Một số biện pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm giúp trẻ 5-6 tuổi hoạt động tích cực

1. PHẦN MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài, sáng kiến, giải pháp
 Như Bác Hồ đã căn dặn:
“Vì lợi ích mười năm phải trồng cây
 Vì lợi ích trăm năm phải trồng người”
Lời căn dặn ấy của Người ln nhắc nhở chúng ta phải ln ln chăm 
lo cho thế hệ măng non những chủ nhân tương lai của đất nước. 
Trong những năm gần đây, Bộ giáo dục và đào tạo ln chú trọng việc  
nâng cao chất lượng giáo dục tồn diện nói chung, chất lượng chăm sóc, giáo  
dục trẻ mầm non nói riêng. Đồng thời tiếp tục thực hiện  có hiệu quả các nội 
dung hoạt động của chun đề “Xây dựng trường MN lấy trẻ làm trung tâm”  
giai đoạn 2016­2020. Năm học 2018­2019, cấp học mầm non trên cả nước nói 
chung và trên  địa bàn huyện nhà nói riêng  đã và đang tiếp tục thực hiện  
chun đề  “xây dựng mơi trường giáo dục lấy trẻ  làm trung tâm”  để  khơng 
ngừng nâng cao chất lượng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm 
non trên tồn huyện.
Việc xây dựng mơi trường giáo dục trong trường mầm non là thực sự 
cần thiết và quan trọng. Việc này được ví như “người giáo viên thứ hai” trong 
cơng tác tổ chức, hướng dẫn cho trẻ nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt  
động của trẻ, thơng qua đó nhân cách của trẻ  được hình thành và phát triển  
tồn diện. Việc tạo mơi trường học tập giúp trẻ  có nhiều cơ  hội được trải  
nghiệm và hoạt động tích cực, nhằm tạo điều kiện cho trẻ hoạt động cá nhân 
nhiều hơn, được tự  do khám phá theo ý thích, theo khả  năng của mình, giúp 
trẻ phát hiện nhiều điều mới lạ, hấp dẫn trong cuộc sống, các kiến thức kỹ 
năng của trẻ được cũng cố và bổ sung. 
Để đạt được như vậy địi hỏi bản thân mỗi một giáo viên phải cố gắng 
nỗ lực hết mình, tích cực sáng tạo trong việc xây dựng và trang trí mơi trường  
trong và ngồi lớp học theo hướng “Lấy trẻ làm trung tâm”, giúp trẻ phát triển  
tồn diện. Từ  thực trạng trên bản thân tơi ln suy nghĩ, tìm ra những biện 
pháp “xây dựng mơi trường lấy trẻ làm trung tâm giúp trẻ 5­6 tuổi hoạt động 
tích cực” nhằm thực hiện tốt phương pháp đổi mới giáo dục mầm non, góp 

phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. Đây cũng là lí do mà tơi 
chọn đề tài “Một số  biện pháp xây dựng mơi trường giáo dục lấy trẻ làm  
1


trung tâm giúp trẻ  5­6 tuổi hoạt động tích cực”   nhằm nâng cao tay nghề 
chun mơn cho bản thân.
       
   1.2. Điêm m
̉
ơi va ph
́ ̀ ạm vi áp dụng của đề tài:
1.2.1. Điểm mới của đề tài: 
Năm   học   2018­2019   cấp   học   Mầm   non  đã  phổ   biến  đến   tồn   thể 
CBQL, GVMN nội dung sửa đổi, bổ sung của Chương trình GDMN ban hành  
kèm theo Thơng tư  số  28/2016/TT­BGDĐT, trang bị  tài liệu hướng dẫn thực 
hiện Chương trình, tổ chức tập huấn, bồi dưỡng, hỗ trợ giáo viên trong thực 
hiện Chương trình. Để  đạt được hiệu quả  cao trong cơng tác xây dựng mơi 
trường giáo dục lấy trẻ  làm trung tâm giúp trẻ  5­6 tuổi hoạt động tích cực , 
bản thân tơi đã nghiên cứu, tìm tịi, học hỏi và lựa chọn các giải pháp phù hợp, 
qua đó có được nhiều kiến thức xây dựng mơi trường sáng tạo, hấp dẫn, kích  
thích hứng thú của trẻ mỗi khi tham gia vào các hoạt động đạt kết quả cao.
Điểm mới của đề  tài:  Được học trong mơi trường giáo dục lấy trẻ 
làm trung tâm, trẻ  sẽ  tích cực, chủ  động tham gia các hoạt động, làm việc  
theo nhóm để  được trải nghiệm, trao đổi, chia sẽ  và trình bày ý kiến của 
mình. Biết suy nghĩ và vận dụng những điều đã học vào thực tế  cuộc sống,  
giải quyết các tình huống mà trẻ gặp phải. Từ đó, trẻ  mạnh dạn, tự  tin, tích 
cực, chủ  động, tư  duy, sáng tạo, thích thú tìm tịi, khám phá trong q trình 
tham gia các hoạt động giáo dục ở trường, ở lớp.
Giáo viên có khả  năng tự  thiết kế  kế  hoạch giáo dục để  dạy trẻ  đạt 

