I. PHẦN MỞ ĐẦU
I.1. Lý do chọn đề tài, sáng kiến, giải pháp:
Ngay khi trẻ được mấy tháng tuổi cho đến khi trẻ vào nhà trẻ, mẫu giáo
thậm chí đến bậc tiểu học, trung học trẻ vẫn th ích chơi. Vui chơi là hoạt động
tất yếu của mọi đứa trẻ. Nói cách khác, hoạt động vui chơi là hoạt động chủ
đạo của trẻ.
Ở trường Mầm non, giáo dục trẻ theo phương châm là “Học bằng chơi,
chơi mà học”. Trẻ được học thơng qua trị chơi, trẻ được phát triển tồn diện
qua hoạt động chơi. Hoạt động chơi nhằm mục đích rèn luyện trí lực, kích
thích trí tị mị, ham hiểu biết về xã hội của trẻ.
Hoạt động góc là một trong những nội dung quan trọng của hoạt động
chơi. Hoạt động góc thực chất là hoạt động chơi ở các góc. Thơng qua hoạt
động này, giáo viên truyền thụ kiến thức, rèn luyện kỹ năng hay lồng ghép nội
dung giáo dục cho trẻ rất dễ dàng và đạt hiệu quả cao. Hoạt động góc là
phương tiện thuận lợi nhất để cung cấp, củng cố những khái niệm và kỹ năng
đã học cho trẻ. Hoạt động góc giúp trẻ được khám phá tích cực đồ dùng đồ
chơi và rút ra những kinh nghiệm phong phú cho bản thân. Vì vây, tác dụng của
hoạt động góc khơng chỉ là tác dụng của hoạt động vui chơi, mà chính là
phương tiện để giáo dục trẻ phát triển tồn diện.
Ở trường Mầm non, hoạt động góc chiếm thời gian phần lớn trong thời
gian biểu của trẻ. Nó được thiết kế và tổ chức theo các chủ đề phù hợp với
đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Khi tham gia vào các hoạt động khác nhau sẽ
giúp trẻ tìm hiểu khám phá thế giới xung quanh, lĩnh hội những kỹ năng sống
cần thiết, phát triển tính chủ động sáng tạo, khả năng giao tiếp, khơi gợi hứng
thú cảm xúc của trẻ. Hoạt động góc như một xã hội thu nhỏ, hết sức quan
trọng đối với trẻ. Khi tham gia hoạt động góc, trẻ được chơi theo nhu cầu và
khả năng của trẻ. Trẻ được thể hiện ham muốn, được bắt chước, được làm
người lớn. Trẻ được khám phá, tìm tịi các sự vật hiện tượng, các đồ dùng đồ
chơi, các mối quan hệ xã hội. Từ đó, trẻ hiểu được các mối quan hệ về thế
giới xung quanh. Hoạt động góc là hoạt động quan trọng nhất có tác động chi
phối các hoạt động khác, nó thúc đẩy các q trình tâm lý diễn ra một cách
nhanh chóng và hồn thiện. Cũng qua hoạt động này trẻ được phát triển về
mọi mặt đức trí thể mỹ, trẻ lĩnh hội đầy đủ kiến thức, được rèn luyện về
kỹ năng. Thực tiễn giáo dục đã khẳng định với sự hướng dẫn hợp lý của giáo
viên khi tổ chức hoạt động chơi này thì nhận thức và sự phát triển mọi mặt
của trẻ sẽ được hình thành và phát triển một cách có hiệu quả là những nấc
thang phát triển ngày càng cao hơn do người lớn xây dựng.
Tuy nhiên, làm thế nào để trẻ tham gia vào hoạt động góc một cách tích
cực và chủ động đó là điều khơng phải dễ. Nhân th
̣
ưc sâu săc đ
́
́ ược vân đê nay,
́ ̀ ̀
ban thân tơi la mơt giao viên tr
̉
̀ ̣
́
ực tiêp chăm soc giao duc tre, tơi ln băn khoăn,
́
́
́ ̣
̉
trăn trở lam thê nao đê đ
̀
́ ̀ ̉ ể phát huy tính tích cực chủ động của trẻ 45 tuổi khi
tham gia hoạt động góc. Thực tiễn cho thấy, trẻ lớp tơi phụ trách cịn nhút
nhát, chưa mạnh dạn tham gia vào các hoạt động của lớp, hoạt động góc, chưa
mạnh dạn thực hiện nhiệm vụ mà giáo viên đưa ra, chưa mạnh dạn giao tiếp
với bạn, kỹ năng phối hợp cùng bạn chơi cịn hạn chế, ... Vơi đăc điêm cua
́ ̣
̉
̉
lơp minh phu trach nh
́ ̀
̣ ́
ư vậy, tơi đa suy nghĩ và tìm ra
̃
“Một số biện pháp nhằm
phát huy tính tích cực chủ động của trẻ 45 tuổi khi tham gia hoạt động góc”
lam đê tai nghiên c
̀
̀ ̀
ứu.
I.2. Điểm mới của đề tài:
Đây là đề tài ma ban thân tơi nghiên c
̀ ̉
ưu lân đâu va co nhiêu điêm m
́ ̀ ̀ ̀ ́
̀
̉
ới đaṭ
hiêu qua cao trong qua trinh chăm soc giao duc tre
̣
̉
́ ̀
́
́ ̣
̉ ở lơp tôi phu trach. Qua môt
́
̣ ́
̣
thơi gian th
̀
ực hiên trên tre
̣
̉ ở lơp mình, tơi th
́
ấy trẻ đa thê hiên đ
̃ ̉
̣ ược năng lực
ca nhân, tre manh dan, t
́
̉ ̣
̣ ự tin trong tât ca cac hoat đơng nh
́ ̉ ́
̣
̣
ất la đơi v
̀ ́ ơi nh
́ ững trẻ
nhut nhat nh
́
́ ư cháu Vy, Khánh Băng, Hồi An, đối với tre co hiên t
̉ ́ ̣ ượng tự kỷ
như cháu Bình Ngun đa hoa nhâp đ
̃ ̀
̣ ược vơi ban be. V
́ ̣
̀ iệc vận dụng đề tài này
vào thực tiễn rất nhiều giáo viên cũng như trẻ mầm non ln tạo được sự
hứng khởi trong hoạt động góc. Riêng với bản thân tơi cũng có sự chuyển biến
thật sự về năng lực tổ chức các hoạt động góc cho trẻ. Chính đề tài này đã
thực sự, tạo điều kiện gợi mở phương pháp cho giao viên, cho tr
́
ẻ có nhiều cơ
hội được trai nghi
̉
ệm, tìm tịi, khám phá, linh hoat sang tao h
̣ ́
̣ ơn trong hoat đơng.
