MÔ HÌNH KHÁM BỆNH (y học GIA ĐÌNH)

MƠ HÌNH KHÁM
BỆNH


Mục tiêu bài giảng
• Giới thiệu các mơ hình khám bệnh
• Trình bày 4 bước giải quyết vấn đề lâm sàng


Cấu trúc bài giảng
•
•
•
•

Đặc trưng bối cảnh ngoại trú
Tổng quan nội dung khám bệnh
Cấu trúc buổi khám bệnh – mô hình khám bệnh
4 câu hỏi giải quyết vấn đề lâm sàng.


Đặc trưng bối cảnh ngoại trú
• Bối cảnh:
– BÁC SĨ
– PHÒNG KHÁM NGOẠI TRÚ TRẠM Y TẾ
– CẬN LÂM SÀNG HẠN CHẾ


Đặc trưng bối cảnh ngoại trú
• BN nữ 24 tuổi, đến khám vì nhức đầu
• Nhức đầu từng cơn, nữa bên đầu, đập theo nhịp

mạch, từ 1 tuần nay, không nơn ói.
• Khám: chưa ghi nhận bất thường.

•
•
•
•

Chẩn đốn ?
Mức độ nguy hiểm?
Xử trí?
Theo dõi?


Đặc trưng bối cảnh ngoại trú
• BN nam 68 tuổi, đến khám vì nhức đầu
• Nhức nữa bên đầu, tăng dần từ hơn 3 tháng nay,
uống thuốc nhiều nơi không đỡ, khơng nơn ói.
• Khám: chưa ghi nhận bất thường.

•
•
•
•

Chẩn đốn ?
Mức độ nguy hiểm?
Xử trí?
Theo dõi?

Đặc trưng bối cảnh ngoại trú
• BN nữ 60 tuổi, đến khám vì nhức đầu
• Cách nay 4 ngày, BN có bị té xe, sau té vẫn tỉnh
với vết thương da đầu.
• Khám: chưa ghi nhận bất thường.

•
•
•
•

Chẩn đốn ?
Mức độ nguy hiểm?
Xử trí?
Theo dõi?


Đặc trưng bối cảnh ngoại trú
•
•
•
•

BN nam 15 tuổi, đến khám vì nhức đầu
Đau đầu, sốt nhẹ.
Cách nay 3 ngày có đau họng,
Khám: chưa ghi nhận bất thường.

•

•
•
•

Chẩn đốn ?
Mức độ nguy hiểm?
Xử trí?
Theo dõi?


Đặc trưng bối cảnh ngoại trú


Đặc trưng bối cảnh ngoại trú
• Bối cảnh ngoại trú
– Tiếp cận hướng vấn đề sức khỏe (Phức hợp)
– 5 vấn đề thường gặp, khó khăn: ho, mệt mỏi, nhức
đầu, chóng mặt, đau lưng
– Cách tiếp cận địi hỏi phương pháp chuyên biệt
– Vận dụng thông tin từ người bệnh và mơi trường
xung quanh
– Chẩn đốn xác định: khơng nhất thiết


Đặc trưng bối cảnh ngoại trú
• Vấn đề mơ hình hiện tại
–
–
–
–

–
–
–

Giản đơn hóa: “người bệnh”  “bệnh”
Hướng bác sĩ (doctor-centred)
Không bằng chứng bệnh = không thể
Ngôn ngữ không lời: không quan tâm
Quan hệ bác sĩ – bệnh nhân: xem nhẹ
Chỉ cần khám 1 lần: giải quyết tất cả
Đề cao kinh nghiệm cá nhân


Đặc trưng bối cảnh ngoại trú
• Mơ hình y học gia đình
– Tiếp cận hướng vấn đề sức khỏe
• Chẩn đốn theo xác xuất
• Tiếp cận khơng phân biệt giai đoạn

– Chăm sóc dự phịng – nâng cao sức khỏe
– Chăm sóc tồn diện lấy bệnh nhân làm trọng tâm
• Chăm sóc sức khỏe liên tục
• Chăm sóc hướng bệnh nhân - bối cảnh
• Chăm sóc dựa trên quan hệ BN-BS

– Mơ hình tâm sinh thể


Đặc trưng bối cảnh ngoại trú

Đặc trưng bối cảnh ngoại trú
•
•
•
•
•

BN nam 72 tuổi, VT nhiễm trùng ngón chân
Bệnh nền: Đái tháo đường 20 năm
Gia đình: sống với con gái
Địa chỉ: quận 5
Bảo hiểm y tế: có

• Can thiệp gì?
• Ai can thiệp?
• Tổ chức như thế nào?


