Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Sử dụng công chức cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu tỉnh Tây Ninh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
---------------/-----------------

BỘ NỘI VỤ
-------/---------

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

TRẦN NGỌC HƢỞNG

SỬ DỤNG CƠNG CHỨC CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN DƢƠNG MINH CHÂU TỈNH TÂY NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CƠNG

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
---------------/-----------------

BỘ NỘI VỤ
-------/---------

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

TRẦN NGỌC HƢỞNG

SỬ DỤNG CƠNG CHỨC CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN DƢƠNG MINH CHÂU TỈNH TÂY NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Quản lý công
Mã số: 60 34 04 03

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. NGUYỄN HỒNG ANH

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2018


LỜI CẢM ƠN
Đề hoàn thành Luận văn này, tác giả xin gửi lời cảm ơn đến các cơ quan,
đơn vị sau:
- Học viện Hành chính Quốc gia;
- Trường Chính trị tình Tây Ninh;
- Ban Tuyên giáo Huyện ủy Dương Minh Châu;
- Ban Tổ chức Huyện ủy Dương Minh Châu;
- Phòng Nội vụ Huyện Dương Minh Châu;
- Ủy ban nhân dân các xã, thị trấn trên địa bàn Huyện Dương Minh Châu;
Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành nhất đến gia đình, bạn
bè và TS. Nguyễn Hồng Anh đã tận tình hướng dẫn và tạo điều kiện để giúp tác
giả hoàn thành tốt Luận văn này.


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn này là cơng trình nghiên cứu của bản thân,
khơng sao chép sai quy định bất cứ tài liệu, cơng trình nghiên cứu nào. Nếu có phát
hiện việc sao chép trái quy định tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Ngƣời cam đoan

Trần Ngọc Hƣởng


MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................. 1
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ................................................................. 3
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn ........................................................... 6
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn .......................................... 6
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu .......................................... 6
6. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của luận văn ...................................... 7
7. Kết cấu của luận văn .................................................................................. 8
PHẦN NỘI DUNG ........................................................................................ 9
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA SỬ DỤNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ
........................................................................................................................ 9
1.1. Công chức cấp xã ................................................................................... 9
1.1.1. Khái niệm cơng chức cấp xã .............................................................. 9
1.1.2. Vai trị của cơng chức cấp xã ........................................................... 10
1.2 Sử dụng công chức cấp xã .................................................................... 13
1.2.1. Khái niệm sử dụng công chức cấp xã .............................................. 13
1.2.2. Yêu cầu đối với sử dụng công chức cấp xã ...................................... 15
1.2.3. Nội dung sử dụng công chức cấp xã ................................................ 18
1.2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến sử dụng công chức cấp xã ...................... 22
1.3. Kinh nghiệm sử dụng công chức cấp xã của một số địa phƣơng ....... 33
1.3.1. Kinh nghiệm của huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp ....................... 33
1.3.2. Kinh nghiệm của huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng .................. 37
1.3.3. Một số kinh nghiệm được rút ra ...................................................... 39
Tiểu kết chƣơng 1 ....................................................................................... 42

CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG SỬ DỤNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ CỦA
HUYỆN DƢƠNG MINH CHÂU, TỈNH TÂY NINH ............................... 43
2.1. Khái quát về đội ngũ công chức cấp xã huyện Dƣơng Minh Châu, tỉnh
Tây Ninh ...................................................................................................... 43
2.1.1. Vị trí địa lý ..................................................................................... 43
2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ............................................................... 44
2.1.3. Cơ cấu công chức cấp xã ................................................................ 45
2.2. Phân tích thực trạng sử dụng cơng chức cấp xã huyện Dƣơng Minh Châu
...................................................................................................................... 47
2.2.1. Về bố trí, phân cơng cơng tác đối với công chức cấp xã ................. 47
2.2.2. Về điều động, tiếp nhận công chức cấp xã ...................................... 48
2.2.3. Về đánh giá công chức cấp xã ........................................................ 53
2.2.4. Về các yếu tố ảnh hưởng đến sử dụng công chức cấp xã ................ 56
2.3. Đánh giá về sử dụng công chức cấp xã huyện Dƣơng Minh Châu .... 60
2.3.1. Những kết quả đạt được ................................................................. 60
2.3.2. Những hạn chế ............................................................................... 64
2.3.3. Nguyên nhân .................................................................................. 70
Tiểu kết chƣơng 2 ....................................................................................... 75
CHƢƠNG 3: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HỒN THIỆN SỬ DỤNG
CƠNG CHỨC CẤP XÃ CỦA HUYỆN DƢƠNG MINH CHÂU, TỈNH TÂY
NINH ........................................................................................................... 76
3.1. Định hƣớng sử dụng công chức cấp xã huyện Dƣơng Minh Châu tỉnh Tây
Ninh ............................................................................................................. 76
3.1.1. Định hướng của Trung ương .......................................................... 76
3.1.2. Định hướng của tỉnh Tây Ninh ....................................................... 76
3.1.3. Định hướng của huyện Dương Minh Châu ..................................... 77