̣
̣
* Phạm vi áp dụng đề tài:
Đề tài “Một số biện pháp nhằm phát huy tính tích cực chủ động của trẻ
45 tuổi khi tham gia hoạt động góc” được áp dụng trong phạm vi trường
mầm non ở cac vung miên hun nhà va cac tr
́ ̀
̀
̣
̀ ́ ương trong va ngoai tinh Quang
̀
̀
̀ ̉
̉
Binh.
̀
Nội dung của đề tài được viết trên tinh thần tổng hợp những kinh nghiệm
của bản thân, chủ yếu là những biện pháp tích cực, thiêt th
́ ực phu h
̀ ợp vơí
cơng tác chăm sóc giáo dục trẻ.
II. NỘI DUNG:
II.1. Thực trạng:
Năm học 20182019 bản thân tơi được Ban giám hiệu nhà trường phân
cơng phụ trách lớp mẫu giáo Nhỡ (45 tuổi). Tổng số cháu trong lớp khá đơng
(37 cháu).
Để biết được chính xác khả năng tham gia chơi ở các góc tơi đã tiến
hành khảo sát để nắm tình hình, đặc điểm của trẻ tơi thấy được kết quả ban
đầu như sau:
Kết quả
STT
Nội dung
Sơ l
́ ượng
Ty lê
̉ ̣
1 Trẻ u thích đến trường Mầm non.
22/37
59,5%
2 Trẻ thích tham gia hoạt động góc.
18/37
48,6 %
3
4
5
6
7
8
Trẻ biết tự trả lời các câu hỏi và biết
thực hiện nhiệm vụ cơ giao.
Trẻ biết chủ động suy nghĩ tìm ra cách
giải quyết vấn đề.
Trẻ thích và chơi hịa đồng với các bạn
chơi trong nhóm.
Trẻ tự tin mạnh dạn trong giao tiếp với
cơ, với bạn.
Trẻ tự mình thể hiện mong muốn, suy
nghĩ của mình.
Trẻ chủ động tham gia chọn vai chơi,
tham gia hoạt động chơi.
15/37
40,5 %
5/37
13,5 %
13/37
35,1 %
16/37
43,2 %
10/37
27,0 %
7/37
18,9%
Với kết quả như trên, tơi rất băn khoăn làm thế nào để phát huy tích cực
chủ động hứng thú tham gia hoạt động góc một cách có hiệu quả, mang lại kết
quả cao cho trẻ ở lớp mình góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tồn diện
cho trẻ. Căn cứ vào tình hình thực tế, bản thân đã suy nghĩ tìm tịi đưa ra những
giải pháp tối ưu nhất, có hiệu quả nhất để thực hiện đề tài. Trong q
trình thực hiện đề tài bản thân tơi gặp những thuận lợi và khó khăn sau:
II.1.a. Thuận lợi:
Bản thân Tơi được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Phịng giáo dục đào
tạo; Ban giám hiệu nhà trường, các đồng chí phụ trách cơng tác chun mơn đã
hướng dẫn, góp ý, giúp đỡ về chun mơn, về kinh nghiệm tổ chức hoạt động.
Tơi rất vinh dự và tự hào được làm việc trong đơn vị có bề dày thành
tích, được nhà trường trang bị đầy đủ cơ sở vật chất, đồ dùng dạy học, đồ
chơi.
Đa số phụ huynh rất quan tâm đến con em mình thường xun trao đổi
với giáo viên về tình hình học tập của con. Phụ huynh nhiệt tình ủng hộ khi
giáo viên tun truyền vận động, sưu tập đồ dùng, đồ chơi phục vụ chun
đề.
Khơng gian lớp học thơng thống, rộng rãi, khép kín, các góc được bố trí
phù hợp thuận lợi cho q trình tổ chức các hoạt động cho trẻ.
Mặt khác, bản thân tơi rất u nghề mến trẻ, khơng bao giờ ngại khó,
ngại khổ, ln tìm tịi học hỏi những gì tốt đẹp nhất để truyền thụ cho c ác
cháu với mong muốn trẻ có một kỹ năng học tập, kỹ năng giao tiếp tốt làm
hành trang vững bước vào đời.
II.1.b. Khó khăn.
Bên cạnh những thuận lợi trên, trong q trình thực hiện, bản thân tơi
gặp một số khó khăn sau:
Số cháu đơng 37 cháu/ lớp nên việc rèn luyện kỹ năng từng cá nhân hết
sức phức tạp, địi hỏi phải chú ý kỹ từng trẻ và bản thân giáo viên phải nỗ lực
gần gũi với trẻ mới có thể nắm bắt được đặc điểm của từng cá nhân.
Nhận thức của trẻ chưa đồng đều có trẻ sinh đầu năm, có trẻ sinh cuối
năm nên ảnh hưởng đến việc rèn luyện giáo dục cá nhân trẻ. Trẻ đa phần là
con nơng dân, cuộc sống cịn nhiều khó khăn vất vả nên họ chưa có thời gian
chăm, chơi cùng trẻ. Trẻ chơi chưa có chủ định, chơi theo bản năng là chủ
yếu. Trẻ chưa tập trung chú ý, chưa có ý thức học, kĩ năng sử dụng đồ dùng
cịn hạn chế nên dẫn đến các kỹ năng tham gia hoạt động góc ở trẻ cùng có
nhiều hạn chế.
Trước những thuận lợi và khó khăn trên bản thân tơi khơng ngại khó
ln cố gắng tìm ra mọi biện pháp để nâng cao chất lượng của lớp học v à tơi
đã sử dụng một số biện pháp sau:
II.2. Các giải pháp
II.2.a. Biện pháp 1: Xây dựng, bố trí và sắp xếp các góc hoạt động theo
hướng lấy trẻ làm trung tâm.
