(Luận văn thạc sĩ) Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH
–––––––––––––––––––––––––––

HOÀNG VĂN THẮM

QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
TẠI HUYỆN PÁC NẶM TỈNH BẮC KẠN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG
NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2020


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH
–––––––––––––––––––––––––––

HOÀNG VĂN THẮM

QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
TẠI HUYỆN PÁC NẶM TỈNH BẮC KẠN
Ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ
Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. TRẦN THỊ NHUNG

THÁI NGUYÊN - 2020

i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan: Luận văn này là nghiên cứu của riêng tơi, tồn bộ
nội dung nghiên cứu do chính tơi thực hiện. Số liệu trong luận văn được thực
hiện khảo sát, điều tra trung thực. Tôi xin hồn tồn chịu trách nhiệm về
nghiên cứu của mình.
Thái Ngun, tháng 8 năm 2020
Học viên

Hoàng Văn Thắm


ii
LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến tất cả các Quý thầy cô
đã giảng dạy trong chương trình Cao học Quản lý kinh tế - Trường Đại học Kinh
tế & QTKD - Đại học Thái Nguyên đã truyền đạt cho tôi những kiến thức hữu
ích trong giáo dục làm cơ sở cho tơi hồn thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn TS. Trần Thị Nhung đã tận tình, tâm huyết
hướng dẫn, chỉ bảo tôi trong thời gian thực hiện luận văn.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc tới Ban lãnh đạo,
các đồng chí đang cơng tác tại huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn đã tận tình giúp
đỡ tôi trong việc thu thập số liệu, khảo sát, thu thập thơng tin để tơi hồn
thành luận văn.
Do thời gian có hạn cũng như kinh nghiệm nghiên cứu khoa học cịn hạn
chế nên luận văn của tơi khơng tránh khỏi tồn tại thiếu sót, kính mong nhận được
sự nhận xét, đóng góp ý kiến của Q thầy, cơ và các anh, chị học viên.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii
MỤC LỤC ................................................................................................................. iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT................................................................................. vi
DANH MỤC CÁC BẢNG....................................................................................... vii
DANH MỤC CÁC HÌNH ......................................................................................... ix
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu đề tài ....................................................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.........................................................................2
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài..............................................................3
5. Kết cấu của luận văn ..............................................................................................3
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CHI
THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP HUYỆN ...........................5
1.1. Cơ sở lý luận về quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện.................5
1.1.1. Chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện ............................................5
1.1.2. Quản lý chi thường xuyên nguồn ngân sách nhà nước cấp huyện ....................8
1.2. Cơ sở thực tiễn về quản lý chi thường xuyên nguồn ngân sách nhà nước .............26
1.2.1. Kinh nghiệm về quản lý chi thường xuyên nguồn ngân sách nhà nước tại
một số địa phương trong nước ..................................................................................26
1.2.2. Bài học kinh nghiệm về quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước
huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn ..................................................................................29
Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......................................................32
2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................32
2.2. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................32

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ........................................................................32
2.2.2. Phương pháp tổng hợp thông tin .......................................................................34


iv
2.2.3. Phương pháp phân tích thơng tin .......................................................................35
2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ...............................................................................36
2.3.1. Nhóm chỉ tiêu đánh giá hiện trạng của địa phương ........................................36
2.3.2. Nhóm chỉ tiêu phản ánh và đánh giá quản lý chi thường xuyên ngân
sách ...........................................................................................................................37
Chương 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN
SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN PÁC NẶM TỈNH BẮC KẠN.......................40
3.1. Khái quát về huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn ....................................................40
3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển ......................................................................40
3.1.2. Cơ cấu tổ chức quản lý chi thường xuyên NSNN tại huyện Pác Nặm
tỉnh Bắc Kạn .............................................................................................................41
3.1.3. Một số kết quả đã đạt được của huyện ...........................................................46
3.1.4. Đặc điểm của địa bàn nghiên cứu có ảnh hưởng đến quản lý chi thường
xuyên NSNN tại huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn........................................................48
3.2. Thực trạng quản lý chi thường xuyên NSNN tại huyện Pác Nặm tỉnh
Bắc Kạn.....................................................................................................................49
3.2.1. Quy trình quản lý chi thường xuyên NSNN tại huyện Pác Nặm tỉnh
Bắc Kạn.....................................................................................................................49
3.2.2. Nội dung quản lý quản lý chi thường xuyên NSNN tại huyện Pác Nặm
tỉnh Bắc Kạn .............................................................................................................52
3.2.3. Công cụ quản lý chi thường xuyên NSNN tại huyện Pác Nặm tỉnh Bắc
Kạn ............................................................................................................................75
3.2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi thường xuyên NSNN tại huyện
Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn .............................................................................................79
3.3. Đánh giá những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân quản lý chi

