN
HOẠT ĐỘNG CỦA AASC VÀ KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT NHẰM HOÀN
THIỆN CHU TRÌNH BÁN HÀNG THU TIỀN DO AASC THỰC HIỆN
I. MỘT SỐ BÀI HỌC KINH NGHIỆM RÚT RA TỪ HOẠT ĐỘNG THỰC TIỄN CỦA
AASC
Qua những kiến thức thu thập được trong quá trình thực tập và nghiên cứu tài
liệu về chu trình bán hàng – thu tiền tại AASC em đã rút ra được một số bài học
kinh nghiệm để hoàn thiện hơn kiến thức của mình về kiểm toán chu trình bán
hàng – thu tiền.
1. Trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán
AASC thực hiện đầy đủ và chi tiết cả về những thông tin cơ sử và những
thông tin về trách nhiệm pháp lý của khách hàng. ở giai đoạn này, AASC thực hiện
tìm hiểu một cách tổng quan dựa trên các thông tin về tình hình kinh doanh, giấy
phép thành lập, hệ thống kế toán, hệ thóng kiểm soát nội bộ của khách hàng…Để
thu thập thông tin, kiểm toán viên nghe các giải trình của Ban giám đốc, kiểm tra
tổng quát hệ thống kế toán, thu thập thông tin qua tham quan nhà xưởng, xem xét
các chính sách của Công ty, các biên bản họp của ban giám đốc, hội đồng quản trị.
Đặc biệt để hiểu rõ hơn về hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng AASC đã lập
ra nhứng mẫu bảng câu hỏi về kiểm soát nội bộ, những bảng câu hỏi này lập riêng
cho mỗi khoản mục với những câu hỏi : có , không, với điều kiện khách hàng trả
lời được trên 2/3 các câu hỏi thì hệ thống kiểm soát nội bộ được coi là tốt.
- Việc bố trí nhân sự: ở mỗi cuộc kiểm toán, tuỳ theo quy mô hoạt động kinh
doanh của khách hàng và tuỳ theo khách hàng là mới hay thường mà Công ty
AASC sẽ bố trí nhân lực cho phù hợp . Thông thường mỗi Công ty có từ 4-6 kiểm
toán viên thực hiện kiểm toán. Trong đó có một nhóm trưởng và những người còn
lại là kiểm toán viên , mỗi người sẽ thực hiện kiểm toán trên một số khoản mục.
2. Giai đoạn thiết kế chương trình kiểm toán
Công ty AASC là một trong những tổ chức đầu tiên và lớn nhất của Việt Nam
thực hiện cung cấp dịch vụ kế toán, kiểm toán , vì thế Công ty sớm đã thiết lập
mẫu chương trình kiểm toán phục vụ cho các cuộc kiểm toán của mình.
Mẫu chương trình kiểm toán do AASC lập ra được thực hiện với mỗi khoản

mục trên báo cáo tài chính, với chu trình bán hàng - thu tiền, Công ty lập chương
trình kiểm toán tập hợp vào 2 khoản mục doanh thu và khoản mục các khoản phải
thu. (Mẫu này được trình bày ở mục II - Phần 2)
Chương trình kiểm toán của Công ty tuần tự thực hiện theo các thủ tục kiểm
tra chi tiết. Thực hện xong các thủ tục, kiểm toán viên sẽ lập một trang kết luận
kiểm toán trên giấy làm việc để đưa ra kết luận về khoản mục mình thực hiện kiểm
toán
3. Giai đoạn thực hiện kiểm toán
Trong giai đoạn thực hiện kiểm toán, các kiểm toán thường thực hiện kiểm
toán theo khoản mục trên báo cáo tài chính qua các bước công việc cơ bản: Đối
chiếu tổng hợp và kiểm tra chi tiết. Những công việc này được thực hiện và lưu lại
trong hồ sơ kiểm toán năm và sẽ là bằng chứng kiểm toán để Công ty đưa ra ý kiến
của mình về báo cáo tài chính của Công ty khách hàng trong báo cáo kiểm toán.
II. MỘT SỐ ĐỀ XUẤT GÓP PHẦN HOÀN THIỆN KIỂM TOÁN CHU TRÌNH BÁN
HÀNG - THU TIỀN TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH.
1. Trong giai đoạn lập kế hoạch
Trong giai đoạn lập kế hoạch, AASC đã thực hiệ rất tốt các bước . Đặc biệt là
bước thu thập thông tin về hệ thống kế toán và hệ thống kiểm soát nội bộ của
khách hàng. Tuy nhiên, việc đánh giá tính trọng yếu và rủi ro các khoản mục, kiểm
toán viên mới chỉ đánh giá định tính dựa vào kinh nghiệm làm việc của bản thân
mà chưa đưa ra các số liệu và phương pháp cụ thể.
Trong giai đoạn này, khi ước lượng sơ bộ về tính trọng yếu , kiểm toán viên
nên đánh giá bằng các chỉ tiêu ví dụ như:
Đánh giá tính trọng yếu dựa vào tỷ suất giữa tổng số tiền của các sai sót so
với tổng thu nhập trước thuế
A =
Tổng số tiền của các sai sót
x 100%
Tổng thu nhập trước thuế
Đánh giá tính trọng yếu dựa trên tỷ suất giữa tổng số tiền của các sai sót đối

