Giáo án Ngữ văn 6 kì 2 - Trường THCS Vũ Lễ

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Vũ Lễ. Gi¸o ¸n: Ng÷ v¨n 6. 2. Ngµy. th¸ng. n¨m2010. Tuần 19 - Bài 18. Tiết 73,74 Văn bản. :. Bài học đường đời đầu tiên. ( Trích “Dế Mèn phiêu lưu kí” - Tô Hoài) A - Mục tiêu cần đạt : 1, Hiểu được nội dung, ý nghĩa của bài học đường đời đầu tiên, đối với Dế Mèn trong bài văn, những đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả, kể truyện và sử dụng từ ngữ . 2, Nắm vững mục ghi nhớ (sgk) 3, Tích hợp với phân môn Tiếng Việt ở một số khái niệm: Nhân hoá, so sánh, cấu tạo và tác dụng của câu luận, câu tả, câu kể, với phân môn tập làm văn ở kỹ năng chọn ngôi kể thứ nhất, tìm hiểu chung về văn miêu tả. 4,Rèn các kỹ năng đọc truyện đồng thoại, đọc lời đối thoại, đọc lời đối thoại phù hợp với tính cách các nhân vật, tả vật. B- ChuÈn bÞ : Ch©n dung nhµ v¨n T« Hoµi, T¸c phÈm " DÕ MÌn phiªu l­u kÝ " ,tranh minh ho¹ cho bµi häc, b¶ng phô. C- Tݪn tr×nh lªn líp: I.ổn định tổ chức: II.KiÓm tra bµi cò: - KiÓm tra vở soạn của học sinh. III. Giíi thiÖu bµi míi: Cho học sinh xem chân dung Tô Hoài ,cuốn Dế Mèn phiêu lưu kí (1941) đã đang được hµng triệu người đọc ở mọi lứa tuổi yêu thích, đến mức các bạn nhỏ gọi ông là Dế Mèn. Nhưng Dế Mèn là ai? Chân dung và tính nết nhân vật độc đáo nh­ thÕ nµo, "bài học ®­êng đời đầu tiên" mà anh ta nếm trải ra sao ? bài học hôm nay chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu. III. Các hoạt động dạy học: Hoạt động của học sinh (Dưới sự hướng dẫn của giáo viên) Hoạt động 1 : Hướng dẫn tìm hiểu tác giả, tác phẩm Em hãy đọc chú thích sgk, cho biết: Em hiểu gì về Tô Hoài ? HS tr×nh bµy GV nhËn xÐt, bèung. Nội dung bài học. I. T×m hiÓu chung: 1, Tác giả Tô Hoài - Tên thật là Nguyễn Sen (1920) quê ở làng Nghĩa Đô phủ Hoài Đức, Hà Đông nay thuộc quận Cầu Giấy Hà Nội - Bút danh : Tô Hoài => kỉ niệm và ghi nhớ quê hương : Sông Tô Lịch, huyện Hoài Đức. * Sự nghiệp văn chương : Tác phẩm" Dế Mèn phiêu lưu kí", "Võ sĩ bọ ngựa" .... => viết nhiều - GV giíi thiÖu thªm về sự nghiệp s¸ng chuyện cho thiếu nhi và các đề tài về miền núi, tác văn chương của ông . Hà Nội : Vợ chồng APhủ, Miền T©y, Người ven thành, C¸t bụi ch©n ai, Chiều chiều. + Là nhà văn hiện đại VN có số lượng tác phẩm ? Em hãy nêu sự hiểu biết của em về tác nhiều nhất : hơn 150 cuốn phẩm. 2, Truyện Dế Mèn phiêu lưu kí + Là tác phẩm nổi tiÕng đầu tiên của Tô Hoài + Được sáng tác năm 21 tuổi + Thể loại là kí nhưng thực chất là truyện, 1 tiểu. 1 Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thuû Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Vũ Lễ. ? Em h·y nªu vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch GV hướng dẫn học sinh cách đọc Dế Mèn tự tả chân dung mình : Giọng hào hứng, kiêu hãnh;chú ý giọng đối thoại : -Mèn : Trịnh thượng, khó chịu - Choắt : Yếu ớt, rên rØ - Chị Cốc : Đáo để, tức giận + Dế Mèn hối hận, sâu lắng … Gv – h/s nhận xét cách đọc. GV cho HS gi¶i thÝch mét sè chó thÝch ? Tìm một số từ đồng nghĩa với từ: “trÞch thượng” ? Theo em v¨n b¶n chia lµm mÊy phÇn. Néi dung cña tõng phÇn. ? Truyện được kể bằng lời của nhân vật nào ? Tác dụng của nó ? ? Thể loại văn chủ yếu cña t¸c phÈm nµy lµ g×. Hoạt động2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiÕt ? Hãy nêu các chi tiết miêu tả ngoại hình và hành động của Dế Mèn. Gi¸o ¸n: Ng÷ v¨n 6 thuyÕt đồng thoại + Nghệ thuật : Tưởng tượng và nhân hoá, tác phẩm được các lứa tuổi trong và ngoài nước yêu thích . 3 Đoạn trớch “Bài học đường đời đầu tiờn” trớch từ chương 1 của truyện a Đọc v¨n b¶n: * Kể tóm tắt : Là 1 chàng Dế thanh niên cuờng tráng. Dế Mèn rất tự hào với kiểu cách con nhà võ của mình. Anh ta cà khịa với tất cả mọi người hµng xóm Mèn rất kinh miệt mọi người bạn ở gÇn hang, gọi anh ta là Dế Choắt bởi anh ta rất ốm yếu. Mèn đã trªu trọc chị Cốc rồi lủi vào hang sâu. Chị Cốc tưởng Choắt chêu mình nên đã mổ anh ta trọng thương. Trước lúc chết Choắt khuyên Mèn nên chừa thói hung hăng và làm gì cũng phải biết suy nghĩ. Đó là bài học đường đời đầu tiên của chú b. Chó thÝch: - Hủn hoẳn, vũ, hùng dũng, trịch thượng…. c. Bè côc:2 phÇn - Đoạn 1 : Dế Mèn tự tả chân dung mình - Đoạn 2 : + Trêu chị Cốc + Dế Mèn hối hận * Truyện được kể bằng lời của Dế Mèn - Ngôi kể thứ nhất => làm tăng tác dụng của biện pháp nhân hoá => câu truyện thở nên th©n mật, gần gòi đáng tin cậy với người đọc d, Thể loại : Truyện đồng thoại II, T×m hiÓu chi tiÕt: 1, Bức chân dung tự hoạ của Dế Mèn : * Ngo¹i h×nh: + Cµng : mẫm bóng + Vuốt : Cứng, nhọn hoắt + Đạp : Phành phạch + Cánh : áo dài chấm đuôi + Đầu to : Nổi từng tảng + Răng : Đen nhánh, nhai ngoµm ngoạp + Râu : Dài, uốn cong * Hành động : + §¹p phanh ph¸ch +Nhai ngoµm ngo¹p + Đi đứng oai vệ, làm điệu, nhún chân rung râu. + Tợn lắm, cà khịa với tất cả mọi người trong xóm + Quát Cào Cào, đá ghẹo anh Gọng Vó ->Sử dụng nhiều động từ, tính từ.. 4 Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thuû Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Vũ Lễ. Gi¸o ¸n: Ng÷ v¨n 6. -Tạo nên sự khoẻ mạnh cường tráng của Dế Mèn. *TÝnh c¸ch: - Yêu đời, tự tin - Kiªu c¨ng tù phô, kh«ng coi ai ra g×, hîm hÜnh, ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ cña thÝch ra oai víi kÎ yÕu. ->Miªu t¶ tõng bé phËn c¬ thÓ g¾n