thường xuyên NSNN tại huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn ........................................87
3.3.1. Đánh giá kết quả đạt được...............................................................................87
3.3.2. Những tồn tại, hạn chế ....................................................................................89
3.3.3. Nguyên nhân hạn chế ......................................................................................91


v
Chương 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ CHI THƯỜNG
XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN PÁC NẶM TỈNH BẮC
KẠN ..........................................................................................................................94
4.1. Quan điểm, định hướng quản lý chi thường xuyên NSNN tại huyện Pác
Nặm tỉnh Bắc Kạn ....................................................................................................94
4.1.1. Quan điểm quản lý chi thường xuyên NSNN tại huyện Pác Nặm tỉnh
Bắc Kạn.....................................................................................................................94
4.1.2. Mục tiêu quản lý chi thường xuyên NSNN tại huyện Pác Nặm tỉnh Bắc
Kạn ............................................................................................................................95
4.2. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên NSNN tại
huyện Pác Nặm tỉnh Bắc Kạn ..................................................................................96
4.2.1. Hồn thiện cơng tác lập dự tốn chi thường xun .....................................96
4.2.2. Hồn thiện cơng tác chấp hành dự toán và tổ chức thực hiện chi thường
xun Ngân sách huyện ............................................................................................98
4.2.3. Hồn thiện cơng tác quyết tốn ngân sách huyện ...........................................99
4.2.4. Hồn thiện cơng tác thanh kiểm tra, kiểm sốt cơng tác quản lý chi
thường xuyên Ngân sách nhà nước của huyện........................................................101
4.2.5. Nâng cao năng lực chuyên môn của đội ngũ cán bộ quản lý chi thường
xuyên ngân sách huyện ...........................................................................................103
4.3. Kiến nghị .........................................................................................................105
4.3.1. Đối với Chính phủ, Bộ Tài chính ..................................................................105
4.3.2. Kiến nghị với UBND tỉnh Bắc Kạn ..............................................................107
4.3.3. Kiến nghị đối với UBND huyện ...................................................................107

KẾT LUẬN ............................................................................................................109
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................111
PHỤ LỤC ..............................................................................................................113


vi

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

STT

CHỮ VIẾT TẮT

CHỮ VIẾT ĐẦY ĐỦ

1

NSNN

Ngân sách nhà nước

2

CTX

Chi thường xuyên

3

QLNN

Quản lý nhà nước

4

NĐ - CP

Nghị định - Chính phủ

5

XHCN

Xã hội chủ nghĩa

6

TT-BTC

Thơng tư - Bộ Tài chính

7

KBNN

Kho bạc nhà nước

8

DT

Dự tốn

9

QT

Quyết tốn

10

QĐ

Quyết định

11

TC- KH

Tài chính - Kế hoạch

12

HĐND

Hội đồng nhân dân

13

UBND

Ủy ban nhân dân

14

XDCB

Xây dựng cơ bản


vii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1. Kết quả lập dự toán chi thường xuyên NSNN huyện Pác Nặm
giai đoạn 2017-2019 ..................................................................... 55
Bảng 3.2. Đánh giá của cán bộ quản lý về cơng tác lập dự tốn chi thường
xun NSNN ................................................................................. 57
Bảng 3.3. Đánh giá của cán bộ kế tốn về cơng tác lập dự toán ngân sách.... 58
Bảng 3.4. Kết quả chấp hành dự toán chi thường xuyên huyện Pác Nặm
giai đoạn 2017-2019 ...................................................................... 60
Bảng 3.5. Tỷ trọng các khoản chi thường xuyên huyện Pác Nặm giai đoạn
2017-2019...................................................................................... 62
Bảng 3.6. Đánh giá của cán bộ quản lý về công tác thực hiện chi thường
xuyên NSNN ................................................................................. 65
Bảng 3.7. Đánh giá của cán bộ kế tốn về cơng tác thực hiện chi thường
xuyên NSNN ................................................................................. 66
Bảng 3.8. Mức độ lập báo cáo quyết toán của các đơn vị hưởng ngân sách
huyện Pác Nặm.............................................................................. 68
Bảng 3.9. Đánh giá của cán bộ quản lý về cơng tác quyết tốn chi thường
xun NSNN ................................................................................. 69

