tư liệu ngữ văn 9 thế ngọc nguyễn thư viện giáo dục tỉnh quảng trị

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>TÀI LIỆU LƯU TRỮ </b>

<b>VỚI VIỆC XÁC ĐỊNH TÁC GIẢ QUỐC HUY VIỆT NAM </b>

<b> Trần Hoàng - Nguyễn Minh Sơn</b>
Quốc huy Việt Nam - một sản phẩm của sáng tác hội hoạ, là biểu tượng cơ
đọng, súc tích và đầy đủ về đất nước và con người Việt Nam, nó hàm chứa khát
vọng tha thiết của một dân tộc u chuộng hồ bình và khẳng định chủ quyền
thiêng liêng của quốc gia độc lập. Quốc huy của chúng ta thật đẹp về hình thức,
hàm súc về nội dung, thật sự không thua kém bất cứ quốc huy nào trên thế giới.
Tác giả Quốc huy từ mấy chục năm nay được xác định là của Cố hoạ sĩ Trần
Văn Cẩn. Tuy nhiên, từ sau ngày 9 tháng 9 năm 2001, khi hoạ sĩ Lê Lam có bài
“Người vẽ Quốc huy” đăng trên báo Nhân dân cuối tuần khẳng định: Hoạ sĩ Bùi
Trang Chước là người sáng tác và thực hiện các phác thảo Quốc huy... Đặc biệt,
khi gia đình cố hoạ sĩ Bùi Trang Chước gửi đơn thư tới các cơ quan chức năng
đề nghị xét công nhận tác giả Quốc huy cho Ông Bùi Trang Chước với những
tài liệu gốc do gia đình có được hoặc sưu tầm được thì vấn đề địi hỏi xác định
lại tác giả Quốc huy đã thật sự trở nên nóng bỏng và bức xúc. Từ năm 2001 tới
nay đã có hàng trăm bài báo, hàng chục cuộc họp của các cơ quan chức năng với
gia đình cố hoạ sĩ Bùi Trang Chước để xem xét việc xác định tác giả Quốc huy.
Do vậy, một số tài liệu lưu trữ bảo quản tại Trung tâm lưu trữ quốc gia III và cả
những tài liệu cá nhân của cố hoạ sĩ Bùi Trang Chước do gia đình biếu tặng đã
được đưa ra nghiên cứu, thẩm định. Bài viết này đề cập sơ bộ đến quá trình sáng
tác mẫu Quốc huy của cố hoạ sĩ Bùi Trang Chước và một số tài liệu hiện đang
lưu giữ ở Trung tâm Lưu trữ quốc gia III (những tài liệu đã góp phần vào việc
xác định tác giả Quốc huy Việt Nam).

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

cứu đó, Ơng đã hoàn thành 15 bản vẽ mẫu Quốc huy đa dạng nhưng thống nhất
về ý tưởng để gửi cấp trên lựa chọn. Đến tháng 10/1954, từ hơn 300 mẫu quốc
huy của các hoạ sĩ tham gia, cuối cùng chỉ còn 15 mẫu của tác giả duy nhất là
Bùi Trang Chước được lựa chọn để trình Chính phủ. Mẫu số 1 có nền đỏ sao
vàng, tượng trưng cho quốc kỳ của Việt Nam dân chủ cộng hoà; mặt trời mọc

tượng trưng cho nước ta ở phương Đơng, tượng trưng cho buổi bình minh của
một kỷ nguyên mới và là tương lai của nền dân chủ cộng hồ; bơng lúa tượng
trưng cho nơng nghiệp và giai cấp nông dân và cái đe tượng trưng cho công
nghiệp và giai cấp công nhân (mẫu số 1 qua 3 lần chỉnh sửa sau này trở thành
mẫu 18).

Qua những tài liệu do gia đình gửi tặng Trung tâm LTQG III, có thể thấy một
số tài liệu, tư liệu, hiện vật gốc của cố Hoạ sĩ Bùi Trang Chước để lại liên quan
trực tiếp đến quá trình sáng tác Quốc huy như:

- Di bút “Tôi vẽ mẫu Quốc huy” của hoạ sĩ Bùi Trang Chước.

- Văn bản 237/MT ngày 24/11/1954 của Ban Mỹ thuật Trung ương gửi Bộ
tuyên truyền do họa sĩ Trần Văn Cẩn ký;

- Toàn bộ 94 bản phác thảo chì thể hiện q trình tìm tịi và sáng tạo mẫu
Quốc huy từ năm 1953 đến 1955;

- 15 mẫu Quốc huy thể hiện màu, đã được Ban Mỹ thuật chọn trình Trung
ương duyệt vào tháng 10 /1954.