liÒn víi miªu t¸c gi¶ khi t¶ DÐ MÌn t¶ hình dáng với hành động của Dế Mèn ? C¸ch dïng tõ nh­ vËy cã t¸c dông g× ? Em có nhận xét gì về tính cách của Dế => Mèn là một chàng dế thanh niên cường tráng đẹp khoẻ và hấp dẫn nhưng tính cách quỏ kiờu MÌn căng, hợm hĩnh, đáng bực mình ? Nhận xét về trình tự và cách miêu tả * Nét đẹp trong hình dáng : Khoẻ mạnh, cường tráng, đầy sức sống thanh niên thể hiện trong từng trong đoạn văn. bộ phận của cơ thể, dáng đi, ho¹t đéng… Đẹp ? Cách miêu tả như vậy có tác dụng gì trong tính nết : yêu đời tự tin. H/S thảo luận về nét đẹp và chưa đẹp * Nét chưa đẹp trong tính nết của Mèn : Kiêu trong hình dáng và tính c¸ch của Dế căng, tự phụ, không coi ai ra gì, hợm hĩnh, thích ra oai với kẻ yếu Mèn. Gv tiểu kết : Đây là một đoạn văn rất độc đáo, đặc sắc về nghÖ thuËt tả vật ,bằng cách nhân hoá, dùng nhiều tính từ, động từ, từ láy, so sánh rất chọn lọc, chính xác, Tô Hoài đã để cho Dế Mèn tự hoạ bức chân dung của mình vô cùng sống động, phù hợp với thực tế, hính dáng, tập tính của loài dế, cũng như một số thanh thiếu niên và nhiều thời. Dế Mèn cường tráng, khoẻ mạnh, kiêu căng, hợm hÜnh mà không tự biết .§iểm đáng khen cũng như điểm đáng chê trách của chàng Dế mới 2, Về bài học đường đời đầu tiên - Đối với Choắt : có thái độ coi thường, tàn nhẫn: lớn này là ở đó. tôi bảo chỉ nói sướng miệng, hếch răng… khinh khỉnh,…mắng, không chút bận tâm . ? Nhận xét về thái độ trên của Mèn đối - Nghịch ranh, nghĩ mưu trªu chị Cốc với Choắt (lời lẽ, cách xưng hô, giọng - Hể hả vì trò đùa tai quái của mình + Chui tọt vào hang, nằm khểnh, bụng nghĩ thú điệu…) ? Nêu diễn biến tâm lý và thái độ của vị… Mèn trong việc trªu trọc chị Cèc dẫn đến - Sợ hãi khi nghe tiếng chị Cốc mổ Dế Choắt : khiếp nằm im thin thít cái chết của Choắt - Hốt hoảng, lo sợ, bất ngờ vì cái chết và lời khuyên của Choắt - Ân hận, sám hối chân thành, đứng lặng 1 giê lâu trước mộ Choắt, nghĩ về bài học đường đời đầu tiên phải trả giá => Tâm lý của Mèn được miêu tả rất tinh tế hợp ? Em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả lý. * Bài học : Tác hại của tính nghịch ranh, Mèn đã được sử dụng ở đoạn truyện này?. 5 Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thuû Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Vũ Lễ. Gi¸o ¸n: Ng÷ v¨n 6. ? Bài học đầu tiên mà Mèn phải chịu hậu quả là gì ? ? Ý nghĩa cña bài học này ? Câu cuối cùng của đoạn trích có gì đắc sắc? (câu văn vừa thuật lại sự việc, vừa gợi tâm trạng mang ý nghĩa suy ngẫm sâu sắc). gây nên cái chết đáng thươngcủa Choắt : Hối hận thì đã quá muộn - Bµi học của sự ngu suẩn của tính kiêu ngạo đã dẫn đến tội ác. - Tội lỗi của Mèn rất đáng phê phán, Nhưng dù sao Mèn cũng đã nhận ra và hối hận chân thành. III. Tổng kết : 1, Nội dung: - Vẻ đẹp của Dế Mèn. Hoạt động 3: Hướng dẫn tổng kết ? Em hãy nhận xét nét đặc sắc về nghệ - Sự ân hận của Dế Mèn và bài học ghi nhớ 2, Nghệ thuật: thuËt vµ néi dung. - NghÖ thuÖt miªu t¶ loµi vËt. HS đọc ghi nhớ - C¸ch kÓ chuyÖn theo ng«i thø nhÊt. - Ng«n ng÷ chÝnh x¸c. - Thể loại truyện đồng thoại rất phù hợp với lứa tuổi thiếu nhi . IV. Luyện tập : 1, Viết đoạn văn ngắn nói về cảm nhận của em qua nhân vật Dế Choắt về câu nói cuối đời, cái Hoạt động 4 :Hướng dẫn luyện tập chết thảm thương của y. Hoạt động 5: Hướng dẫn luyện tập ở nhà - Cảm nhận của em về tâm trạng của Dế mèn khi đứng ttrước nấm mộ Dế Choắt. - ChuÈn bÞ bµi míi: Phã tõ. Ngµy th¸ng n¨m 2007 Tiết 75:. Phó từ. A. Mục tiêu cần đạt: 1, Giúp học sinh : - Nắm được khái niệm phó từ : - Hiểu và nhớ được các loại ý nghĩa chính của phó từ - Biết đặt câu có chứa phó từ để thể hiện các ý nghĩa khác nhau. 2, Tích hợp với phần văn của văn bản “Bài học… đầu tiên” với tập làm văn ở quan sát, tưởng tượng, so sánh, nhận xét trong văn miêu tả 3, Kĩ năng: - Phân biệt tác dụng của phó từ trong cụm từ, trong câu - Có ý thức vận dụng phó từ trong nói và viết B. ChuÈn bÞ: B¶ng phô C. Thiết kế bài dạy học Hoạt động của học sinh (Dưới sự hướng dẫn của g/v) Hoạt động 1: Hình thành khái niệm phó từ GV treo b¶ng phô cã ghi VD Sgk. Nội dung bài học (Kết quả các hoạt động của h/s) I. Phó từ là gì. 1, Ví dụ :. 6 Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thuû Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Vũ Lễ H/S đäc Vd vµ tr¶ lêi c©u hái ? Các từ : đã, cũng, vẫn, chưa, thật, được, rất , ra… bổ sung ý nghĩa cho những từ nào? ? Nh÷ng từ được bổ xung ý nghĩa thuộc từ lo¹i nào? ? Tõ sù ph©n tÝch vÝ dô trªn em h·y cho biÕt phó từ là gì ? H/s đäc ghi nhớ 1 sgk. HS lµ bµi tËp nhanh a, Ai ơi chua ngät đã từng Non xanh nước bạc xin đừng quên nhau b, Thế rồi Dế Choắt tắt thở. Tôi thương lắm. Vừa thương vừa ăn năn tội mình. Giá như tôi không chêu chị Cốc thì Choắt đâu tội gì Hoạt động 2 : Phân loại phó từ. Gv treo b¶ng phô cã ghi Vd môc II,H/s đọc vµ tr¶ lêi c©u hái ? Những phó từ nào đi kèm với các từ : Chãng ,trªu,, trông thấy, loay hoay? G/v : Lưu ý: trong tiếng việt, 1 từ có thể được 1 hoặc nhiều từ khác bổ nghĩa cho nó. H/s thống kê các phó từ tìm được ở mục , I, II . Phân loại chúng theo ý nghĩa chỉ thời gian (G/v treo bảng: các loại phó từ) Nhìn vào bảng phân loại, hãy cho biết phó từ gồm mấy loại Ý nghĩa các loại phó từ ? Hoạt động 3 Hướng dẫn luyện tập Bµi tËp 1 : GV cho Hs lµm theo nhãm