kết quả  tốt nhất. Căn cứ  vào khả  năng, nhu cầu học tập, kinh nghiệm sống  
của trẻ  để xác định mục tiêu, nội dung cụ  thể  trong từng hoạt động và đảm 
bảo tốt mục tiêu giáo dục đề  ra. Giáo viên có nhiều sáng tạo trong việc đổi  
mới nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động nhằm phát huy tính 
tích cực, chủ  động, sáng tạo của trẻ  trong q trình tham gia các hoạt động 
giáo dục tại trường. Có nhiều sáng tạo trong việc trang trí lớp học và làm đồ 
dùng, đồ chơi phong phú, đa dạng mang tính giáo dục và thẩm mỹ cao.
1.2.2. Pham vi ap dung c
̣
́
̣
ủa đề tài: 
Với đề  tài này, tơi đã áp dụng tại trường mầm non nơi tơi cơng tác 
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm 
2


non trong năm học 2018­2019. Đề tài này có thể áp dụng rộng rãi, có hiệu quả 
đối với các trường mầm non trên tồn quốc.

2. PHẦN NỘI DUNG
2.1. Thực trạng của nội dung cần giải quyết: 
          Trong những năm qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có rất nhiều văn bản 
hướng dẫn, đưa hình thức giáo dục lấy trẻ làm trung tâm vào thực hiện ở các 
trường mầm non. Bám sát các văn bản chỉ  đạo của Bộ, của Sở  Giáo dục và  
Đào tạo Quảng Bình, Phịng Giáo dục và Đào tạo huyện đã có Kế hoạch triển 
khai thực hiện phong trào thi đua trong các trường học nói chung và trường  
mầm non nói riêng. Một trong những nội dung của phong trào  "Xây dựng  
trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm" là cơng tác xây dựng mơi trường giáo 
dục lấy trẻ làm trung tâm nhằm góp phần thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ chăm 

sóc giáo dục trẻ.
Thực tế cho thấy việc xây dựng mơi trường giáo dục lấy trẻ làm trung 
tâm   đã tạo ra một khơng gian mở cho trẻ, khuyến khích trẻ phát triển tư duy 
và phương pháp giải quyết vấn đề. Nếu trẻ  được tạo nhiều cơ  hội tự  tham 
gia trải nghiệm khám phá, giải quyết được một số  tình huống có vấn đề  thì 
như vậy trẻ sẽ hoạt động tích cực hơn.
Căn cứ vào mục tiêu, u cầu kiến thức của từng bài học, từng độ tuổi, 
cũng như theo khả năng hứng thú của trẻ, bản thân tơi có thể linh hoạt, sáng 
tạo lựa chọn cách bố trí mơi trường phù hợp với chủ đề và hình thức tổ chức  
hoạt động cho trẻ một cách nhẹ nhàng, đạt kết quả cao.
Q trình thực hiện đề  tài tại lớp mẫu giáo 5­6 tuổi, tơi nhận thấy có 
được những thuận lợi và gặp phải một số khó khăn sau:
2.1.1. Thuận lợi
  Phịng giáo dục thường xun về  trường giúp đỡ  và tư  vấn cho Ban 
giám hiệu và giáo viên về chun mơn cũng như cách xây dựng mơi trường và 
nề nếp học tập của trẻ.
Mơi trường tập thể  cán bộ  giáo viên, nhân viên đồn kết cùng quyết 
tâm phấn đấu xây dựng, giữ vững tập thể lao động xuất sắc và trường mầm  
non đạt chuẩn Quốc gia. 
3