Bảng 3.10. Đánh giá của cán bộ kế tốn về cơng tác quyết toán chi thường
xuyên NSNN ................................................................................. 70
Bảng 3.11. Số lần thanh tra và kiểm tra chi thường xuyên NSSN ................. 72
Bảng 3.12. Đánh giá cán bộ quản lý về công tác thanh tra, kiểm tra chi
thường xuyên NSNN ..................................................................... 73
Bảng 3.13. Đánh giá của cán bộ kế toán về công tác thanh tra, kiểm tra
chi thường xuyên NSNN ............................................................... 74
Bảng 3.14. Đánh giá về điều kiện tự nhiên kinh tế-xã hội.............................. 79


viii
Bảng 3.15. Đánh giá về cơ chế chính sách và các quy định về quản lý
NSSN ............................................................................................. 80
Bảng 3.16. Đánh giá về nguồn lực tài chính cơng .......................................... 81
Bàng 3.17. Trình độ chun mơn của cán bộ thực hiện quản lý chi
thường xuyên NSNN .................................................................... 82
Bảng 3.18. Đánh giá về trình độ chun mơn của cán bộ quản lý chi
thường xuyên NSSN ..................................................................... 83
Bảng 3.19. Đánh giá về bộ máy quản lý chi thường xuyên NSSN................. 84
Bảng 3.20. Danh mục phần mềm ứng dụng công nghệ thông tin................... 85
Bảng 3.21. Các khóa đào tạo cơng nghệ thơng tin tại huyện Pác Nặm .......... 86
Bảng 3.22. Đánh giá về công nghệ quản lý chi thường xuyên NSSN ............ 86


ix

DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1.1. Quy trình quản lý chi thường xuyên nguồn ngân sách nhà nước
cấp huyện....................................................................................... 13
Hình 3.1. Sơ đồ quản lý chi thường xuyên NSNN ở huyện Pác Nặ ............. 42

Hình 3.2. Quy trình quản lý chi thường xuyên NSNN huyện Pác Nặm
tỉnh Bắc Kạn ................................................................................. 49


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngân sách nhà nước có vai trị rất quan trọng trong tồn bộ hoạt động
kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng và đối ngoại của đất nước. Ngân sách nhà
nước là công cụ điều chỉnh vĩ mô nền kinh tế - xã hội, định hướng phát triển
sản xuất, điều tiết thị trường, bình ổn giá cả, điều chỉnh đời sống xã hội. Ở
Việt Nam, luật NSNN từ khi ban hành và qua các lần sửa đổi, bổ sung đều
thừa nhận rằng ngân sách huyện (gọi chung là cấp huyện) là ngân sách của
chính quyền Nhà nước cấp huyện và là một bộ phận cấu thành NSNN, là cấp
ngân sách thực hiện vai trò, chức năng, nhiệm vụ của NSNN. Việc tổ chức,
quản lý thu chi ngân sách cấp huyện hiệu quả sẽ góp phần thúc đẩy tăng
trưởng kinh tế, giải quyết được những vấn đề bức thiết trên địa bàn huyện.
Pác Nặm là huyện miền núi vùng cao nằm về phía Đơng Bắc tỉnh Bắc
Kạn, theo Nghị quyết 30a/2008/NQ-CP là huyện nghèo, chủ yếu làm nông
nghiệp, nguồn thu ngân sách hạn chế trong khi đó nhu cầu chi cho phát triển
kinh tế là rất lớn, thu ngân sách hàng năm không đủ chi, tỉnh trợ cấp cân đối
nên vấn đề tăng cường quản lý chi thường xuyên cần được chú trọng sử dụng
hợp lý các khoản chi nhằm thúc đẩy sản xuất phát triển. Thực tế, công tác
quản lý chi thường NSNN tại huyện Pác Nặm trong thời gian qua đã đạt được
những kết quả nhất định và đã có sự chuyển biến tích cực. Cụ thể, kết quả
từng năm được thực hiện như sau: Năm 2016: Tổng chi là 213.498.097.675,đ/
dư toán là 185.190.000.000,đ; Năm 2017: Tổng chi là 227.841.035.729,đ/ dư
toán là 207.154.000.000,đ; Năm 2018: Tổng chi là 277.089.582.652,đ/ dư
toán là 230.559.000.000,đ. Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, công tác
quản lý chi thường xuyên NSNN vẫn chưa hoàn thiện, chưa đạt được hiệu quả

cao, vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế cơ bản cần phải được khắc phục như hiệu
quả các khoản chi ngân sách còn thấp, chi còn dàn trải, thiếu tập trung dẫn


2
đến hiệu quả đầu tư cịn thấp, gây lãng phí, chi thường xun cịn vượt dự
tốn,... Với ý nghĩa và tính cấp thiết đó, trong thời gian nghiên cứu luận văn
cao học tôi đã chọn đề tài: “Quản lý chi thường xuyên Ngân sách nhà nước
tại huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn” làm đề tài luận văn thạc sỹ của mình. Đề
tài có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn.
2. Mục tiêu nghiên cứu đề tài
- Mục tiêu chung:
Nghiên cứu thực trạng quản lý chi thường xuyên NSNN tại huyện Pác
Nặm, tỉnh Bắc Kạn, từ đó đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm hồn thiện,
góp phần quan trọng trong việc sử dụng NSNN hiệu quả và tiết kiệm.
- Mục tiêu cụ thể:
+ Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý chi thường xuyên
nguồn NSNN.
+ Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý chi thường xuyên NSNN tại
huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn.
+ Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi thường xuyên nguồn
Nguồn NSNN tại huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn trong giai đoạn 2017-2019.
+ Đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý chi thường xuyên NSNN tại
huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của đề tài là quản lý chi
thường xuyên NSNN tại huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Về mặt không gian: Luận văn nghiên cứu tại huyện Pác Nặm, tỉnh
Bắc Kạn.