víi trß ch¬i tiÕp søc : Thi t×m hiÓu ý nghÜa cña các phó từ trong 5 phút ,đội nào xong trước đội ấy thắng Sau đó lớp nhận xét, Gv bổ xung và kết luËn. Gi¸o ¸n: Ng÷ v¨n 6 Bổ sung ý nghĩa cho các từ : - Đi, ra, thấy, lỗi lạc, soi gương, ưa nhìn, to, bướng. - Động từ : Đi, ra, thấy, soi… - Tính từ : Lỗi lạc, ưa, to, bướng… 2, Ghi nhớ : Phã tõ lµ nh÷ng tõ chuyªn ®i kÌm động từ, tính từ để bổ sung ý nghĩa cho động từ, tÝnh tõ.. II. Các loại phó từ 1, Bài tập: * Các phó từ: lắm, đừng, không, đã, đang. Ví dụ : Đừng quên nhau = đừng quên + quên nhau, Lớn nhanh = Lớn nhanh + lớn quá H/s lập bảng phân loại phó từ 2, Ghi nhớ : H/s đọc, nêu những khái niệm cần nhớ ở mục ghi nhớ trang 14. III. Luyện tập : Bài 1 : a, Phó từ : - Đã : chỉ quan hệ thời gian - Không : Chỉ sự phủ định - Còn : Chỉ sự tiếp diễn tương tự - Đã : phó từ chỉ thời gian - Đều : Chỉ sự tiếp diễn - Đương, sắp : Chỉ thời gian - Lại : Phó từ chỉ sự tiếp diễn - Ra : Chỉ kết quả, hướng. - Cũng, Sắp : Chỉ sự tiếp diễn, thời gian - Đã : chỉ thời gian - Cũng : Tiếp diễn. 7 Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thuû Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS Vũ Lễ. Gi¸o ¸n: Ng÷ v¨n 6 - Sắp : Thời gian b, Trong câu có phó từ : Đã chỉ thời gian. Được : Chỉ kết quả. Bài tập 2 : G/v hướng dẫn h/s viết đoạn văn : - Nội dung : Thuật lại việc Mèn trªu chị Cốc dẫn đến cái chết bi thảm của Dế Choắt. - Độ dài : Từ 3 – 5 câu - Kĩ năng : Có dïng một phó từ, giải thích lý do dïng phó từ ấy Bài tập 3 : Viết chính tả phân biệt phụ âm đầu ng, kh. Hoạt động 4 : Hướng dẫn học ở nhà: - Hoµn thµnh c¸c bµi tËp cßn l¹i - Viết đoạn văn tả cảnh mùa xuân trong đó có sử dụng phó từ. Nói rõ tác dụng của việc dùng phó tõ trong ®o¹n v¨n. Ngµy th¸ng n¨m2006 Tiết 76 .Tập làm văn:. Tìm hiểu chung về văn miêu tả A. Môc tiªu cần đạt: 1, Giúp h/s nắm vững những hiểu biết chung nhất về văn miêu tả. (Thế nào là văn miêu tả ? Trong tình huống nào thì dung văn miêu tả) 2, Nhận diện đoạn, bài văn miêu tả. B. ChuÈn bÞ : §o¹n v¨n mÉu , B¶ng phô C.Thiết kế bài day học : I. ổn định tổ chức: II.Giới thiệu bài . Ở tiểu học em đã học về văn miêu tả. Các em đã viết 1 bài văn miêu tả : Người, vật, phong cảnh thiên nhiên… Vậy em nào có thể nhớ trình bày thế nào là văn miêu tả. H/s trả lời => Gv nhận xét. III. Các hoạt động dạy học: Hoạt động của GV vµ học sinh. Nội dung bài học. Hoạt động 1 : Hình thành khái niệmvề văn miêu tả. Gv treo b¶ng phô 3 tình huống trong sgk lên bảng => H/s đọc. ? Ở tình huống nào cần thể hiện văn miêu tả ? vì sao? ? Em nhận xét gì về việc sử dụng văn miêu tả trong cuộc sống. H/s chỉ ra 2 đoạn văn tả Dế Mèn, Dế Choắt rất sinh động.. I . Thế nào là văn miêu tả ? 1, Bài tập . * Cả 3 tình huống đều cần sử dụng văn miêu tả vì căn cứ vào hoàn cảnh và mục đích gián tiếp. => Rõ rµng việc sử dụng văn miêu tả ở đây là rất cần thiết * Đoạn văn tả : - Dế Mèn : “Bởi tôi…vuốt râu” - Dế Choắt : “Cái anh chàng…”. 8 Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thuû Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS Vũ Lễ. Gi¸o ¸n: Ng÷ v¨n 6. ? Hai đoạn văn có giúp em hình dung => Hình dung được đặc điểm cảu 2 chú Dế rất dễ được đặc điểm g× nổi bật của 2 chú Dế? dàng : ? Nội dung chi tiết và hình ảnh nào đã + Dế Mèn : Càng, chân… răng sâu, những động giúp em hình dung được điều đó? tác ra oai, khoe sức khoẻ. + Dế Choắt : Dáng người gầy gò, lêu nghêu…=> ? Qua đó em hiểu thế nào là văn miêu tả? So sánh; tính từ 2, Ghi nhớ : sgk Tác dụng ? ? Muốn làm một bài miêu tả cho tốt ta phải làm như thế nào? II. Luyện tập: Hoạt động 2 : Bài 1 : Hướng dẫn luyện tập : ? Hãy nêu một số tình huống tương tự VD: Trên đường đi học về em bị đánh rơi mất chiếc cặp đựng sách vở và đồ dïng học tập. Em như sgk, em phải dùng văn miêu tả. quay lại tìm không thấy, đành nhờ các chú công an tìm giúp. Các chú hỏi em về màu sắc, hình dáng chiếc cặp… H/sđọc các đoạn thơ văn ë bµi tËp 1 HS lµm bµi tËp theo nhãm Bài tập 1 : ? Ở mỗi đoạn miêu tả trên đã tái hiện lại - Đoạn 1 : Chân dung chú Dế mèn được nhân hoá: điều gì Khoẻ, đẹp, trẻ trung. ? Chỉ ra những đặc điểm nổi bật của sự - Đoạn 2 : Hình ảnh chú Lượm gầy, nhanh, vui, vật, con người, quang cảnh đã được miêu hoạt bát, nhí nhảnh. tả trong các đoạn văn, thơ trên. - Đoạn 3 : Cảnh hồ ao, bờ bãi sau trận mưa lớn. Thế giới loài vật ồn ào, náo động kiếm ăn. ? Nếu phải viết một bài văn miêu tả cảnh Bài 2 : mùa đông đến ở quê hương em nêu lên Định hướng : Sự thay đổi của trời mây, cây cỏ, những đặc điểm nổi bật nào mặt đất, vườn gió,mưa, không khí, con người. Hoạt động 3 : Hướng dÉn làm bài tập ở nhà. III.Hướng dẫn làm bài tập ở nhà. 1, Học sinh đọc kĩ “Lá rụng” (Khải Hưng) - Cảnh lá rụng mùa đông được miêu tả kĩ lưỡng ntn ? - Những biện pháp kỹ thuật nào được sử dụng rất thành công ở đây. - Cảm nhận của em về đoạn văn ấy. 2, Khi cần hình dung lại khuôn mặt người mẹ đáng yêu, em sẽ chú ý đến những đặc điểm nổi bật GV hướng dẫn HS chuẩn bị bài mới: nào ? - Đọc và tìm hiểu văn bản'' Sông nước Cà - Gợi ý : Nhỡn chung khuụn mặt Mau'' Đôi mắt, ánh nhìn+ Mái tóc+ Vầng trán, nếp nhăn.. 9 Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thuû Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS Vũ Lễ. Gi¸o ¸n: Ng÷ v¨n 6 Ngµy th¸ng. n¨m2006. Tuần 20 :Bài 19 