NÂNG CAO NHẬN THỨC VỀ XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ CHỦ QUYỀN LÃNH THỔ, BIÊN GIỚI QUỐC GIA

NÂNG CAO NHẬN THỨC VỀ XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ CHỦ
QUYỀN LÃNH THỔ, BIÊN GIỚI QUỐC GIA VIỆT NAM CHO HỌC
SINH TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
MỤC LỤC

Trang
PHẦN MỞ ĐẦU
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TRANG NHẬN THỨC VỀ XÂY

1
5

DỰNG VÀ BẢO VỆ CHỦ QUYỀN LÃNH THỔ, BIÊN GIỚI
QUỐC VIỆT NAM HIỆN NAY CHO HỌC SINH TRƯỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG LÊ QUÝ ĐÔN – HẬU GIANG
HIỆN NAY.

1.1. Những vấn đề chung về xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh
thổ, biên giới quốc gia Việt Nam:
1.1.1. Một số khái niệm
1.1.2. Quan điểm của Đảng và Nhà nước về xây dựng và bảo vệ

5
5
7

chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam hiện nay
1.1.3 Trách nhiệm của học sinh về xây dựng và bảo vệ chủ quyền 12
lãnh thổ biên giới quốc gia Việt Nam hiện nay
1.2. Thực trạng nhận thức về xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh 13
thổ, biên giới quốc gia Việt Nam hiện nay tại trường trung

học phổ thông Lê Quý Đôn
1.2.1. Khái quát về trường trung học phổ thông Lê Quý Đôn - Hậu

13

Giang hiện nay.
1.2.2. Thực trạng nhận thức của học sinh về xây dựng và bảo vệ chủ

14

quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam tại trường trung
học phổ thông Lê Quý Đôn - Hậu Giang hiện nay.
1.2.3. Nguyên nhân thực trạng nhận thức của học sinh về xây 28
dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt
Nam tại trường trung học phổ thông Lê Quý Đôn - Hậu
Giang hiện nay.
Chương 2 YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NHẬN THỨC CỦA 32
HOC SINH VỀ CHỦ QUYỀN LÃNH THỔ, BIÊN GIỚI QUỐC
-1-


GIA VIỆT NAM CHO HỌC SINH TẠI TRƯỜNG TRUNG
HỌC PHỔ THÔNG LÊ QUÝ ĐÔN - HẬU GIANG HIỆN NAY

2.1 Yêu cầu nâng cao nhận thức về xây dựng và bảo vệ chủ 32
quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam cho học sinh
trường trung học phổ thông Lê Quý Đôn
2.1.1 Quán triệt sâu sắc về quan điểm của Đảng về xây dựng và 32
bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam
2.1.2 Tuyên truyền một số nội dung cơ bản và tính pháp lý về xây 34

dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt
Nam
2.1.3 Nội dung giáo dục xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, 37
biên giới quốc gia Việt Nam, phải đảm bảo tính tồn diện và
bám sát thực tiễn đối với học sinh trường trung học phổ
thông Lê Quý Đôn.
2.1.4 Tăng cường quan tâm giáo dục nội dung xây dựng và bảo vệ 38
chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam trong tình
hình hiện nay tại trường trung học phổ thông Lê Quý Đôn.
2.2. Một số biện pháp nâng cao nhận thức về xây dựng và bảo vệ 39
chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam cho học
sinh tại trường trung học phổ thông Lê Quý Đôn hiện nay
2.2.1 Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo của Chi bộ, Ban Giám hiệu 39
nhà trường về nâng cao nhận thức về xây dựng và bảo vệ
chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam cho học
sinh tại trường trung học phổ thông Lê Quý Đơn
2.2.2. Phát huy vai trị của cán bộ, giáo viên, cơng nhân viên và các 41
tổ chức đồn thể trong nhà trường để nâng cao nhận thức về
xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia
Việt Nam cho học sinh tại trường trung học phổ thông Lê
Quý Đôn
2.2.3 Phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong 42
cơng tác giáo dục nâng cao nhận thức về xây dựng và bảo vệ
chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam cho học sinh
-2-


lớp trường trung học phổ thông Lê Quý Đôn.
2.2.4 Tăng cường cơ sở vật chất tại trường trung học phổ thông Lê 44
Quý Đôn.

2.2.5 Thường xuyên tổng kết, rút kinh nghiệm các hoạt động nâng 44
cao nhận thức về xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ,
biên giới quốc gia Việt Nam cho học sinh trường trung học
phổ thông Lê Quý Đôn.
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

-3-

48
51
52


MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Việt Nam có vị trí địa lý nằm ở cực Đơng Nam bán đảo Đơng Dương, phần
đất liền có hình chữ S, diện tích vùng biển thuộc chủ quyền, quyền chủ quyền và
quyền tài phán của Việt Nam chiếm diện tích khoảng 1.000.000 km2 biển Đông.
Lãnh thổ, biên giới quốc gia lại là vấn đề hệ trọng liên quan trực tiếp đến chủ
quyền của mỗi quốc gia, dân tộc. Chủ quyền lãnh thổ và biên giới quốc gia là
thiêng liêng, bất khả xâm phạm, mọi cơng dân Việt Nam có trách nhiệm và
nghĩa vụ bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và biên giới quốc gia. Nhưng hiện nay đa số
học sinh ở nước ta, còn hạn chế về nhận thức về xây dựng và bảo vệ chủ quyền
lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam, điển hình là ở trường trung học phổ thơng
trên các địa bàn khơng giáp biên giới quốc gia.
Để góp phần giúp cho học sinh trung học phổ thông hiểu rõ hơn và có nhận
thức đầy đủ về vai trị và tầm quan trọng của xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh
thổ, biên giới quốc gia Việt Nam; từ đó có nhận thức bảo vệ độc lập, chủ quyền

và toàn vẹn lãnh thổ của quốc gia. Để làm được điều này, chúng ta cần thường
xuyên giáo dục nâng cao nhận thức cho học sinh về xây dựng và bảo vệ chủ
quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam, bằng nhiều hình thức khác
nhau. Đây là cơng việc đầu tiên nhằm nâng cao nhận thức và xác định rõ vai trị,
trách nhiệm của mình đối với nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đặc biệt là
xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam, để từ đó
học sinh biến nhận thức thành hành động thiết thực và tiếp nối truyền thống yêu
nước cho thế hệ trẻ - thế hệ chủ nhân tương lai của đất nước - nắm vững tư tưởng,
phương châm chỉ đạo, quan điểm giải quyết các vấn đề về xây dựng và bảo vệ
chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam của Đảng và Nhà nước ta hiện
nay. Ngồi ra, chính bản thân mỗi học sinh phải tự nhận thức được rằng mình
phải có nhận thức, trách nhiệm tích cực tham gia các phong trào của thanh niên
góp phần xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam.
Qua năm năm công tác tại đơn vị trường trung học phổ thông Lê Q Đơn,
tỉnh Hậu Giang cũng như qua q trình khảo sát nhận thức của học sinh về xây
-4-


dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam thông qua môn
học Giáo dục Quốc phòng – An ninh, bản thân nhận thấy rằng vẫn cịn một số
khơng ít học sinh của trường chưa có nhận thức đầy đủ về xây dựng và bảo vệ
chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam. Đây là nhiệm vụ của toàn
Đảng, toàn quân và toàn dân mà đặc biệt là thế hệ trẻ. Trong khi Hậu Giang là
một tỉnh nằm ở trung tâm thuộc nội địa Đồng bằng Sông Cửu Long, không phải
là tỉnh giáp biên giới, khơng có biển, nên phần lớn học sinh ít quan tâm và thờ ơ
về vấn đề xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam.
Vì vậy việc nâng cao nhận thức cho học sinh về xây dựng và bảo vệ chủ quyền
lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam ở Hậu Giang là rất cần thiết. Xuất phát từ
những lí do trên, tơi quyết định chọn đề tài “Nâng cao nhận thức về xây dựng
và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam cho học sinh

trường trung học phổ thông Lê Quý Đôn - Hậu Giang hiện nay” để làm khóa
luận tốt nghiệp.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan
Đề cập về vấn đề này có rất nhiều cơng trình nghiên cứu với góc độ khác
nhau như:
“Tài liệu tập huấn giáo viên cốt cán Giáo dục Quốc phòng – An ninh” năm
2012. Khẳng định chủ quyền biển đảo của nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt
Nam trên cơ sở những văn bản của Đảng và Nhà nước về biển, đảo; các chứng
cứ lịch sử chứng minh chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa
và Trường Sa.
Tác giả Lê Minh Nghĩa trong “Những vấn đề về chủ quyền lãnh thổ giữa
Việt Nam và các nước láng giềng” khẳng định tại Hội Thảo mùa hè về “Phát
triển khu vực châu Á Thái Bình Dương và tranh chấp Biển Đông” tổ chức tại
New York, vào ngày 15 và 16 tháng 7 năm 1998: chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ
là vấn đề thiêng liêng đối với mỗi dân tộc, trong đó lãnh thổ và biên giới quốc
gia lại là hai yếu tố gắn bó mật thiết với nhau, do đó pháp luật quốc tế hiện đại
và tập quán quốc tế đều thừa nhận tính bất khả xâm phạm của lãnh thổ quốc gia
và biên giới quốc gia.
-5-


“Những điều cần biết về Đất – Biển – Trời Việt Nam” của tác giả Lưu Văn
Lợi (2010) đã khẳng định: Trên chặng đường bốn mươi thế kỉ, dân tộc ta đã kiên
trì và từng bước mở rộng ra Biển Đông, từ ven bờ tiến ra biển gần, rồi đến biển
xa.
Tác giả Trần Ngọc Toản (2011) trong “ Biển Đông yêu dấu” đã giới thiệu
tổng quát về khoa học biển, tài nguyên phong phú của biển đông, và những
thách thức trong sự nghiệp làm chủ, khai thác và bảo vệ phần lãnh thổ thiêng
liêng của Tổ quốc.
Tác giả Võ Thị Thúy Liễu (2013) trong bài nghiên cứu “Quan điểm của

Đảng và nhà Nước về bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia quốc gia.
Khẳng định bảo vệ toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia là nhiệm vụ
nặng nề nhưng hết sức thiêng liêng và cao cả.
3. Mục đích nghiên cứu
Luận giải, làm rõ cơ sở lý luận, đánh giá thực trạng và đề xuất một số
giải pháp cơ bản nâng cao nhận thức về xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ,
biên giới quốc gia Việt Nam cho học sinh trường trung học phổ thông Lê Quý
Đôn - Hậu Giang hiện nay.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
Luận giải cơ sở lý luận của việc nâng cao nhận thức về xây dựng và bảo vệ
chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam cho học sinh trường trung học
phổ thông Lê Quý Đôn - Hậu Giang hiện nay.
Đánh giá đúng thực trạng, tìm ra nguyên nhân của nhận thức về xây dựng
và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam cho học sinh trường
trung học phổ thông Lê Quý Đôn - Hậu Giang hiện nay.
Đề xuất một số giải pháp để nâng cao nhận thức về xây dựng và bảo vệ chủ
quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam cho học sinh trường trung học phổ
thông Lê Quý Đôn - Hậu Giang hiện nay.
5. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu: Nâng cao nhận thức của học sinh trường trung học
phổ thông Lê Quý Đôn - Hậu Giang.
-6-


Đối tượng nghiên cứu: Nhận thức của học sinh về xây dựng và bảo vệ chủ
quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam tại trường trung học phổ thông Lê
Quý Đôn - Hậu Giang hiện nay.
6. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài được nghiên cứu trong phạm vi trường trung học phổ thông Lê Quý
Đôn - Hậu Giang.

Thời gian nghiên cứu từ năm 2011 đến năm 2016.
7. Các phương pháp nghiên cứu cơ bản
Phương pháp luận: Dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa Mác-Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm Đảng Cộng sản Việt Nam.
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Sử dụng tổng hợp các phương pháp:
(khảo sát, thu thập thông tin, điều tra đánh giá, thống kê, thực nghiệm sư phạm,
phân tích và tổng kết kinh nghiệm).
8. Đóng góp của đề tài
Góp phần luận giải của việc nâng cao nhận thức về xây dựng và bảo vệ chủ
quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam cho học sinh trường trung học phổ
thông Lê Quý Đôn - Hậu Giang hiện nay.
Đánh giá đúng thực trạng của nhận thức về xây dựng và bảo vệ chủ quyền
lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam cho học sinh trường trung học phổ thông
Lê Quý Đôn - Hậu Giang hiện nay.
Đề xuất một số giải pháp có tính khả thi của việc nâng cao nhận thức về
xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam cho học
sinh trường trung học phổ thông Lê Quý Đôn - Hậu Giang hiện nay.
Đề tài, khóa luận nếu bảo vệ thành công sẽ thành tài liệu tham khảo của
nhà trường và các trường khác trong địa bàn tỉnh Hậu Giang.
9. Kết cấu của đề tài
Gồm: phần mở đầu, nội dung có 2 chương (4 tiết) kết luận và kiến nghị;
danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.