3.2. Giải pháp hồn thiện sử dụng cơng chức cấp xã huyện Dƣơng Minh Châu

tỉnh Tây Ninh .............................................................................................. 80
3.2.1. Nhóm các giải pháp chính ............................................................ 80
- Giải pháp 1: Bố trí, sắp xếp lại các chức danh cơng chức phù hợp với
chuyên môn và năng lực sở trường công tác .............................................. 80
- Giải pháp 2: Thực hiện điều động và định kỳ chuyển đổi vị trí cơng tác đối
với cơng chức cấp xã một cách hợp lý ......................................................... 82
- Giải pháp 3: Đánh giá sử dụng công chức cấp xã theo định kỳ ........... 83
3.2.2. Nhóm các giải pháp bổ trợ ............................................................ 85
Tiểu kết chƣơng 3 ..................................................................................... 109
PHẦN KẾT LUẬN ................................................................................... 110
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................. 112
PHỤ LỤC


PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Chính quyền cấp xã là cầu nối trực tiếp của hệ thống chính quyền nhà nước
với nhân dân. Chính quyền cấp xã vững mạnh, hoạt động có hiệu quả sẽ giúp cho
các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước được triển
khai thực hiện có hiệu quả, kỷ cương pháp luật và vấn đề dân chủ của nhân dân
được đảm bảo thực hiện nghiêm ở địa phương.
Trong giai đoạn hiện nay, theo tinh thần Nghị quyết số 17-NQ/TW Hội nghị
lần thứ 5 BCH Trung ương Đảng (khoá IX) về đổi mới và nâng cao chất lượng hệ
thống chính trị xã, phường, thị trấn thì vấn đề nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt
động của chính quyền cấp xã đang là một nhiệm vụ vô cùng cấp thiết, xuất phát từ
vai trị, vị trí của chính quyền cấp xã trong tình hình mới.
Để nâng cao hiệu lực, hiệu quả của chính quyền cấp xã, nhà nước cần thực
hiện nhiều giải pháp đồng bộ về mặt thể chế, tổ chức, nhân sự và các nội dung
khác trên phạm vi cả nước và địa phương. Trong đó, những giải pháp về quản lý,

sử dụng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã được xem là quan trọng nhất vì xét cho
cùng hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền cấp xã được quyết định bởi
phẩm chất, năng lực, sở trường của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã.
Công chức cấp xã là một bộ phận của đội ngũ cán bộ, cơng chức cấp xã nói
chung. Cơng chức cấp xã có nhiệm vụ tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân cấp xã
thực hiện các nhiệm vụ quản lý của chính quyền cấp xã trên lĩnh vực được giao. Có
thể nói, chất lượng các quyết định quản lý của chính quyền cấp xã phụ thuộc rất
nhiều vào công tác tham mưu của công chức cấp xã. Nếu sử dụng công chức đúng
sẽ giúp khai thác và phát huy tốt năng lực, sở trường của từng cơng chức từ đó


cơng chức sẽ có những ý kiến tham mưu đúng đắn, ngược lại, nếu sử dụng công
chức không đúng sẽ gây lãng phí nguồn lực và hơn nữa sẽ làm cho hoạt động quản
lý của chính quyền cấp xã kém hiệu lực.
Vấn đề sử dụng công chức cấp xã ở tỉnh Tây Ninh thời gian qua rất được các
cấp ủy đảng, chính quyền quan tâm, những kết quả đạt được đã góp phần nâng cao
hiệu lực, hiệu quả quản lý cho chính quyền cấp xã trên địa bàn tỉnh, điển hình có
huyện Dương Minh Châu.
Cụ thể, từ năm 2013, huyện Dương Minh Châu đã thực hiện tốt công tác
điều động, luân chuyển công chức: đúng quy định, công khai, khoa học tạo được
những chuyển biến tích cực về nhận thức của đội ngũ cán bộ lãnh đạo huyện đối
với sử dụng công chức cấp xã. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công
tác sử dụng công chức cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu vẫn còn tồn
tại nhiều bất cập như: cơng tác bố trí sau tuyển dụng chưa phù hợp với chức danh,
vị trí việc làm; công tác điều động, định kỳ chuyển đổi vị trí cơng tác cịn vướng
nhiều khó khăn từ các quy định của pháp luật; công tác quy hoạch, công tác đánh
giá cơng chức cịn chưa rõ ràng, các chính sách đãi ngộ chưa tạo động lực cho đội
ngũ công chức cấp xã phát huy tốt nhất khả năng của bản thân, làm cho q trình
thực thi cơng vụ của cơng chức cấp xã cịn nhiều hạn chế, cơng chức cấp xã chưa
thật sự "đầu tư", sáng tạo để nâng cao hiệu quả công việc. Điều này dẫn đến hiệu

lực, hiệu quả trong hoạt động của chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện chưa cao,
việc triển khai thực hiện pháp luật còn chưa sâu sát trong nhân dân, nhiều chỉ tiêu
kinh tế khơng đạt, đời sống nhân dân cịn gặp nhiều khó khăn.
Thực trạng trên đặt ra yêu cầu nghiên cứu và hồn thiện về sử dụng cơng
chức cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu là rất cần thiết để nâng cao chất
lượng đội ngũ công chức, nâng cao hiệu quả quản lý cơng chức, góp phần nâng cao
chất lượng hoạt động của chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện.


