Đánh giá của sinh viên về hoạt động giảng dạy của giảng viên nghiên cứu tại trường đại học lao động xã hội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
---------------------------

LÊ THỊ HƯƠNG CHI

ĐÁNH GIÁ CỦA SINH VIÊN VỀ HOẠT ĐỘNG
GIẢNG DẠY CỦA GIẢNG VIÊN
(NGHIÊN CỨU TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG XÃ HỘI)

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành : Xã hội học

HÀ NỘI - 2014


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
---------------------------

LÊ THỊ HƯƠNG CHI

ĐÁNH GIÁ CỦA SINH VIÊN VỀ HOẠT ĐỘNG
GIẢNG DẠY CỦA GIẢNG VIÊN
(NGHIÊN CỨU TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG XÃ HỘI)

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành : Xã hội học
Mã số : 60 31 03 01

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Thị Kim Hoa

HÀ NỘI – 2014


LỜI CẢM ƠN
Trước hết em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới các thầy, cô giáo
Khoa Xã hội học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn đã
truyền thụ, trang bị những kiến thức cao học chuyên ngành Xã hội học
cho em trong suốt quá trình học tập.
Đặc biệt, em xin chân thành cảm ơn tới PGS.TS.Nguyễn Thị Kim
Hoa hiện đang công tác khoa Xã hội học, trường Đại học Khoa học Xã
hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội đã tận tình chỉ bảo, hướng
dẫn em hoàn thành luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn cơ quan nơi tôi công tác, đồng nghiệp,
bạn bè và người thân trong gia đình đã giúp đỡ và dành thời gian cho tơi
học tập và hồn thành luận văn.
Trong quá trình nghiên cứu, đề tài của em cịn nhiều thiếu sót, kính
mong nhận được sự góp ý, bổ sung ý kiến của các thầy, cô giáo và các
bạn để đề tài của em được hoàn thiện tốt hơn.
Em xin chân thành cảm ơn
Học viên
Lê Thị Hương Chi


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .............................................................................................. 6
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................... 6
2. Tổng quan nghiên cứu ....................................................................... 8
3. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài ............................................. 17
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................... 18

5. Đối tượng, khách thể, phạm vi nghiên cứu....................................... 19
6. Câu hỏi nghiên cứu .......................................................................... 19
7. Giả thuyết nghiên cứu ...................................................................... 19
8. Phương pháp nghiên cứu ................................................................. 19
9. Khung phân tích .............................................................................. 22
NỘI DUNG CHÍNH .......................................................................... 23
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài .............................. 23
1.1. Khái niệm công cụ của đề tài................................................... 23
1.1.1. Đánh giá của sinh viên về hoạt động giảng dạy của giảng viên . 23
1.1.2. Đánh giá .............................................................................. 24
1.1.3. Giảng dạy ............................................................................ 25
1.1.4. Giảng viên ........................................................................... 28
1.1.5. Sinh viên ............................................................................. 29
1.1.6. Hoạt động giảng dạy............................................................ 29
1.2. Lý thuyết áp dụng .................................................................... 33
1.2.1. Lý thuyết hành vi lựa chọn .................................................. 33
1.2.2. Lý thuyết hành động xã hội ................................................. 35
1.3. Khái quát về địa bàn nghiên cứu ............................................ 37
CHƯƠNG 2: : HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ
ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐÁNH GIÁ CỦA SINH VIÊN VỀ HOẠT
ĐỘNG GIẢNG DẠY CỦA GIẢNG VIÊN....................................... 41

1


2.1 Hoạt động của sinh viên đánh giá về hoạt động giảng dạy của
giảng viên ........................................................................................ 41
2.1.1. Đánh giá của sinh viên về nội dung và phương pháp giảng dạy
của giảng viên trường Đại học Lao động Xã hội ........................... 41
2.1.2.Đánh giá của sinh viên về việc sử dụng phương tiện hỗ trợ

giảng dạy và tài liệu phục vụ học tập, giảng dạy............................ 51
2.1.3. Trách nhiệm của giảng viên đối với sinh viên...................... 55
2.1.4. Đánh giá của sinh viên về khả năng khuyến khích sáng tạo, tư
duy độc lập của sinh viên .............................................................. 58
2.1.5. Đánh giá của sinh viên về khả năng về sự công bằng của
giảng viên trong kiểm tra đánh giá học tập của sinh viên............... 61
2.1.6. Đánh giá của sinh viên về tác phong sự phạm của giảng viên . 63
2.2. Một số yếu tố ảnh hưởng đến đánh giá của sinh viên về hoạt
động giảng dạy của giảng viên. ...................................................... 66
2.2.1. Yếu giới tính........................................................................ 66
2.2.2. Yếu tố năm học của sinh viên ............................................. 69
2.2.3. Yếu tố ngành học................................................................. 71
2.2.4. Yếu tố học lực của sinh viên ................................................ 74
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................... 78
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................... 84

2


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1 : Giảng viên giới thiệu rõ ràng mục tiêu và yêu cầu .............. 42
của học phần(%) .................................................................................. 42
Bảng 2.2: Giảng viên trình bày chính xác, khoa học kiến thức cơ bản
của học phần ....................................................................................... 43
Bảng 2.3. Nội dung bài giảng được giảng viên trình bày đầy đủ so với
các nội dung trong đề cương học phần. ............................................... 44
Bảng 2.4: Đánh giá của sinh viên về việc giảng viên phân bổ thời gian
hợp lý giữa lý thuyết và thực hành (%) ................................................ 46
Bảng 2.5. Giảng viên thường xuyên cập nhật và mở rộng kiến thức liên
quan đến môn học. .............................................................................. 47