Tiết 77,78 -Văn bản :. Sông nước Cà Mau Đoàn Giỏi A. Môc tiªu cần đạt : 1, Cảm nhận sự phong phú và độc đáo của thiên nhiên s«ng nước vùng Cà Mau Nắm được nghệ thuật tả cảnh s«ng nước cña tác giả 2, Tích hợp với Tiếng Việt ở phần So sánh 3, Tích hợp với Tập làm văn ở việc ôn luyện kĩ năng quan sát tưởng tượng, liªn tưởng, so sánh, nhận xét trong văn miêu tả. 4, Cũng cố thªm về kiểu bài tả cảnh thiên nhiên. B. ChuÈn bÞ : §äc c¸c tµi liÖu cã liªn quan, ch©n dung nhµ v¨n §oµnGiái, tác phẩm " Đất rừng phương Nam" C - Thiết kế bài dạy học : I. ổn định tổ chức: II.Kiểm tra bài cũ (hình thức vấn đáp) 1, Việc chọn ngôi kể trong bài “Dế Mèn phiêu lưu kí” có tác dụng gì trong việc thể hiện chủ đề. 2, Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn là gì ? - Em có suy nghĩ gì về câu nói cuối cùng của Dế Choắt. III.Giới thiệu bài : - Giới thiệu chân dung nhà văn Đoàn Giỏi và tác phẩm “Đất rừng Phương Nam” IV. Các hoạt động dạy học: Hoạt động của học sinh Nội dung bài học (Dưới sự hướng dẫn của giáo viên) (Kết quả các hoạt động) Hoạt động 1 : I. T×m hiÓu chung Hướng dẫn đọc và tìm hiÓu chung v¨n b¶n 1, Tác giả : ? Em h·y nªu mét vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ '' §oµn - Đoàn Giỏi (1925 - 1989) quê ở tỉnh Tiền Giái'' Giang. - Đề tài : Viết về cuộc sống thiên nhiên, con người ở nam Bộ 2, Tác phẩm ? Em hãy nêu hiểu biết của em về ''đất rừng - Đất rừng Phương Nam của Đoàn Giỏi viết phương Nam'' 1957 là 1 tác phẩm nổi tiếng viết về thiên nhiên, con người ở vùng đất ấy. ? Em h·y nªu vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch '' S«ng - Đoạn trích “Sông nước Cà Mau” trích từ nước Cà Mau'' chương 18 của “Đất rừng Phương Nam” 3.Đọc - hiểu từ ngữ, bố cục. - Gv nếu yêu cầu đọc, gv đọc mẫu a, Đọc : - H/s đọc, nhận xét b, Chú thích : H/s đọc kĩ chú thích? nhận xét ngôi kể, so c, Thể loại: sánh ngôi kể của bài trước ,tác dụng của - Tả cảnh thiên nhiên với thuyết minh giới ng«i kÓ này. thiệu cảnh quan 1 vùng đất nước H/s nhận xét thể loại và bố cục miêu tả của d. Bố cục : 4 đoạn.. 10 Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thuû Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS Vũ Lễ. Gi¸o ¸n: Ng÷ v¨n 6. đoạn trích + Cảnh bao quát vùng Sông nước Cà Mau ? §o¹n trÝch cã bè côc mÊy phÇn. Nªu néi + Cảnh kênh rạch sông ngòi dung cña tõng phÇn. + Đặc tả dòng sông Năm Căn + Cảnh chợ Năm Căn * Đại ý : Cảnh sông nước Cà Mau có vẻ đẹp rộng lớn, hùng vĩ, đầy sức sống hoang dã, chợ Năm Căn ? Đoạn trích đề cập đến vấn đề gì là hình ảnh cuộc sống tấp nập, trù phú độc đáo ở vùng đất ở tận cùng phía Nam tổ quốc. Hoạt động 2 : Hướng dẫn đọc - hiểu văn bản - Tác giả đã miêu tả theo trình tự nào ( Tả kh¸i qu¸t -> t¶ cô thÓ , t¶ chung - > t¶ riªng ) ? Cảnh Cà Mau được miêu tả ở đây có ấn tượng nổi bật gì ? ? Qua những giác quan nào . ? Những từ ngữ, hình ảnh nào làm nổi rõ màu sắc riêng biệt của vùng đất ấy. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¶nh thiªn nhiªn ë ®©y - H/s phát hiện trao đổi Cảnh sông ngòi, kênh, rạch, được miêu tả, giới thiệu thuyết minh chi tiết, cụ thể. - H/s tìm danh từ riêng ? Tại sao người miền này lại đặt tên như vậy ? Hãy xác định thể loại văn được sử dụng ở đoạn này H/s đọc lại đoạn văn . ? Tìm những chi tiết thể hiện sự réng lớn, hùng vĩ của dòng s«ng, rừng Đước. - Trong c©u'' thuyÒn chóng t«i chÌo tho¸t qua kênh Bọ Mắt, đổ ra con sông Cửa Lớn, xuôi về Năm Căn'' có những động tử nào chỉ cùng một hoạt động cuả con thuyền? ? Có thể thay đổi trật tự những động từ ấy trong câu thì có ảnh hường gì đến nội dung diễn đạt không? ? NnËn xÐt vÒ c¸ch dïng tõ cña t¸c gi¶ trong c©u nµy. II. Đọc – tìm hiểu chi tiết : 1, Cảnh bao quát : - Một vùng sông ngòi… chằng chịt như màng nhện – so sánh sát hợp - Màu xanh của trời, đước… một sắc xanh không phong phú, vui mắt. - Âm thanh rì rào của của rừng, song… đều đều ru vỗ triền miªn. => Cảm giác lặng lẽ, buồn, đơn điệu=> Ên tượng chung, nổi bật. 2, Cảnh kênh, rạch, sông ngòi. - Từ địa phương : Chµ là, cái keo, bảy tháp… => được giải thích cặn kẽ, tỉ mĩ => rất Nam Bộ => tự nhiện hoang dã => con người ở đây rất gần với thiên nhiên. - Tả cảnh kết hợp với thuyết minh, giới thiệu cụ thể, chi tiết cảnh quan, tập quán, phong tục một vùng đất nước. 3, Đặc tả dòng s«ng vµ rõng ®­íc *Dòng sông: Rộng lớn ngàn thước. - Nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác. - Cá bơi từng đàn * Cây đước cao ngất… trưởng thành. - Màu xanh… từ non => già kế tiếp nhau - Các động từ : Chèo thoát, đổ ra… diễn tả hoạt động của người trèo thuyền => Không thể thay đổi trật tự được vì nó diển tả quá trình xuôi theo dòng chảy của con thuyền.. ? Nh÷ng chi tiÕt h×nh ¶nh nµo miªu t¶ chî Năm Căn thể hiện sự tấp nập đông vui và trù phó. 4, Đặc tả cảnh chợ Năm Căn ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt miªu t¶, - Sự trù phú : Khung cảnh réng lớn, tấp kÓ ë ®o¹n nµy nập,hµng hoá phát triển.. 