Mỗi độ tuổi khác nhau, trẻ có nhận thức và sự chú ý tâp trung vào các
hoạt động khác nhau. Chính vì vậy các góc chơi trong lớp cũng cần phải được
lựa chọn phù hợp với từng độ tuổi. Tơi đã phân chia các góc chơi trong lớp các
góc tĩnh sắp xếp liền với nhau, các góc động sắp xếp liền với nhau.
VD: Góc xây dựng gần với góc bán hàng để trẻ có thể đi lại dễ dàng
trao đổi mua bán đồ.
Ở các góc chơi tơi cịn trang trí tranh chủ đề phù hợp. Tơi sử dụng
những hình ảnh gần gũi và dễ hiểu, đẹp, hấp dẫn nhưng phù hợp với nội dung
giáo dục để trang trí. Tơi trang trí phải theo hình thức “mở” trẻ để trẻ có thể
lấy, tháo lắp, trẻ có thể tự mình sắp xếp theo ý thích…
VD: Góc xây dựng tơi treo hình ảnh các chú thợ xây, ở mảng tường gắn
những ống nhựa để trang trí hoa, cây xanh ở trên đó. Các hình ảnh đó đều có
thể tháo lắp, thay đổi dễ dàng. Trẻ có thể tự mình lấy đồ dùng để hoạt động,
có thể lắp ghép để trang trí góc theo ý thích của trẻ.
VD: Ở chủ điểm gia đình tơi làm một số hình ảnh lơ tơ về các trang
phục: quần áo, giầy dép, mũ… để khi trẻ chơi các thành viên trong gia đình tự
thỏa thận chọn các trang phục phù hợp với mình để gắn lên. Với những hình
ảnh gần gũi như vậy, tơi thấy trẻ có thể hiểu được người đó là ai (bác sỹ, chú
thợ xây, em bé học bài, cơ bán hàng… Qua những hình ảnh đó, trẻ có thể liên
tưởng đến cơng việc của những người đó ở ngồi đời mà trẻ đã gặp và trẻ có
thể đóng vai thành họ, trẻ rất hào hứng để thể hiện vai chơi và tham gia trị
chơi. Trẻ có thể tái hiện lại hành động chơi một cách tích cực theo suy nghĩ
của trẻ.
Giữa các nhóm chơi, tơi bố trí có khoảng ngăn cách. Các góc có biển tên
góc và có ký hiệu của trẻ khi trẻ chọn c ác nhóm chơi, tự điều chỉnh nhóm
chơi.
Trong lớp việc bố trí sắp xếp nhóm lớp tơi chú ý theo dạng sắp xếp
“trang trí mở” gây hứng thú. Tơi nghĩ mơi trường như là người giáo viên thứ
hai của trẻ nhằm tạo điều kiện để trẻ được trải nghiệm, thỏa man nhu c
̃
ầu
vui chơi, tị mị, khám phá của trẻ. Do vậy, cơng tác xây dựng mơi trường này
được thực hiện xun suốt, kịp thời phù hợp với chủ đề đang thực hiện trong
chương trình. Tơi chú ý tất cả đồ dùng đồ chơi, hình ảnh trang trí đưa vào
trong nhóm lớp để cho trẻ hoạt động đảm bảo an tồn tuyệt đối cho trẻ.
VD: Ở góc bé thích khám phá tơi dành riêng một kệ để các đồ dùng
ngun liệu phế phẩm mà cơ sưu tầm trong đó có phụ huynh đóng góp. Sau khi
đem gia cơng làm sạch, để đảm bảo an tồn cho trẻ cần loại những vật dụng
có thể gây trầy xước, tai nạn cho trẻ. C ơ để phế phẩm phế liệu như: Nắp vỏ
chai, vỏ hủ sưa chua, rau c
̃
âu, lõi giấy vệ sinh, loi ch
̃ ỉ, đĩa nhạc cũ, các hộp
bánh kẹo, hộp bìa cứng. Các loại chai lọ bằng nhựa. Tơi khơng sử dụng chai
thủy tinh vì thủy tinh rất dễ vỡ và gây tai nạn cho trẻ.
Một việc làm rất hiệu quả là tận dụng các sản phẩm của trẻ trong giờ
hoạt động vui chơi, tạo hình ngồi tiết học, hay tổ chức ngồi giờ để trang trí
cho các góc thêm sinh động và tạo hứng thú cho trẻ được khoe sản phẩm từ đó
trẻ hứng thú để được thể hiện ý tưởng của mình. Qua các giờ hoạt động tơi
cho trẻ tự vẽ cắt dán tạo ra sản phẩm mỗi ngày cơ chọn vài sản phẩm đẹp.
Cho trẻ dán sản phẩm của mình lên góc chủ đề, hoặc góc bé thích, cứ mỗi
ngày như vậy sản phẩm của trẻ sẽ nhiều l ên, phong phú thêm về nội dung và
hình thức. Khi trẻ được tự mình tạo ra sản phẩm và được trưng bày sản phẩm
trẻ rất thích. Bằng cách như vậy tơi khơng chỉ tạo được mơi trường đẹp, gần
gũi, phong phú mà đã giáo dục trẻ biết trân trọng sản phẩm của mình làm ra và
cũng góp phần vào việc cung cấp kiến thức và rèn luyện kỹ năng cho trẻ.
Ở góc lễ giáo tơi đã tạo khung trên mảng tường bằng đề can nhiều màu
sắc để thu hút trẻ. Sưu tầm sách báo, truyện cũ có hình ảnh phù hợp với lễ
giáo để ở kệ gần đó, có sẵn kéo, hồ dán, băng keo, cơ sẽ đính một hoặc hai
hình ảnh để gợi ý cho trẻ. Như chào hỏi lễ phép, đưa và nhận bằng hai tay,
biết giúp đỡ em nhỏ, chơi đồn kết cùng bạn…
Ở góc học tập tùy theo đề tài đang thực hiện để có cách trang trí sắp
xếp đồ dùng hợp lý.