-7-


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TRẠNG NHẬN THỨC VỀ XÂY DỰNG
VÀ BẢO VỆ CHỦ QUYỀN LÃNH THỔ, BIÊN GIỚI QUỐC VIỆT NAM
CHO HỌC SINH TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG LÊ QUÝ ĐÔN –

HẬU GIANG HIỆN NAY

1.1. Những vấn đề chung về xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ,
biên giới quốc gia Việt Nam:
1.1.1. Một số khái niệm
1.1.1.a. Khái niệm về chủ quyền lãnh thổ:
Chủ quyền lãnh thổ quốc gia là quyền tối cao, tuyệt đối, hoàn toàn và riêng
biệt của quốc gia đối với lãnh thổ và trên lãnh thổ của mình.
Lãnh thổ quốc gia: là phạm vi không gian được giới hạn bởi biên giới quốc
gia, thuộc chủ quyền hoàn toàn và đầy đủ của một quốc gia, trong đó quốc gia
có quyền định ra một chế độ pháp lý cho việc quản lý, bảo vệ các quyền và lợi
ích của quốc gia trong phạm vi lãnh thổ đó.
Lãnh thổ nước Cộng hịa xã hội chủ nghĩa Việt Nam: là phạm vi không
gian bao gồm: Vùng đất (kể cả các đảo và quần đảo), vùng trời, vùng biển (nội
thủy và lãnh hải) được giới hạn bởi biên giới quốc gia thuộc chủ quyền hoàn
toàn đầy đủ và tuyệt đối của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Lãnh
thổ Việt Nam còn bao gồm vùng lãnh thổ quốc gia đặc biệt. Việt Nam thực hiện
quyền chủ quyền , các quyền chủ quyền và quyền tài phán của mình đối với các
phần lãnh thổ đặc biệt, nhưng phải tuân thủ pháp luật của nước sở tại, và luật
quốc tế cũng như các điều ước quốc tế liên quan mà Việt Nam đã ký kết và các
quy chế chung được áp dụng đối với lãnh thổ đặc biệt.
1.1.1.b. Khái niệm về biên giới quốc gia:
Biên giới quốc gia là hàng rào pháp lý xác định giới hạn vùng đất, vùng
nước, vùng trời và vùng lòng đất thuộc chủ quyền quốc gia, là nơi phân chia chủ
quyền của một quốc gia này với một quốc gia khác hoặc với các vùng biển thuộc
quyền chủ quyền và quyền tài phán của quốc gia đó.
-8-


1.1.1.c. Khái niệm về nhận thức:

Theo quan điểm triết học Mác-Lênin nhận thức được định nghĩa là quá
trình phản ánh biện chứng hiện thực khách quan vào trong bộ óc của con người,
có tính tích cực năng động, sáng tạo, trên cơ sở thực tiễn. Theo "Từ điển Bách
khoa Việt Nam" nhận thức là quá trình nhận thức biện chứng của sự phản ánh
thế giới khách quan trong nhận thức con người, từ đó con người khơng ngừng tư
duy và không ngừng tiến đến khách thể.
1.1.1.d. Khái niệm nhận thức của học sinh về xây dựng và bảo vệ chủ
quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia hiện nay
Qua các khái niệm trên có thể nói rằng nhận thức của học sinh về xây dựng
và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam hiện nay là quá trình
phản ánh biện chứng nội dung xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới
quốc gia Việt Nam hiện nay vào trong bộ óc của học sinh, có tính tích cực năng
động, sáng tạo, trên cơ sở thực tiễn.
1.1.1.e. Khái niệm nâng cao nhận thức của học sinh về xây dựng và bảo vệ
chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia hiện nay
Là giáo dục sâu rộng, có hệ thống nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm
về vai trị, vị trí chiến lược bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới Việt Nam trong
sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nâng cao trách nhiệm, phát huy sức
mạnh đại đồn kết tồn dân tộc, ý chí tự lực tự cường, tích cực tham gia hưởng
ứng các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu, xây dựng và bảo vệ vững
chắc chủ quyền lãnh thổ, biên giới thiêng liêng của Tổ quốc cho học sinh trường
Trung học phổ thơng Lê Q Đơn.
Tồn thể các lực lượng tham gia quá trình giáo dục, đào tạo của các ngành
trong và ngoài nhà trường về việc nâng cao nhận thức xây dựng và bảo vệ vững
chắc chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia hiện nay.
Học sinh trường Trung học phổ thông Lê Quý Đôn tham gia xây dựng và
bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia hiện nay, qua các hình
thức, các hoạt động.

-9-

Sử dụng tổng thể các hình thức, biện pháp giáo dục, tuyên truyền, tổ chức
hoạt động thực tiễn trong quá trình ấy, vừa có tính chất chung vừa có tính
chun biệt, trong đó lấy thuyết phục nêu gương là chính.
1.1.2. Quan điểm của Đảng và Nhà nước về xây dựng và bảo vệ chủ quyền
lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam hiện nay
Xây dựng, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia quốc gia là một
nội dung quan trọng của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội
chủ nghĩa:
Từ thời Hùng Vương dựng nước đến cuối thế kỷ XIX, dân tộc Việt Nam
đã luôn phải đương đầu với nhiều âm mưu hành động xâm lược của ngoại bang
từ nhiều phía. Song dân tộc Việt Nam vẫn tồn tại, phát triển với sức sống mãnh
liệt trên một lãnh thổ thống nhất ngày càng được củng cố vững chắc. Đặc biệt từ
khi có Đảng cộng sản Việt Nam ra đời, Đảng ta đã lãnh đạo nhân dân ta ln giữ
gìn, phát huy truyền thống của dân tộc, của ông cha ta để non sông Việt Nam
luôn thống nhất.
Lãnh thổ và biên giới quốc gia là một bộ phận hợp thành quan trọng,
không thể tách rời của Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Lãnh thổ và biên
giới quốc gia là yếu tố cơ bản đảm bảo cho sự ổn định của đất nước Việt Nam.
Lãnh thổ, biên giới quốc gia là sự khẳng định chủ quyền của Nhà nước Việt
Nam, bao gồm cả quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp trong phạm vi lãnh thổ,
gồm cả vùng đất, vùng trời, nội thủy, lãnh hải và vùng lãnh thổ đặc biệt của
nước Cộng hịa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Vì Vậy, xây dựng và bảo vệ lãnh
thổ, biên giới quốc gia là một nội dung đặc biệt quan trọng của xây dựng và bảo
vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa không thể thành công nếu lãnh thổ, biên
giới quốc gia không được xây dựng và bảo vệ tốt.
Lãnh thổ, biên giới quốc gia là thiêng liêng bất khả xâm phạm của dân tộc
Việt Nam:
Lãnh thổ quốc gia Việt Nam là nơi sinh ra và lưu giữ, phát triển con người

và những giá trị của dân tộc Việt Nam. Trải qua hàng nghìn năm lịch sử dựng
nước và giữ nước, biết bao thế hệ người Việt Nam đã đem công sức mồ hôi,
-10-