Bảng 2.6. Giảng viên sử dụng hiệu quả các phương tiện hỗ trợ giảng dạy. 52
Bảng 2.7: Đánh giá của Sinh viên về trách nhiệm, sự nhiệt tình đối với
người học và thời gian giảng dạy của giảng viên ................................. 55
Bảng 2.8: Đánh giá của sinh viên về sự công bằng của giảng viên trong
kiểm tra. Dánh giá kết quả học tập của người học ............................... 62
Bảng 2.9: Đánh giá của sinh viên về tác phong sư phạm của giảng viên . 65
Bảng 2.10 : Đánh giá trung bình của sinh viên về hoạt động giảng dạy
của giảng viên theo yếu tố giới tính ..................................................... 67
Bảng 2.11: Đánh giá trung bình trung của sinh viên về hoạt động giảng
dạy của sinh viên theo yếu tố năm học ................................................ 69
Bảng 2.12: Đánh giá trung bình trung của sinh viên về hoạt động giảng
dạy của GV theo yếu tố ngành học ...................................................... 72
Bảng 2.13: Đánh giá của sinh viên về hoạt động giảng dạy của giảng
viên theo yếu tố học lực (%) ................................................................ 75

3


DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu 2.1: Giảng viên có phương pháp truyền đạt rõ ràng, dễ hiểu(%) .. 49
Biểu 2.2: Phương pháp giảng dạy của giảng viên kích thích hứng thú tìm
tịi tri thức mới của sinh viên(%) ......................................................... 50
Biểu 2.3 : Giảng viên ứng dụng hiệu quả công nghệ thông tin trong giảng
dạy (%)................................................................................................ 53
Biểu 2.4: Giảng viên giới thiệu, cung cấp nguồn tài liệu tham khảo hữu
ích liên quan tới môn học (%) ............................................................. 54
Biểu 2.5: Đánh giá của sinh viên về trách nhiệm, sự nhiệt tình đối với
sinh viên và thời gian giảng dạy của giảng viên (%) ............................ 57
Biểu 2.6: Đánh giá của sinh viên về khả năng của giảng viên trong việc

khuyến khích sáng tạo, tư duy độc lập của người học trong học tập (%) . 59
Biểu 2.7.Giảng viên tôn trọng ý kiến phát biểu của sinh viên trong giờ
học (%)................................................................................................ 60
Biểu 2.8 Giảng viên đã sử dụng các phương pháp kích thích tính tự học,
tự nghiên cứu của sinh viên (%) .......................................................... 60
Biểu 2.9 : Giảng viên khuyến khích và giúp sinh viên nâng cao khả năng
diễn đạt và tư duy sáng tạo(%) ............................................................ 60
Biểu 2.10: Đánh giá của sinh viên về tác phong sư phạm của giảng viên(%) . 66

4


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BGDĐT: Bộ Giáo dục Đào tạo
CĐ: Cao đẳng
ĐH: Đại học
ĐHQGHN: Đại học Quốc gia Hà Nội
ĐHLĐXH: Đại học Lao động Xã hội
GDĐH: Giáo dục đại học
GV: Giảng viên
HĐGD: Hoạt động giảng dạy
PPGD: Phương pháp giảng dạy
LĐTB&XH: Lao động thương binh và xã hội

5


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài

Đối với mỗi quốc gia trên thế giới nói chung và Việt Nam nói
riêng, giáo dục – đào tạo luôn là quốc sách hàng đầu, trong đó giáo dục
đại học đóng vai trị quan trọng, bởi đó chính là nơi tạo ra nguồn nhân
lực có tri thức để xây dựng và phát triển đất nước. Vì thế, việc đánh giá
chất lượng đào tạo trong các trường đại học là một trong các mối quan
tâm của ngành giáo dục – đào tạo và xã hội. Cải tiến và nâng cao chất
lượng đào tạo luôn luôn là mối quan tâm hàng đầu của các cơ sở giáo
dục trên thế giới.
Chất lượng đào tạo cao hay thấp là kết quả của nhiều quá trình,
nhiều yếu tố khách quan và chủ quan tồn tại trong hệ thống giáo dục của
một quốc gia nói chung và của các cơ sở giáo dục nói riêng. Trong đó,
quy trình đào tạo là một trong những khâu cơ bản quyết định chất lượng
đào tạo. Quy trình đào tạo bao gồm: Chương trình giảng dạy, giáo trình
và tài liệu giảng dạy, phương pháp giảng dạy và học tập, kiểm tra và
đánh giá [11].
Ở nước ta, thực hiện chỉ thị số 33/2006/CT-TTg ngày 08/09/2006
của Thủ tướng chính phủ về chống tiêu cực và khắc phục bệnh thành tích
trong giáo dục. Từ năm học 2007-2008, các cơ sở giáo dục đại học đã thực
hiện lộ trình xây dựng quy định về đánh giá, xếp loại giáo viên, giảng viên
(GV) của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo [17].
Thực hiện theo thông báo số 2754/BGDĐT- NGCBQLGD ban
hành ngày 20 tháng 5 năm 2010 của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo về việc
lấy ý kiến phản hồi của sinh viên (SV) về phương pháp giảng dạy của
GV. Căn cứ kết quả triển khai thí điểm lấy ý kiến phản hồi từ SV về