Từ những lý do trên, tôi chọn đề tài "Sử dụng công chức cấp xã trên địa
bàn huyện Dương Minh Châu tỉnh Tây Ninh" để làm luận văn tốt nghiệp chương
trình Cao học hành chính ngành Quản lý cơng khóa 21 (2016-2018) của Học viện
Hành chính quốc gia.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Sử dụng nhân sự nói chung và sử dụng cán bộ, công chức là vấn đề được
nhiều chun gia, học giả nghiên cứu qua nhiều cơng trình khoa học.
- PGS.TS Nguyễn Phú Trọng, PGS.TS Trần Xuân Sầm, (2001), Luận cứ
khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức trong thời kỳ
đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, NXB. Chính trị Quốc gia, Hà
Nội. Đây là đề tài khoa học xã hội cấp nhà nước. Kết quả nghiên cứu của đề tài đã
hệ thống hóa quan điểm của Chủ nghĩa Mác Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh về
phát hiện, lực chọn, đánh giá, sử dụng cán bộ; kinh nghiệm đào tạo, sử dụng cán bộ
của một số nước trên thế giới và của ở nước ta qua các thời kỳ.
- Lê Quang, (2009), Đánh giá, sử dụng cán bộ, công chức ở một số nước
trên thế giới, Tạp chí Xây dựng Đảng số 6/2009. Bài viết nêu một số cách thức
đánh giá, sử dụng cán bộ, công chức ở một số nước trên thế giới như Pháp, Anh,
Trung Quốc, Mỹ...
- Lê Đình Lý, (2010), Hồn thiện chính sách bố trí, sử dụng cán bộ, cơng
chức cấp xã, website caicachhanhchinh.gov.vn. Tác giả bài viết đã nêu thực trạng
bố trí, sử dụng công chức cấp xã hiện nay và đề xuất một số giải pháp hồn thiện

chính sách bố trí, sử dụng cán bộ, công chức cấp xã.
- Nông Thị Cư, (2013), Một số bất hợp lý trong sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng
cán bộ, công chức hiện nay, Tạp chí Tổ chức Nhà nước số 5/2013. Bài viết chỉ ra
sự bất hợp lý trong đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng cán bộ công chức là đào tạo, bồi


dưỡng không gắn với sử dụng. Cụ thể là cử đào tạo không đúng với chuyên ngành
của nhiệm vụ chuyên môn, độ tuổi cử đi đào tạo, bồi dưỡng khá cao, thời gian
phục vụ khơng cịn nhiều. Bên cạnh đó, tác giả bài viết cũng trình bày một số giải
pháp khắc phục tình trạng trên.
- Nguyễn Quang Dung, (2016), Đổi mới cơng tác đánh giá, bố trí, sử dụng
cán bộ, website nhandan.com.vn (trang điện tử của Báo Nhân dân). Bài báo nêu
một số nhiệm vụ, giải pháp về công tác cán bộ trong tình hình mới. Trong đó, tác
giả có nêu các nội dung chủ yếu về đánh giá, lực chọn, bố trí và sử dụng cán bộ
theo Nghị quyết Trung ương 4, Khóa XII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng.
- Trần Văn Ngợi, (2017), Công tác xây dựng, kiện tồn đội ngũ cán bộ, cơng
chức cấp xã và một số vấn đề đặt ra hiện nay, website isos.gov.vn (trang điện tử
của Viện Khoa học nhà nước, Bộ Nội vụ). Tác giả đã nêu kết quả khảo sát chất
lượng đội ngũ cán bộ, cơng chức cấp xã là cịn rất thấp. Ngun nhân là do: Có ít
cơ hội thăng tiến trong công việc (70.7%); Công tác bầu cử, tuyển dụng chưa
khách quan, minh bạch (68.0%); Chưa bố trí cơng việc, sử dụng hợp lý (58.4%);
Chưa đánh giá đúng về vị trí, vai trị của cấp cơ sở (55.0%); Cơng tác đào tạo, bồi
dưỡng chưa theo nhu cầu thực tế công việc (49.2%); Chế độ, chính sách đãi ngộ
chưa thỏa đáng (26.9%). Bên cạnh đó, tác giả cũng đề xuất một số giải pháp để xây
dựng, kiện toàn đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trong giai đoạn hiện nay.
Nghiên cứu, hồn thiện về liên quan sử dụng cơng chức đã được nhiều học
viên cao học quan tâm chọn làm đề tài tốt nghiệp, cụ thể:
- Luận văn Thạc sĩ Quản lý công, tác giả Lê Quốc Cường (2011), "Nâng cao
hiệu quả sử dụng cán bộ, công chức cấp huyện ở Gia Lai". Luận văn phân tích,
đánh giá thực trạng sử dụng cán bộ, công chức cấp huyện, giai đoạn 2005-2010

giới hạn phạm vi nghiên cứu trên địa bàn tỉnh Gia Lai.