+ Về mặt thời gian: Số liệu thứ cấp được tác giả thu thập từ năm 20172019; Số liệu sơ cấp được tác giả điều tra vào tháng 3-5/2020; Các giải pháp được
nghiên cứu và đề xuất trong giai đoạn 2020-2025.


3
+ Về mặt nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu quản lý chi thường xuyên
nguồn NSNN tại huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn bao gồm các nội dung cụ thể:
Lập dự toán chi thường xuyên; thực hiện (chấp hành) dự toán; kế toán, quyết
toán chi ngân sách; thanh tra, kiểm tra, kiểm soát chi thường xuyên NSNN.
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Luận văn là cơng trình khoa học có ý nghĩa thiết thực về mặt lý luận và
thực tiễn; là tài liệu giúp UBND cấp huyện và các đơn vị trực thuộc lập dự
toán; xây dựng kế hoạch hoàn thiện cơ chế quản lý chi thường xun nguồn
NSNN tính đến năm 2025 có cơ sở khoa học.
Luận văn nghiên cứu khá toàn diện và có tính hệ thống những giải pháp
chủ yếu nhằm hồn thiện quản lý chi thường xuyên nguồn NSNN tại huyện Pác
Nặm, tỉnh Bắc Kạn và có ý nghĩa thiết thực cho việc hồn thiện cơng tác quản lý
chi thường xun nguồn NSNN tại huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn.
Luận văn là nguồn tài liệu tham khảo giúp các đơn vị sử dụng NSNN
đạt hiệu quả hơn, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, chống lãng phí, giảm thất thốt
nguồn ngân sách; từ đó góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Qua nghiên cứu lý luận và thực tiễn những nội dung trong đề tài đã
giúp tác giả nhận thức sâu rộng hơn, gắn kết chặt hơn giữa lý luận và thực
tiễn, hiểu rõ thực trạng quản lý chi thường xun NSNN tại đơn vị cơng tác,
tìm ra ngun nhân và có những giải pháp tích cực cho quản lý chi thường
xuyên nguồn NSNN cấp huyện.
5. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục bảng, hình, phụ lục
và danh mục tài liệu tham khảo, đề tài được kết cấu thành 4 chương:
Chương 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý chi thường xuyên

NSNN cấp huyện
Chương 2. Phương pháp nghiên cứu


4
Chương 3. Thực trạng quản lý chi thường xuyên NSNN tại huyện Pác
Nặm tỉnh, Bắc Kạn
Chương 4. Giải pháp hoàn thiện quản lý chi thường xuyên NSNN tại
huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn.


5
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CHI THƯỜNG
XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP HUYỆN
1.1. Cơ sở lý luận về quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện
1.1.1. Chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện
1.1.1.1. Khái niệm chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện
[1] Khái niệm chi thường xuyên ngân sách nhà nước
Nguyễn Ngọc Hải (2008) “Chi thường xuyên ngân sách nhà nước bao
gồm nhiều lĩnh vực trong đời sống, nó liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến
từng đối tượng trong một đất nước. Chi thường xuyên ngân sách nhà nước có
các cơ quan có thẩm quyền quyết định như: Quốc hội, Chính phủ và cơ quan
chính quyền được ủy quyền thực hiện chi”.
Nguyễn Văn Huy (2010) “Chi thường xuyên ngân sách nhà nước là hoat
động kinh tế khơng vì lợi nhuận, đây là hoat động vì lợi ích của cơng đồng, vì
lợi ích chung của cả đất nước”.
Đặng Văn Du (2010) “Chi thường xuyên ngân sách nhà nước (NSNN) là
quá trình phân phối và sử dụng các nguồn tài chính đã tập trung được vào
NSNN để đáp ứng cho các nhu cầu chi giúp bộ máy Nhà nước vận hành và

thực hiện nhiệm vụ của mình đồng thời đảm bảo chi cho các hoạt động sự
nghiệp nhằm cung ứng các hàng hóa cơng cộng gắn với việc thực hiện các
nhiệm vụ quản lý kinh tế, xã hội trên địa bàn”.
Theo Luật NSNN được Quốc hội Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt
Nam ban hành năm 2015 thì “Chi thường xuyên là nhiệm vụ chi của ngân
sách nhà nước nhằm đảm bảo hoạt động của bộ máy nhà nước, tổ chức chính
trị, tổ chức chính trị - xã hội, hỗ trợ hoạt động của các tổ chức khác và thực
hiện các nhiệm vụ thường xuyên của nhà nước về phát triển kinh tế, xã hội,
đảm bảo quốc phòng – an ninh” (Luật ngân sách Quốc hội, 2015).