Ví dụ: Đề tài cao thấp, rộng hẹp, dài ngắn, hình vng hình trịn…
Tơi chuẩn bị một số lịch cũ có chữ số to rõ, hình ảnh cây, con, hoa, quả, các
ngun vật liệu để trẻ dễ hoạt động. Lấy vỏ hộp bánh ốp vào tường cho cứng
để các vật dụng vào đó. Trẻ sẽ chọn hình ảnh phù hợp cắt dán lên hoặc lên
đính hình có sẵn tùy theo khả năng của trẻ cơ gợi ý để trẻ chọn lựa cắt dán,
treo, đính lên phù hợp với đề tài đang học. Như vậy, trẻ được rèn luyện sự
khéo léo, biết phân tích, lựa chọn trẻ biết tư duy, sáng tạo khi thực hiện ở góc
này. Trẻ biết sử dụng sản phẩm của mình qua các giờ hoạt động học, hoạt
động ngồi tiết học, hoạt động vui chơi, chọn lựa hình ảnh cắt dán để trang
trí. Cơ gợi ý cách trang trí và trẻ sẽ đính lên tường phù hợp với u cầu từng
đề tài đang thực hiện.
Mơi trường cho trẻ hoạt động cần phải đẹp, hấp dẫn, phù hợp với độ
tuổi phù hợp với đặc điểm của nhóm lớp, đây là ngun tắc quan trọng để khi
trẻ đến lớp ấn tượng đầu tiên tác động vào trẻ là tồn bộ sự bày trí, cách sắp
xếp trang trí lớp học. Trẻ quan sát xung quanh xem lớp mình có những gì? Có
đẹp hơn nhà mình khơng?... Chính mơi trường lớp học sẽ giúp trẻ tư duy, suy
nghĩ. Đây chính là tác động cần thiết để trẻ tích cực hoạt động chơi trong c ác
góc.
II.2. b. Biện pháp 2: Xác định mục tiêu, lựa chọn nội dung chơi phù hợp
với đặc điểm của trẻ.
Trẻ chơi chủ yếu do nhu cầu v à khả năng của trẻ. Nhu cầu muốn bắt
chước, muốn làm người lớn, nhưng khả năng và sức lực của trẻ chưa đủ để
làm người lớn, Do đó, trẻ giải tỏa nhu cầu đó dưới hình thức là hoạt động góc.
Trẻ tham gia vào các góc chơi ở lớp như: Góc phân vai, góc xây dựng, góc
nghệ thuật tạo hình, góc thiên nhiên, góc học tập. Trẻ tham gia v ào xã hội
người lớn theo cách riêng của mình, trẻ tưởng tượng mình là người lớn và
cũng đóng một cương vị xã hội như cơ giáo, bác sỹ, chú cơng nhân, cơ bán
hàng… Với vai trị đó, trẻ tái tạo lại cuộc sống của người lớn một cách tổng
qt trong hồn cảnh tưởng tượng. Vai chơi của trẻ khơng phải thật mà là giả
vờ, nhưng sự giả vờ ấy lại mang tính chất rất thật. Do vậy, trước khi chơi tơi
ln xác định mục tiêu của hoạt động góc tuần này là gì? Mục tiêu chủ đề này
gồm những gì? Xác định mục tiêu chơi phải phù hợp với độ tuổi của trẻ.
Ví dụ: Góc học tập là trẻ nhận biết được tên gọi, đặc điểm của hình
vng, hình trịn, hoặc rèn kỹ năng tơ màu cho trẻ… Góc phân vai mục tiêu là
trẻ biết một vài hành động đặc trưng của người mẹ, biết các thành viên trong
gia đình (trị chơi gia đình) biết phối hợp 23 bạn để thành nhóm chơi… Hay
mục tiêu ở góc xây dựng là trẻ biết sử dụng các vật liệu khác nhau để ghép
thành khn viên trường Mầm non (xây dựng trường Mầm non của bé).
Việc xác định mục tiêu rất quan trọng, bởi xác định mục tiêu giúp giáo
viên tổ chức hoạt động góc đi theo kế hoạch giáo dục nhằm phát triển nhận
thức, tư duy của trẻ nói chung và từng cá nhân trẻ nói riêng. Xác định mục tiêu
phải bám sát vào đặc điểm của trẻ, chỗ nào trẻ chưa làm được, chỗ nào trẻ
cịn yếu và tơi đưa mục tiêu đó vào hoạt động góc.
Ví dụ: Kỹ năng cầm bút của trẻ Nam, Hồi cịn yếu, tơi đưa vào mục
tiêu ở hoạt động góc học tập, động viên trẻ Nam, Hồi tham gia chơi nhiều
hơn ở góc đó. Hay những trẻ rụt rè, nhút nhát tơi động viên trẻ chơi bán hàng,
chơi mẹ con ở góc phân vai...
Sau khi xác định mục tiêu, tơi lựa chọn nội dung chơi ở các góc. Q
trình lựa chọn nội dung chơi, tơi ln chú ý lựa chọn nội dung chơi phù hợp
với trẻ, những nội dung đơn giản, chân thật để trẻ có thể nhập vai hiệu quả
hơn.
Ví dụ: Góc xây dựng: Tơi cho trẻ chơi “Xây dựng trường Mầm non của
bé”, Tơi gợi ý cho trẻ quan sát và kể về trường của sau đó cho trẻ tự nhận vai
chơi, tự tìm đồ dùng và thực hiện cơng việc xây dựng về ngơi trường Mầm
non của bé. Tơi gợi ý cho trẻ, muốn xây dựng được ngơi trường thì cần phải
có ai, có những đồ dùng gì? Tơi gợi ý cho trẻ nói lên suy nghĩ của trẻ, trẻ tự
nhận vai chơi. Trẻ giả vờ đóng vai chú cơng nhân xây dựng, những việc làm
của trẻ thể hiện tính cần cù, cặm cụi làm cơng việc của người cơng nhân.