xương máu để gìn giữ độc lập và xây dựng giang sơn đất nước thống nhất toàn
vẹn, tươi đẹp như ngày nay.
Lãnh thổ, biên giới quốc gia là kết quả đấu tranh dựng nước và giữ nước
của dân tộc Việt Nam suốt hàng ngàn năm lịch sử. Từ thuở Hùng Vương dựng
nước đến thời đại Hồ Chí Minh, đứng trước kẻ thù to lớn và hung bạo, dân tộc
Việt Nam ln có nhận thức và quyết tâm bảo vệ.
Lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt nam là thiêng liêng bất khả xâm phạm
của dân tộc Việt Nam. Nhà nước, nhân dân Việt Nam quyết tâm giữ gìn và bảo
vệ chủ quyền thiêng liêng bất khả xâm phạm đó. Quan điểm tư tưởng đó của
Đảng và Bác Hồ đã thể hiện trong Hiến pháp 1946 của nước Việt Nam dân chủ
cộng hòa khẳng định nhiệm vụ của dân tộc ta trong giai đoạn này là bảo toàn
lãnh thổ, giành độc lập hoàn toàn và kiến thiết quốc gia trên nền tảng dân chủ.
Điều 13 Hiến pháp 1992 xác định rõ “Tổ quốc Việt Nam là thiêng liêng, bất khả
xâm phạm, mọi âm mưu và hành động chống lại độc lập, chủ quyền toàn vẹn
lãnh thổ của Tổ quốc đều bị nghiêm trị theo pháp luật”.
Luật biên giới quốc gia Việt nam quy định: “Biên giới quốc gia nước Cộng
hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam là thiêng liêng, bất khả xâm phạm. Xây dựng
quản lý, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia quốc gia có ý nghĩa đặc
biệt quan trọng đối với toàn vẹn lãnh thổ, chủ quyền quốc gia, góp phần giữ
vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, tăng cường quốc phòng và an
ninh của đất nước.
Điều 2 Hiến pháp năm 1946 của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, khẳng
định đất nước Việt Nam là một khối thống nhất Bắc – Trung – Nam không phân
chia. Các bản Hiến pháp năm 1959, 1980, 1992 cũng đều khẳng định nước Cộng
hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nước độc lập có chủ quyền, thống nhất toàn

vẹn lãnh thổ, bao gồm đất liền, các hải đảo, vùng biển và vùng trời.
Nghị quyết Đại hội XII của Đảng xác định sáu nhiệm vụ trọng tâm của
nhiệm kỳ 2016- 2022, trong đó nhiệm vụ thứ tư chỉ rõ: “Kiên quyết, kiên trì đấu
tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và tồn vẹn lãnh thổ của
Tổ quốc; giữ vững mơi trường hịa bình, ổn định để phát triển bền vững đất
-11-


nước”. Đây là quan điểm cơ bản của Đảng về bảo vệ Tổ quốc, thể hiện mối quan
hệ biện chứng trong thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược. Trong đó, giữ vững mơi
trường hịa bình, ổn định là điều kiện tiên quyết bảo đảm huy động cao nhất mọi
nguồn lực để xây dựng, phát triển đất nước nhanh và bền vững.
Xây dựng biên giới hồ bình, hữu nghị, ổn định ; giải quyết các vấn đề
tranh chấp thông qua đàm phán hồ bình, tơn trọng độc lập, chủ quyền, tồn
vẹn lãnh thổ và lợi ích chính đáng của nhau:
Xây dựng biên giới hồ bình, hữu nghị, ổn định là vấn đề đặc biệt quan
trọng của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đó là quan điểm nhất quán
của Đảng và Nhà nước ta. Quan điểm này phù hợp với lợi ích và luật pháp của
Việt Nam, phù hợp với công ước và luật pháp quốc tế, cũng như lợi ích của các
quốc gia có liên quan. Đảng và Nhà nước ta coi việc giữ vững mơi trường hồ
bình, ổn định để phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện cơng nghiệp hố, hiện đại
hố theo định hướng xã hội chủ nghĩa là lợi ích cao nhất của đất nước.
Trong giải quyết các vấn đề tranh chấp lãnh thổ, biên giới, Đảng và Nhà
nước ta luôn nhất quán thực hiện quan điểm giải quyết các tranh chấp bằng
thương lượng hồ bình, tơn trọng độc lập, chủ quyền, tồn vẹn lãnh thổ và lợi
ích chính đáng của nhau.
Về những vấn đề tranh chấp chủ quyền lãnh thổ trên bộ, trên biển do lịch
sử để lại hoặc mới nảy sinh, Đảng và Nhà nước ta khẳng định: “Việt Nam luôn
sẵn sàng thương lượng hịa bình để giải quyết một cách có lí, có tình”. Việt Nam
ủng hộ việc giải quyết các mâu thuẫn, bất đồng trong khu vực thông qua đối

thoại, thương lượng hồ bình, khơng sử dụng vũ lực hay đe dọa sử dụng vũ lực.
Nhưng Việt Nam cũng sẵn sàng tự vệ chống lại mọi hành động xâm phạm lãnh
thổ đất liền, vùng trời, vùng biển và lợi ích quốc gia của Việt Nam.
Về vấn đề tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông, quan điểm nhất quán của
Việt Nam là: Việt Nam khẳng định chủ quyền không thể tranh cãi đối với vùng
biển, đảo của Việt Nam trên Biển Đơng, trong đó có hai quần đảo Hồng Sa và
Trường Sa. Việt Nam có đầy đủ chứng cứ lịch sử và cơ sở pháp lí về vấn đề này.
-12-


Tuy nhiên, vì lợi ích an ninh chung của các bên hữu quan, Việt Nam sẵn sàng
đàm phán hồ bình để giải quyết, trước mắt là đạt tới sự thoả thuận về “Bộ quy
tắc ứng xử” trong khi tiếp tục tìm kiếm giải pháp lâu dài cho vấn đề Biển Đông.
Xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia là sự nghiệp
của toàn dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý thống nhất của Nhà nước,
lực lượng vũ trang là nòng cốt:
Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
xã hội chủ nghĩa. Nhà nước thống nhất quản lý việc xây dựng, bảo vệ chủ quyền
lãnh thổ và biên giới quốc gia; có chính sách ưu tiên đặc biệt xây dựng khu vực
biên giới vững mạnh về mọi mặt. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức
thành viên trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách
nhiệm tun truyền, vận động các tầng lớp nhân dân nghiêm chỉnh chấp hành
đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là Nghị quyết về Chiến
lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Quân đội nhân dân Việt Nam là lực lượng nịng cốt trong nhiệm vụ bảo vệ
tồn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia,
phối hợp với lực lượng Công an nhân dân, các ngành hữu quan và chính quyền
địa phương trong hoạt động quản lý, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc
gia quốc gia, giữ gìn an ninh, trật tự, an toàn xã hội ở khu vực biên giới theo quy
định của pháp luật.

Hai là, nắm chắc đặc điểm, tình hình của học sinh; xác định nội dung,
chương trình nâng cao chất lượng giáo dục nhận thức xây dựng và bảo vệ chủ
quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia quốc gia cho học sinh phù hợp.
Đây là yêu cầu quan trọng chi phối mọi hoạt động giáo dục nhận thức xây
dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia quốc gia cho học sinh.
Đặc điểm, tình hình của học sinh là yếu tố cơ bản, quy tụ mọi tổ chức, mọi lực
lượng của Nhà trường tập trung thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục và đào tạo đã
xác định. Vì vậy, việc xây dựng nội dung, chương trình, lựa chọn hình thức, biện
pháp giáo dục nhận thức xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc
-13-


gia quốc gia cho học sinh phải hướng vào thực hiện nhiệm vụ giáo dục – đào tạo
của Nhà trường. Mặt khác nội dung và chương trình bồi dưỡng phải bám sát sự
vận động phát triển của thực tiễn đất nước, địa phương để cung cấp cho học sinh
những kiến thức, kinh nghiệm xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới
quốc gia. Nội dung giáo dục phải phù hợp với đối tượng học sinh và yêu cầu
thực tiễn xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay. Trên cơ sở yêu cầu nhiệm vụ
giáo dục - đào tạo để xác định nội dung, chương trình giáo dục phù hợp.
Ba là, giáo dục nhận thức xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới
quốc gia quốc gia cho học sinh phải tiến hành thường xuyên, liên tục, gắn với hoạt
động học tập của học sinh.
Giáo dục nhận thức xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc
gia quốc gia cho học sinh phải được tiến hành thường xun, liên tục, cả trong
chính khố và ngoại khoá gắn liền với hoạt động học tập hàng ngày của học
sinh. Quá trình giáo dục phải bảo đảm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của học
sinh với nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia
gắn với nâng cao phẩm chất, năng lực của học sinh một cách toàn diện. Thường
xuyên tổ chức tốt các hoạt động ngoại khóa để tạo mơi trường thuận lợi cho học
sinh có điều kiện tham gia tìm hiểu về biên giới.