Nhà trường có khn viên rộng, có đủ đồ chơi ngồi trời thuận lợi cho  
việc thiết kế tạo mơi trường cho trẻ hoạt động bên ngồi.
Bản thân  có năng lực trình độ  chun mơn vững vàng,  tâm huyết với 
nghề, ln u nghề, mến trẻ, có tinh thần trách nhiệm cao. Được nhà trường 
tạo điều kiện để  tham gia các lớp tập huấn của Sở, Phịng, cụm tổ  chức về 
chun đề  "Xây dựng mơi trường giáo dục lấy trẻ  làm trung tâm"  từ  đó đã 
tích lũy được kinh nghiệm trong việc lập kế  hoạch giáo dục, xây dựng mơi 
trường và tổ chức các hoạt động lấy trẻ làm trung tâm có hiệu quả.

Việc xây dựng mơi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường đã  
giúp cho các cháu ngày càng mạnh dạn, tư tin hơn và đã thu hút được sự quan 
tâm của phụ huynh. Phụ huynh nhận thức rất rõ tầm quan trọng của việc thay 
đổi hình thức giáo dục cho con em mình, nên đã hỗ  trợ  tích cực các ngun  
vật liệu để tạo mơi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tốt hơn.
Trẻ  chăm ngoan, đi học chun cần, lễ  phép, và tham gia tích cực các 
hoạt động trên lớp.       
2.1.2. Khó khăn:
Một số  giáo viên chưa linh hoạt, sáng tạo trong việc vận dụng mơi 
trường tạo cơ hội cho trẻ được hoạt động, khám phá, trải nghiệm.
Khơng gian tổ  chức hoạt động cho trẻ  cịn chật hẹp. Trẻ  trong cùng 
một độ  tuổi, nhưng lại có mức độ  nhận thức và khả  năng chú ý có chủ  định  
khác nhau. Nhiều trẻ  cịn rụt rè, nhút nhát khi tham gia vào các hoạt động  ở 
lớp, chưa mạnh dạn tự tin trong giao tiếp.
Kinh phí trong việc mua sắm trang thiết bị, đồ  dùng, đồ  chơi cịn hạn  
hẹp, tính đồng bộ chưa cao. 
2.1.3. Ngun nhân của thực trạng trên:
Năng lực chun mơn nghiệp vụ, tay nghề  của giáo viên khơng đồng  
đều và cịn hạn chế.
Do điều kiện kinh tế và hồn cảnh sống của mỗi gia đình trẻ khác nhau  
nên ảnh hưởng khơng nhỏ đến sự phát triển của trẻ. 
          Đa số phụ huynh trẻ trong lớp làm nghề nơng và bn bán nên ít có thời 
gian cho trẻ hoạt động giao tiếp với những người xung quanh.
          Thời gian dành cho các hoạt động của trẻ cịn ít.
  2.1.4. Điều tra thực tiễn:
4


Việc xây dựng mơi trường giáo dục lấy trẻ  làm trung tâm  là u cầu 
xun suốt trong q trình thực hiện chương trình giáo dục mầm non trong  

những năm gần đây. Năm học 2018­2019, nhằm thực hiện có chất lượng, đạt  
hiệu quả  nội dung này, Sở, Phịng GD&ĐT đã chỉ  đạo các trường mầm non  
đẩy mạnh việc xây dựng mơi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phù hợp 
với điều kiện thực tế của trường, lớp và khả năng của trẻ. 
Để có cơ sở cho việc nghiên cứu của mình, tơi tiến hành điều tra, khảo 
sát tình hình của trẻ   ở  lớp tơi đầu năm. Qua điều tra khảo sát kết quả  cho 
thấy như sau:
Đầu năm
Tiêu chí

Tổng  
số

1. Trẻ  hoạt động tích cực vào mơi  28
trường trong lớp.
2.   Kỹ   năng   sử   dụng   nguyên   vật  28
liệu, học liệu trong lớp
3. Hứng thú tham gia hoạt động
28