Đồng thời trẻ biết hợp tác với nhau để hồn thành cơng việc được giao. Hay ở
góc phân vai: Tơi cho trẻ chơi trị Bác sỹ khám bệnh, chơi nấu ăn, chơi bán
hàng, chơi lớp học của bé… Qua nội dung chơi,trẻ đóng vai bác sỹ khám bệnh
cho mọi người, trẻ thể hiện là một bác sỹ tốt hết lịng chăm sóc bệnh nhân
của mình, hỏi han, nhắc nhở, cấp phát thuốc hay trị chơi cơ giáo trẻ đóng vai
cơ giáo dạy các em, đóng vai học sinh… Tất cả những hoạt động chơi của trẻ
đều khơng nhằm đến mục đích cuối cùng là chữa khỏi bệnh cho bệnh nhân,
hay dạy học sinh biết mà chỉ để thỏa mãn nhu cầu của trẻ được làm bác sỹ,
được làm cơ giáo, được làm người bán hàng... Ở góc nghệ thuật: tơi cho trẻ
được vẽ, tơ màu, đắp màu, xé dán… Qua đó, trẻ đóng vai thành những họa sĩ
để thể hiện. Ở đây trẻ khơng chỉ được cũng cố về kỹ năng mà trẻ cịn được
thỏa sức sáng tạo theo trí tưởng tượng của mình. Những gì mà trẻ thích sẽ
được trẻ vẽ thành bức tranh sinh động ngộ nghĩnh. Ở góc học tập: Tơi cho trẻ
thực hiện những bài ở hoạt động học trẻ chưa thực hiện được… Trẻ tái tạo
lại những gì đã được cơ dạy trẻ trên tiết học nhằm tạo cho trẻ sự ghi nhớ
vững bền hơn. Như vậy, để trẻ tích cực chủ động vào hoạt động góc thì việc
xác định mục tiêu chơi và nội dung chơi, đóng một vai trị hết sức quan trọng.
Giáo viên cần tích cực lựa chọn nội dùng chơi hấp dẫn, phù hợp. Cần phải
linh hoạt thay đổi hình thức chơi nhằm kích thích hứng thú của trẻ tạo cho trẻ
tránh nhàm chán.
II.2.c. Biện pháp 3: Chuẩn bị đầy đủ đồ dùng, đồ chơi, ngun vật liệu
trong các góc chơi.
Trẻ nhỏ thường thích hoạt động với đồ dùng đồ chơi. Đồ dùng đồ chơi
đảm bảo đẹp về màu sắc, phong phú về chủng loại, cũng như đảm bảo an
tồn và phù hợp đối với trẻ. Đồ dùng, đồ chơi phải phù hợp có tính mới, lạ, có
tính mở nhưng đảm bảo an tồn. Các nội dung chơi mà giáo viên đưa ra địi hỏi
trẻ phải có đầy đủ đồ dùng đồ chơi. Đồ dùng đồ chơi là phương triện trực
quan hữu hiệu để kích thích trẻ tích cực tham gia hoạt động. Bởi vậy, ngay từ
đầu năm học bản thân tơi đã tích cực tham mưu với BGH nhà trường, hội cha
mẹ học sinh để lên kế hoạch mua sắm đồ dùng đồ chơi cho trẻ. Đồ dùng đồ
chơi phải phù hợp với nội dung giáo dục, đảm bảo bền, đẹp, an tồn, hiệu
quả sử dụng cao, lựa chọn đồ dùng mang tính mở. Tơi tham mưu với BGH nhà
trường, ban chấp hành hội cha mẹ học tổ chức khảo sát thị trường để lựa
chọn những đồ dùng phù hợp. Bám sát vào kế hoạch hoạt động giáo dục của
lớp, tơi đã xây dựng kế hoạch sử dụng dồ dùng đồ chơi. Trong đó, có đồ dùng
hoạt động góc để thuận tiện trong việc lựa chọn v à mua sắm. Mặt khác, cũng
để tạo sự mới mẻ, hấp dẫn cho trẻ, t ơi đã phối hợp với giáo viên trong lớp
mình cùng làm đồ dùng cho trẻ. Với những chất liệu đơn giản, dễ kiếm tìm,
dễ sưu tầm như bìa cát tơng, lịch cũ, giấy màu… tơi đã tạo ra các đồ dùng, đồ
chơi sinh động, phong phú, đẹp, hấp dẫn trẻ.
VD: Góc sách truyện: Tận dụng giấy thừa, các tờ lịch cũ cơ giúp trẻ
đóng thành các quyển sách, sau đó cho trẻ sưu tầm tranh ảnh cắt hoặc x é dán
vào. Mỗi trẻ cảm nhận được cái đẹp riêng về quyển sách mình tự làm.
Góc phân vai: Chơi bán hàng, gia đình, tơi thấy hiện nay có các loại vỏ
hộp bánh, hộp sữa, hộp đựng mỹ phẩm thường có màu sắc rất đẹp nên tơi đã
tận dụng làm đồ chơi nấu ăn: xoong, nồi, bát, và để trưng bày cho cửa hàng
bách hóa. Những chiếc hộp giấy làm giường cho búp bê, hộp giấy làm tủ, làm
bếp với màu sắc sặc sỡ.
Góc xây dựng: Tạo ra hoa, cho trẻ lấy xốp màu cắt thành cánh hoa, sau
đó dính vào vỏ thạch, lấy ống hút làm cành, hoặc làm bằng giấy nhăn và xốp
quấn quanh đây thép. Để làm hàng rào thì tơi dùng thìa sữa chua xếp chéo và
xốp màu xanh làm cỏ. Thực tế hoạt động trẻ rất thích đồ dùng, đồ chơi tự
làm.
II.2.d. Biện pháp 4: Tích cực đổi mới hình thức tổ chức hoạt động góc:
Khi trẻ hoạt động góc có nghĩa là đang sống trong vai người khác. Trẻ
sử dụng vai chơi để đối thoại cùng nhau, trao đổi thỏa thuận, thương lượng
cùng nhau, trẻ phải nói cho bạn chơi hiểu và phải hiểu lời bạn cùng chơi. Từ
đó, làm cho trí tuệ của trẻ phát triển mạnh mẽ. Điều đó, ảnh hưởng khơng
nhỏ đến sự phát triển tình cảm xã hội của trẻ. Trị chơi giúp trẻ hướng đến cái
đẹp trong giao tiếp, biết cư xử giữa người với người. Qua tr ị chơi giáo dục
trẻ hình thành hành vi văn minh trong xã hội, hình thành thái độ tích cực của trẻ
với bản thân.
VD: Khi đóng vai bác sĩ thì trẻ bắt chước bác sĩ: Mặc quần áo bule, đeo
tai nghe, cầm kim tiêm và cặp nhiệt độ, khi gặp bệnh nhân thì bác sĩ tươi cười
ân cần, chu đáo hỏi thăm bệnh nhân và bán thuốc.
VD: Khi chơi đóng vai người bán hàng thì trẻ biết người bán hàng sẽ
phải niềm nở, tươi cười khi kh ách đến mua hàng và biết cân đo, nhận tiền và
trả tiền.