11 Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thuû Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS Vũ Lễ. Gi¸o ¸n: Ng÷ v¨n 6 - Độc đáo : Chợ họp ngay trên s«ng nước - Sự đa dạng về màu sắc, trang phục tiếng nói… - NT : Tác giả quan sát kĩ lưỡng, tường tận có sự hiểu biết phong phó. C¸ch miªu t¶ nh­ vÏ ra tõng nÐt mµ kh«ng rèi,l¨p. -> t¶ c¶nh sinh ho¹t mang đặc điểm riêng , độc đáo của con người miÒn Nam bé - Cµ Mau.. Hoạt động 3 : Hướng dẫn tổng kết 1, H/s đọc vài lần mục ghi nhớ (sgk tr.23) 2, Gv nhấn mạnh - Nét đÆc sắc, độc đáo cảu cảnh vật Cà mau + Cảnh sông nước, kênh rạch, rừng đước, chợ trên sông lớn, hùng vĩ, giàu có, đầy sức sống hoang dã - Tình yêu đất nước sâu sắc và vốn hiểu biết phương pháp đã giúp tác giả miêu tả, giới thiệu s«ng nước Cà Mau tường tận, hấp dẫn . Hoạt động 4 : Hướng dẫn luyện tập ở lớp: Sau khi häc xong v¨n b¶n em cã suy nghÜ g× vÒ Tæ quèc ta. Hoạt động 5 : Tìm đọc truyện “Đất rừng phương Nam” ChuÈn bÞ bµi míi: So s¸nh. Ngµy th¸ng n¨m2007 Tiết 78 :. So sánh. A - Mục tiêu cần đạt : 1, Giúp học sinh : - Nắm được khái niệm và cấu tạo cña so sánh - Biết cách quan sát sự giống nhau giữa các sự vật để tạo ra những so sánh đúng, tiến đến tạo những so sánh hay. 2, Tích hợp với phần văn ở văn bản “Sông nước Cà Mau”, ở phần tËp lµm v¨n và ở phần phương pháp tả cảnh 3, Luyện kĩ năng : - Nhận biết và phân tích hiệu quả nghệ thuật của phép so sánh trong văn - Có ý thức vận dụng phép so sánh trong văn nói và văn viết của bản th©n. B. ChuÈn bÞ : B¶ng phô C - Thiết kế bài dạy học : I. ổn định tổ chức: II. KiÓm tra bµi cò: - Phã tõ lµ g×? cã mÊy lo¹i phã tõ. III. Bµi míi: IV. Các hoạt động dạy học: Hoạt động của học sinh Nội dung bài học. 12 Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thuû Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS Vũ Lễ (Dưới sự hướng dẫn cña giáo viên) Hoạt động 1 :Hình thành khái niệm so sánh GV treo b¶ng phô cã ghi VD môc I. HS đọc VD và trả lời câu hỏi: ? Tìm các cụm từ chứa hình ảnh so sánh ? Từ các hình ảnh so sánh đã tìm được, yêu cầu h/s xác định các sự vật được so sánh với nhau ? Vì sao có thể so sánh như vậy? ? Tác dụng cña việc sử dụng so sánh ? ? Em hiểu so sánh là gì ? - H/s đọc ghi nhớ vµ lÊy vÝ dô. Hoạt động 2 : Tìm hiểu cấu tạo của so sánh -GV treo bảng cấu tạo của phép so sánh, h/s điền các so sánh tìm được ở phần I vào bảng ? Cho h/s nhận xét về các yếu tố của phép so sánh ? Yêu cầu h/s tìm thêm ví dụ về so sánh mà h/s đã gặp và phân tích cấu tạo của so sánh ? Yêu cầu h/s tìm thêm ví dụ về so s¸nh mà h/s đã gặp và phân tích cấu tạo của so sánh H/s Làm bài tập 3 : Hs đọc to ghi nhớ. Gi¸o ¸n: Ng÷ v¨n 6 (Kết quả các hoạt động của h/s ) I. So sánh là gì * Hình ảnh so sánh - Trẻ em như búp trên cành - Rừng đước… như hai dãy trường thành vô tận Sv ®cso s¸nh * Giữa các sự vật được so sánh với nhau cã nh÷ng ®iÓm gièng nhau * Tác dụng : Làm nổi bật cảm nhận của người viết về nh÷ng sự vật được nói đến, lµm câu thơ, câu văn có tính hình ảnh, gợi cảm. * Ghi nhớ : Là đối chiếu sự vật ,sự việc này với sự vật ,sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình ,gợi cảm cho sự diễn đạt . II. Cấu tạo của phép so sánh Ph­ong Vế A Từ Vế B (Sự vật DiÖn (So (Sự vật dùng được so (So s¸nh) sánh) để so sánh) sánh) Trẻ em Như Búp trêncành Rừng Dựng lên Như Hai d·y đước cao ngất trường thành vô tận * Phép so sánh có cấu tạo đầy đủ gồm 4 yếu tố nhưng khi sửdụng có thể lược bỏ 1 yếu tố nào đó Bài 3 : a, Vắng mặt từ ngữ chỉ phân diện so sánh, từ so sánh b, Từ so sánh và vế B được đảo lên trước vế A * Ghi nhớ : sgk. Hoạt động 3 : Hướng dẫn luyện tập III. Luyện tập : N¾m l¹i nội dung bài học. H/s đặt câu có Bài 1: sử dụng so sánh - Thầy thuốc như mẹ hiền - “Đường vô xứ Nghệ …hoạ đồ” - Lòng ta vui như hội Như cờ bay, gió reo! - Sự nghiệp của chúng ta giống như rừng cây đương lên đầy nhựa sống và ngày càng lớn mạnh nhanh chóng. Bài 2 : H/s tự làm Bài 3 : H/s đọc lại 2 bài văn => tìm những câu văn sử dụng so sánh => làm ở nhà Hoạt động4: Hướng dẫn luyện tập ở nhà - N¾m vøng kh¸i niÖm - Lµm bµi tËp cßn l¹i.. 13 Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thuû Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS Vũ Lễ. Gi¸o ¸n: Ng÷ v¨n 6. - Chuẩn bị baì mới: Quan sát, tưởng tượng, so sánh trong văn miêu tả.. Ngµy th¸ng n¨m2007 Tiết 79 + 80 :. Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả A - Môc tiªu cần đạt : 1, Vai trò, tác dụng của quan sát, tưởng tượng so sánh và nhận xét trong văn miêu tả. 2, Hình thành các kĩ năng trên khi nhận diện các đoạn bài văn miêu tả và khi viết kiểu bài này. 3, Tích hợp với phần văn của văn bản sông nước Cà Mau, với phần tiếng việt ở so sánh. Dự kiến về phương pháp, hình thức giờ học + Phân tích đoạn mẫu : Chủ yếu luyện tập bằng những bài tập nhận diện, định hướng viết. Học theo 3 – 4 nhóm. B. ChuÈn bÞ : B¶ng phô C - Thiết kế bài dạy học : I. ổn định tổ chức; II. KiÓm tra bµi cò; - ThÕ nµo lµ v¨n miªu t¶. III. Bµi míi: Để có 1 bài văn miêu tả hay, người viết cần có 1 số năng lực quan trọng như : quan sát, tưởng tượng, so sánh, nhận xét. + Quan sát : Nhìn, nghe, ngửi, sờ, cầm,…bằng các qiác quan tai, mắt, mũi, da… + Tưởng tượng : Hình dung ra cái (thế giới) chưa có (không có). + So sánh : Dùng cái đã biết để làm rõ, nổi bật cái chưa biết.. 14 Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thuû Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THCS Vũ Lễ. Gi¸o ¸n: Ng÷ v¨n 6. + Nhận xét : Đánh giá, khen, chê. III. các hoạt động dạy học: Hoạt động 1 I. Vai trò và tác dụng của quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả. Treo b¶ng phô 3 đoạn văn