Số  
trẻ  
đạt

Số  
Tỉ lệ  

trẻ  

Tỉ lệ  

%

chưa  

%

11

đạt
39,3% 17

60,7%

12

42,9% 16

57,1%

14

50%

50%

14

Trước tình hình thực trạng về  cơng tác xây dựng mơi trường giáo dục  
lấy trẻ làm trung tâm. Là một giáo viên, bản thân xác định một số  biện pháp 

để xây dựng mơi trường giáo dục tốt thơng qua việc thực hiện chương trình  
giáo dục mầm non lấy trẻ làm trung tâm như sau: 
2.2. Các biện pháp thực hiện:
2.2.1. Tăng cường tự  học tập bồi dưỡng năng lực chun mơn cho  
bản thân.
Từ đâu năm hoc, sau khi đ
̀
̣
ược Ban giám hiệu triển khai tập huấn  nội 
dung sửa đổi, bổ sung của Chương trình GDMN ban hành kèm theo Thơng tư 
số  28/2016/TT­BGDĐT. Cơng tac t
́ ự  bơi d
̀ ương chun mơn la vi
̃
̀ ệc đầu tiên 
tơi ln chu trong
́ ̣  và đã tiến hành bơi d
̀ ương chun mơn theo kê hoach các n
̃
́ ̣
ội  
dung về  xây dựng kế  hoạch giáo dục năm cho nhóm lớp mình theo thơng tư 
mới, trong đó chú trọng viêc nâng cao chât l
̣
́ ượng giao duc lây tre lam trung
́
̣
́
̉ ̀
 

tâm va m
̀ ục tiêu hàng đầu là xây dựng được mơi trường giáo dục lấy trẻ làm 
trung tâm đê nâng cao ch
̉
ất lượng chăm sóc giáo dục trẻ. 
5


Qua việc tự nghiên cứu kỹ các nội dung chương trình, sách hướng dẫn 
thực hiện chương trình, các tài liệu có liên quan về  chương trình giáo dục  
mầm non, bản thân tơi tự  rút ra những  ưu điểm của phương pháp giáo dục  
"Lấy trẻ  làm trung tâm" và đưa vào thực hiện  ở  lớp mình từ  việc lập kế 
hoạch giáo dục đến việc trang trí mơi trường học cho trẻ   sao cho linh hoạt, 
sáng tạo va tr
̀ ẻ  được “học bằng chơi, chơi mà học", đam bao nhu câu, h
̉
̉
̀ ưng
́  
thu cua môi đ
́ ̉
̃ ứa tre.̉
2.2.2. Làm tốt công tác tham mưu mua sắm trang thiết bị,  đồ  dùng  
dạy học nhằm tạo môi trường cho trẻ hoạt động lấy trẻ làm trung tâm. 
Cơ  sở  vật chất, trang thiết bị, đồ  dùng, đồ  chơi phục vụ  dạy học là 
phương tiện để  chuyển tải kiến thức tư  duy cho trẻ.  Đặc biệt   phát triển 
chương trình giáo dục mầm non theo quan điểm giáo dục lấy trẻ  làm trung  
tâm thì việc đầu tư CSVC và trang thiết bị đồ dùng, đồ  chơi lại rất cần thiết  
để nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ.            
Vào đầu năm học 2018 ­2019 tơi đã cùng giáo viên trong lớp kiểm kê lại 

trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi phục vụ q trình giáo dục trẻ ở lớp. Sau đó, 
căn   cứ   vào   Văn   bản   hợp   nhất   số   01/VBHN­BGDĐT   giữa   Thông   tư 
02/2010/TT­BGDĐT  và Thông tư  34/2013/TT­BGD­ĐT của Bộ  trưởng Bộ 
Giáo dục và Đào tạo quy định về  danh mục đồ  dùng, đồ  chơi, thiết bị  dạy 
học tối thiểu dùng cho giáo dục mầm non, để lên danh mục đồ  dùng đồ  chơi 
trong lớp và tham mưu với BGH nhà trường mua sắm bổ sung. 
Bên cạnh đó tơi cịn tự làm một số đồ dùng, đồ chơi đẹp mắt, hấp dẫn  
với trẻ để phục vụ cho q trình dạy học của mình. Đồng thời động viên, kêu  
gọi phụ  huynh đóng góp ngun vật liệu để  giáo viên làm đồ  dùng. Nhờ  đó,  
số  lượng đồ  chơi, đồ  dùng lớp tơi đã được tăng lên và phục vụ  đầy đủ  cho  
q trình hoạt động của trẻ, tạo cho trẻ hứng thú với các hoạt động do cơ tổ 
chức, nhờ đó chất lượng giáo dục trẻ được nâng lên.
2.2.3.  Xây dựng mơi trường thân thiện, gần gũi để  trẻ  được vừa  
học, vừa chơi.
Trong giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, thì mơi trường học tập có ý nghĩa 
vơ cùng quan trọng đối với việc học tập và tiếp thu kiến thức của trẻ.  Trẻ em 
vốn rất hiếu kỳ, chúng tị mị mong muốn được khám phá tất cả mọi vật xung 
quanh chúng. Những hình  ảnh, những  ấn tượng mà trẻ  thu nhận được trong  
những năm tháng tuổi thơ sẽ hằn sâu trong trí nhớ  suốt cả  cuộc đời của trẻ. 
Những điều đó ảnh hưởng rất nhiều đến sự phát triển sau này của trẻ. Chính 
6