- Luận văn Thạc sĩ Quản lý công, tác giả Nguyễn Thị Mai Thương (2011),
"Sử dụng và quản lý công chức cấp xã tại Ủy ban nhân dân phường ở TP.HCM".
Luận văn phân tích, đánh giá thực trạng về sử dụng và quản lý công chức cấp xã
nhưng chỉ giới hạn tại Ủy ban nhân dân phường, giai đoạn 2005-2010 ở phạm vi
TP.HCM.
- Luận văn Thạc sĩ Quản lý công, tác giả Đinh Thị Ngoan (2014), "Tuyển
dụng, sử dụng công chức cấp xã trên địa bàn quận 2, TP.HCM". Luận văn phân
tích, đánh giá thực trạng tuyển dụng, sử dụng công chức cấp xã nhưng chỉ giới hạn
phạm vi là địa bàn quận 2, TP.HCM, giai đoạn 2010 -2014, phạm vi đối tượng
nghiên cứu là công chức của phường.
- Luận văn Thạc sĩ Quản lý công, tác giả Hồ Đức Hải (2014) "Hiệu quả sử
dụng công chức trong các cơ quan chuyên môn cấp tỉnh ở Tây Ninh". Luận văn
phân tích, đánh giá hiệu quả sử dụng cơng chức nhưng trên phạm vi cả tỉnh Tây
Ninh, đối tượng là công chức cấp tỉnh làm việc trong các cơ quan chuyên mơn cấp
tỉnh.
Nhìn chung, các cơng trình khoa học chủ yếu là nghiên cứu về sử dụng cán
bộ hoặc nêu chung là cán bộ, công chức. Nghiên cứu về sử dụng công chức cấp xã
rất hạn chế, đặc biệt là chưa thấy tài liệu, cơng trình nghiên cứu nào đề cập đến sử
dụng công chức cấp xã tại tỉnh Tây Ninh một cách trọn vẹn. Kế thừa kết quả
nghiên cứu của các cơng trình khoa học này, tác giả sẽ hệ thống hóa một cách chọn
lọc và đầy đủ cơ sở lý luận về sử dụng công chức cấp xã
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
- Mục đích
Lựa chọn đề tài này mục đích của tác giả là góp phần hồn thiện về sử dụng
cơng chức cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu tỉnh Tây Ninh.

- Nhiệm vụ
Để đạt được mục đích nghiên cứu, đề tài xác định cần thực hiện một số
nhiệm vụ sau:
1. Hệ thống cơ sở lý luận về sử dụng công chức cấp xã.
2. Khảo sát thực trạng, phân tích đánh giá về sử dụng công chức cấp xã trên
địa bàn huyện Dương Minh Châu tỉnh Tây Ninh.
3. Xây dựng các giải pháp hồn thiện sử dụng cơng chức cấp xã trên địa bàn
huyện Dương Minh Châu tỉnh Tây Ninh.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
- Đối tượng nghiên cứu: sử dụng công chức cấp xã
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Phạm vi không gian: các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Dương Minh
Châu tỉnh Tây Ninh.
+ Phạm vi thời gian: từ năm 2013 đến nay
+ Phạm vi đối tượng: công chức cấp xã không giữ nhiệm vụ quản lý
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn
- Phương pháp luận:
Luận văn sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và
chủ nghĩa duy vật lịch sử.
- Phương pháp nghiên cứu:
Phương pháp lịch sử: xem xét công chức cấp xã và vấn đề sử dụng công
chức cấp xã trong thời gian từ 2013 đến nay từ đó tìm ra những yếu tố có tính quy
luật tác động đến sử dụng cơng chức cấp xã.


Phương pháp phân tích, tổng hợp: Luận văn kế thừa những kết quả của
những cơng trình nghiên cứu có liên quan trên cơ sở phân tích, sắp xếp, hệ thống
lại theo góc nhìn của tác giả để vận dụng phù hợp cho nghiên cứu nội dung luận
văn.
Phương pháp thống kê: được sử dụng để xử lý những kết quả điều tra, khảo

sát về thực trạng sử dụng công chức cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu
tình Tây Ninh.
Phương pháp so sánh: để có thơng tin chính xác cho việc phân tích, đánh giá
thực trạng, luận văn thiết kế bảng câu hỏi khảo sát thực tế có sự kiểm tra lẫn nhau
giữa các câu hỏi và giữa các đối tượng được hỏi. Phương pháp này được sử dụng
để xác định tính chính xác của ý kiến trả lời.
6. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của luận văn
Về ý nghĩa lý luận, luận văn cung cấp hệ thống cơ sở lý luận và thực trạng
điển hình về công tác sử dụng công chức cấp xã hiện nay làm tư liệu tham khảo
cho các địa phương hoặc các cơng trình nghiên cứu khác có liên quan.
Về ý nghĩa thực tiễn, (1) kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ đề xuất những
giải pháp hồn thiện sử dụng cơng chức cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh
Châu; (2) Kết quả nghiên cứu có thể dùng tài liệu tham khảo cho các nhà nghiên
cứu, nhà quản lý trên địa bàn tỉnh Tây Ninh ứng dụng để giải quyết những bất cập
về sử dụng công chức cấp xã trên địa bàn.
7. Kết cấu của đề tài:
Đề tài bố cục thành 3 chương như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận về sử dụng công chức cấp xã