6
Như vậy ta có thể hiểu: Chi thường xuyên ngân sách nhà nước là các
khoản chi từ Ngân sách nhà nước nhằm đat các mục tiêu về Kinh tế, chính trị
xã hội của một đất nước.
[2] Khái niệm chi thường xuyên ngân sách cấp huyện
Chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện là quá trình phân phối
và sử dụng quỹ ngân sách huyện nhằm đảm bảo thực hiện chức năng, nhiệm
vụ của Nhà nước trên địa bàn cấp huyện. Đó là tồn bộ các khoản chi thường
xun của ngân sách cấp huyện có trong dự tốn, được cơ quan có thẩm
quyền quyết định và thực hiện trong một năm để đảm bảo thực hiện các chức
năng nhiệm vụ thường xuyên của chính quyền địa phương cấp huyện về quản
lý kinh tế, xã hội
1.1.1.2. Đặc điểm chi thường xuyên nguồn ngân sách nhà nước cấp huyện
- Chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện nhằm phục vụ lợi ích
của một quốc gia nói chung và cấp huyện nói riêng. Điều này có nghĩa, thơng
qua ngân sách nhà nước, nhà nước cung cấp một lượng lớn hàng hóa cơng
cộng cho nền kinh tế trong nước. Qua đó, nhà nước thể hiện chức năng quản
lý của nhà nước thông qua việc chi thường xuyên NSNN.
- Các khoản chi thường xuyên NSNN cấp huyện phần lớn nhằm mục

đích tiêu dùng trong phạm vi một huyện: chi thường xuyên nhằm trang trải
cho các nhu cầu về quản lý hành chính, hoạt động sự nghiệp, về an ninh quốc
phịng, trật tự an tồn xã hội và các hoạt động xã hội khác trong một huyện. Các
hoạt động này mặc dù không trực tiếp tạo ra lợi nhuận hay tạo ra sản phẩm vật
chất, nhưng những khoản chi thường xuyên này lại có tác dụng quan trọng đối
với phát triển kinh tế vì nó tạo ra một hệ thống cơ sở hạ tầng, môi trường kinh tế
ổn định góp phần nâng cao chất lượng lao động trong huyện.
- Chi thường xuyên NSNN huyện gắn liền với cơ cấu tổ chức bộ máy
Nhà nước và việc thực hiện các chính sách kinh tế, chính trị, xã hội của Nhà
nước trong huyện: Phần lớn các khoản chi thường xuyên nhằm duy trì hoạt


7
động, hiệu quả của bộ máy quản lý Nhà nước, việc sử dụng kinh phí thường
xuyên phải đúng mục đích, tiết kiệm và có hiệu quả. Hiệu quả của chi thường
xuyên không thể đánh giá, xác định cụ thể như chi cho đầu tư phát triển, hiệu
quả của nó khơng đơn thuần về mặt kinh tế mà được thể hiện qua sự ổn định
chính trị, xã hội từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước.
- Chi thường xuyên để đầu tư vào nguồn lực con người trong q trình
phát triển KT-XH trong huyện: Bên cạnh đó, thông qua các khoản chi này
thực hiện các chức năng văn hóa, giáo dục, quản lý, an ninh - quốc phịng…
Nguồn tài chính chi cho mục đích cơng cộng này có thể huy động từ nhiều
nguồn vốn khác nhau: từ nguồn NSNN; nguồn tự tạo của các đơn vị thông
qua hoạt động sự nghiệp; nguồn tài chính của các tổ chức kinh kinh tế, các
doanh nghiệp, của các tổ chức xã hội; nguồn huy động từ sự đóng góp của
dân cư theo chính sách hoặc tự nguyện, biếu tặng và nguồn từ nước ngồi
thơng qua hợp tác trong hoạt động sự nghiệp.
- Chi thường xuyên NSNN cấp huyện bao gồm các khoản chi cho tiêu
dùng xã hội gắn liền với chức năng quản lý xã hội của Nhà nước, khoản chi
này được phân thành hai bộ phận: Thứ nhất, Chi cho nhu cầu quản lý kinh tế