vì vậy tơi ln tâm niệm: Sẽ trang bị cho trẻ một thế giới tự nhiên, một mơi  
trường học tập tốt nhất ở ngay tại khu vực lớp và trường của trẻ.
* Mơi trường bên ngồi lớp học:
Chúng tơi đã tập trung xây dựng mơi trường giáo dục ngồi lớp học 
đảm bảo an tồn, đẹp, hấp dẫn trẻ. Hầu hết tất cả  các góc chơi đều được 
chúng tơi hết sức quan tâm làm thế  nào để  trẻ  được thỏa sức tham gia chơi  
vừa thơng qua chơi trẻ được trải nghiệm với tất cả các loại đồ dùng đồ chơi  

trong đó. Với diện tích sân vườn thống mát, sạch đẹp, có cây xanh bao phủ 
đảm bảo là nơi lý tưởng để  bố  trí các khu vực cho trẻ  hoạt động vui chơi,  
sinh hoạt, học tập ngồi trời một cách khoa học và phù hợp. 
Bố  trí diện tích sân tập thể  dục cho trẻ  tồn trường và khu chơi thể 
thao (cột bóng rổ, thang leo, sân chơi bóng đá mini…); khu vực chơi với đồ 
chơi ngồi trời (cầu trượt, đu quay, bập bênh, nhà bóng…); khu vực chơi 
“giao thơng”; khu vực chơi với đất, cát, nước, đá, sỏi…để cho trẻ được khám 
phá trải nghiệm; khu vực trẻ trồng rau, trồng cây và chăm sóc cây cối, những 
con vật đáng u; khu chơi với các nhân vật cổ tích, hay cịn gọi là “vườn cổ 
tích”; Xây dựng góc “ Thư viện xanh”. Đến đây trẻ như lạc vào thế giới của 
những câu chuyện cổ  tích, những bài thơ, ca dao, đồng giao... trẻ  được trải  
nghiệm và mơ phỏng lại kỹ năng đọc sách, xem sách, tơ tranh, xem ảnh... 
Ngồi ra, mơi trường giáo dục ngồi lớp học nhà trường đã chú trọng 
cơng tác tận dụng các nguồn ngun vật liệu sẵn có  ở  địa phương để  trẻ 
khám phá, đặc biệt là nguồn ngun liệu tự  nhiên và phế  liệu.  Mơi trường 
ngồi lớp học là yếu tố góp phần tích cực trong các hoạt động nâng cao chất 
lượng chăm sóc giáo dục tồn diện cho trẻ. 
* Mơi trường trong lớp học:
Trong lớp học khơng thể  thiếu những góc chơi của trẻ, do đó để  lớp 
học thêm lơi cuốn trẻ  các cơ giáo cần tạo nên một mơi trường lớp học với  
những   màu   sắc   sinh   động,   những   nhân   vật   ngộ   nghĩnh…   Môi   trường   có 
khơng gian, cách sắp xếp phù hợp, gần gũi, quen thuộc với cuộc sống thực 
hàng ngày của trẻ, ln thay đổi để  tạo ra sự  hấp dẫn mới lạ  đối với trẻ. 
Trước hết tơi làm đẹp mơi trường lớp học từ cách bố  trí, sắp xếp trong lớp, 
trưng bày đồ dùng, đồ chơi sao cho hấp dẫn đẹp mắt mà vẫn gọn gàng ngăn  
nắp.
  Xây dựng các góc hoạt động khác nhau trong lớp nhằm tạo điều kiện 
cho trẻ  hoạt động cá nhân hoặc theo nhóm nhỏ  được nhiều hơn, hình thức  
7