Chương 2: Thực trạng sử dụng công chức cấp xã trên địa bàn huyện Dương
Minh Châu tỉnh Tây Ninh
Chương 3: Một số giải pháp hồn thiện sử dụng cơng chức cấp xã trên địa
bàn huyện Dương Minh Châu tỉnh Tây Ninh


PHẦN NỘI DUNG

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA SỬ DỤNG CƠNG CHỨC CẤP XÃ

1.1 Cơng chức cấp xã
1.1.1 Khái niệm cơng chức cấp xã
Cấp xã (hay cịn gọi là cấp cơ sở) là cấp chính quyền thấp nhất trong hệ
thống các cấp chính quyền ở Việt Nam. Hiến pháp 2013 quy định đơn vị hành
chính hành chính cấp xã bao gồm: xã, phường, thị trấn. Huyện chia thành xã, thị
trấn, thành phố thuộc tỉnh chia thành phường, xã. Quận chia thành phường. Theo
đó, ngồi nhiệm vụ quyền hạn chung của cấp chính quyền thấp nhất, mỗi loại đơn
vị hành chính cấp xã (xã, phường, thị trấn) có những nhiệm vụ đặc thù riêng phù
hợp với đặc điểm địa bàn, dân cư do xã, phường, thị trấn chịu trách nhiệm quản lý.
Công chức cấp xã là một bộ phận của cán bộ, cơng chức nói chung trong
biên chế, hưởng lương từ ngân sách nhà nước, làm việc có tính chất thường xuyên
trong hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở, trong các đơn vị vũ trang và các
đơn vị sự nghiệp công lập.
Khoản 2, Điều 4, Luật Cán bộ, công chức năm 2008 [27] xác định rõ những
ai là công chức cấp xã, đồng thời quy định rõ các chức danh của công chức cấp xã,
cụ thể như sau:
Công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức
danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và
hưởng lương từ ngân sách nhà nước.
* Công chức cấp xã có các chức danh sau đây:


- Trưởng Công an;
- Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy Qn sự;
- Văn phịng - thống kê;
- Địa chính - xây dựng - đô thị và môi trường (đối với phường, thị trấn)
hoặc địa chính - nơng nghiệp - xây dựng và mơi trường (đối với xã);
- Tài chính - kế tốn;
- Tư pháp - hộ tịch;
- Văn hóa - xã hội.

Trong phạm vi đề tài này, tác giả chỉ đề cập đến các chức danh công chức
thừa hành, không nghiên cứu sâu đối với các chức danh công chức giữ nhiệm vụ
quản lý như Trưởng Công an, Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy Quân sự cấp xã.
1.1.2 Vai trò của cơng chức cấp xã
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: "Cấp xã là gần dân nhất, là nền tảng
của hành chính. Cấp xã làm được việc thì mọi việc đều xong xi". Điều này cho
thấy vai trị quan trọng của chính quyền cấp xã trong hệ thống các cấp chính
quyền. Nhiệm vụ của chính quyền cấp xã được thực hiện chủ yếu bởi đội ngũ cán
bộ, công chức cấp xã. Trong đó, cơng chức cấp xã được xem là lực lượng trực tiếp
thực hiện những công việc mà đội ngũ cán bộ chủ chốt của cấp xã chỉ đạo, nhằm
cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước
vào đời sống của người dân; trực tiếp tham mưu cho cán bộ lãnh đạo cấp xã thực
hiện các nhiệm vụ mà cơ quan nhà nước cấp trên giao; trực tiếp tương tác với
người dân để thay mặt nhà nước đáp ứng những yêu cầu, nguyện vọng chính đáng
của người dân. Có thể nói, công chức cấp xã tác động trực tiếp đến sự hiệu lực,


hiệu quả quản lý của chính quyền cấp xã. Vai trị của cơng chức cấp xã được thể
hiện như sau:
- Là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân
Cấp xã là cấp trực tiếp tổ chức thực hiện mọi chủ trương đường lối của
Đảng và pháp luật của Nhà nước trong thực tế. Cán bộ, công chức cấp xã nói
chung và cơng chức cấp xã nói riêng đóng vai trị hết sức quan trọng góp phần
quyết định đến sự thành bại của đường lối và nhiệm vụ chính trị của Đảng và Nhà
nước. Bởi vì, chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà
nước có được thực thi tốt hay khơng, có hiệu quả hay không, một phần quyết định
là ở cấp xã.
Công chức cấp xã là người trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ chun mơn,
có kiến thức chun sâu, trực tiếp đưa chủ trương, đường lối của Đảng và chính
sách, pháp luật của Nhà nước giải thích cho nhân dân hiểu rõ và thi hành; đồng

thời qua tương tác, tiếp xúc trực tiếp với người dân trong q trình thực thi cơng
vụ, cơng chức cấp xã sẽ nắm bắt tình hình triển khai thực hiện chủ trương, đường
lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước; nắm bắt những tâm tư, tình
cảm, nhu cầu, nguyện vọng của nhân dân phản ánh cho Đảng và Nhà nước để một
mặt điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung chính sách, pháp luật cho đúng và phù hợp với
thực tiễn, một mặt kịp thời đáp ứng các nhu cầu, nguyện vọng chính đáng của nhân
dân, tạo niềm tin cho nhân dân vào một chính quyền của nhân dân, do nhân dân, vì
nhân dân.
- Trực tiếp tham gia và tổ chức thực hiện cơng việc của chính quyền cấp xã.
Cán bộ, cơng chức cấp xã nói chung và cơng chức cấp xã nói riêng có vai
trị quan trọng trong quản lý và tổ chức công việc của chính quyền cơ sở, phát triển
kinh tế - xã hội, bảo đảm lợi ích của nhân dân địa phương. Trong đó, cơng chức