Tổ chức hoạt động góc cho trẻ, tơi ln chú ý ngun tắc lấy trẻ làm
trung tâm. Tơi tạo mọi điều kiện để trẻ được tham gia tích cực các hoạt động.
Bản thân tơi cũng đã tạo mọi điều kiện cho trẻ phát triển về mọi mặt, tận
dụng mơi trường sẵn có để cho trẻ được thực hành nhiều nhất. Khi tổ chức
hoạt động bản thân tơi cũng đã chú ý cân đối, hài hịa các hoạt động cá nhân và
nhóm, tĩnh và động, chơi theo ý thích, chơi theo kế hoạch giáo dục…
Ví dụ: Ở góc Phân vai trẻ chơi theo ý thích là trẻ tự khởi xướng, tự do
lựa chọn vai chơi tùy theo ý thích và kinh nghiệm của trẻ, bạn Nam vai b ác sỹ,
bạn Lan vai người bán hàng… Tơi là người quan sát, khuyến khích trẻ chọn
vai,nhập vai, chỉ giúp đỡ trẻ khi cần thiết.
Thực ra, khơng phải lúc nào trẻ cũng tự do chơi theo ý thích, bản thân tơi
cũng phải suy nghĩ để tổ chức hài hịa hình thức chơi theo nội dung đã đưa ra.
VD: Ở góc học tập tơi cho trẻ chơi với các hình vng, tam giác, trịn và
đưa ra u cầu các con hãy giúp cơ đọc tên các hình, nhận biết các hình. Hoặc
cho trẻ tơ bức tranh mà giờ hoạt động học trẻ cịn dang dỡ… Tơi ln chú ý tổ
chức dưới dạng “học bằng chơi, chơi mà học” như vậy trẻ tích cực chủ động
tham gia hoạt động hơn. Khi tổ chức hoạt động góc tơi ln chú ý khơng gị bó
áp đặt trẻ, đảm bảo tính tự nguyện của trẻ trong việc lựa chọn trò chơi, vai
chơi, tơi chỉ là người khuyến khích và động viên trẻ thơi. Để làm được như
vậy tơi phải cung cấp cho trẻ một số kinh nghiệm, hiểu biết để trẻ có thể
chơi tốt nội dung chơi của m ình. Trong khi hoạt động tơi gợi ý cho trẻ tự lựa
chọn đồ dùng, đặt tên trị chơi, khơi gợi những hiểu biết của trẻ đã có, khuyến
khích để trẻ nảy sinh ý tưởng mới.
VD: Trị chơi bán hàng trẻ chơi Mẹ nấu ăn cho gia đình, tơi gợi ý, gia
đình có em nhỏ thì mẹ phải làm gì? Em nhỏ phải ăn những món ăn gì, theo các
con mình nên chơi trị gì phù hợp hơn nhỉ?... Tơi động viên trẻ thay đổi vai chơi
để trẻ nào cũng được trải nghiệm lần lượt các vai chơi.
II.2.e. Biện pháp 5: Chú trọng giáo dục cá nhân trẻ trong nhóm bạn bè.
Ở lứa tuổi này, việc giáo dục cá nhân là rất cần thiết, có tác dụng tích
cực đến trẻ. Bởi vì, đây là giai đoạn đặt nền móng cho sự hình thành và phát
triển nhân cách của trẻ. Trong q trình tổ chức hoạt động cho trẻ tơi ln
quan sát, nắm vững đặc điểm về khả năng nhận thức, đặc điểm tâm lý của
từng trẻ. Mỗi trẻ là một cá nhân riêng biệt, chúng có suy nghĩ và hành khác
nhau, có tính cách và đặc điểm nhận thức khác nhau. Chúng ta khơng thể lấy
điểm yếu hay điểm mạnh của trẻ n ày để so sánh, áp đặt cho trẻ khác mà xuất
phát từ mỗi trẻ chúng ta có cách hướng dẫn riêng cho từng cá nhân. Từ đó, xây
dựng mục tiêu, lựa chọn nội dung, hình thức phù hợp. Đối với những cháu
ngoan, lễ phép thì động viên khuyến khích trẻ, đối với những cháu hiếu động
phá phách thì tơi tìm hiểu ngun nhân để động viên trẻ, hướng trẻ vào trị
chơi định sẵn nhằm kịp thời uốn nắn nhắc nhở trẻ. Đối với những trẻ ngoan
nhưng yếu về nhận thức học tập thì tơi chú ý đưa trẻ vào những trị chơi rèn
luyện kỹ năng, ơn tập... Đặc biệt, lớp tơi phụ trách có một số trẻ chưa mạnh
dạn, tự tin vào bản thân, ít giơ tay phát biểu, nói nhỏ. Chính vì vậy, tơi đã xác
định mục tiêu giúp trẻ mạnh dạn tự tin trong giao tiếp, tơi động viên trẻ chơi
bán hàng, tơi cùng chơi với trẻ, gợi ý giúp trẻ tập nói, tập bán hàng cùng cơ,
cùng bạn dần dần trẻ sẽ quen và chủ động để thực hiện. Tơi khen ngợi trẻ kịp
thời để trẻ có hứng thú chơi hơn.
II.2.g. Biện pháp 6. Tun truyền phối hợp với phụ huynh.
Việc phối kết hợp với phụ huynh là một việc rất quan trọng nhằm giúp
trẻ tích cực, chủ động tham gia hoạt động góc. Bởi phụ huynh là người hiểu rõ
nhất đặc điểm của trẻ. Để phát huy tính tích cực của trẻ, trẻ khơng chỉ được
chơi ở lớp mà phải được chơi ở gia đình, mọi lúc mọi nơi. Các kiến thức mơi
trường xung quanh, kỹ năng xã hội phần lớn trẻ học được từ gia đình. Tuy
nhiên, nhiều gia đình q bận rộn với cơng việc chưa có thời gian để chăm sóc
trẻ, để chơi cùng trẻ. Cũng có những phụ huynh lại khơng muốn cho con tham
gia vào các hoạt động vì sợ con bẩn, vì sợ con mệt... Nhưng làm như vậy sẽ
tạo cho trẻ một thói quen ỷ lại, thụ động. Vậy, làm thế nào để tun truyền
với phụ huynh một cách thuyết phục, đạt kết quả cao, phối kết hợp thật tốt?