trong SGK - HS lµm bµi tËp theo nhãm Mỗi nhóm tìm hiÓu 1 đoạn (3 nhóm) ? Mỗi đoạn văn tả cái gì ? ? Dựa vào những chi tiết nào để nói rằng , những con vật , cảnh vật ở đây như đang hiện lên trước m¾t chóng ta ? ?G¹ch d­ãi nh÷ng chi tiÕt ( tõ ng÷ ) mµ em cho lµ thÓ hiÖn tËp trung kÕt qu¶ quan s¸t tinh tÕ vµ trí tưởng tượng phong phú của nhà văn a, Đoạn 1 : Tả chàng Dế Choắt gầy ốm, đáng thương. + Từ ngữ, hình ảnh : Gầy gò, lêu nghêu, bè bè, nặng nề, ngẩn ngẩn ngơ ngơ. b, Đoạn 2 : Tả cảnh đẹp thơ mộng, hïng vĩ của s«ng nước Cà Mau. Năm Căn + Từ ngữ, hình ảnh : Giăng chi chÝt như mạng nhện, trời xanh, nước xanh, rì rào bất tận, mênh mông, ầm ầm như thác. c, Đoạn 3 : Tả cảnh mùa xuân đẹp, vui, náo nức như ngày hội. + Từ ngữ, hình ảnh : Chim ríu rít, cây gạo, tháp đèn khổng lồ, ngàn hoa lửa, ngµn bóp nõn nến trong xanh. ? Vậy muốn miêu tả sinh động , ta cần rèn luyện các năng lực gì? . Muốn miêu tả sinh động và hấp dẫn, ta cần rèn luyện các năng lực cần thiết : quan sỏt, tưởng tượng, so sánh, nhận xét,… mét c¸ch sâu sắc, dồi dào, tinh tế. ? Tìm câu văn có sự liên tưởng, tưởng tượng, so sánh trong các đoạn trên. ? Các kĩ năng ấy ở đây có gì đặc sắc ? ....Như gã nghiện thuốc phiện, như người cởi trần mặc áo rilª ....Như mạng nhện, như thác, như người bơi ếch… .....Như tháp đèn, như ngọn lửa. Đặc sắc => thể hiện đúng cụ thể hơn về đối tượng gây bất ngờ lý thú cho người đọc * So sánh đoạn văn của Đoàn Giỏi với đoạn v¨n 3 của Vũ Tú Nam để tìm ra từ ngữ bị lược bỏ. ? Việc làm ấy có ảnh hưởng gì đến giá trị đoạn văn Tất cả những chữ bị bỏ đi đều là động từ, tính từ, so sánh, liªn tưởng làm cho đoạn văn trở nên chung chung, khô khan. * Vậy tác dụng của quan sát, tưởng tượng, so sánh, nhận xét trong văn miêu tả là gì * H/s rỳt ra ghi nhớ- đọc to ghi nhớ SGK Hoạt động 3 :Hướng dẫn luyện tập Bài tập 1 : H/s đọc đoạn văn : ? Đoạn văn tả cảnh gì ? (cảnh Hồ Gươm) ? Vì sao biết ? (Hình ảnh, chi tiết tiêu biểu : Cầu son bắc từ bờ ra đền, tháp giữa hồ…) ? Tìm 5 từ ngữ thích hợp điÒn vào chổ dấu … trong đoạn văn 1, Gương bầu dục 2, Uốn, cong cong 3, Cổ kính 4, Xám xịt 5, Xanh um Bài tập 2 : H/s nêu yêu cầu của bài tập 2 Gợi ý : + Rung rinh, bãng mỡ + Đầu to, nổi từng tảng, rất sướng...... 15 Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thuû Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THCS Vũ Lễ. Gi¸o ¸n: Ng÷ v¨n 6. Hoạt động 4 :Hướng dẫn làm bài tập ở nhà Bài 3 : Nhân ngày sinh nhật của em , bố và mẹ đã đem đến cho căn phòng em ở một sự thay đổi bất ngờ và thú vị . Hãy quan sát và ghi chép lại những sự thay đổi đó để biểu lộ sự ngạc nhiên và vui sướng của em ( sự thay đổi như : sắp xếp , trang trí lại góc phòng học tập , phòng chơi, ...nơi tổ chức đón sinh nhật được thu xếp lịch sự , trên bàn có hoa tươi, khăn trải bàn .... Đó là tình yêu của bố mẹ dành cho em.) Bµi 4 : Tả dòng s«ng quê hương em bằng 1 đoạn văn dài 8 – 12 câu. So¹n bµi " Bøc tranh cña em g¸i t«i ".. NhËt kÝ giê d¹y:. Ngµy th¸ng n¨m2006 Tuần 21 :Bài 20 Tiết 81,82 : Văn bản. Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh A. Môc tiªu cần đạt : 1, H/s nắm vững nội dung, ý nghĩa của truyện, nghệ thuật kể truyện và miêu tả tâm lý nhân vật của tác giả 2, Tích hợp với phân môn tiếng việt ở khái niệm so sánh, với phân môn tiếng việt và ở kĩ năng quan sát, tưởng tượng, nhận xét, trong văn miêu tả (Tả người, tả cảnh thiên nhiên). Cách kể truyện ở ngôi kể thứ nhất. 3, Rèn luyện kĩ năng so sánh, quan sát, tưởng tượng trong phân tích tìm hiểu truyện. B. Chuẩn bị : - Gv chia lớp bằng 4 nhóm. Hướng dẫn nhóm trưởng, nhóm phó cách tổ chức học, ghi biên bản * Dự kiến tiến trình dạy học : Tiết 1 : Học ở nhóm Tiết 2 : Thảo luận chung trên lớp B. Thiết kế bài dạy học : I. ổn định tỏ chức; II. KiÓm tra bµi cò: III. Bài mới:Văn bản '' Sông nước Cà Mau miêu tả cảnh gì? Trình tự miêu tả như thế nào? IV. Các hoạt động dạy học; Hoạt động của học sinh Nội dung bài học (Dưới sự hướng dẫn cảu giáo viên) (Kết quả các hoạt động của h/s ) I. T×m hiÓu chung; Hoạt động1: Hướng dẫn HS tìm hiểu 1.Tác giả, chung * Tạ Duy Anh (1959) Quê ở Hà Tây ; GV gọi HS đọc chú thích SGK. 16 Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thuû Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Trường THCS Vũ Lễ. Gi¸o ¸n: Ng÷ v¨n 6. ? Em h·y ttr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶.. - Truyện ngắn “Bức tranh của em gái tôi” đạt giải nhì trong cuộc thi viết cho thiếu nhi năm 89 2. T¸c phÈm: GV gọi 3 HS đọc văn bản a. §äc : 1 HS tãm t¾t v¨n b¶n b.Tóm tắt truyện (10 câu) - Truyện được kÓ theo ngôi thứ nhất. Người ? TruyÖn ®­îc kÓ theo ng«i sè mÊy? ViÖc lùa anh xưng “tôi”. Diễn biến tâm trạng cña chän ng«i kÓ cã t¸c dông g×? người anh được thể hiện, phân tích, tự nhận thức, phê phán, tự hoàn thiện mình. - Các nhân vật chính của truyện : + Người anh ? ? Nh©n vËt chÝnh trong truyÖn lµ ai. + Em gái – “Mèo” + Cả 2 anh em ? Nhân vật người anh có vai trò quan trọng nhất bởi nó thể hiện chủ đề chính của truyện Hoạt động2: tiÕt. Hướng dẫn HS tìm hiểu chi. ? Thái độ của người anh đối với em thẻ hiện nh­ thÕ nµo. ? Khi tµi n¨ng héi ho¹ cu¶ ph¸t hiÖn th× người anh tỏ thái độ gì. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ t©m tr¹ng nµy.. ? Tại sao người anh lại lén xem tranh của em vµ trót tiÕng thë dµi. ? Khi bất ngờ đứng trước bức chân dung rất đẹp của mình do em gái vẽ thì tâm trạng của. II. T×m hiÓu chi tiÕt 1, Nhân vật người anh a, Thái độ thường ngµy đối với em gái: + Đặt biệt hiÖu cho em là Mèo: Mèo con + Chê bai, coi thường. b, Khi tài năng của Mèo được phát hiện: + Cả nhà mừng vui kinh ngạc + Người anh lại buồn rầu muốn khóc (vì thấy mình bất tài, bị cả nhà lãng quên…) => hay gắt gỏng em gái. Từ tự ái dẫn đến tự ti, đố kị… +Hành động lén lút xem tranh của em: + Thái độ khó chịu hay gắt gỏng với em => Thể hiện tâm trạng mâu thuẫn, như không muốn quan tâm cña em, lại vừa không nén nổi sự tò mò. + Tự coi kinh việc làm đó nhưng vẫn làm + Sau khi xem tranh “trút 1 tiếng thở dài lén lút” => anh cảm thấy kém cỏi, bé mọn trước em gái => tính đéc đoán gia trưởng khiến người anh có hành động xấu chơi như vậy c, Tâm trạng người anh khi đứng trước trước bức tranh do em gái đem hết tâm. 17 Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thuû Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Trường THCS Vũ Lễ. Gi¸o ¸n: Ng÷ v¨n 6. người anh diễn biến ra sao. ? Theo em vì sao người anh lại ngạc nhiên, h·nh diÖn vµ xÊu hæ.. ? Câu nói thầm của người anh chứng tỏ điều g×.. ? Kiều Phương được tác giả giới thiệu như thÕ nµo. ? Em cã c¶m nhËn g× vÒ c« em g¸i nµy.. hồn, tình cảm, tài năng vẽ: + Ngạc nhiên ngỡ ngàng đến sững người vì không thể ngờ + Hãnh diện, tự hào, vì dáng vÎ của chính mình + Xấu hổ vì thái độ và suy nghĩ, hành động tồi tệ, nhỏ nhen cña mình đối với em bấy lâu nay => Anh tự thấy mình không xứng đáng được em tôn trọng, đề cao như thế . + Lại muốn khóc (ăn năn, hối hận, tự phê phán sâu sắc). Suy nghĩ cña người anh : không nhận đó là chân dung mà là tấm lòng nhân hậu và tâm hồn tuyệt vời trong sánh của người em => sự nhận thức chân thành nhất * Tóm lại : Ngôi kể thứ nhất => Nhân vật người anh có dịp bộc lộ sâu sắc, tinh tế, chân thực diễn biến tâm trạng của mình, tự phê phán… Anh luôn tự dằn vặt, day dứt, mặc cảm, hổ thẹn, ngạc nhiên, vui sướng, hãnh diện. 2, Nhân vật cô em gái : + Hoạ sĩ tương lai + Tài năng và tính cách được thể hiện qua cái nhìn và cảm nhận suy nghĩ cña người anh. + Cô bé nghịch ngîm , hiếu động, bướng bỉnh. + Tài năng hội họa bẩm sinh + Tâm hồn trong s¸ng, nhân hậu. * Trong sự đối lập với nhân vật người anh, cô em gái như tấm gương để anh tự soi mình, sửa mình, tự vượt lên những hạn chế của chính mình.. Hoạt động3: Hướng dẫn tổng kết: 1, H/s đọc ghi nhớ, sgk, tr32 2, Bài học rút ra qua văn bản là gì ? +Tính ghen ghét, tự ái, đố kị, mặc cảm… là những tính xấu. + Lòng nhân ái, độ lượng, tâm hồn trong s¸ng có thể giúp con người vượt lên, khắc phục được những tính xấu trên để tự hoàn thiện mình Hoạt động4: Hướng dẫn luyện tập Nªu t¸c dông cña ng«i kÓ thø nhÊt + Tác dụng cña ngôi kể thứ nhất trong việc thể hiện tâm trạng cña nhân vật tự phê phán. Hoạt động5 Hướng dẫn học ở nhà :. 18 Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thuû Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Trường THCS Vũ Lễ. Gi¸o ¸n: Ng÷ v¨n 6. 1, Nêu cảm nhận của em về nhân vật người anh 2, Nêu cảm nhận của em về nhân vật người em 3, Soạn bài “Vượt Thác”.. NhËt kÝ giê d¹y:. Ngµy th¸ng n¨m 2007 Tiết 83, 84 :. Luyện nói về quan sát tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả A. Kết quả cần đạt ; 1, Rèn kĩ năng nói trước tập thể (nhóm, lớp): Qua đó nắm vững hơn kĩ năng quan sát liên tưởng, tưởng tượng, so sánh, nhận xét trong văn miêu tả. 2, Tích hợp với phần văn ở văn bản : “Bức… tôi” với Tiếng Việt ở việc vận dụng các phó từ trong văn miêu tả, kể truyện 3, Luyện kỹ năng nhận xét cách nói của bạn : * Dự kiến về phương pháp, biện pháp thực hiện hình thức giờ học + H/s chuẩn bị dàn ý và tập nói trước ở nhà + Học theo nhóm tiết 1, theo nhóm tiết 2 B. Thiết kế bài dạy : Giới thiệu bài Gv nêu vắn tắt yêu cầu g׬ tập nói, phương pháp chia các nhóm, chỉ định nhóm trưởng, thư kí của từng nhóm, tiến trình giê học, động viên khích lệ h/s hào hứng chuẩn bị nói. Hoạt động 1 :Hướng dẫn làm bài tập 1 ; - Từ truyện “Bức tranh của em gái tôi” đã học, làm dàn ý để nói ý kiến của mình trước nhóm, lớp theo yêu cầu 2 câu hỏi sau. a, Nhân vật Kiều Phương : + Hình dáng : Gầy, thanh mảnh, mặt lọ lem, mắt sang, miệng rộng, răng khểnh. + Tính cách : Hồn nhiên, trong s¸ng, nhân hậu, độ lượng…, cã tài năng vµ say mª héi ho¹. b, Nhân vật người anh : + Hình dáng : Gầy, cao, s¸ng sủa, đẹp trai + Tính cách : Ghen tị, nhỏ nhen, mặc cảm, ân hËn, ăn năn, hối hận * Hình ảnh người anh thực và người anh trong bức tranh, xem kĩ thì không có gì khác nhau. Hình ảnh người anh trong bức tranh do em gái vẽ thể hiện bất chấp tính cách của người anh qua cái nhìn trong s¸ng, nhân hậu của em gái. Hoạt động 2 :Hướng dẫn làm bài tập2. 