cấp xã được xem là lực lượng trực tiếp tham gia và tổ chức thực hiện các cơng việc
của chính quyền cấp xã như: đề xuất ý kiến tham mưu, chịu trách nhiệm triển khai
thực hiện các công việc theo chuyên môn và báo cáo kết quả công việc với lãnh
đạo chính quyền cấp xã, cung cấp các dịch vụ hành chính cơng được phân cấp cho
chính quyền cấp xã, tham gia vận động nhân dân thực hiện đúng Nghị quyết của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.....
Việc thực thi cơng vụ của cơng chức cấp xã có vai trị quan trọng giúp
chính quyền cấp xã hồn thành nhiệm vụ góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả
quản lý của chính quyền cấp xã. Thực tiễn cho thấy rằng, nơi nào có được đội ngũ
cơng chức vững mạnh, đảm bảo chất lượng, tham mưu tốt, có kỹ năng tổ chức thực
hiện cơng việc, có khả năng dân vận khéo thì chính quyền cấp xã nơi đó ln hồn
thành tốt nhiệm vụ, được nhân dân tin tưởng, tình hình chính trị - xã hội ổn định,
kinh tế, văn hóa phát triển, xây dựng cộng đồng dân cư đoàn kết, văn minh.
- Tham gia xây dựng, hồn thiện bộ máy chính quyền cấp xã, hoạt động thi
hành nhiệm vụ, công vụ.
Vai trị của chính quyền cấp xã ngày càng tăng trong xu thế phát triển của

xã hội và yêu cầu của cải cách hành chính nhà nước địi hỏi bộ máy chính quyền
cấp xã phải được đổi mới cho phù hợp với tình hình thực tiễn. Hoạt động thi hành
nhiệm vụ, công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã nói chung và cơng chức
cấp xã nói riêng phải khơng ngừng được hồn thiện theo hướng đưa ra các quy
định pháp luật chặt chẽ, khoa học làm căn cứ cho hoạt động đánh giá kết quả thực
hiện nhiệm vụ, công vụ của cán bộ, công chức cấp xã.
Công chức cấp xã trong quá trình thực thi nhiệm vụ sẽ phát hiện những bất
cập trong tổ chức bộ máy chính quyền và những vấn đề đặt ra cần phải giải quyết
để giúp bộ máy chính quyền cấp xã hoạt động có hiệu lực, hiệu quả. Bên cạnh đó,
cơng chức cấp xã vừa là đối tượng được đánh giá thực hiện nhiệm vụ, công vụ


nhưng cũng là chủ thể đánh giá tính hợp lý, đúng đắn của các quy định pháp luật
về chế độ công vụ của công chức cấp xã. Từ những ý kiến thiết thực, mang tính
thực tiễn cao này, cơ quan nhà nước sẽ có những căn cứ để điều chỉnh, hồn thiện
bộ máy chính quyền cấp xã và hoạt động thi hành nhiệm vụ, cơng vụ đối với cấp
xã.
- Góp phần đảm bảo pháp chế xã hội chủ nghĩa, đảm bảo và phát huy dân
chủ cơ sở
Tùy theo vị trí, chức danh của mình, mỗi cơng chức cấp xã sẽ đảm nhận và
thực hiện những nhiệm vụ nhất định. Việc thực thi cơng vụ của họ có vai trị trực
tiếp bảo đảm kỷ cương phép nước tại cơ sở, bảo vệ các quyền tự do dân chủ, quyền
con người, quyền và lợi ích hợp pháp của cơng dân, bảo đảm trật tự xã hội, ngăn
chặn các hành vi vi phạm pháp luật. Thông qua hoạt động của đội ngũ công chức
cấp xã, nhân dân được thể hiện quyền làm chủ và trực tiếp thực hiện quyền tự quản
của mình ở địa phương.
1.2 Sử dụng công chức cấp xã
1.2.1 Khái niệm về sử dụng công chức cấp xã
Về mặt thuật ngữ, khái niệm "sử dụng" được hiểu theo nhiều cách, nhưng
nội hàm cơ bản giống nhau giữa các cách hiểu. Chẳng hạn, từ điển tiếng Việt do

GS. Hoàng Phê chủ biên định nghĩa: "Sử dụng là đem dùng vào một mục đích nào
đó" [26]. Ví dụ: sử dụng năng lực một cách hợp lý, sử dụng thuốc đúng quy
định.... Còn từ điển Wiktionary Tiếng Việt định nghĩa: "Sử dụng là dùng trong một
cơng việc". Ví dụ: Sử dụng tài liệu để viết sách, sử dụng tiếng Anh để giao
tiếp...Thêm một tài liệu chưa rõ nguồn cũng nêu: "Sử dụng là lấy làm phương tiện
phục vụ nhu cầu, mục đích nào đó". Ví dụ: hết hạn sử dụng, quyền sử dụng đất.....
Như vậy, "sử dụng" đồng nghĩa với "dùng", "xài" công năng của một sự vật cụ thể