6


hoạt động giảng dạy của GV ở một số trường đại học trong năm học
2008 - 2009, Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục hướng dẫn các trường đại

học, học viện, cao đẳng tổ chức lấy ý kiến phản hồi từ sinh viên, học
viên cao học, nghiên cứu sinh về hoạt động giảng dạy của giảng viên
nhằm mục đích:
Góp phần thực hiện quy chế dân chủ trong các cơ sở giáo dục đại
học, xây dựng đội ngũ giảng viên có phẩm chất đạo đức, lương tâm
nghề nghiệp và trình độ chuyên môn cao, phương pháp và phong cách
giảng dạy tiên tiến, hiện đại.
Tạo thêm kênh thông tin giúp giảng viên điều chỉnh hoạt động
giảng dạy; nâng cao tinh thần trách nhiệm của giảng viên trong việc
thực hiện mục tiêu đào tạo của cơ sở giáo dục đại học.
- Tăng cường tinh thần trách nhiệm của người học với quyền lợi,
nghĩa vụ học tập, rèn luyện của bản thân; tạo điều kiện để người học
được phản ánh tâm tư, nguyện vọng, được thể hiện chính kiến về hoạt
động giảng dạy của giảng viên [4].
Với quan điểm: giảng dạy và học tập là hoạt động cốt lõi, trực
tiếp tạo nên chất lượng đào tạo của nhà trường nên cần được quan tâm
nghiên cứu. Trong đó giảng dạy sẽ định hướng và khuyến khích việc
học tập của sinh viên. Giảng dạy thích hợp cịn có thể làm thay đổi cách
học. Ngược lại, hoạt động học tập cần trở thành hoạt động tích cực, hoạt
động chủ động có hướng đích, qua đó có thể làm tăng thêm hiệu quả
của hoạt động giảng dạy. Tuy vậy, trong khuôn khổ luận văn này đối
tượng được tập trung nghiên cứu đánh giá là hoạt động giảng dạy.
Đề tài luận văn thạc sĩ “Đánh giá của sinh viên về hoạt động
giảng dạy của giảng viên tại trường Đại học Lao động Xã hội”được

7


thực hiện nhằm góp phần tạo cơ sở cho việc thường xuyên cải tiến,
nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường.

2. Tổng quan nghiên cứu
2.1. Nghiên cứu trên thế giới
Việc sinh viên đánh giá HĐGD của giảng viên và chất lượng đào
tạo cũng như nhiều lĩnh vực khác của nhà trường đã được tiến hành từ
rất lâu trên thế giới. Đây là hình thức được sử dụng phổ biến và thường
xuyên trong giáo dục ĐH Hoa Kỳ, Châu Âu, Úc và các nước Châu Á
như Nhật Bản, Xin-ga-po, Thái Lan….
Hình thức đánh giá này đã được hình thành từ rất sớm và phát
triển qua nhiều thời kỳ khác nhau. Ngay từ thời kỳ Trung cổ, các trường
ĐH ở châu Âu dựa vào SV để kiểm tra việc giảng dạy của GV. Hiệu
trưởng chỉ định một Hội đồng SV có nhiệm vụ ghi chép xem GV có
giảng dạy theo đúng lịch trình giảng dạy quy định của trường khơng,
nếu có sự thay đổi nhỏ nào ngoài quy định chung, Hội đồng SV báo cáo
ngay cho Hiệu trưởng. Hiệu trưởng sẽ phạt GV về những vi phạm đó.
Thời kỳ Thực dân vào thế kỷ thứ XVI và XVII, cuối năm học đại diện
Hội đồng quản trị và Hiệu trưởng dự giờ quan sát việc GV đặt câu hỏi
kiểm tra kiến thức cả năm học của SV [14].
Giai đoạn từ 1925-1960 các trường ĐH và cao đẳng sử dụng bảng
đánh giá chuẩn đã được kiểm nghiệm dùng cho SV đánh giá GV. GV
các trường ĐH và cao đẳng đã nhận thức rõ mục đích và ý nghĩa của
bảng đánh giá giảng dạy và đã tình nguyện sử dụng bảng đánh giá
chuẩn với mục đích cải tiến và điều chỉnh việc giảng dạy của mình trên
cơ sở phân tích các kết quả thu được của bảng đánh giá [14].

8


Từ những năm 1970, ngày càng có nhiều trường ĐH và cao đẳng
sử dụng các bảng đánh giá chuẩn. Hầu hết các trường ĐH ở châu Âu và
Hoa Kỳ đã sử dụng 3 phương pháp đánh giá hiệu quả giảng dạy: đồng

nghiệp đánh giá, chủ nhiệm khoa đánh giá và SV đánh giá, trong đó các
thơng tin thu được từ bảng đánh giá của SV được công nhận là quan
trọng nhất [14].
Từ năm 1980 của thế kỷ trước đến nay đã có nhiều nghiên cứu
thực nghiệm hơn về các phương pháp đánh giá hiệu quả giảng dạy và
các hoạt động của GV với 4 phương pháp sử dụng để đánh giá: SV đánh
giá, đồng nghiệp đánh giá, Chủ nhiệm khoa đánh giá và GV tự đánh giá.
Trên thế giới, đã có nhiều cơng trình nghiên cứu về việc SV đánh giá
giảng viên. Hầu hết các chuyên gia đều đánh giá cao giá trị ý kiến phản
hồi từ SV.
Nhóm các nghiên cứu liên quan đến sự cần thiết của việc sinh
viên đánh giá giảng viên:
Terry D.Buss (1976) đã nghiên cứu sự cần thiết phải lấy ý kiến
đánh giá của sinh viên về chất lượng giảng dạy của giảng viên. Kết quả
cho thấy phân nửa các trường đại học ở Hoa Kỳ đã sử dụng đánh giá
người học để cải tiến chất lượng giảng dạy và nội dung chương trình
đào tạo; tuy nhiên cũng có 9.706 sinh viên và 277 giảng viên được điều
tra cho biết là họ đã đoán trước những phản hồi của người học về chất
lượng giảng dạy nên không cần thiết phải tiến hành trong trường [36].
Theo nghiên cứu của Bộ Giáo dục Mỹ năm 1991 dựa trên khảo
sát của 40.000 GV ĐH thì 97% các GV cho rằng cần sử dụng đánh giá
của SV để thẩm định công tác HĐGD. Gibbs (1995) kết luận là ý kiến
của SV đang ngày càng được sử dụng nhiều ở Anh, Ramsden cũng đưa

