Giáo án sinh học lớp 8" Cấu tạo và chức năng của xương"

TIẾT 8
BÀI 8: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG
I ) MỤC TIÊU :
- Học sinh nắm được cấu tạo chung của một xương dài  giải thích sự lớn lên của xương và khả năng
chịu lực của xương
- Thành phần hố học của xương  giúp xương đàn hồi và vững chắc
• KỸ NĂNG : Nhận biết , liên hệ thực tế
• THÁI ĐỘ : Giáo dục học sinh ý thức bảo vệ và giữ gìn xương theo hướng phát triển tốt nhất
II) PHƯƠNG PHÁP VÀ PHƯƠNG TIỆN :
-PHƯƠNG PHÁP : Trực quan , vấn đáp , thảo luận nhóm , giảng giải
_PHƯƠNH TIỆN : Tranh 8.1 ,8.2 ,8.3 ,8.4 / 29 – 30 / sgk
Bảng phụ cấu tạo và chức năng xương dài / 31 /sgk
III) HOẠT ĐỘNGDẠY VÀ HỌC :
KTBC : 1) Điểm khác nhau giữa xương tay và xương chân . Điều này có ý nghĩa gì đối với hoạt động
của con người
2) Nêu vai trò của từng loại khớp .
_ MỞ BÀI : Các em đã nắm được cấu tạo và chức năng của bộ xương người . Hôm nay chúng ta sẽ tìm
hiểu tiếp , xem thành phần hố học của xương như thế nào để thích nghi những chức năng chịu lực , chấn
động tác động từ môi trường bên ngồi .
HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG HỌC SINH NỘI DUNG GHI
HĐ 1 : Tìm hiểu cấu tạo và chức
năng của xương
- Tranh 8.1 ,8.2 / 29 /sgk
- Dựa tranh giáo viên giảng giải cấu tạo
một xương dài
? Theo em xương dài cấu tạo hình ống ,
nan xương ở đầu xương xếp vòng cung
có ý nhgiã gì đối với chức năng nâng
đỡ của xương.
Dựa vào cấu tạo hình ống của xương
và cấu trúc hình vòm . Con người đã

đưa vào kỹ thuật xây dựng đảm bảo độ
bền vững mà tiết kiệm được nhiều
nguyên liệu làm cột trụ , vòm cửa ……
- Học sinh đọc thông tin  /
28 /sgk
- Học sinh thảo luận theo
nhóm : xương hình ống có tác
dụng làm cho xương nhẹ và
vững chắc , còn nan xương xếp
vòng cung có tác dụng phân tán
lực làm tăng khả năng chịu lực .
- Học sinh nhìn vào hình .
Nêu và chỉ lại các đặc điểm cấu
tạo của một xương dài .
I)CẤU TẠO CỦA XƯƠNG

1) C ấu tạo và chức năng
của xương dài :
- Kẻ bảng 8.1 /29 /sgk
2) Cấu tạo của xương ngắn
và xương dẹt :
* Màng xương
- * Mô xương cứng
- * Mô xương xốp
Giáo vịên giảng kỹ phần chức năng của
xương
? Cấu tạo của một xương dài
? Cấu tạo của đầu xương
? Cấu tạo và chức năng của thân
xương

_ Yêu cầu học sinh thông tin  /29
/sgk và quan sát hình
? Hãy quan sát hình và nhận xét xương
- Gồm có đầu xương và thân
xương
- Gồm có sụn đầu xương  giảm
ma sát
- Mô xương xốp có nhiều nan
xương P hân tán lực tác động ,
tạo ô chứa tuỷ đỏ .
- Màng xương  to ngang
- Mô xương cứng  chịu lực
đảm bảo vững chắc trong khoang
xương chứa tuỷ đỏ ơ ûtrẻ em ,
tuỷ vàng ở người lớn .
- Học sinh quan sát hình 8.3
/sgk . - Đọc thông tin  / 29 /sgk
- Xương ngắn và xương dẹt cấu
dẹt và xương ngắn khác với xương dài
như thế nào .
TIỂU KẾT : Xương dài có cấu tạo phù
hợp với chức năng .
HĐ 2: Tìm hiểu sự lớn lên và dài ra
của xương
? Xương to ra là nhờ đâu
? Xương dài ra là nhờ vào xương nào
_ Quan sát hình 8.5 /30 /sgk/ mô tả lại
thí nghiệm và chứng minh vai trò của
sụn tăng trưởng
TIỂU KẾT : Tuổi trưởng thành sự phân