xã hội chung và thứ hai, chi để đáp ứng nhu cầu của dân cư về phát triển văn
hóa xã hội, nó có mối quan hệ trực tiếp đến thu nhập và nâng cao mức sống
của dân cư và một bộ phận phục vụ cho nhu cầu quản lý kinh tế xã hội trong
huyện. Bằng vào các khoản chi tiêu dùng thường xuyên, nhà nước thể hiện
được sự quan tâm của mình đến yếu tố con người trong quá trình phát triển
kinh tế. Đồng thời với các khoản chi này, nhà nước thực hiện chức năng quản
lý văn hóa, giáo dục, an ninh quốc phòng.
1.1.1.3. Nội dung chi thường xuyên nguồn ngân sách nhà nước cấp huyện
Nội dung các khoản chi thường xuyên ngân sách được phân thành các
nhóm chính như sau:


8
- Chi quản lý hành chính Nhà nước ở huyện: Là khoản chi nhằm đảm
bảo sự hoạt động của hệ thống các cơ quan hành chính Nhà nước ở cấp
huyện. Bao gồm 5 lĩnh vực cơ bản:
+ Chi về hoạt động của các cơ quan quản lý Nhà nước cấp huyện.
+ Chi về hoạt động của hệ thống cơ quan pháp luật.
+ Chi về hoạt động quản lý vĩ mô nền KT-XH cho hệ thống các cơ quan
quản lý KT-XH và chính quyền cấp huyện.
+ Chi về hoạt động của các cơ quan Đảng cộng sản Việt Nam ở cấp huyện.
+ Chi về hoạt động của các tổ chức chính trị xã hội.
- Chi quốc phòng, an ninh và trật tự an toàn xã hội ở huyện: Là khoản
đặc biệt quan trọng, đảm bảo ổn định trật tự xã hội và sự toàn vẹn lãnh thổ.
- Chi sự nghiệp văn hóa xã hội: Là các khoản chi mang tính chất tiêu
dùng xã hội, liên quan đến sự phát triển đời sống tinh thần của các tầng lớp
dân cư, gắn với quá trình đầu tư phát triển yếu tố con người. Bao gồm các
khoản chi cho các hoạt động sự nghiệp như: sự nghiệp khoa học công nghệ,
sự nghiệp giáo dục đào tạo, y tế, văn hóa, nghệ thuật, thể dục thể thao, thơng
tấn, báo chí, phát thanh, truyền hình và các hoạt động khác....

- Chi sự nghiệp kinh tế của Nhà nước: Là khoản chi để phục vụ cho hoạt
động của mỗi ngành và phục vụ chung cho cấp huyện, tạo điều kiện thuận lợi
cho các hoạt động của các thành phần kinh tế.
- Chi khác: Ngoài các khoản chi thường xun lớn thuộc 4 lĩnh vực trên
cịn có các khoản chi khác cũng xếp vào cơ cấu chi thường xuyên như: chi trợ
giá theo chính sách của Nhà nước, chi trả tiền lãi do Chính phủ vay, chi hỗ trợ
quỹ BHXH...
1.1.2. Quản lý chi thường xuyên nguồn ngân sách nhà nước cấp huyện
1.1.2.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò và nguyên tắc Quản lý chi thường xuyên
nguồn ngân sách nhà nước cấp huyện
a, Khái niệm:
Trước hết, quản lý nói chung được hiểu như một quy trình mà chủ thể
quản lý tiến hành thông qua việc sử dụng các công cụ và phương pháp thích
hợp nhằm tác động và điều khiển đối tượng quản lý hoạt động phát triển phù


9
hợp với quy luật khách quan và đạt được mục tiêu đã định. Trong quản lý cần
xác định đúng các yếu tố trọng yếu như: Chủ thể quản lý, đối tượng quản lý,
công cụ và phương pháp quản lý, mục tiêu quản lý.
Chi Ngân sách nhà nước là quá trình quản lý hệ thống các quan hệ kinh
tế phát sinh trong quá trình tạo lập, phân bổ và sử dụng quỹ tiền tệ của chính
quyền Nhà nước cấp huyện; quản lý các khoản thu, chi của huyện đã dự toán
và được thực hiện trong một năm để đảm bảo thực hiện các chức năng, nhiệm
vụ của mình. Quản lý chi thường xun NSNN cấp huyện là q trình thực
hiện có hệ thống các biện pháp phân phối, sử dụng ngân sách cho mục đích
chi tiêu nhằm duy trì sự tồn tại và thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của bộ
máy chính quyền cấp huyện.
Theo quan điểm của tác giả (Đinh Tích Linh, 2003), thì: Quản lý chi
thường xun NSNN là quá trình các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm

quyền sử dụng hệ thống các biện pháp tác động vào hoạt động chi thường
NSNN, đảm bảo cho các khoản chi thường xuyên ngân sách nhà nước được
sử dụng đúng mục đích, tiết kiệm và hiệu quả.
Theo quan điểm của tác giả (Lê Chi Mai, 2006), thì: quản lý chi thường
xuyên ngân sách là việc áp dụng các biện pháp thực hiện tốt các khâu quản lý
định mức, lập dự toán chi thường xuyên cho các đơn vị sử dụng ngân sách
nhà nước, chấp hành dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước và quyết
toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước hằng năm.
Như vậy, Quản lý chi thường xuyên NSNN cấp huyện là một nội dung
trọng yếu của quản lý chi ngân sách, quản lý tài chính nói riêng và quản lý
nhà nước nói chung, được điều hành bởi bộ máy cấp huyện và là một mắt
xích quan trọng của quá trình quản lý kinh tế - xã hội.
b, Đặc điểm:
- Chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện nhằm phục vụ lợi
ích của một quốc gia nói chung và cấp huyện nói riêng. Điều này có nghĩa,
thơng qua ngân sách nhà nước, nhà nước cung cấp một lượng lớn hàng hóa


10
cơng cộng cho nền kinh tế nước đó. Qua đó, nó thể hiện chức năng quản lý
của nhà nước thơng qua việc chi thường xuyên NSNN
- Các khoản chi thường xuyên ngân sách nhà nước đảm bảo theo những
quy định nhà nước ban hành như phân cấp quản lý, điều này có nghĩa các cấp
chính quyền đều có quyền hạn và chức năng riêng trong quá trình thực hiện
chi thường xuyên ngân sách nhà nước. Các khoản chi thường xuyên ngân
sách nhà nước gắn liền với các nhiệm vụ về kinh tế, chính trị xã hội của nước
đó. Và nhà nước là chủ thể duy nhất có khả năng quyết định về cơ cấu, nội
dung và mức độ của các khoản chi từ ngân sách nhà nước.
- Chi thường xuyên ngân sách nhà nước là cung cấp các hàng hóa và
dịch vụ công công như: xây dựng cơ sở vật chất, đảm bảo an ninh quốc

phòng... Chi thường xuyên ngân sách nhà nước còn là các khoản chi cần thiết
nhằm duy trì hoạt động của bộ máy nhà nước như: trả lương cho cán bộ nhà
nước, chi dịch vụ công cộng, chi y tế, nâng cao đời sống người dân.
- Các khoản chi thường xuyên ngân sách nhà nước là các khoản chi
khơng mang tính chất lợi nhuận. Điều này thể hiện ở sự phát triển của nền
kinp thăc mắc
Hướng dẫn nhiệt tình với cơng việc
2.2Bộ máy quản lý chi thường xuyên NSNN
Bộ máy gọn nhẹ, ít phức tạp
Quyền hạn trách nhiệm của từng bộ phận được quy
định rõ ràng
Hoạt động đúng theo quy định của nhà nước
Phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị
2.3Công nghệ quản lý chi thường xuyên NSNN
Ứng dụng công nghệ thông tin rộng rãi
Dễ dàng tiếp cận công nghệ thông tin
Dễ dàng phản hồi thắc mắc qua kênh công nghệ thông
tin (Email, Web, Facebook)
Thời gian giải quyết thủ tục rõ ràng (thông qua tin
nhắn, web)
Ý kiến khác góp ý?.............................................................................................
…………………………………………………………………………………
Xin chân thành cảm ơn !


117
PHỤ LỤC 02
PHIẾU KHẢO SÁT
(Dành cho cán bộ kế toán xã và đơn vị thụ hưởng)
Xin kính chào anh/chị Tơi đang tiến hành nghiên cứu vấn đề “Quản lý

chi thường xuyên Ngân sách nhà nước tại huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn”,
kính mong anh/chị dành ít thời gian trả lời cho một số câu hỏi trong phiếu
phỏng vấn này. Những ý kiến của anh/chị là những đóng góp vơ cùng quý giá
đối với đề tài nghiên cứu của tôi. Rất mong sự quan tâm của anh/chị!