Đặc trưng bối cảnh ngoại trú
•
•
•
•
•

BN nam 72 tuổi, VT nhiễm trùng ngón chân
Bệnh nền: Đái tháo đường 20 năm
Gia đình: sống với con gái - sống một mình
Địa chỉ: quận 5

Bảo hiểm y tế: có

• Can thiệp gì?
• Ai can thiệp?
• Tổ chức như thế nào?


Đặc trưng bối cảnh ngoại trú
•
•
•
•
•

BN nam 72 tuổi, VT nhiễm trùng ngón chân
Bệnh nền: Đái tháo đường 20 năm
Gia đình: sống với con gái - sống một mình
Địa chỉ: quận 5 – huyện Củ Chi
Bảo hiểm y tế: có

• Can thiệp gì?
• Ai can thiệp?
• Tổ chức như thế nào?


Đặc trưng bối cảnh ngoại trú
•
•
•
•

•

BN nam 72 tuổi, VT nhiễm trùng ngón chân
Bệnh nền: Đái tháo đường 20 năm
Gia đình: sống với con gái - sống một mình
Địa chỉ: quận 5 – huyện Củ Chi
Bảo hiểm y tế: có - khơng

• Can thiệp gì?
• Ai can thiệp?
• Tổ chức như thế nào?


Đặc trưng bối cảnh ngoại trú
“Tóm lại, tơi có thể
nói anh bị một
mũi tên xuyên qua
đầu. Tuy nhiên, để
chắc ăn, tôi sẽ đề
nghị vài chục xét
nghiệm bổ sung”


Nội dung khám bệnh
• Khai thác thơng tin:
– Hành chính
– Lý do khám bệnh
– Bệnh sử, bệnh căn, yếu tố nguy cơ
•
•

•
•
•
•
•
•

Bệnh sử
Tiền căn nội khoa – ngoại khoa
Tiền căn dị ứng
Tình trạng miễn dịch
Danh sách thuốc hiện dùng
Tầm sốt
Thơng tin xã hội
Tiền căn gia đình


Nội dung khám bệnh
• Khám lâm sàng:
– Nhìn – sờ - gõ – nghe
– Giá trị thơng tin:
• Độ nhậy – độ đặc hiệu
• Giá trị dự đốn (+) , giá trị dự đốn (-)

– Biện luận thơng tin trên bệnh nhân

• Cận lâm sàng
– Giá trị thơng tin
• Độ nhậy – độ đặc hiệu
• Giá trị dự đốn (+) , giá trị dự đoán (-)

– Đánh giá tổng thể các thông tin


Mơ hình khám bệnh
• Cấu trúc buổi khám bệnh = mơ hình khám bệnh
• Hệ thống hóa buổi khám bệnh
–
–
–
–

Chuẩn hóa chun mơn
Nâng cao chất lượng
Phát triển kỹ năng
Linh hoạt trong ứng dụng


Mơ hình khám bệnh
• Mơ hình “Thể chất – Tinh thần – Xã hội”
– 1972: RCGP
– Khám bệnh:
• Thực thể sinh học
• Cảm xúc – tâm lý
• Bối cảnh gia đình – xã hội, nghề nghiệp


Mơ hình khám bệnh
• Mơ hình Stott và Davis (1979).
– Đặc thù khám bệnh tuyến ban đầu

– 4 đặc thù
•
•
•
•

Quản lý vấn đề sức khỏe hiện tại
Thay đổi hành vi sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khỏe
Quản lý các vấn đề sức khỏe đang tồn tại
Giáo dục nâng cao sức khỏe


Mơ hình khám bệnh
• Byrne và Long (1976)
– Tương quan bác sĩ – bệnh nhân
– Khám bệnh
•
•
•
•
•

B1: Thiết lập mối quan hệ với người bệnh
B2: Tìm hiểu vấn đề bận tâm của người bệnh
B3: Tiến hành hỏi bệnh và thăm khám
B4: Nhận xét tình trạng của vấn đề sức khỏe.
B5: Đề xuất hướng can thiệp điều trị hoặc hướng thăm
khám bổ sung
• B6: Kết thúc buổi khám bệnh

Mơ hình khám bệnh
• Mơ hình 6 hình thức phân tích can thiệp
– 6 mức độ quan tâm của người bệnh