để phục vụ cho mục đích nào đó. Theo cách tiếp cận này thì sử dụng cơng chức
cấp xã là "dùng" cơng chức cấp xã để làm việc cho chính quyền cấp xã.
Theo lý thuyết quản lý nguồn nhân lực: "Sử dụng nguồn nhân lực là quá
trình khai thác nguồn nhân lực hiện có, là chuyển nguồn nhân lực hiện có từ dạng
tiềm năng sang thực hiện những hoạt động có ích của con người và xã hội". Theo
cách tiếp cận này, sử dụng công chức cấp xã không chỉ đơn thuần là "dùng" công
chức cấp xã theo những khả năng có sẳn của cơng chức mà đó là cả một quá trình
tác động và tìm kiếm các giải pháp để "dùng" đội ngũ này, thông qua việc giúp họ
phát huy hết khả năng, năng lực, sở trường trong quá trình thực thi nhiệm vụ.
Theo quy định về sử dụng công chức của hệ thống văn bản pháp luật hiện
nay như sau:
- Nghị định số 24/2010/NĐ-CP ngày 15 tháng 3 năm 2010 của Chính phủ
về tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức, từ điều 27 đến điều 46 quy định nội
dung sử dụng cơng chức nói chung bao gồm:
+ Bố trí, phân cơng cơng tác
+ Chuyển ngạch, nâng ngạch công chức
+ Điều động, luân chuyển, biệt phái công chức
+ Bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, từ chức, miễn nhiệm công chức
+ Đánh giá công chức
- Nghị định 112/2011/NĐ-CP ngày 05 tháng 12 năm 2011 của Chính phủ
về cơng chức xã, phường, thị trấn từ điều 27 đến điều 28 quy định các nội dung có

liên quan đến sử dụng công chức cấp xã bao gồm:
+ Điều động, tiếp nhận công chức cấp xã
+ Đánh giá công chức cấp xã


Như vậy, theo quy định tại Nghị định số 24/2010/NĐ-CP và Nghị định số
112/2011/NĐ-CP, sử dụng công chức cấp xã bao gồm các nội dung sau:
+ Bố trí, phân cơng công tác công chức cấp xã;
+ Điều động, tiếp nhận công chức cấp xã;
+ Đánh giá công chức cấp xã.
Trong phạm vi đề tài này, tác giả tiếp cận theo lý thuyết quản lý nguồn
nhân lực, cho rằng sử dụng cơng chức cấp xã là một q trình tác động đến công
chức cấp xã nhằm khai thác tiềm năng, sức sáng tạo của đội ngũ này, góp phần
nâng cao năng suất lao động và hiệu quả hoạt động của chính quyền cấp xã.
Sử dụng cơng chức cấp xã được tính từ thời gian cơng chức cấp xã chính
thức được tuyển dụng (sau thời gian tập sự) cho đến khi công chức cấp xã chuyển
sang giữ các vị trí chức danh khác (như cán bộ cấp xã, công chức cấp huyện trở
lên) hoặc thôi việc, nghỉ hưu.
1.2.2 Yêu cầu đối với sử dụng công chức cấp xã
Công tác cán bộ được xem là "then chốt", có ý nghĩa quyết định đối với
công việc của các cơ quan nhà nước cũng như của các tổ chức trong hệ thống chính
trị. Sử dụng cán bộ, công chức là một nội dung của quản lý cán bộ, công chức, là
một khâu, một nhiệm vụ cơng tác cán bộ nói chung. Vì vậy, sử dụng cán bộ, cơng
chức có tác động rất lớn đến tính đúng đắn của công tác cán bộ, việc lựa chọn
người xứng đáng đảm nhận các vị trí lãnh đạo, quản lý đều phải dựa trên kết quả
của quá trình sử dụng cán bộ, cơng chức, hay nói cách khác là dựa trên năng lực
của cán bộ, công chức sau một thời gian được cơ quan, tổ chức sử dụng. Sử dụng
đúng sẽ giúp cán bộ, công chức bộc lộ tài năng, phát huy khả năng hoặc xác định
rõ khả năng, giới hạn về năng lực của cán bộ, công chức.