với tổng tài sản lưu động:
D =
Tổng số tiền các sai sót
Tổng tài sản lưu động
Từ những đánh giá trên, kiểm toán viên sẽ ước lượng sơ bộ về tính trọng yếu
và phân bổ cho các khoản mục.
Không
trọng yếu
Có thể
trọng yếu
Chắc chắn trọng
yếu
Bảng cân đối
kế toán
< 10% 10% - 15% > 15%
Báo cáo kết quả kinh
doanh
< 5% 5% - 10% > 10%
Với những sai sót chắc chắn là trọng yếu thì đòi hỏi phải có các điều chỉnh
trên bảng cân đối kế toán hoặc báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, còn đối với
những sai sót có thể là trọng yếu kiểm toán viên phải kiểm tra kỹ hơn để xác định
ranh giới giữa trọng yếu và không trọng yếu.
2. Trong giai đoạn thực hiện kiểm toán
Trong giai đoạn này, kiểm toán viên thực hiện chi tiết theo các bước công việc
: thực hiện đối chiếu tổng hợp và kiểm tra chi tiết. Trong việc kiểm tra chi tiết
chứng từ, để rõ ràng hơn, kiểm toán viên nên lập một bảng mẫu các chứng từ đã
kiểm tra để làm bằng chứng kiểm toán:
Stt
Chứng từ
Nội dung TK ĐƯ Số tiền

NT SH
1 …
2 …
3 …
Đồng thời, khi phát hiện các sai sót có sự chênh lệch, kiểm toán viên phản ánh
bảng kê chênh lệch theo mẫu sau:
Bảng kê chênh lệch
Chứng từ
Diễn giải
Chênh lệch
Ghi chú
mức độ
sai phạm
NT SH Sổ sách Thực tế
Chênh
lệch
Ngoài ra, với những sai sót chưa xác minh được chênh lệch hoặc sai phạm cụ
thể thì kiểm toán viên ghi vào bảng kê xác minh theo bảng sau:
Bảng kê xác minh
Chứng từ
Diễn giải Số tiền
Đối tượng xác minh Ghi chú
mức độ
NT SH Trực tiếp Gián tiếp
KẾT LUẬN
Qua quá trình thực tập tại Công ty dịch vụ tư vấn tài chính kế toán và kiểm
toán (AASC) với mục đích tìm hiểu công tác kiểm toán Báo cáo tài chính nói
chung và kiểm toán chu trình Bán hàng-thu tiền nói riêng, đã giúp em hiểu rõ hơn
về bản chất cũng như về việc thực hiện công việc kiểm toán trên cả góc độ lý
thuyết và thực tiễn trên cơ sở kiến thức đã được trang bị trong quá trình học tập.

Kiểm toán chu trình Bán hàng-thu tiền là một phần hành cụ thể và quan trọng
của kiểm toán báo cáo tài chính .Do vậy nghiên cứu kiểm toán báo cáo tài chính
không thể không nghiên cứu kiểm toán chu trình Bán hàng-thu tiền.
Kiểm toán chu trình Bán hàng-thu tiền được AASC thực hiện qua các khâu từ
lập kế hoạch cho đến công việc thực hiện kiểm toán. Để thực hiện kiểm toán chu
trình này, các kiểm toán viên của AASC thực kiểm toán trên hai khoản mục:phải
thu khách hàng và doanh thu.Sau khi đã thực hiện song công việc kiểm toán, kiểm
toán viên và AASC sẽ công bố báo cáo kiểm toán. Đồng thời nếu thấy cần thiết
kiểm toán viên sẽ gửi thư quản lý tới khách hàng đề xuất các giải pháp để hoàn
thiện hệ thống kiểm toán của khách hàng.
Một lần nữa em xin cảm ơn Thầy giáo Trần Mạnh Dũng và Ban lãnh đạo
AASC đã tận tình giúp đỡ em hoàn thiện chuyên đề tốt nghiệp này.