9


ra kết luận tương tự trong báo cáo của một nghiên cứu ở Australia năm
1993 [8].
Nghiên cứu liên quan đến các tiêu chí và hình thức đánh giá:

Centra (1993), Braskamp và Ory (1994) đã nghiên cứu và xác
định các yếu tố thường thấy trong các phiếu đánh giá của sinh viên: lập
kế hoạch và tổ chức môn học, độ rõ ràng, kỹ năng giao tiếp /thông tin;
giao tiếp, quan hệ giữa giảng viên và sinh viên; độ khó của mơn học,
khối lượng bài tập; xếp loại học tập và các bài kiểm tra; sinh viên đánh
giá quá trình học tập [24] [27].
Nghiên cứu của Marsh (1984) về sinh viên đánh giá chất lượng
giáo dục SEEQ có 9 khía cạnh: học tập, sự nhiệt tình, cách tổ chức,
tương tác nhóm, mối quan hệ giữa các cá nhân, tài liệu, các bài kiểm
tra/xếp loại, bài tập và khối lượng cơng việc [30].
Nhóm các nghiên cứu liên quan đến đặc trưng của các đánh giá sinh viên.
Marsh (1987) và Costin, Greenough, và Menges (1971) đã nghiên
cứu về các đặc trưng của sinh viên như độ giá tri ̣của các đánh giá sinh
viên về giảng viên, về độ tin cậy cũng như những ảnh hưởng của hoạt
động sinh viên đánh giá giảng viên liên quan đến chất lượng giảng dạy
của giảng viên [31][28].
Marsh, H.W. và Hocevar, D. (1991) trong nghiên cứu của mình
cho thấy đánh giá sinh viên có ổn định cao hay nói cách khác kết quả
đánh giá một giảng viên có xu hướng không thay đổi qua thời gian [32].
Murray (1985) đã tiến hành nghiên cứu chỉ ra rằng các đánh giá
của sinh viên có đủ đơ ṭ in cậy , có sự thống nhất giữa kết quả sinh viên
đánh giá giảng viên với kết quả đánh giá đồng cấp của chính giảng viên
đó [34].

10


Nhóm nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả sinh viên
đánh giá giảng viên có những nghiên cứu sau.
Mash (1982) đã tiến hành một nghiên cứu với 1364 lớp học để

tìm hiểu xem khi sinh viên đánh giá giảng viên, liệu nhận xét của SV
gắn liền chủ yếu với bản thân môn học hoặc với GV dạy mơn học đó,
tác giả đã kết luận: sinh viên đánh giá giảng viên gắn liền chủ yếu với
bản thân GV chứ không phải với môn học được khảo sát [21].
Cashin, W.E. (1995) đã tổng kết các nghiên cứu về đánh giá
giảng viên trong đó có các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả đánh giá của
sinh viên đối với giảng viên. Nghiên cứu đã đi đến kết luận các yếu tố
như tuổi, giới tính và số năm học của sinh viên tác động không đáng kể
đến kết quả đánh giá của sinh viên.Tuy nhiên sự chênh lệch về năng lực
của sinh viên giữa các lớp học có thể dẫn đến kết quả khó có tính so
sánh giữa các giảng viên. Các yếu tố như chức danh, giới tính và thành
tích nghiên cứu khoa học của giảng viên tác động không đáng kể đến
đến kết quả đánh giá của sinh viên. Khơng có mối tương quan đáng kể
giữa xu hướng đánh giá của giảng viên và kết quả đánh giá của sinh
viên. Giảng viên dạy các môn khoa học xã hội thường được sinh viên
đánh giá cao hơn so với các giảng viên dạy các môn khoa học tự nhiên.
Sinh viên các lớp sau đại học thường đánh giá giảng viên cao hơn so với
các sinh viên bậc đại học. Những môn học tự chọn được sinh viên đánh
giá cao hơn các môn học bắt buộc. Giảng viên dạy các lớp nhỏ thường
được sinh viên đánh giá cao hơn so với giảng viên lớp đơng [25].
Nhóm các nghiên cứu liên quan đến hiệu quả , tác động của việc
sinh viên đánh giá giảng viên và việc sử dụng kết quả sinh viên đánh
giá giảng viên.
Cohen (1980) đã áp dụng phương pháp phân tích đa chiều để kết
hợp những phát hiện từ 22 phép so sánh về hiệu quả của sinh viên đánh