Bốn là, giáo dục nhận thức xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên
giới quốc gia quốc gia cho học sinh phải đề cao tính tích cực, chủ động, sáng tạo
của người học.
Giáo dục nhận thức xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc
gia quốc gia cho học sinh phụ thuộc rất nhiều vào tính tích cực, chủ động và
sáng tạo của người học. Bởi vì, học sinh là chủ thể trực tiếp của quá trình nhận
thức, rèn luyện để từng bước hồn thiện nhân cách. Vì vậy, người học phải ln
nêu cao tính tích cực và sáng tạo trong chuẩn bị tiếp thu kiến thức; tích cực chủ
động trong tự học tập và tìm hiểu nghiên cứu. Mặt khác, đội ngũ giáo viên phải
chủ động trong xây dựng, cung cấp các thông tin, dữ liệu, bài tập, phát huy tính
linh hoạt và sáng tạo của người học.
-14-


1.1.3. Trách nhiệm của học sinh về xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ
biên giới quốc gia hiện nay
Để thực hiện trách nhiệm của mình, trước hết cơng dân phải nhận thức rõ
nghĩa vụ, trách nhiệm bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia, chấp hành
nghiêm Hiến pháp, Pháp luật của nhà nước.
Trách nhiệm của công dân:
Mọi cơng dân Việt Nam có trách nhiệm và nghĩa vụ bảo vệ chủ quyền lãnh
thổ, biên giới quốc gia quốc gia của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam,
xây dựng khu vực biên giới, giữ gìn an ninh, trật tự an toàn xã hội ở khu vực
biên giới.
Trước hết công dân phải nhận thức rõ nghĩa vụ, trách nhiệm bảo vệ chủ
quyền lãnh thổ và biên giới quốc gia; Chấp hành nghiêm Hiến pháp, Pháp luật
của Nhà nước.
Thực hiện nghiêm luật quốc phòng, luật nghĩa vụ quân sự, luật biên giới;
tuyệt đối trung thành với Tổ quốc.
Làm tròn nghĩa vụ quân sự, thực hiện nghiêm các nhiệm vụ qn sự, quốc

phịng, sẵn sàng nhận và hồn thành các nhiệm vụ được giao; cảnh giác với mọi
âm mưu phá hoại của các thế lực thù địch.
Trách nhiệm của học sinh:
Học tập nâng cao trình độ nhận thức về mọi mặt, hiểu biết sâu sắc về
truyền thống dựng nước, giữ nước của dân tộc.
Xây dựng, củng cố lòng yêu nước, lịng tự hào dân tộc, ý chí tự lập tự
cường, nâng cao nhận thức bảo vệ Tổ quốc.
Tích cực học tập kiến thức quốc phòng - an ninh, sẵn sàng nhận và hồn
thành các nhiệm vụ quốc phịng.
Tích cực tham gia các phong trào của Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí
Minh, phong trào mùa hè xanh, phong trào thanh niên tình nguyện hướng về
vùng sâu, vùng xa, biên giới hải đảo.

-15-


Khơng ngừng học tập, nâng cao trình độ nhận thức về mọi mặt, hiểu biết
sâu sắc về truyền thống dựng nước và giữ nước của dân tộc, truyền thống đấu
tranh cách mạng của nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam;
từ đó củng cố lịng u nước, lịng tự hào, tự tơn dân tộc, ý chí tự chủ, tự lập, tự
cường, nâng cao nhận thức bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Thấy rõ ý nghĩa thiêng liêng cao quý và bất khả xâm phạm về chủ quyền
lãnh thổ, biên giới quốc gia của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam; xác
định rõ vinh dự và trách nhiệm của công dân trong nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc,
xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia.
Thực hiện tốt về chương trình mơn học Giáo dục Quốc phịng – An ninh;
hồn thành tốt các nhiệm vụ quốc phịng, quân sự tại trường.
Sẵn sàng tự nguyện tham gia quân đội nhân dân, công an nhân dân khi
Nhà nước yêu cầu. Tình nguyện tham gia xây dựng và phục vụ lâu dài tại các
khu kinh tế - quốc phịng, góp phần xây dựng khu vực biên giới hải đảo vững

mạnh, phát triển kinh tế, xã hội, bảo vệ vững chắc độc lập chủ quyền, toàn vẹn
lãnh thổ.
1.2. Thực trạng nhận thức của học sinh về xây dựng và bảo vệ chủ
quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam tại trường trung học phổ thông
Lê Quý Đôn - Hậu Giang hiện nay.
1.2.1. Khái quát Trường trung học phổ thông Lê Quý Đôn
Về thành lập và phát triển của trường:
Thành lập từ năm 1964 lấy là Trường trung học Phụng Hiệp, trải qua hơn
50 phát triển hiện nay trường mang tên trường trung học phổ thông Lê Quý Đôn.
Về tổ chức biên chế của nhà trường hiện nay:
Tổng số cán bộ, cơng nhân, viên chức là: 56 người, trong đó:
Cán bộ quản lý: 3 người; nữ: 1 người.
Giáo viên: 48 người, chia làm: 08 tổ bộ môn.
Công nhân viên: 5 người. Trong đó: 01 nhân viên kế tốn, 01 nhân viên y
tế, 01 nhân viên bảo vệ, 01 nhân viên thư viện, 01 nhân viên văn thư.
-16-


Số liệu chung: Tổng số lớp: 24 Tổng số học sinh: 933 học sinh.
Khối 10: 8 lớp/323 học sinh.
Khối 11: 8 lớp/320 học sinh.
Khối 12: 8 lớp/290 học sinh.
Về nhiệm vụ của nhà trường: tổ chức giảng dạy, thực hiện các hoạt động
giáo dục theo mục tiêu, chương trình giáo dục bậc trung học phổ thông cho học
sinh, trang bị các kiến thức, kỹ năng cơ bản, định hướng nghề nghiệp cho các
em. Các kỹ năng vận dụng vào cuộc sống sau này, đặc biệt là nhiệm vụ Giáo dục
Quốc phòng – An ninh cho sinh học ở nhà trường cũng rất được coi trọng.
1.2.2. Thực trạng nhận thức của học sinh về xây dựng
và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia tại
trường trung học phổ thông Lê Quý Đôn - Hậu Giang