chia sụn tăng trưởng không còn nên
không cao . Tuy nhiên màng xương vẫn
có khả năng sinh ra tế bào xương để
bồi đắp phía ngồi của thân xương nên
xương lớn lên . Trong khi đó các tế bào
huỷ xương , tiêu huỷ thành trong của
ống xương làm cho khoang xương
ngày càng rộng ra
tạo không có hình ống .
- Học sinh đọc thông  /29 /sgk
_ Các tế bào màng xöông phân
chia
- Là do sự phân hố của sụn
tăng trưởng ở hai đầu thân
xương
- Chú ý B ,C , nằm phía trong sụn
tăng trưỏng
- A,D phía ngồi sụn tăng trưởng
II) SỰ TO RA VÀ DÀI RA
CỦA XƯƠNG :

- Xương to bề ngang
nhờ sự phân chia của
các tế bào xương .
- Xương dài ra nhờ sự
phân chia các tế bào
lớp sụn tăng trưởng .
HĐ 3: Tìm hiểu thành phần hố học
và tính chất của xương
_ Giáo viên có thể biểu diễn thí nghiệm

. Thả thêm 1 xương đùi ếch vào cốc
đựng axit HCl 10 %
? Yêu cầu học sinh quan sát có hiện
tượng gì xảy ra
_ bọt khí đó chính là khí cacbonic điều
đó chứng tỏ trong thành phần của
xương có muối cacbonat , khi tác dụng
với axit sẽ giải phóng khí cacbonic
• Sau đó rửa xương trong cốc
nước lả đưa cho học sinh kiểm
tra độ mềm dẻo của xương
. Đốt xương trên ngọn lửa đèn cồn , khi
hết khói đưa cho học sinh bóp rồi thả
vào axit HCl
? Quan sát có hiện tương gì xảy ra
? Nhận xét và giải thích
? Ngâm xương trong axit để làm gì
? Đốt xương thì phần nào bị cháy
? Tại sao người già xương dễ gãy và
giòn
TIỂU KẾT : Thành phần hố học của
xương gồm có chất hữu cơ và chất vô
cơ
_học sinh quan sát và theo dõi thí
nghiệm
_ có bọt khí nổi lên
_ xương mềm và dẻo
- xương dòn và gãy vụn
_ không có bọt khí nổi lên
- làm tan lượng muối

khống có trong xương
- cốt giao cháy hết.
- Xương người già nhiều
muối khống nhưng ít cốt
giao
III) THÀNH PHẦN HỐ
HỌC VÀ TÍNH CHẤT
CỦA XƯƠNG :
_ Xương gồm 2 thành phần
chính là cốt giao ( xương
mềm , dẻo ) và muối khống
( xương cứng , rắn )
_ Thành phần hố học của
xương thay đổi theo tuổi .
CỦNG CỐ :
1) Xương dài có cấu tạo như thế nào ?
2) Hãy phân tích cấu tạo cũa xương dài phù hợp với chức năng của nó ?
3) Nhờ đâu xương dài ra và lớn lên bề ngang ?
DẶN DÒ :
• Học bài , làm bài tập trong sgk , soạn bài 9
• Trả lời câu hỏi trong sgk:
1) 1B , 2G , 3D , 4E , 5A
2) Thành phần hữu cơ là chất kết dính và đảm bảo tính đàn hồi .Thành phần vô cơ : canxi và
phôtpho làm tăng độ cứng rắn của xương . Nhờ vậy xương vững chắc là cột trụ của cơ thể
3) Khi hầm xương bò , lợn …. Chất cốt giao bị phân huỷ , vì vậy nước hầm xương sánh và ngọt,
phần xương còn lại là chất vô cơ không còn được liên kết bởi cốt giao nên xương bở.