BẢO TỒN, PHÁT TRIỂN VĂN HÓA TÂY NGUYÊN: PHÁT HUY HƠN NỮA VAI TRÒ CỦA CÁC NHÀ KHOA HỌC

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

1

Số 5362, thứ hai,16/01/2017

BẢO TỒN, PHÁT TRIỂN VĂN HÓA TÂY NGUYÊN: PHÁT HUY HƠN NỮA

VAI TRÒ CỦA CÁC NHÀ KHOA HỌC

<b>Tây Nguyên là vùng đất cư trú lâu đời của nhiều dân tộc bản địa như Êđê, </b>
<b>M'nông, J’rai, Ba Na, Xê Đăng, Jẻ Triêng, Mạ, Kơ Ho, Brâu… Với sức hấp dẫn của </b>
<b>mình, Tây Nguyên còn là nơi hội tụ, gặp gỡ của nhiều nhà nghiên cứu về khoa </b>
<b>học xã hội nhân văn đến từ nhiều tỉnh thành trong cả nước.</b>

Các nhà nghiên cứu “lăn lộn” ở các buôn làng, thực hiện “3 cùng” với đồng bào, học tiếng
nói để sưu tầm, nghiên cứu, khám phá kho tàng văn hóa tộc người. Có người tìm hiểu văn
học dân gian như truyện cổ, sử thi, lời nói vần, ca dao, tục ngữ, câu đố; có người đi sâu
nghiên cứu về lễ hội, phong tục tập quán, tri thức bản địa; có người chuyên nghiên cứu về
diễn xướng dân gian như âm nhạc cồng chiêng, múa, các loại nhạc cụ… Việc nghiên cứu,
sưu tầm văn hóa Tây Nguyên đã đạt được những thành tựu đáng kể. Hàng chục đề tài
khoa học, cơng trình nghiên cứu cấp Nhà nước, cấp Bộ, cấp tỉnh về mảnh đất, con người
Tây Nguyên đã được xuất bản, công bố, làm cơ sở khoa học cho việc thực hiện chính sách
về bảo tồn và phát huy di sản văn hóa nói của các dân tộc nói riêng, phục vụ đắc lực cho
sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội Tây Nguyên nói chung. Kết quả nghiên cứu của các
nhà khoa học trên lĩnh vực văn hóa truyền thống đã góp phần quan trọng trong việc lập hồ
sơ công nhận di sản văn hóa của nhân loại cho Khơng gian văn hóa cồng chiêng Tây
Nguyên và di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia cho Sử thi Tây Nguyên và một số loại
hình di sản khác.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

2

Nhiều năm qua, vì những lý do khác nhau, nhiều nhà nghiên cứu đã chuyển công tác về
miền xuôi hoặc thuyên chuyển đến các cơ quan Trung ương tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh.

Dù khơng còn sống ở Tây Nguyên nữa nhưng với nhiều người trong số họ, vùng đất đỏ
bazan vẫn nặng nghĩa tình, là “quê hương thứ hai”, nơi gắn với cuộc đời và bước trưởng
thành trong sự nghiệp nghiên cứu khoa học của mình. Với những kinh nghiệm, vốn sống,
hiểu biết về địa bàn, dân tộc cùng với khát khao sáng tạo, nghiên cứu, khám phá, họ đã
cho ra đời nhiều cơng trình, tác phẩm có giá trị khoa học. Nguồn tư liệu mà họ tích lũy
được thường có độ tin cậy cao vì phần lớn là tư liệu gốc, tư liệu điền dã do chính các nghệ
nhân, lão làng, trí thức người dân tộc thiểu số trực tiếp cung cấp.

Hơn nữa, càng lui thời gian về càng xa thì những vốn liếng họ có được càng có độ đậm,
nguyên chất hơn vì chưa có sự xáo trộn, biến đổi, nhạt dần bản sắc Tây Nguyên. Chẳng
hạn như nghiên cứu về lễ hội truyền thống, điêu khắc gỗ, trang phục, trang sức, tập quán
sinh hoạt, cư trú… của cư dân bản địa Tây Nguyên. Với sự giúp đỡ của các nghệ nhân am
hiểu nghệ thuật, phong tục tập quán của dân tộc và các trí thức tại các bn làng, các nhà
nghiên cứu có trong tay bản dịch song ngữ Việt - Êđê, Việt- M’nông. Nhiều nguồn tư liệu,
hình ảnh, bản vẽ, tư liệu ghi chép điền dã hết sức có giá trị về các tộc người đã được sưu
tầm, phân loại, xử lý, được sử dụng, cơng bố dưới nhiều hình thức. Tây Ngun là mảnh
đất màu mỡ giúp nhiều người thành công trong lĩnh vực.

nghiên cứu khoa học, sáng tạo nghệ thuật. Nhiều người đã được các giải thưởng cao do
các hội chun ngành dành cho các cơng trình nghiên cứu, sưu tầm mà tiêu biểu nhất là
giải thưởng của Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam.

Những người có dun nợ với Tây Ngun cịn có lực lượng đáng kể là các nhà nghiên
cứu đang công tác ở các Viện thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, các Viện,
Trường thuộc Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch, các hội viên đang sinh hoạt tại các hội
chuyên ngành như Hội Văn nghệ Dân gian Việt Nam, Hội Nghệ sĩ Múa Việt Nam, Hội Nghệ
sĩ Sân khấu Việt Nam, Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam, Hội Văn hóa các dân tộc thiểu số
Việt Nam, Hội Nhà văn Việt Nam, Hội Văn học Nghệ thuật các tỉnh, thành phố. Nhiều đề tài
khoa học cấp Nhà nước, cấp Bộ, cấp Viện và cấp ngành về Tây Nguyên đã được thực
hiện. Nhiều người đã chọn các đề tài mới về Tây Nguyên để làm luận án tiến sĩ, luận văn

thạc sĩ, cử nhân.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

3

vấn đề mình tâm huyết, theo đuổi; kêu gọi họ có sáng kiến đề xuất những đề tài khoa học
cấp thiết, gắn với lý luận và thực tiễn về vùng đất, con người Tây Nguyên.

<b>Tấn Vịnh</b>

</div>

<!--links-->