1.2.2.a. Nhận thức của học sinh về xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ,
biên giới quốc gia tại trường trung học phổ thông Lê Quý Đôn – Hậu Giang
Về nhận thức
Nhận thức của học sinh về xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên
giới quốc gia tại trường trung học phổ thông Lê Quý Đôn - Hậu Giang thông
qua kết quả kiểm tra đánh giá trong chương trình mơn giáo dục quốc phòng an
ninh. Đánh giá chung, đa số học sinh nhận thức được tầm quan trọng của vấn
đề xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia.
Nhận thức của học sinh về vị trí, vai trị, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên
giới quốc gia đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.(phụ lục1)
Lãnh thổ Việt Nam là một chỉnh thể thống nhất, bất khả xâm phạm, thiêng
liêng của Tổ quốc, có vị trí đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp xây dựng, phát
triển đất nước.
Đa số học sinh nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề xây dựng và bảo
vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia quốc gia. Vấn đề cần nghiên cứu rõ lý
do nhiều học sinh cho rằng giáo dục nhận thức xây dựng và bảo vệ chủ quyền
lãnh thổ, biên giới quốc gia quốc gia rất cần thiết? Theo kết quả điều tra, 19,6%
học sinh cho rằng giáo dục nhận thức xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ,
-17-


biên giới quốc gia quốc gia để nâng cao nhận thức bảo vệ chủ quyền lãnh thổ,
biên giới quốc gia quốc gia; 27,5% cho rằng để hiểu rõ hơn về chủ quyền biên
giới; 46% cho rằng để góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới; 6,9%
cho rằng vì đất nước ta luôn bị kẻ thù rắp tâm xâm lược, phá hoại về nhiều mặt
[Phụ lục 1]. Trao đổi với học sinh cho thấy, nhiều học sinh cho rằng việc giáo
dục nhận thức bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia giúp họ hiểu thêm về vị trí
tầm quan trọng của quê hương, đặc biệt là ở các vùng biên giới thì thanh niên là
lực lượng rất quan trọng góp phần xây dựng bảo vệ vững chắc chủ quyền biên
giới quốc gia, làm tăng thêm lòng tự hào về quê hương đất nước và ý chí bảo vệ

Tổ quốc trong mỗi người. Bên cạnh đó, cũng cịn một số học sinh cho rằng, giáo
dục nhận thức xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia quốc
gia là chưa cần thiết với học sinh phổ thông, nên dành thời gian đó cho học văn
hóa, thi tốt nghiệp và thi đỗ đại học quan trọng hơn.
Tóm lại, cịn có thể có những lệch lạc trong nhận thức của học sinh về giáo
dục về xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia quốc gia cho
học sinh, nhưng nhìn chung đại đa số học sinh trường trung học phổ thơng Lê
Q Đơn có nhận thức đúng, tích cực về vấn đề này.
Nhận thức của học sinh về lịch sử hình thành và cơ sở khẳng định chủ
quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia của Việt Nam. (phụ lục1)
Vai trò quan trọng của lãnh thổ, biên giới quốc gia mà từ xưa, ông cha ta đã

có nhận thức xác lập chủ quyền, đã tổ chức nhiều hoạt động khai thác tài
nguyên, thực thi chủ quyền một cách hiệu quả lâu dài và có tìm hiểu chế độ
pháp lí quốc tế. Hành động thiết thực của học sinh như tìm hiểu sách báo, các
phương tiện thơng tin đại chúng có nội dung liên quan, những bằng chứng lịch
sử khẳng định chủ quyền của Việt Nam trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường
Sa, học sinh đã nắm và hiểu về vấn đề này.
Những chứng cứ lịch sử và những cơ sở pháp lý chính là lời tuyên bố rõ
ràng nhất, cho thấy Việt Nam đã xác lập, thực thi chủ quyền một cách hịa bình
và liên tục trong suốt nhiều thế kỷ.

-18-


Nhận thức của học sinh về nhận thức xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh
thổ, biên giới quốc gia Việt Nam hiện nay thông qua các hoạt động xã hội.
Nhận thức của học sinh trước những hành động vi phạm chủ quyền về lãnh
thổ, biên giới quốc gia Việt Nam
Những hành động vi phạm ngang ngược, ảnh hưởng lợi ích quốc gia, an

ninh quốc gia, đến độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, tác
động đến quốc phòng và an ninh nước ta, gây ra những nhân tố khó lường về
chủ quyền tồn vẹn lãnh thổ và an ninh đất nước. Vấn đề này cho thấy, mặc dù
Trung Quốc sử dụng các thủ đoạn hết sức tinh vi, nham hiểm nhưng các học
sinh đã có nhận thức đúng âm mưu thủ đoạn của chúng, bên cạnh đó vẫn cịn
một số ít học sinh thờ ơ.
Nhận thức của học sinh về các quan điểm, chủ trương của Đảng trong việc
giải quyết tranh chấp chủ quyền và trách nhiệm của học sinh trong việc bảo vệ
chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia. (phụ lục 1)
Chủ trương của Đảng và Nhà nước ta là giải quyết các tranh chấp bằng
biện pháp hịa bình trên cơ sở ngun tắc cơ bản của Hiến chương Liên Hợp
Quốc, Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển 1982 (UNCLOS), tuyên bố về
cách ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC), Luật biển Việt Nam.Yêu cầu
chiến lược của ta là bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và lợi ích quốc gia;
đồng thời giữ vững mơi trường hịa bình, ổn định.
Khi học sinh được học tập, rèn luyện tốt về kỉ luật sẽ nhận thức rõ vai trò
trách nhiệm của mình, được trang bị đầy đủ kiến thức. Từ đó, các em có nhận
thức, thái độ về nhận thức học tập đúng đắn, nghiên cứu đặc biệt trước những
vấn đề hệ trọng của đất nước, đã có nhận thức đúng, hiểu sâu sắc về các quan
điểm chủ trương của Đảng trong việc giải quyết tranh chấp và trách nhiệm trong
việc bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia. Nhờ vào công tác tuyên
truyền, phổ biến đến học sinh về các quan điểm, chủ trương của Đảng trong việc
giải quyết tranh chấp biển đảo có kết quả tương đối tốt. Những nội dung trong
chương trình giáo dục trung học phổ thông đã củng cố, cung cấp thêm tri thức

-19-


giúp các em có những nhận thức đúng, nhận thức rõ trách nhiệm của mình trong
việc bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia.