- 2 bản vẽ đen trắng (số 16, 17) đã thể hiện các bước chỉnh sửa để dẫn tới bản
mẫu cuối cùng (số 18) và hai bản vẽ tách màu đen trắng bản mẫu Quốc huy cuối
cùng mà hoạ sĩ Bùi Trang Chước sáng tác giữa năm 1955 chắt lọc từ 15 mẫu
trước đó.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

lụa là màu đỏ, cịn các hoạ tiết khác như các bơng lúa, ngơi sao và bánh xe đều
là màu vàng”. Sau khi hoàn thành bản vẽ mẫu Quốc huy cuối cùng này, do
nhiệm vụ đặc biệt và tuyệt mật của Chính phủ giao, ông lên đường sang Trung
Quốc để vẽ tiền và in tiền. Chính vì vậy, Ơng khơng có điều kiện chỉnh sửa,

hồn thiện Quốc huy theo sự góp ý của Trung ương sau kỳ họp Quốc hội vào
tháng 9/1955. Nhiệm vụ chỉnh sửa, hồn thiện này sau đó được giao cho hoạ sĩ
Trần Văn Cẩn.

Một tài liệu lưu trữ rất quan trọng trong Phông Bộ Tuyên truyền là Văn bản
số 237/MT ngày 24/11/1954 do chính <i>Hoạ sĩ Trần Văn Cẩn </i>phụ trách Ban Mỹ
thuật - Ngành Văn nghệ Trung ương ký, gửi Bộ Tuyên truyền, trong đó cũng
khẳng định rõ 15 mẫu mà Ban Mỹ thuật trình Bộ Tuyên truyền là của Họa sĩ Bùi
Trang Chước. Văn bản nói rõ: “Khoảng trung tuần tháng 10/54, chúng tơi có gửi
sang q Bộ một số 15 mẫu quốc trưng để q Bộ đưa trình Thủ Tướng phủ xem
và cho ý kiến quyết định. Chúng tôi chờ đợi đã lâu mà chưa có tin tức gì về việc
đó. Gần đây Vụ Lễ tân bên Thủ Tướng phủ có cho người dục luôn nên chúng tôi
cử <i> hoạ sĩ Bùi Trang Chước, tác giả những mẫu ấy</i>, sang đề nghị quý Bộ cho
biết tin tức về các mẫu đã được chọn. Cũng đề nghị quí Bộ trao lại cho hoạ sĩ
Chước những mẫu đã gửi để đem về sửa lại và hoàn thành”.

Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III đã cung cấp cho các cơ quan chức năng và gia
đình cố hoạ sĩ Bùi Trang Chước một tài liệu quan trọng khác từ Phông Quốc
hội. Đó là hình mẫu Quốc huy mà Chính phủ đệ trình Quốc hội để thơng qua tại
kỳ họp thứ 5/1955 (Hồ sơ 18, trang 66). Tài liệu này trong quá trình thẩm định
khoa học hình sự đã trở thành tài liệu gốc chuẩn để so sánh đối chiếu với tài liệu
của cố hoạ sĩ Bùi Trang Chước và cố hoạ sĩ Trần Văn Cẩn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<i> Mẫu phác thảo Quốc huy số 18 của cố hoạ sĩ Bùi Trang Chước (do gia đình</i>
<i>cung cấp) có 04 chi tiết cơ bản giống với mẫu Quốc huy Nước Việt Nam Dân</i>
<i>chủ cộng hoà in trên trang bìa tài liệu có dịng chữ “Quốc hội họp khoá V tháng</i>
<i>9/1955” do Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III cung cấp; gồm: hình bơng lúa, ngơi</i>
<i>sao, dải băng và phần gốc bó lúa;</i>

<i> Mẫu phác thảo Quốc huy của cố hoạ sĩ Trần Văn Cẩn (do bà Trần Thị Hồng,</i>

<i>người được hưởng thừa kế của cố hoạ sĩ Trần Văn Cẩn và ông Triều Dương</i>
<i>cung cấp) có 02 chi tiết cơ bản giống với mẫu Quốc huy Nước Việt Nam dân</i>
<i>chủ cộng hoà in trên trang bìa tài liệu có dịng chữ “Quốc hội họp khoá V tháng</i>
<i>9/1955 “do Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III cung cấp ; gồm: hình ngơi sao và</i>
<i>bánh xe hình răng cưa”.</i>