11


giá giảng viên. Kết quả cho thấy những phản hồi có ảnh hưởng quan

trọng đến giảng dạy. Những giảng viên nhận được kết quả sinh viên
đánh giá giữa kỳ có điểm trung bình đánh giá cuối kỳ cao hơn những
giảng viên không nhận được [29].
Murray (1997) qua nghiên cứu của mình đã cho thấy chất lượng
giảng dạy của giảng viên được cải thiện sau khi có hoạt động sinh viên
đánh giá giảng viên [35].
Cashin, W.E. (1999) đã nghiên cứu và nêu rõ kết quả SV đánh
giá GV được sử dụng cho nhiều muc ̣ đích như giám sát chất lượng
giảng dạy và giúp giáo viên nâng cao chất lượng giảng dạy, tuyển chọn
giáo viên, đánh giá giáo viên hàng năm. Tuy nhiên cần tham khảo thêm
các nguồn thông tin khác, không nên chỉ sử dụng kết quả sinh viên đánh
giá giảng viên [26].
Trong nghiên cứu của mình, Michele Marincovich (1999) đã chỉ
ra rằng có sự thay đổi về hành vi của giảng viên sau khi nhận được kết
quả đánh giá của sinh viên. Song để có sự thay đổi mạnh mẽ hơn thì cần
có sự kết hơp ̣ giữa hoạt động sinh viên đánh giá giảng viên với các hình
thức khác như giảng viên tự đánh giá, đồng nghiệp đánh giá [33].
Như vậy, trên thế giới các nghiên cứu liên quan đến hoạt động
sinh viên đánh giá hoạt động giảng dạy của giảng viên là rất nhiều, đủ
các khía cạnh của hoạt động này từ sự cần thiết, các tiêu chí, hình thức,
đặc trưng của hoạt động sinh viên đánh giá HĐGD của giảng viên cho
đến các yếu tố ảnh hưởng kết quả, hiệu quả, sự tác động của hoạt động
sinh viên đánh giá HĐGD của giảng viên.
2.2. Nghiên cứu trong nước
Tại Việt Nam, việc sinh viên đánh giá hoạt động giảng dạy của
giảng viên là vấn đề mới cả về lý luận và thực tiễn. Hoạt động này mới

12

chỉ được thực hiện trong những năm gần đây, tuy nhiên cũng chỉ mang
tính hành chính.Việc đánh giá HĐGD qua ý kiến SV mới được Bộ Giáo
dục và Đào tạo quy định từ năm 2010. Mặc dù vậy cũng đã có một số
trường tiên phong trong cơng tác này và đến nay cũng đã có một số
cơng trình nghiên cứu trong nước về vấn đề này.
Một trong những nghiên cứu đầu tiên ở Việt Nam về việc SV
đánh giá GV là khảo sát khả năng có thể sử dụng ý kiến phản hồi của
SV trong trường ĐH Sư phạm Tp.HCM được TS Nguyễn Kim Dung
thực hiện năm 1999, nghiên cứu đã khảo sát ý kiến của cán bộ quản lý
và GV về giá trị, sự tin cậy của ý kiến SV. Kết quả khảo sát cho thấy
phần đông các nhà quản lý và GV cho rằng phản hồi của SV phải được
sử dụng như một phần của việc đánh giá giảng dạy. Ngồi ra, những
người tham gia trả lời cịn cho rằng nhìn chung, ý kiến của SV là có giá
trị [7].
Tháng 3 năm 2002, cơng trình nghiên cứu đề tài cấp Nhà nước:
“Nghiên cứu xây dựng bộ tiêu chí đánh giá chất lượng đào tạo dùng cho
các trường DH Việt Nam” do PGS.TS Nguyễn Đức Chính làm chủ
nhiệm, đề tài được Hội đồng khoa học nhà nước nghiệm thu chính thức.
Nội dung nghiên cứu chỉ rõ vai trị quan trọng của hoạt động đánh giá
trong hệ thống GD ĐH, đồng thời đã phác họa được những nét lớn của
một bộ tiêu chuẩn đánh giá chất lượng trường đại học mà Bộ giáo dục
và Đào tạo ban hành sau đó [2].
Tại trường ĐH Nha Trang, việc lấy ý kiến SV về HĐGD đã được
TS Lê Văn Hảo bắt đầu nghiên cứu từ năm 2003. Kết quả nghiên cứu
cho thấy đa số GV và nhất là tuyệt đại đa số SV đều đánh giá cao sự cần
thiết của việc làm này, đồng thời nguồn thơng tin từ phía SV được
chứng minh là có độ tin cậy tốt. Sau khi số liệu thu thập từ SV được