I. Thông tin cá nhân:
Anh/chị vui lịng cho biết một số thơng tin sau:
1. Họ tên: ...................................................................................................
2. Giới tính:
Nam

Nữ

3. Tuổi:
Từ 18 -29 tuổi

Từ 30 - 39

Trên 40 tuổi
4. Trình độ học vấn:
Cao đẳng

Đại học

Sau đại học
5. Thời gian công tác
1- 10 năm

10 -20 năm

Trên 20 năm
6. Đơn vị công tác:...............................
II. Bảng khảo sát:
Đề nghị dùng mức độ sau đây để đánh giá công tác quản lý chi ngân
sách mà Ông/ Bà cảm nhận được, Đánh dấu (x) vào cột điểm số mà Ông/ Bà
lựa chọn theo các mức được đưa ra dưới đây:


118
Mức

Lựa chọn

Mức đánh giá

5

Rất đồng ý

Tốt

4

Đồng ý

Khá

3

Bình thường

Trung bình

2

Khơng đồng ý

Yếu

1

Rất khơng đồng ý

Kém

Các tiêu chí

Mức độ đánh giá

I.Cơng tác lập dự tốn
1
Đã được phổ biến về quy trình xây dựng dự tốn ngân
sách nhà nước
Q trình lập dự tốn có xem xét đến tình hình hiện
tại và nguồn ngân sách thực tế.
Được thơng tin trước khi lập dự tốn
Dự toán chi ngân sách được tiến hành lập căn cứ vào
định hướng phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh
Nộp dự toán chi ngân sách đúng tiến độ
Các chế độ chính sách, tiêu chuẩn, định mức cụ thể về

chi ngân sách theo hướng bền vững của Nhà nước
II.Công tác chấp hành chi ngân sách nhà nước
Thực hiện quản lý chi được tiến hành nghiêm túc,
minh bạch
Đã được phổ biến về những ràng buộc hạn chế các
phát sinh trong chi ngân sách nhà nước
Phân quyền đã không làm giảm kiểm soát chi ngân
sách nhà nước
Các đơn vị sử dụng ngân sách có hệ thống được giao
cho lập kế hoạch và đảm bảo chi ngân sách khơng
được vượt dự tốn.
Q trình thanh toán chi ngân sách cho đầu tư phát
triển và chi thường xun khơng vượt q giới hạn đã
phân bổ
Có hình thức phạt nếu chi ngân sách vượt quá dự toán.

2

3

4

5


119
III. Cơng tác quyết tốn chi ngân sách
Đã thực hiện lưu trữ chứng từ hiện tại phù hợp với
tình hình thực tế
Được phổ biến bằng các văn bản cụ thể để tiến hành

tổ chức cơng tác kế tốn
Q trình thực hiện kiểm tra kế toán hiện tại được tiến
hành thường xuyên, đảm bảo
Hệ thống báo cáo kế toán đã đảm bảo được cho công
tác quản lý ngân sách
IV.Công tác thanh tra, kiểm tra
Công tác thanh tra được tiến hành nghiêm túc, minh
bạch
Công tác thanh tra được thực hiện một cách thường
xuyên và định kỳ
Có sự phối hợp giữa các bộ phận liên quan trong quá
trình thực hiện thanh tra chi ngân sách
Quá trình thanh tra, kiểm tra thực hiện theo đúng quy
định của pháp luật
V. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi thường
xuyên NSNN
V.1. Các yếu tố khách quan
1.1. Điều kiện tự nhiện-kinh tế xã hội
Điều kiện tự nhiên thuận lợi
Kinh tế địa phương tăng trưởng cao
Trình độ dân trí cao
Ln được sự ủng hộ của người dân trong triển khai
chương trình, dự án
Người dân ln giám sát, phản ánh kịp thời những sai
phạm trong quản lý
1.2. Cơ chế chính sách và quy định nhà nước
Cơ chế chính sách rõ ràng, thơng thống
Văn bản hướng dẫn chi tiết, cụ thể
Ít có văn bản nội dung chồng chéo
Phân định rõ quyền hạn và trách nhiệm của các cơ

quan


120
1.3. Nguồn lực tài chính cơng
Nguồn lực tài chính dồi dào
Phân bổ tài chính hợp lý
Quy trình duyệt kinh phí ít phức tạp
Hoạch định chiến lược phù hợp
V.2. Các yếu tố chủ quan
2.1Trình độ chun mơn cán bộ quản lý chi NSNN
Cán bộ quản lý có trình độ cao
Ln nắm chắc nghiệp vụ, chuyên môn
Sẵn sàng giải đáp thăc mắc
Hướng dẫn nhiệt tình với cơng việc
2.2. Bộ máy quản lý chi thường xuyên NSNN
Bộ máy gọn nhẹ, ít phức tạp
Quyền hạn trách nhiệm của từng bộ phận được quy
định rõ ràng
Hoạt động đúng theo quy định của nhà nước
Phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị
2.3. Công nghệ quản lý chi thường xuyên NSNN
Ứng dụng công nghệ thông tin rộng rãi
Dễ dàng tiếp cận công nghệ thông tin
Dễ dàng phản hồi thắc mắc qua kênh công nghệ thông
tin (Email, Web, Facebook)
Thời gian giải quyết thủ tục rõ ràng (thông qua tin
nhắn, web)
Ý kiến khác góp ý?.............................................................................................
…………………………………………………………………………………

Xin chân thành cảm ơn !