Đây cũng là vấn đề khơng đơn giản trong cơng tác tun truyền với phụ huynh.
Hằng ngày vào lúc đón trẻ, trả trẻ tơi thường xun trao đổi với phụ huynh về
tình hình của trẻ để phụ huynh biết. Thông qua bảng tuyên truyền, tôi dán
những mục tiêu trẻ cần đạt được trong chủ đề... Từ đó, tơi trị chuyện, động
viên phụ huynh dành thời gian để chơi cùng con, học cùng con. Thường xun
cho trẻ giao tiếp với mọi người xung quanh, cho trẻ tham gia c ác hoạt động
đơn giản cùng bố, mẹ, anh, chị để trẻ được khám phá, trải nghiệm. Ví dụ trẻ
nhặt rau cùng mẹ, trẻ chăm sóc hoa cùng bố...
Tổ chức họp phụ huynh của lớp theo định kỳ. Trong buổi họp gi áo viên
thơng báo cu thê
̣
̉ về nội dung hoạt động của lớp, trao đổi với cha mẹ về kinh
nghiệm chăm sóc giáo dục trẻ, tun truyền kiến thức khoa học về nu ơi dạy
trẻ, giải đáp những thăc m
́ ắc cho cha mẹ trẻ khi cần thiết. Cha mẹ cần lu ơn
khen ngợi những ưu điểm của trẻ, để trẻ cảm thấy tự tin hơn.. Ở lứa tuổi này,
trẻ học bằng chơi, thơng qua hoạt động vui chơi để trẻ được học được trải
nghiệm, phụ hyynh khơng nên gị bó áp đặt trẻ, khơng nhồi nhét kiến thức vào
đầu trẻ. Phụ huynh cần nắm bắt khả năng, sở thích của con mình để động
viên cho con sự tự tin, có động lực để phát triển. Tơi trao đổi về nội dung giáo
dục ở trường, bởi cha mẹ nên quan tâm đến nhưng g
̃
ì con mình đang học ở
trường, biết mỗi ngày trẻ cần tìm hiểu và chuẩn bị bài như thế nào cho ngày
học kế tiếp. Phụ huynh càng tham gia nhiều hoạt động tại trường càng tốt.
Những điều này sẽ có tinh thần khích lệ cao đối với trẻ. Phụ huynh n ên tạo
cho con mình một sự hứng thú với việc học và thích được đến trường, trẻ biết
thể hiện sự quan tâm tới những gì trẻ đang học. Phụ huynh khuyến khích trẻ
biết chia sẻ những gì trẻ đang học hàng ngày với mình, khen ngợi sự tiến bộ,
sự cố gắng dù nhỏ của bé.
Phối hợp với phụ huynh là một việc rất quan trọng. Bởi các kiến thức
trẻ tiếp thu được sẽ được khắc sâu hơn nếu cả gia đình và cơ giáo cùng dạy
trẻ, cùng uốn nắn trẻ khi trẻ chưa ngoan, động viên khi trẻ làm được việc nào
đó.
II.3. Kết quả đạt được:
Qua q trình thực hiện với những biện pháp trên trẻ ở lớp tơi đạt được
những kết quả đáng phấn khởi, cụ thể:
* Đối với trẻ:
Trẻ tích cực chủ động tham gia vào hoạt động góc. Từ chỗ trẻ tham gia
hoat đơ
̣
̣ng mợt cách rập khn giờ tre đa
̉ ̃chủ động tham gia mợt cách tích cực,
tạo ra được nhiều sản phẩm phong phú, trẻ nhập vai tốt hơn trẻ có kỹ năng
giao tiếp tốt hơn, trẻ biết thể hiện nhu cầu mong muốn của b ản th ân với mọi
người xung quanh. Co nhiê
́
̀u tre cò
̉ n có nhưng câu hỏ
̃
i, tạo ra những sản phẩm
mang tinh sang tao, tr
́
́
̣
ẻ nhập vai chơi tốt hơn.
Qua nhiều lần tổ chức hoat đơ
̣
̣ng tơi thấy tre t
̉ ự tin, mạnh dạn hơn. Mợt sớ
tre ̉ đầu năm cịn nhút nhát thì nay đã chủ động tham gia vao hoat đơ
̀
̣
̣ng mợt cách
tích cực. Kết quả trên trẻ cuối năm như sau:
STT
Nội dung
Kết quả
Sơ l
́ ượng
Ty lê
̉ ̣
1
Trẻ u thích đến trường Mầm non. 37/37
100%
2
Trẻ thích tham gia hoạt động góc.
37/37
100 %
Trẻ biết tự trả lời các câu hỏi và biết
35/37
94,5%
thực hiện nhiệm vụ cơ giao.
4 Trẻ biết chủ động suy nghĩ tìm ra cách
30/37
81,1%
giải quyết vấn đề.
5 Trẻ thích và chơi hịa đồng với các
32/37
86,5%
bạn chơi trong nhóm.
6 Trẻ tự tin mạnh dạn trong giao tiếp
33/37
89,2%
với cơ, với bạn.
7 Trẻ tự mình thể hiện mong muốn, suy
35/37
94,5%
nghĩ của mình.
8 Trẻ chủ động tham gia chọn vai chơi,
30/37
81,1%
tham gia hoạt động chơi.
* Đối với giáo viên:
Giáo viên linh hoạt, sáng tạo hơn trong việc tổ chức hoạt động chăm sóc
và giáo dục trẻ nói chung, hoạt động góc nói riêng cho trẻ và có thể lồng ghép
nhiều nội dung giáo dục phù hợp trong các hoạt động góc. Giáo viên có thêm
nhiều kinh nghiệm trong việc lựa chọn đồ dùng đồ chơi và trang trí lớp học
sinh động lơi cuốn, kích thích trẻ tham gia vào các hoạt động góc. Lớp học
được trang trí bằng các sản phẩm của trẻ, cơ giáo đỡ vất vả hơn khi phải làm
những đồ dùng, đồ chơi cho các góc.
Qua các đợt kiểm tra được nhà trường đánh giá xếp loại tốt.
Qua nhiều lần tổ chức hoat đơ
̣
̣ng, tơi thấy bản thân mình gần gũi vơi trẻ
́
hơn tạo được lòng tin của phu ̣ huynh, trẻ u thích đến trường Mầm non hơn.