13

phân tích, mỗi GV được nhận một phiếu tổng hợp cá nhân trong đó cho
biết kết quả nhận xét của SV đối với mỗi tiêu chí và kết quả xếp loại đối
với từng GV. Qua theo dõi những GV được SV nhận xét, đa số các
điểm yếu đều được các GV cải thiện, có 32% từ chỗ “Khá” trong năm học
2005-2006 đã vươn lên thành “Giỏi” trong năm học 2006-2007. Trường
ĐH Nha Trang đã chủ trương kể từ năm học 2006- 2007, kết quả nhận xét
của SV về HĐGD được xem là một trong những kênh thơng tin chính thức
để đánh giá thi đua năm học đối với GV[21].
Cơng trình nghiên cứu “Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá cán bộ giảng
dạy trong trường Đại học” của tác giả Nguyễn Văn Thúy (2006). Trong
đó, tác giả bước đầu tỉm hiểu và đề xuất xây dựng bộ tiêu chí đánh giá cán
bộ giảng dạy trong trường ĐH. Thành công của nghiên cứu là hình thành
cơ sở lý thuyết và thực tiễn cho việc xây dựng bộ tiêu chí đánh giá năng
lực giảng dạy của giảng viên trong trường ĐH; mô tả nội dung bộ tiêu chí
và kiểm chứng đưa ra các thơng tin tin cậy cho bộ tiêu chí đánh giá [18].
Năm 2008, tác giả Trần Thị Tú Anh trình bày luận văn Thạc sĩ
Quản lý Giáo dục đề tài: “Nghiên cứu đánh giá chất lượng giảng dạy đại
học tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền”. Nghiên cứu này đề ra những
tiêu chí, phương pháp tiếp cận và cơng cụ đánh giá để đo lường chất lượng
hoạt động giảng dạy tại Học viện. Kết quả cho thấy chất lượng giảng dạy
các môn học tại học viện là không đồng đều. Khoảng cách chất lượng giữa
những môn giảng dạy tốt nhất và kém nhất tương đối xa. Ngoài ra, kết quả
phân tích cịn cho thấy sự khác nhau về mức độ hài lịng của sinh viên với
chất lượng giảng dạy mơn học giữa các khoa [1].
Tác giả Vũ Thị Quỳnh Nga (2009) trong nghiên cứu: “Một số yếu
tố ảnh hưởng đến việc đánh giá của SV đối với hoạt động giảng dạy”,
nghiên cứu tại bốn trường ĐH ở Hà Nội. Nghiên cứu thực hiện với mục

14

đích nghiên cứu sự tác động của đặc điểm nhân khẩu học và đặc điểm xã
hội, mức sống của SV đến đánh giá của họ về hoạt động giảng dạy của
giảng viên, để từ đó các trường ĐH tìm ra những phương pháp quản lý,
đổi mới nội dung và phương pháp giảng dạy phù hợp với mọi đối tượng
sinh viên. Tác giả phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến đánh giá của sinh
viên bao gồm: Tác động đặc điểm dân số học (Giới tính, tuổi, vùng miền,
nghề nghiệp cha mẹ, trình độ học vấn của cha mẹ) và tác động của đặc
điểm kinh tế xã hội của SV (ngành học, năm SV đang học, sĩ số lớp học,
kết quả trung bình chung, mức độ tham gia trên lớp của SV, chi tiêu hàng
tháng của SV). Qua kết quả nghiên cứu, tác giả đã chỉ ra khi đánh giá hoạt
động giảng dạy của giảng viên cần chú ý tới các đặc điểm của SV như yếu
tố giới tính, con thứ mấy trong gia đình, nghề nghiệp của bố, ngành học,
năm học, sĩ số lớp, điểm trung bình chung và mức độ tham gia trên lớp
học [15].
Bài viết của tác giả Nguyễn Thị Tuyết (2008) “Tiêu chí đánh giả
giảng viên” đăng trên tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Xã hội và
Nhân văn đề xuất các tiêu chí để đánh giá giảng viên trên ba lĩnh vực:
giảng dạy, nghiên cứu khoa học và phục vụ xã hội là công cụ giúp các nhà
quản lý tham khảo khi đánh giá giảng viên. Do đó, theo tác giả để đánh giá
đầy đủ năng lực của giảng viên trong lĩnh vực giảng dạy cần có những tiêu
chí đánh giá bao qt tồn bộ những yêu cầu về hoạt động giảng dạy đối
với mỗi giảng viên [12, tr131 – 135].
Bài viết “Một số quan điểm và mơ hình về giảng dạy hiệu quả ở bậc
đại học” của Th.S Nguyễn Thị Kim Thư (2006), đăng trên Kỷ yếu hội thảo
đảm bảo chất lượng trong đổi mới giáo dục đại học. Trong bài viết tác giả
đánh giá vai trò của chất lượng GV là một trong những yếu tố quan trọng
quyết định chất lượng học tập của SV, vì vậy cần phải nâng cao trình độ

15


giảng viên và cải tiến chất lượng giảng dạy. Tác giả cũng đưa ra ba biện
pháp và quy trình giảng dạy mà người giảng viên cần thiết phải thực hiện:
phương pháp phù hợp với đối tượng giảng dạy thông qua việc kết hợp và
ứng dụng kiến thức nền của SV và quá trình học tập phương pháp giảng
dạy phù hợp với nội dung giảng dạy thông qua việc kết hợp và ứng dụng
kiến thức nền về nội dung môn học và q trình học tập [19].
Năm 2010 Hồng Trọng Dũng với đề tài “Tác động của việc lấy ý
kiến phản hồi từ sinh viên tới hoạt động giảng dạy tại trường đại học dân
lập Văn Lang” đã cho thấy hoạt động sinh viên đánh giá giảng viên đã làm
cho các giảng viên thay đổi tích cực. Tác giả đã sử dụng kết quả khảo sát
của 2 đợt đánh giá cách nhau 5 năm, qua việc sử dụng thống kê toán học
so sánh kết quả giữa 2 đợt khảo sát tác giảđã rút ra kết luận các giảng viên
đã có sự thay đổi tích cực về phương pháp giảng dạy, phương pháp kiểm
tra đánh giá sau khi nhận được ý kiến đánh giá của sinh viên [10].
Năm 2011, tác giả Nguyễn Thị Thu Hương đã trình bày đề tài
“Sự thích ứng của giảng viên đối với hoạt động sinh viên đánh giá giảng
viên tại đại học Thái Nguyên”. Nghiên cứu cho thấy giảng viên có sự
thích ứng khá cao đối với hoạt động sinh viên đánh giá giảng viên .
Hoạt động sinh viên đánh giá giảng viên đã mang lại hiệu quả giúp
giảng viên cải thiện được chất lượng giảng dạy [13].
Như vậy, nhìn chung các nghiên cứu trong nước đã tập trung
nghiên cứu vào sự cần thiết, các tiêu chí, cơng cụ đánh gia mức độ hài
lịng của sinh viên đối với giảng viên, các yếu tố tác động đến hoạt động
sinh viên đánh giá giảng viên. Tuy nhiên, kết quả đánh giá của SV là
khác nhau đối với từng trường, từng đối tượng khảo sát, phụ thuộc nội
dung khảo sát, và kết quả đánh giá của SV chịu ảnh hưởng, bởi các
nhân tố chủ quan và khách quan.