Một số em học sinh cịn thờ ơ, chưa chú tâm vào cơng tác học tập, nghiên
cứu, theo dõi tình hình thời sự, cập nhật tin tức…, trước những vấn đề phức tạp
đã bộc lộ thiếu sót, nhận thức chỉ dừng lại ở mức độ cảm tính.
Về trách nhiệm
Trách nhiệm về xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia
trong tình hình hiện nay có vai trị và tầm quan trọng. (Phụ lục 1)
Các em đa số là sinh sống tại địa bàn khơng có khu vực biên giới, khu vực
biên giới trên biển thì mơn học Giáo dục Quốc phịng – An ninh lại càng có ý
nghĩa quan trọng đặc biệt và cũng thấy được mức độ quan tâm của các em đối
với môn học cũng như vấn đề chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia, tầm quan
trọng, ý nghĩa chiến lược.
Qua khảo sát cho thấy các em quan tâm nhiều đến chủ quyền và biên giới
quốc gia, các bài học ở nhà trường, các hoạt động ở địa phương cũng thu hút các
em quan tâm, tham gia nhiều.
Nội dung tuyên truyền nâng cao nhận thức về xây dựng và bảo vệ chủ
quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia cho học sinh trường trung học phổ thông Lê
Quý Đôn thể hiện đúng quan điểm, chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật
của Nhà nước về xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia
hiện nay (Phụ lục 1).
Công tác tuyên truyền của nhà trường luôn đổi mới về hình thức, phương
pháp thực hiện nên có sức lơi cuốn các em tham gia, tìm hiểu. Các em cho rằng
nội dung tuyên truyền nâng cao nhận thức về xây dựng và bảo vệ chủ quyền
lãnh thổ, biên giới quốc gia hiện nay là rất cần thiết, cần đưa nhiều vào các hoạt
động ngoại khóa hay tổ chức đi thực tế.
Giảng dạy mơn học Giáo dục Quốc phịng – An ninh và một số nội dung
liên quan về xây dựng, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia cho các
em hiện nay.

-20-

Về học tập vẫn cịn một số học sinh có thể nói là thờ ơ với mơn học, với
các hoạt động của nhà trường đối với chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia,
phải chăng giáo viên chưa giới thiệu, cơng tác tổ chức, quản lý của các đồn thể
trong nhà trường chưa tốt để dẫn đến các em chưa quan tâm, không tham gia.
Chưa đủ thời lượng để các em tiếp thu, trách nhiệm cao hơn, quan tâm đến
vấn đề tìm hiểu sâu hơn. Từ nội dung ít thì có thể nói các phương pháp, hình
thức cịn nhiều hạn chế, chưa lôi cuốn học sinh.
Cơ sở vật chất phục vụ mơn Giáo dục Quốc phịng – An ninh cũng như các
hoạt động tuyên truyền chủ quyền lãnh thổ biên giới quốc gia hiện nay.
Khi thu được kết quả này, các trang thiết bị, tranh ảnh vừa được cấp trong
thời gian vừa qua. Số lượng khơng nhiều, có một số tài liệu, tranh ảnh khơng
cịn phù hợp, thiếu các tài liệu nội dung liên quan, có một số trang thiết bị xuống
cấp rất nhanh. Tài liệu tham khảo ở thư viện cịn ít, vẫn cịn một số ít các em
khơng có sách giáo khoa khi đi học.
Mức độ quan tâm của mình về vấn đề xây dựng, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ,
biên giới quốc gia hiện nay của học sinh trường trung học phổ thông Lê Quý Đôn
Qua trao đổi với học sinh và so sánh kết quả học tập trong những năm qua,
thấy rằng hầu hết học sinh về cơ bản đều quan tâm đến vấn đề xây dựng và bảo
vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia nhưng ở mức độ khác nhau các em có
sự quan tâm đến vấn đề xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc
gia, tuy nhiên vẫn cịn những học sinh khơng quan tâm hoặc thờ ơ với vấn đề
này. Đa số học sinh cho rằng cần phải đưa nội dung giáo dục nâng cao nhận
thức, phương pháp, nhận thức về xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên
giới quốc gia vào trong nhà trường phổ thông sâu hơn nữa trong thời gian tới.
Tuy vậy, trách nhiệm của học sinh về vấn đề xây dựng và bảo vệ chủ quyền
lãnh thổ, biên giới quốc gia còn hạn chế, nhiều vấn đề các em thể hiện trách
nhiệm cịn theo cảm tính. Đối với học sinh trường trung học phổ thơng Lê Q
Đơn thì việc nâng cao nhận thức về xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên
giới quốc gia hết sức cần thiết.

Về thái độ
-21-


Những vấn đề tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia và khi các
thế lực thù địch lợi dụng tình hình căng thẳng, để chống phá, biểu hiện học sinh
khi chủ quyền bị xâm phạm.(Phụ lục 1).
Lợi dụng những vấn đề căng thẳng các thế lực thù địch xuyên tạc đường
lối, chính sách của Đảng và Nhà nước ta, kích động quần chúng biểu tình, bạo
loạn gây mất an ninh, trật tự. Có một số học sinh khơng lường hết được đã tham
gia các hoạt động vi phạm pháp luật đã để lại trong dư luận cái nhìn khơng chính
xác về hình ảnh, đất nước, con người Việt Nam cũng như đối với học sinh
trường trung học phổ thơng Lê Q Đơn.
Trước những vấn đề đó, thời gian qua, tuổi trẻ ở khắp nơi trong và ngoài
nước đã thể hiện tinh thần dân tộc, tình yêu đất nước, bày tỏ quyết tâm bảo vệ
chủ quyền quê hương với nhiều cách thức khác nhau, học sinh trường trung học
phổ thông Lê Quý Đôn cũng tham gia hưởng ứng
Thái độ của học sinh với vấn đề liên quan đến việc xây dựng và bảo vệ chủ
quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia trong tình hình hiện nay.(Phụ lục 1)
Kiên quyết phản đối những hành động vi phạm, sẵn sàng đấu tranh theo
chủ trương đường lối của Đảng và Nhà nước. Tuy nhiên, vẫn cịn một số ít bạn
trẻ có thái độ đơn thuần, thiếu suy nghĩ, chưa lường hết được những âm mưu,
thủ đoạn của các thế lực thù địch được hình thành từ mục đích cá nhân, tư tưởng
chủ quan, thích thể hiện, suy nghĩ theo cảm tính chứ không phải được bắt nguồn
từ sự nhận thức đúng đắn của lòng yêu nước, vai trò trách nhiệm của bản thân
trong việc bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia.
Thái độ, tư tưởng của học sinh trong vấn đề bảo vệ chủ quyền lãnh thổ,
biên giới quốc gia.
Học sinh cũng cho thấy nhận thức đúng đắn của mình, có thái độ, tư tưởng
rõ ràng, ln đề cao cảnh giác chống lại âm mưu của các thế lực thù địch lợi

dụng tình hình căng thẳng trên biển Đơng để chống phá và phản đối những hành
động quá khích của người dân.
1.1.1.b. Thực trạng chất lượng giáo dục nhận thức về xây dựng và bảo vệ
chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia quốc gia cho học sinh Trường trung học
-22-


