Khái niệm về môi trường

Khái niệm về
môi trường



Khái niệm về môi trường đã được
thảo luận rất nhiều và từ lâu. Nhìn
chung có những quan niệm về môi
trường như sau:
- Môi trường bao gồm các vật chất hữu
cơ và vô cơ quanh sinh vật. Theo định
nghĩa này thì không thể nào xác
định được môi trường một cách cụ
thể, vì mỗi cá thể, mỗi loài, mỗi chi vẫn
có một môi trường và một quần thể, một
quần xã lại có một môi trường rộng lớn
hơn.
- Môi trường là những gì cần thiết cho
điều kiện sinh tồn của sinh vật. Theo
định nghĩa này thì rất hẹp, bởi vì trong
thực tế có yếu tố này là cần thiết cho
loài này nhưng không cần thiết cho
loài kia dù cùng sống chung một nơi,
hơn nữa cũng có những yếu tố có hại
hoặc không có lợi vẫn tồn tại và tác động
lên cơ thể và ta không thể loại trừ nó ra
khỏi môi trường tự nhiên.
- Môi trường bao gồm các yếu tố tự
nhiên và yếu tố vật chất nhân tạo có quan

hệ mật thiết với nhau, bao quanh con
người, có ảnh hưởng tới đời sống, sản
xuất, sự tồn tại, phát triển của con
người và thiên nhiên (Điều 1, Luật
Bảo Vệ Môi Trường của Việt Nam,
1993)
- Môi trường là một phần của ngoại cảnh,
bao gồm các hiện tượng và các thực thể
của tự nhiên...mà ở đó, cá thể, quần thể,
loài...có quan hệ trực tiếp hoặc gián tiếp
bằng các phản ứng thích nghi của mình
(Vũ Trung Tạng, 2000). Từ định nghĩa
này ta có thể phân biệt được đâu là môi
trường của loài này mà không phải là
môi trường của loài khác. Chẳng hạn như
mặt biển là môi trường của sinh vật
màng nước (Pleiston và Neiston),
song không phải là môi trường của
những loài sống ở đáy sâu hàng ngàn mét
và ngược lại.
Đối với con người, môi trường chứa
đựng nội dung rộng hơn. Theo định
nghĩa của UNESCO (1981) thì môi
trường của con người bao gồm toàn bộ
các hệ thống tự nhiên và các hệ thống do
con người tạo ra, những cái hữu hình (đô
thị, hồ chứa...) và những cái vô hình
(tập quán, niềm tin, nghệ thuật...), trong
đó con người sống bằng lao động của
mình, họ khai thác các tài nguyên thiên

nhiên và nhân tạo nhằm thoả mãn những
nhu cầu của mình. Như vậy, môi trường
sống đối với con người không chỉ là nơi
tồn tại, sinh trưởng và phát triển cho một
thực thể sinh vật là con người mà còn là
“khung cảnh của cuộc sống, của lao động
và sự nghỉ ngơi của con người”.
Thuật ngữ Trung Quốc gọi môi
trường là “hoàn cảnh” đó là từ chính
xác chỉ điều kiện sống của cá thể hoặc
quần thể sinh vật. Sinh vật và con người
không thể tách rời khỏi môi trường của
mình. Môi trường nhân văn (Human
environment - môi trường sống của con
người) bao gồm các yếu tố vật lý, hóa
học của đất, nước, không khí, các yếu
tố sinh học và điều kiện kinh tế - xã hội
tác động hàng ngày đến sự sống của con
người.
Cấu trúc môi trường tự nhiên gồm 4
thành phần cơ bản (4 môi trường
chính) như sau :
- Thạch quyển hoặc địa quyển hoặc môi
trường đất (Lithosphere): bao gồm lớp vỏ
trái đất có độ dày 60 - 70km trên phần
lục địa và từ 2-8km dưới đáy đại dương
và trên đó có các quần xã sinh vật.