16


Tiểu kết: Qua những nghiên cứu của tác giả đi trước, thấy được
đánh giá của SV về hoạt động giảng dạy của giảng viên là có giá trị và
là một nguồn thông tin hết sức cho việc nâng cao chất lượng đào tạo
mỗi cơ sở GDĐH. Tuy nhiên, kết quả đánh giá của SV là khác nhau đối
với từng trường, từng đối tượng khảo sát, phụ thuộc nội dung khảo sát,
và kết quả đánh giá của SV chịu ảnh hưởng bởi các nhân tố chủ quan và
khách quan. Điều này giúp cho tác giả mong đợi rằng kết quả nghiên
cứu trên một đối tượng khác sẽ cho ra những điểm khác nhau đối với các
nghiên cứu trước và có thể dựa vào đó để từng bước đáp ứng kỳ vọng của
đối tượng mà giảng viên trường Đại học Lao động Xã hội đang thực hiện
nhiệm vụ giảng dạy cũng như nâng cao chất lượng đào tạo Trường Đại
học Lao động Xã hội.
3. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
3.1.

Ý nghĩa lý luận
Nghiên cứu được tiếp cận dưới góc độ của xã hội học, những kết

quả thu được sẽ góp phần làm rõ, mơ tả, giải thích về thực trạng những
kết quả đánh giá của sinh viên về hoạt động giảng dạy của giảng viên.
Đồng thời những kết quả của luận văn này có thể là sự minh họa thêm
cho các lý thuyết về sinh viên viên đánh giá giảng viên đối với phương
pháp giảng dạy, kiến thức giảng viên và mức độ dân chủ trong giao tiếp
của giảng viên với sinh viên trong quá trình đào tạo.
Việc nghiên cứu đánh giá của người học về hoạt động giảng dạy
của giảng viên còn sử dụng nhiều lý luận, thuật ngữ xã hội học và các

ngành xã hội học chuyên biệt khác như xã hội học giáo dục, xã hội học
văn hóa, chính sách xã hội… nhằm bổ sung, hoàn thiện cho vấn đề nghiên
cứu.
3.2. Ý nghĩa thực tiễn

17


Nghiên cứu khơng chỉ có ý nghĩa về mặt khoa học mà còn mang
một ý nghĩa thực tiễn to lớn, thấy được ý nghĩa thực sự cần thiết của
hoạt động lấy ý kiến đánh giá của sinh viên về hoạt động giảng dạy của
giảng viên trong các trường Đại học ở Việt Nam nói chung và trường
Đại học Lao động Xã hội nói riêng – một hoạt động trong tồn bộ hệ
thống đảm bảo chất lượng GDĐH. Từ đó, giảng viên và sinh viên có
cách nhìn nhận mới về hoạt động này, giảng viên tích cực cải tiến nội
dung phương pháp giảng dạy phù hợp với mọi đối tượng, nâng cao chất
lượng dạy và học, sinh viên có cách nhìn nhận, đánh giá nhận xét có
phê phán, được tham gia tiếng nói vào cơng tác đổi mới GDĐH.
Trên cơ sở đó, tác giả đưa ra một số khuyến nghị về giải pháp
nhằm: Giúp nhà trường đánh giá được chất lượng của các hoạt động
giảng dạy, từ đó có những điều chỉnh phù hợp; Giúp giảng viên nâng
cao chất lượng giảng dạy một cách hợp lý, hiệu quả.
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
4.1.

Mục đích nghiên cứu

 Đề tài phân tích thực trạng đánh giá của sinh viên về hoạt động
giảng dạy của giảng viên; các nhân tố tác động tới ý kiến đánh giá của
sinh viên về các hoạt động giảng dạy của giảng viên để từ đó hiểu rõ

những mong muốn, nguyện vọng của sinh viên nhằm giúp các giảng
viên, nhà trường tìm ra những phương pháp quản lý, đổi mới nội dung
và phương pháp giảng dạy phù hợp mọi đối tượng sinh viên.
4.2.

Nhiệm vụ nghiên cứu

 Tìm hiểu thực trạng đánh giá của sinh viên về hoạt động giảng dạy
của giảng viên tại trường Đại học Lao động Xã hội.
 Chỉ ra các yếu tố tác động tới những đánh giá của sinh viên về hoạt
động giảng dạy của giảng viên.

18


 Góp phần đưa ra một số giải pháp, khuyến nghị nhằm nâng cao chất
lượng giảng dạy tại trường Đại học Lao động Xã hội và hiệu quả trong
công tác đánh giá của người học về hoạt động giảng dạy của giảng viên.