Ba tuần sau đó, ngày 19/ 11/2003 bằng Văn bản số 227/BQTG-VHNT, Cục
Bản quyền tác giả cho rằng:<i> “Kết quả giám định đó khơng trái với các nguồn tư</i>
<i>liệu, chứng cứ và các ý kiến đã được các thành viên trong tổ Tư vấn và những</i>
<i>người có liên quan trao đổi, thảo luận. Kết quả giám định cũng phù hợp với ý</i>
<i>kiến của đa số thành viên của Tổ Tư vấn và ý kiến của Bộ Văn hố - Thơng tin,</i>
<i>làm rõ hơn căn cứ xác định tác giả Quốc huy Việt Nam. Vì vậy Bộ Văn hố </i>
<i>-Thơng tin cho rằng Quốc huy Việt Nam do đồng tác giả sáng tạo gồm cố hoạ sĩ</i>
<i>Bùi Trang Chước và cố họa sĩ Trần Văn Cẩn là kết luận thoả đáng và hồn tồn</i>
<i>có căn cứ. Bộ trưởng Bộ Văn hố - Thơng tin đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ</i>
<i>xem xét, quyết định”.</i>

Tất nhiên, sau đó gia đình cố hoạ sĩ Bùi Trang Chước khơng thoả mãn với kết
luận đó và tiếp tục đề nghị xem xét lại. Ngày 9/02/ 2004, tại cuộc họp, sau khi
nghe đại diện Bộ Văn hố - Thơng tin báo cáo, nghe ý kiến cuả các Phó Thủ
tướng và ý kiến của các đại biểu dự họp, Thủ tướng Phan Văn Khải đã có ý kiến
kết luận. Ngày 27/02/2004 Văn phịng Chính phủ đã có Công văn số
42/TB-VPCP thông báo ý kiến của Thủ tướng Phan Văn Khải tại cuộc họp về việc xác
định tác giả vẽ mẫu Quốc huy Việt Nam như sau: <i>“Việc xây dựng mẫu Quốc</i>
<i>huy Việt Nam được thực hiện theo chủ trương của Bác Hồ, Đảng và Nhà nước</i>
<i>ta. Mẫu Quốc huy Việt Nam là một cống hiến chung của giới mỹ thuật Cách</i>
<i>mạng Việt Nam, trong đó phải kể đến công lao của hoạ sĩ Bùi Trang Chước </i>
<i>-người đã vẽ những mẫu Quốc huy để làm cơ sở lựa chọn, hoàn thiện, và hoạ sĩ</i>
<i>Trần Văn Cẩn - người đã chỉnh sửa, hoàn thiện mẫu Quốc huy theo ý kiến chỉ</i>
<i>đạo của lãnh đạo để trình Quốc hội phê duyệt. Giao Bộ trưởng Bộ Văn hố </i>

<i>-Thơng tin có văn bản báo cáo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về vấn đề tác giả vẽ</i>
<i>mẫu Quốc huy Việt Nam”.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

xác minh ai là tác giả đích thực của Quốc huy Việt Nam là vấn đề hệ trọng và rất
nhạy cảm, nhưng mong rằng, vấn đề này sớm được giải quyết dứt điểm.

Qua sự việc này cũng như việc xác định tác giả Quốc ca Việt Nam trước đây,
một lần nữa, chúng ta lại càng thấy giá trị to lớn của tài liệu lưu trữ. Nhờ đó mà
các cơ quan chức năng có thêm nhiều cơ sở, bằng chứng tin cậy để xem xét lại
một cách khoa học vấn đề tác giả Quốc huy Việt Nam. Cũng qua sự việc này,
khi những tài liệu lưu trữ cá nhân góp phần quan trọng để xác minh những con
người, sự kiện thì việc sưu tầm, thu thập tài liệu lưu trữ cá nhân lại càng trở nên
cần thiết và cấp bách hơn bao giờ hết. Mong rằng Dự án “Sưu tầm tài liệu quí,
hiếm của Việt Nam và về Việt Nam ở nước ngoài” sẽ sớm được xây dựng, phê
duyệt để có thêm tài liệu lưu trữ - những sử liệu tin cậy góp phần làm sáng tỏ
những sự kiện lịch sử đúng như chúng đã diễn ra trong quá khứ./

</div>

<!--links-->