phổ thông Lê Quý Đôn
Thời gian qua, Nhà trường đã quán triệt, triển khai tổ chức thực hiện
nghiêm túc các quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của
Nhà nước về xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia phù
hợp với đặc điểm nhiệm vụ của Nhà trường gắn liền với giáo dục nhận thức,
trách nhiệm của công dân cho học sinh trong Nhà trường với vấn đề xây dựng
và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia quốc gia, như là giáo dục
trách nhiệm của công dân Việt Nam đối với nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ chủ
quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia thông qua tuyên truyền, giáo dục pháp luật
trong đó thường xuyên tập trung vào các nội dung quan trọng, như là: Điều 45,
Hiến pháp nước Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 (sửa đổi): “1.
Bảo vệ Tổ quốc là nghĩa vụ thiêng liêng và quyền cao quý của công dân; 2.
Công dân phải thực hiện nghĩa vụ quân sự và tham gia xây dựng nền Quốc
phịng tồn dân”; Điều 1, Luật nghĩa vụ quân sự: “Bảo vệ Tổ quốc là nghĩa vụ
thiêng liêng và cao quý của công dân. Công dân phải làm nghĩa vụ quân sự và
tham gia xây dựng Quốc phịng tồn dân”; Điều 10, Luật biên giới quốc gia:
“Xây dựng, quản lí, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia quốc gia,
khu vực biên giới là sự nghiệp của toàn dân do Nhà nước thống nhất quản lí”.
Việc xây dựng nội dung, chương trình, xác định hình thức, phương pháp giáo
dục nhận thức xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia quốc
gia cho học sinh.
Trong thời gian qua Nhà trường đã căn cứ vào mục tiêu, thời gian, tình
hình thực tiễn để xây dựng chương trình giáo dục nhận thức xây dựng và bảo vệ

chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia quốc gia cho học sinh cụ thể cho phù hợp
với đặc điểm nhiệm vụ.
Các nội dung cơ bản về xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới
quốc gia, như là:
Ưu tiên đầu tư xây dựng khu vực biên giới vững mạnh tồn diện về chính
trị, kinh tế, xã hội, Quốc phịng – An ninh; có chính sách ưu tiên tạo điều kiện
-23-


thuận lợi cho nhân dân khu vực biên giới định cư ổn định, phát triển và sinh
sống lâu dài ở khu vực biên giới; điều chỉnh dân cư theo yêu cầu phát triển kinh
tế - xã hội và củng cố Quốc phòng – An ninh khu vực biên giới;
Tăng cường, mở rộng quan hệ đối ngoại các cấp trên khu vực biên giới;
phát triển kinh tế đối ngoại, tăng cường hợp tác nhiều mặt nhằm xây dựng biên
giới hồ bình, hữu nghị, ổn định lâu dài với các nước láng giềng;
Bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc. Sử dụng tổng hợp các lực lượng và
biện pháp của nhà nước chống lại sự xâm phạm, phá hoại dưới mọi hình thức để
giữ gìn tồn vẹn chủ quyền lãnh thổ và biên giới quốc gia;
Bảo vệ tài nguyên, môi sinh, môi trường. Sử dụng tổng hợp các biện pháp
đấu tranh ngăn chặn mọi hành động xâm phạm tài nguyên, đặc biệt là xâm phạm
tài nguyên trong lòng đất, trên biển, trên không, thềm lục địa của Việt Nam.
Ngăn chặn, đấu tranh với mọi hành động phá hoại, phá huỷ, gây ô nhiễm môi
trường, môi sinh khu vực biên giới, bảo đảm cho người Việt Nam, nhân dân khu
vực biên giới có mơi trường sinh sống bền vững, ổn định và phát triển lâu dài;
Bảo vệ lợi ích quốc gia trên khu vực biên giới. Thực thi quyền lực chính trị
tối cao (quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp) của nhà nước Cộng hoà Xã hội
chủ nghĩa Việt Nam trên khu vực thế giới; chống lại mọi hành động xâm phạm
về lợi ích kinh tế, văn hố, xã hội của đất nước trên khu vực biên giới. Đảm bảo
mọi lợi ích của người Việt Nam phải được thực hiện ở khu vực biên giới theo
luật pháp Việt Nam, phù hợp với luật pháp quốc tế và các hiệp định mà Việt

Nam kí kết với các nước hữu quan;
Giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an tồn xã hội ở khu vực biên giới. Đập
tan mọi âm mưu và hành động gây mất ổn định chính trị và trật tự an toàn xã hội
khu vực biên giới quốc gia. Đấu tranh chống mọi tư tưởng và hành động chia rẽ
đoàn kết dân tộc, phá hoại sự ổn định, phát triển khu vực biên giới;
Phối hợp với các nước, đấu tranh ngăn chặn mọi hành động phá hoại tình
đồn kết, hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam với nhân dân các nước láng giềng.
Trấn áp mọi hành động khủng bố, tội phạm xuyên biên giới quốc gia;
-24-


Đã được Nhà trường thường xuyên giáo dục đầy đủ đến học sinh thơng
qua đổi mới hình thức, phương pháp giáo dục cho học sinh. Nhà trường xác định
đây là khâu đột phá quan trọng hiện nay là một trong những biện pháp quan
trọng mang tính cấp thiết nhằm nâng cao chất lượng giáo dục nhận thức xây
dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia cho học sinh, nhằm đáp
ứng kịp thời với sự vận động, phát triển của tình hình thực tiễn bảo vệ chủ quyền
lãnh thổ, biên giới quốc gia của địa phương.
Tuy nhiên, một số nội dung giáo dục nhận thức xây dựng và bảo vệ chủ
quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia quốc gia cho học sinh còn dàn trải chưa đi
vào trọng tâm, trọng điểm; hình thức, phương pháp có lúc cịn khơ cứng, chưa
mạnh dạn đổi mới cho phù hợp với trình độ nhận thức của học sinh.
Qua thực hiện giáo dục nhận thức xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ,
biên giới quốc gia quốc gia cho học sinh cho thấy việc nghiên cứu, áp dụng các
nội dung, chương trình ở trên vào đối tượng giáo dục là học sinh trong Nhà trường
cịn có một số nội dung chưa thực sự phù hợp, chưa sát, chưa thấy hết mối quan hệ
chặt chẽ giữa các nội dung trong chương trình với đối tượng được bồi dưỡng. Việc
vận dụng, liên hệ nội dung, chương trình với tình hình thực tế của địa phương và
đặc điểm của đối tượng có nội dung chưa sát hợp, có nội dung chưa gắn với đặc
điểm riêng biệt của huyện. Thời gian thảo luận còn ít, chưa có thời gian đi tham

quan nghiên cứu thực tế và bồi dưỡng năng lực thực hành, nên kết quả đạt được có
mặt cịn hạn chế. Một số ít giáo viên, chưa kịp thời cập nhật những thông tin, kiến
thức mới, có nội dung cịn lạc hậu so với thực tiễn, nên tác dụng giáo dục, nâng cao
nhận thức cho học sinh chưa cao.
Hình thức, phương pháp nâng cao chất lượng giáo dục nhận thức xây dựng
và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia quốc gia cho học sinh tuy đã có
đổi mới, song có thời điểm chưa tích cực, cịn biểu hiện hình thức, nên tính thiết
thực, hiệu quả chưa cao. Một số giáo viên, chỉ sử dụng phương pháp dạy học
truyền thống, chưa có mơ hình, băng hình để minh họa cho sinh động. Hiện
-25-