19 Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thuû Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Trường THCS Vũ Lễ. Gi¸o ¸n: Ng÷ v¨n 6. Nói về anh, chị, em của mình ? Chú ý : bằng quan sát, so sánh, liªn tưởng, nhận xét, làm nổi bật những đặc điểm chính, trung thực, không tô vẽ, làm dàn ý, không viết thành văn, nói chứ không đọc. Mỗi nhóm chọn 1 đại biểu nói trước lớp Các bạn và Gv nhận xét Hoạt động 3 :Hướng dẫn làm bài tập 3 : a, Lập dàn ý cho bài văn tả 1 đêm trăng nơi em đang ở theo gợi ý - Đó là 1 đêm trăng ntn ? ở đâu (đẹp, đáng nhớ… không thể quên) - Đêm trăng có gì sâu sắc ? - Bầu trời đêm, vầng trăng, cây cối, nhà cửa, đồng hoang… - Những so sánh, liên tưởng, tưởng tượng b, Dựa vào dàn ý, trình bày bằng lời nói tình cảm trước các bạn trong nhóm, trong lớp. Hoạt động 4 :Hướng dẫn làm bài tập 4 : Lập dàn ý, nói trước lớp về quang cảnh 1 buổi s¸ng trên biển :Khi tả, so sánh, liªn tưởng với các hình ảnh : Bầu trời như vỏ trứng, như lßng trứng trắng, như lßng đỏ trứng gà Mặt biển phẳng lì như tờ giấy xanh mịn Bãi cát lỗ chỗ dấu vết còng gió, dã tràng hì hục đào đắp suốt đêm… Hoạt động 5 :Hướng dẫn lầm lài tập ở nhà * Lập dàn ý bài tả cảnh biển buổi sáng, chú ý một số hình ảnh và 1 số liên tưởng, tưởng tượng. + Bình minh : Cầu lửa + Bầu trời : Trong veo, rực s¸ng + Mặt biển : Phẳng lì, như tấm lục mênh mông + Bãi cát : Mịn màng, mát rượi + Những con thuyền : Mệt mỏi, uể oải… + Tự tập nói 1 mình, tự điều chỉnh nội dung và cách nói * Soạn bài " Vượt thác ".. NhËt kÝ giê d¹y:. 20 Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thuû Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Trường THCS Vũ Lễ. Gi¸o ¸n: Ng÷ v¨n 6. Ngµy th¸ng. n¨m2006. Tuần 22 : Bài 21 Tiết 85 : Văn bản. Vượt thác Trích : Quê nội - Võ Quãng A.Môc tiªu cần đạt : 1, Giúp HS cảm nhận được vẻ đẹp phong phú, hùng vĩ của tự nhiên trên sông Thu Bồn và vẻ đẹp của người lao động được miêu tả trong bài. - Năm được nghệ thuật phối hợp miêu tả khung cảnh thiên nhiên và hoạt động của con người. 2, Tích hợp với phân môn Tiếng Việt ở biện pháp nghệ thuật so sánh và nhân hoá 3, Tích hợp với phân môn tập làm văn ở nghệ thuật, phối hợp tả cảnh thiên nhiên và cảnh hoạt động cña con người 4, Luyện kỹ năng viết bài miêu tả theo 1 trình tự nhất định B. ChuÈn bÞ : §äc c¸c tµi liÖu cã liªn quan C. Thiết kế bài dạy học I. ổn định tổ chức: II. KiÓm tra bµi cò: - Phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật người anh trong truyện ngắn “Bức tranh của em gái tôi” + Nhân vật này, theo em có gì đáng trách, đáng th«ng cảm, đáng quý ? Vì sao ? Nhân vật Kiều Phương để lại trong em những cảm nhận gì ? Những bài học tư tưởng rút ra từ “Bức tranh… tôi” III Giới thiệu bài: Nếu như trong “ Sông nước Cà Mau”, Đoàn Giỏi cho ta thấy cảnh sắc phong phú, tươi đẹp cảu vùng đất cực Nam tổ quốc ta, thì “ vượt thác”, trích truyện “Quê nội” của Võ Quãng lại dẫn chúng ta ngược dòng s«ng Thu Bồn, thuộc miền Trung Trung Bộ đến thượng nguồn lấy gỗ. Bức tranh phong cảnh s«ng nước và đôi bờ miền Trung này cũng không kém phần kỳ thú. Hoạt động của HS Dưới sự hướng dẫn của GV Hoạt đông 1 : Hướng dẫn tìm hiểu tác giả, tác phẩm Dựa vào chú thích, trình bày hiểu biết của em về Võ Quãng Giới thiệu vài nét về tác phẩm “Quê. Néi dung bµi häc I. T×m hiÓu chung 1, Tác giả : - Võ Quảng (1920) quê ở tỉnh Quảng Nam - Là nhà văn chuyên viết cho thiếu nhi 2, Tác phẩm :. 21 Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thuû Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Trường THCS Vũ Lễ nội”. ? Em h·y nªu vÞ trÝ cña ®o¹n trÝch - Gv nªu yêu cầu đọc => đọc mẫu - H/s đọc => nhận xét => gv nhận xét. ? Hãy xác định thể loại của bài văn ? Ngôi kể ?. H/s đọc theo yêu cầu 1 sgk, trả lời câu hỏi ? Em hãy tìm bố cục của bài văn ? Em hãy xác định trình tự miêu tả ?. Hoạt động 2 : Hướng dẫn đọc và tìm hiểu chi tiết ? Em hãy tìm và nêu các chi tiết miêu tả dòng sông, hai bờ ? Từ đó nhận xét về sự thay đổi của cảnh quan thiên nhiên của từng vùng. ? Bức tranh thiên nhiên ở đây sẽ kém phần hïng vĩ, oai nghiêm nếu khônng. Gi¸o ¸n: Ng÷ v¨n 6 - Quê nội (1974) viết về cuộc sống ở một làng quê ven sông Thu Bồn những ngày sau CMT8, đầu kháng chiến chống Pháp. * Đoạn trích “Vượt thác” nằm ở chương XI của tác phẩm “Quê nội”, miêu tả cảnh vượt thác của con thuyền trên sông Thu Bồn, làm næi bật vẽ hïng dũng và sức mạnh của con người lao động . 3. §äc vµ gi¶i nghÜa tõ khã ,thÓ lo¹i , bè côc . a, Đọc : b, Giải thích từ khó : - Theo 13 chú thích sgk, chú ý các thành ngữ + Chảy đứt đuôi rắn + Nhanh như cắt * Từ Hán Việt : Hiệp sĩ c, Thể loại : - Đoạn văn là sự phối hợp giữa tả cảnh thiên nhiên và hoạt động của con người - Ngôi kể thứ 3 4, Bố cục : * Bài văn gồm 3 phần : a, Cảnh thuyền chuÈn bị vượt thác b, Cảnh tượng Hương Thư chỉ huy thuyền vượt thác c, Cảnh sắc thiên nhiên khi con thuyền vượt thác -> Theo hành trình của con thuyền ngược dòng, theo trật tự không gian Điểm nhìn miêu tả : Trên con thuyền, nhìn dòng sông, cảnh sắc đôi bờ II. T×m hiÓu chi tiÕt 1, Sự thay đổi cảnh sắc dòng sông và đôi bờ - Đoạn sông ở vùng đồng bằng được miêu tả 1 cách khoan thai: + dòng sông rộng, chảy chầm chậm, êm ả, gió nồm thổi, + thuyền lướt bon bon => hiền hoà, thơ mộng - Sắp đến đoạn có thác ghềnh => cảnh vật 2 bên bờ cũng thay đổi : Vườn tược um tùm, chòm cổ thụ… trầm ngâm…, núi cao đột ngột hiện ra … => báo hiệu đoạn sông có nhiều thác dữ. Chòm cổ thụ… lặng nhìn xuống nước => nhân hoá => vừa như m¸ch bảo 1 khúc sông nguy hiểm-, vừa như m¸ch bảo con người dồn nén sức mạnhchuẩn bị vượt thác - Chòm cổ thụ ở đoạn cuối xuất hiện khi con thuyền vượt qua nhiều thác dữ thì “Cây to. 22 Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thuû Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>