Sử dụng cơng chức cấp xã khơng chỉ có vai trị quan trọng đối với cơng tác
cán bộ cấp xã mà cịn có ý nghĩa to lớn trong việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt
động của chính quyền cấp xã. Bởi vì, cơng chức cấp xã là người trực tiếp tham
mưu triển khai và tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và pháp
luật của Nhà nước; là người trực tiếp giúp chính quyền cấp xã cung cấp các dịch vụ
cơng cho nhân dân. Bố trí, sử dụng cơng chức cấp xã khơng phù hợp thì chính
quyền cấp xã trước hết là lãng phí nguồn nhân lực, sau đó là khơng hồn thành tốt
chức năng, nhiệm vụ được giao.
Để sử dụng công chức cấp xã đạt được ý nghĩa to lớn đó, cơ quan quản lý
cần phải đảm bảo một số yêu cầu sau:
- Đảm bảo đúng mục tiêu và nguyên tắc sử dụng công chức
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, "mục đích của việc sử dụng cán bộ là cốt để
thực hành đầy đủ chính sách của Đảng và Chính phủ". Mục tiêu của sử dụng cơng
chức cấp xã cũng khơng nằm ngồi việc để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của
chính quyền cấp xã, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước của chính quyền
cấp xã.
Trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam đang chọn cải cách hành chính nhà
nước là một nội dung đột phá để xây dựng và phát triển đất nước trong thời kỳ
mới, đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Sử dụng cơng chức cấp xã
vì vậy cịn có mục tiêu cụ thể là để thực hiện tốt nhiệm vụ cải cách hành chính nhà
nước ở cấp xã. Để đạt được các mục tiêu trên, sử dụng công chức cấp xã phải đảm
bảo một số ngun tắc:
- Sử dụng cơng chức cấp xã phải có kế hoạch;
- Sử dụng công chức cấp xã phải đảm bảo khách quan;
- Sử dụng công chức cấp xã phải công khai, minh bạch, dân chủ;


- Sử dụng công chức cấp xã phải phát huy được vai trị của cơ quan sử
dụng cơng chức cấp xã.

- Đảm bảo đúng quy định của pháp luật.
Sử dụng con người là cả một nghệ thuật, nghệ thuật làm sao để khai thác
hết tiềm năng của con người. Sử dụng công chức cấp xã không chỉ là nghệ thuật
mà là kỹ thuật, kỹ thuật dùng người trên cơ sởứng dụng khoa học quản lý về con
người và các quy định của pháp luật. Sử dụng công chức cấp xã cần có sáng tạo
nhưng phải theo quy trình, quy định, khơng thể thực hiện tùy nghi theo ý chí chủ
quan của người lãnh đạo.
Sử dụng công chức cấp xã là một nội dung của quản lý công chức cấp xã,
việc bố trí, phân cơng cơng tác, điều động, tiếp nhận cơng tác, đào tạo, bồi dưỡng,
thực hiện các chính sách đãi ngộ và đánh giá công chức cấp xã phải được thực hiện
theo quy định của pháp luật.
- Đảm bảo sự phát triển của đội ngũ công chức.
Đây là yêu cầu mang tính tất yếu để sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực
trong tổ chức. Đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao năng lực làm việc cho người lao
động. Đào tạo, bồi dưỡng cùng với việc trang bị cơ sở vật chất và tạo môi trường
làm việc tốt sẽ giúp người lao động phát triển cả về "chất" và "lượng".
Sử dụng công chức cấp xã phải gắn liền với bồi dưỡng tồn diện cơng chức
và bảo vệ cơng chức. Bồi dưỡng tồn diện giúp cơng chức cấp xã nâng cao nhận
thức về chuyên môn, nâng cao dần về "chất". Đồng thời, giúp đội ngũ cơng chức
có thể thăng tiến được, giữ vị trí lãnh đạo, quản lý trong cơ quan, đơn vị, đó là sự
phát triển về "lượng".
Tóm lại, sử dụng đúng giúp công chức dần nâng về "chất", tạo điều kiện
cho công chức ngày càng phát triển, công việc hồn thành nhanh, trơi chảy. Sử


dụng khơng đúng sẽ gây lãng phí nguồn lực, hiệu quả giải quyết cơng việc thấp,
tạo sức ì vơ cùng lớn trong tổ chức. Các yêu cầu trên đây giúp cho sử dụng công
chức cấp xã đảm bảo được những định hướng của công tác quản lý đồng thời thực
hiện đúng các quy định của pháp luật, đảm bảo sự phát triển về chất lượng cho
công chức cấp xã.

1.2.3 Nội dung sử dụng công chức cấp xã
Theo quy định của pháp luật hiện hành, nội dung sử dụng công chức cấp xã
bao gồm:
- Bố trí, phân cơng cơng tác đối với cơng chức cấp xã
Bố trí, sắp xếp cơng tác là công việc rất quan trọng trong việc sử dụng
nguồn nhân lực trong tổ chức. Bố trí, sắp xếp cán bộ, cơng chức vào các vị trí
cơng việc phải dựa trên các nguyên tắc sau:
+ Đúng người;
+ Đúng việc;
+ Đúng lúc;
+ Đúng nơi.
Bố trí, sắp xếp người lao động nói chung trong các tổ chức thường phân
chia thành 2 nhóm:
+ Nhóm người mới được tuyển dụng;
+ Nhóm người đang làm việc trong tổ chức.
Bố trí, sắp xếp người lao động trong tổ chức là cơng việc địi hỏi sự quan
tâm chú ý thường xuyên của chủ thể sử dụng lao động. Bố trí, sắp xếp vào các vị
trí trống trong giai đoạn tuyển dụng là bước đầu của quá trình sử dụng. Sau một
thời gian làm việc trong cơ quan, đơn vị, người lao động có thể được bổ nhiệm, đề
bạt vào các vị trí khác hoặc luân chuyển, thuyên chuyển.