5. Đối tượng, khách thể, phạm vi nghiên cứu
5.1. Đối tượng nghiên cứu
Đánh giá của sinh viên về hoạt động giảng dạy của giảng viên trường
Đại học Lao động Xã hội.
5.2. Khách thể nghiên cứu
Sinh viên chính quy đang học tại trường Đại học Lao động Xã hội
5.3. Phạm vi nghiên cứu
 Phạm vi không gian: Trường Đại học Lao động Xã hội
 Phạm vi thời gian: Từ tháng 3 – 2014 đến tháng 4 – 2014.
6. Câu hỏi nghiên cứu
 Thực trạng sinh viên đánh giá hoạt động giảng dạy của giảng viên

trường Đại học Lao động Xã hội như thế nào?
 Các yếu tố Giới tính, năm sinh viên đang học, ngành học, học lực
của sinh viên có ảnh hưởng như thế nào tới đánh giá của sinh viên?
7. Giả thuyết nghiên cứu
 Hoạt động giảng dạy của GV tại trường Đại học Lao động xã hội
được người học đánh giá cao.
 Có sự khác nhau trong đánh giá của SV về hoạt động giảng dạy theo
các yếu tố: Giới tính, năm sinh viên đang học, ngành học, học lực của
sinh viên.
8. Phương pháp nghiên cứu
8.1. Phương pháp phân tích tài liệu

19


Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích tài liệu nhằm làm rõ mục
đích nghiên cứu và phân tích các vấn đề thông qua các nguồn tài liệu sau:
 Phân tích các cơng trình nghiên cứu xã hội học, các đề tài, luận văn,
luận án của các tác giả trước đó về nội dung có liên quan đến đánh giá
của người học về hoạt động giảng dạy của giảng viên.
 Phân tích những thơng tin cần thiết cho vấn đề nghiên cứu các báo
cáo, văn kiện, văn bản pháp quy của Bộ Giáo dục đào tạo liên quan tới
việc lấy ý kiến phản hồi từ người học về hoạt động giảng dạy của giảng
viên.
 Các sách, báo, tạp chí, mạng internet, các tài liệu liên quan đến vấn
đề đánh giá của người học về hoạt động giảng dạy của giảng viên.
 Trọng tâm của nghiên cứu này là muốn tìm hiểu đánh giá của sinh viên
về chất lượng giảng dạy của giảng viên tại trường Đại học Lao động Xã hội
trên cơ sở phân tích dữ liệu cuộc điều tra lấy ý kiến của sinh viên về hoạt
động giảng dạy của giảng viên do Phịng Khảo thí và Đảm bảo chất lượng

trường Đại học Lao động Xã hội thực hiện.
8.2.

Phương pháp phân tích dữ liệu thứ cấp

Nghiên cứu được thiết kế chủ yếu theo dạng nghiên cứu định lượng
thông qua bảng hỏi để thu thập thông tin nhằm thu thập các thông tin
định lượng về thực trạng và nhân tố tác động tới đánh giá của người học
về các hoạt động giảng dạy của giảng viên trường ĐH LĐXH.
Dựa theo mục tiêu, nhiệm vụ của nghiên cứu, mẫu được chọn theo
phương pháp ngẫu nhiên sinh viên ở 4 ngành học, từ năm thứ hai đến
năm thứ 4 của trường ĐH LĐXH bao gồm: Kế toán; Quản trị nhân lực;
Bảo hiểm và Công tác xã hội.
Đề tài xây dựng bằng bảng hỏi tập trung vào những nội dung cụ thể như
sau:

20


Nội dung và phương pháp giảng dạy.
Sử dụng phương tiện hỗ trợ giảng dạy – Tài liệu phục vụ học tập,
giảng dạy.
Trách nhiệm của giảng viên đối với sinh viên.
Khuyến khích sáng tạo, tư duy độc lập của sinh viên.
Kiểm tra đánh giá kết quả học tập của sinh viên.
Tác phong sư phạm của giảng viên.
Bảng hỏi tổng cộng là 23 câu hỏi xoay quanh các chỉ số về hoạt động
giảng dạy của giảng viên, các câu hỏi được thiết kế theo 5 mức độ,
trong đó mức độ 1 là thấp nhấp và mức độ 5 là mức độ cao nhất cho
mỗi chỉ số đánh giá. Diễn giải như sau: 1 – Hồn tồn khơng đồng ý; 2

– khơng đồng ý; 3 – Bình thường; 4 –Đồng ý; 5 – Hoàn toàn đồng ý.
Tổng số phiếu phát ra: 9381 phiếu
Số phiếu thu về hợp lệ: 9370 phiếu
Số phiếu sinh viên không nộp, không hợp lệ: 11 phiếu.
8.3. Phương pháp phỏng vấn sâu.
Tác giả thực hiện 5 cuộc phỏng vấn sâu với đối tượng là sinh viên
trường ĐH LĐXH. Các phỏng vấn sâu được phân loại, so sánh và tổng
hợp những ý kiến điển hình được trích dẫn làm minh chứng cho các dữ
liệu định lượng. Đồng thời thông tin của các cuộc phỏng vấn sâu góp
phần đem đến cách nhìn toàn diện hơn về vấn đề nghiên cứu.

21


9. Khung phân tích
Bối cảnh KT - XH

Giới tính của SV

Học lực của SV

Đánh giá của SV về
hoạt động giảng dạy
của GV

Năm học của SV

Nội dung
và Phương
pháp giảng

dạy

Ngành học của SV

Phương
tiện hỗ trợ
giảng dạy

Trách
nhiệm của
giảng viên
đối với sinh
viên

Khả năng
khuyến
khích,
tư
duy độc lập
của SV

22

Kiểm tra
đánh giá

Tác phong
sư
phạm
của giảng

viên