* Đối với phụ huynh:
Phụ huynh rất phấn khởi và quan tâm hơn về việc học của trẻ. Đồng thời
tự nguyện đóng góp ngun liệu, phế liệu để cơ và cháu cùng chuẩn bị đồ
dùng cho các hoạt động.
III. PHẦN KẾT LUẬN:
III.1. Ý nghĩa của đề tài:
“Phát huy tính tích cực chủ động của trẻ khi tham gia hoạt động” đóng
một vai trị quan trọng trong giáo dục trẻ. Nó góp phần định hướng cho q
trình xây dựng kế hoạch hoạt động và xây dựng mơi trường giáo dục trong
trường mầm non. Hoạt động góc được xây dựng dựa trên hứng thú, nhu cầu,
kinh nghiệm và khả năng thực hiện của trẻ qua hoạt động này trẻ được phát
triển tồn diện. Hoạt động góc khơng chỉ chú trọng tới sự phát triển trí tuệ mà
cịn ni dưỡng tâm hồn, phát triển thể chất và khả năng giao tiếp xã hội của
trẻ. Trẻ khơng những "học được cái gì" mà quan trọng hơi cả là "học như thế
nào", “học để làm gì?” Thơng qua hoạt động góc trẻ được trải nghiệm học tập
tích cực và kích thích tính đam mê ham học hỏi, thích khám phá của trẻ.
Để phát huy tính tích cực chủ động của trẻ khi tham gia hoạt động góc
giáo viên phải đề cao vai trị định hướng, dẫn dắt, hướng dẫn của m ình. Giáo
viên phải ln quan sát lắng nghe, đưa ra gợi ý cho trẻ, khuyến khích giúp đỡ
trẻ khi cần thiết. Giáo viên phải xây dựng, bố trí các góc phù hợp mang tính
3
mở theo hướng lấy trẻ làm trung tâm, sắp xếp đồ dùng đồ chơi gọn gàng để
trẻ dễ thấy, dễ lấy, dễ hoạt động. Để tổ chức hoạt động góc đạt hiệu quả
cao giáo viên phải xác định mục tiêu, lựa chọn nội dung chơi phù hợp với đặc
điểm của trẻ. Nội dung có phù hợp trẻ mới có thể thực hiện được yêu cầu,
mục tiêu đưa ra mới đạt hiệu quả cao. Sau khi xác định mục tiêu, lựa chọn nội
dung chơi, giáo viên cần chuẩn bị đầy đủ đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu
trong các góc chơi để trẻ chơi thoải mái dễ dàng, nếu đồ dùng bị thiếu hoặc
hư hỏng thì mạch chơi của trẻ sẽ nhàm chán, trị chơi bị dừng lại giữa chừng
như vậy thì hiệu quả giáo dục sẽ khơng cao. Mặt khác, để giúp trẻ khơng
nhàm chán khi tham gia hoạt động giáo viên linh hoạt, sáng tạo đổi mới hình
thức chơi, từ chơi nhóm sang chơi cá nhân, hay chơi chung với cơ. Giáo viên
phải xác định nội dung nào trẻ có thể chơi theo u cầu, nội dung nào trẻ chơi
theo ý thích… Trong q trình tổ chức giáo viên phải quan sát trẻ, động viên
trẻ kịp thời để trẻ có hứng thú tham gia chơi hơn. Tăng cường đẩy mạnh giáo
dục cá nhân trong nhóm bạn bè, qua hoạt động chơi tính cách, hành động của
trẻ được bộc lộ rõ ràng đó là cơ hội giúp giáo viên có thể lựa chọn được nội
dung, phương pháp phù hợp với từng nhóm, từng cá nhân trẻ. Mỗi đứa trẻ là
một cá thể riêng biệt, chúng khác nhau về thể chất và tâm lý. Do đó, mỗi trẻ
em có hứng thú, cách học khác nhau và chúng đều có thể thành cơng khi có sự
dìu dắt kèm cặp của cơ giáo. Bên cạnh đó, giáo viên tăng cường phối hợp với
phụ huynh trong mọi hoạt động, đặc biệt là trong hoạt động chơi, bởi trẻ “học
bằng chơi, chơi mà học”. Có làm được những việc trên thì việc giúp trẻ phát
huy tính tích cực chủ động khi tham gia hoạt động góc mới đạt hiệu quả cao.
Muốn vậy, địi hỏi người giáo viên phải thực sự tâm huyết, u nghề,
u trẻ ln quan tâm đến trẻ, ln tìm tịi cái mới để tổ chức các hoạt động
cho trẻ. Đối với hoạt động góc là một hoạt động thường xun và có vai trị to
lớn trong việc phát triển tồn diện cho trẻ.
3.2. Kiến nghị, đề xuất:
Có thể nói, việc giúp trẻ phát huy tính tích cực chủ động cho trẻ khi
tham gia hoạt động góc trong trường Mầm non là việc làm thực sự cần thiết
và quan trọng. Việc nâng cao chất lượng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm hiện
nay cũng gặp phải những khó khăn nhất định. Vì vậy, tơi xin có một vài đề
xuất nhỏ như sau:
*Đối với nhà trường:
Tham mưu tích cực với lãnh đạo các ban ngành, đồn thể để nhằm tăng
trưởng cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, đồ dùng đồ chơi phục vụ cho
cơng tác tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ trong trường Mầm non.
*Đối với giáo viên:
Tăng cường cơng tác tự kiểm tra, đánh giá, đợng viên khuyến khích giáo
viên tham gia học tập nâng cao trình độ, đặc biệt là tự học tự bồi dưỡng thơng
qua các chun đề, hội thảo, hội thi.
Trên đây là “Một số biện pháp nhằm phát huy tính tích cực chủ động
của trẻ 45 tuổi khi tham gia hoạt động góc” mà bản thân đã thực hiện trong
thời gian qua, phần nào đã góp phần nâng cao chất lượng trong việc thực hiện
chương trình giáo dục mầm non. Trong q trình tích lũy kinh nghiệm và viết
đề tài khơng tránh khỏi những khiếm khuyết, hạn chế rất mong được sự góp ý
hội đồng khoa học các cấp để sáng kiến của tơi được tiếp tục vận dụng trong
cơng tác bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên thơng qua thực hiện
chương trình GDMN có kết quả cao hơn.
Tơi xin chân thành cảm ơn./.