hoạt động phong phú, đa dạng hơn. Giúp trẻ  tìm hiểu và khám phá cái mới,  
hoạt động với đồ vật và rèn luyện kỹ năng.
Trong lớp, tơi đã bố  trí các góc chơi di động tháo lắp dễ dàng. Các góc 
chơi được bố trí góc n tĩnh xa góc hoạt động ồn ào.
Ví dụ: Góc xây dựng và góc phân vai  ở  gần nhau và xa góc sách, góc 
xây
dựng tránh lối đi lại. Góc tạo hình gần nguồn nước, góc thiên nhiên  ở  ngồi 
hiên. Các góc có khoảng rộng, cách nhau hợp lý để  bảo đảm an tồn và vận 
động của trẻ. Tạo ranh giới giữa các góc hoạt động
    
Ví dụ: Sử dụng giá dựng đồ chơi quay lại tạo thành ranh giới cho góc  
chơi. Ranh giới ở các góc khơng che tầm nhìn của trẻ và khơng cản việc quan  
sát của giáo viên
Thay đổi vị  trí các góc sau mỗi chủ  đề  để  tạo cảm giác mới lạ, kích  
thích hứng thú của trẻ. Đặt tên các góc phải đơn giản, dễ hiểu và phù hợp với 
nội dung từng chủ  đề  đang thực hiện, tên góc rõ ràng để  tích hợp lồng ghép  
chữ cái.
 
Ví dụ: Khi thực hiện chủ đề “Gia đình” góc  sách có thể đặt “Thư viện 
của gia đình bé”  nhưng khi sang chủ đề  “ thế giới thực vật” góc sách có thể 
đặt “ Thư viện của các loại cây”..
Trang trí góc trưng bày sản phẩm của trẻ: Tơi sắp xếp vị  trí đủ  rộng, 
dễ nhìn để  làm góc trưng bày sản phẩm của trẻ. Có hình ảnh minh hoạ  ngộ 
nghĩnh, tên gọi gần gũi, hấp dẫn trẻ như: Họa sỹ tý hon, Ai khéo tay hoặc bé 
thích bài nào...
Tơi bố trí giá sách chủ yếu là sách vẽ con vật, cây cối, hoa lá, quả  hạt  
… Tranh ảnh vừa tầm với của trẻ để trẻ có thể xem sách (có que chỉ cho việc  
đọc các chữ cái trong sách ). Sắp xếp các hộp đựng vỏ cây khơ hoa lá ép khơ,  
các loại hạt … Có gắn nhãn mác và hình ảnh rõ ràng để trẻ dễ nhận thấy, trẻ 

được chơi và làm được những sản phẩm từ  những đồ  chơi  ấy. Ngồi ra tơi 
cũng dùng vỏ  hến,  ốc trai, sị … vệ  sinh sạch sẽ  vừa làm đồ  dùng, đồ  chơi 
phong phú vừa rẻ tiền vừa dễ kiếm.
          Khi trang trí lớp bao giờ tơi cũng chú ý tới những mảng tường lớn trong  
góc chơi, hoặc những mảng trung tâm mà trẻ  thường hoạt động để  trang trí.  
Các mảng này vừa được sử  dụng để  trang trí vừa được gắn những hình ảnh 
rất ngộ  nghĩnh, sinh động. Từ  những ngun vật liệu đơn giản, dễ  kiếm tơi 

8


đã cắt, vẽ  dán trang trí những hình  ảnh ngộ  nghĩnh, có hiệu quả  giáo dục. 
Như những cây nổi có kích cỡ lớn để trang hồng cho lớp học của mình.
Ví dụ:  Tơi chọn một góc sáng dễ  quan sát để  sân khấu rối và biểu 
diễn âm nhạc. Từ ngun vật liệu như bìa cát tơng, vải vụn, giấy nhún đã làm 
nổi bật hẵn góc chơi để  trẻ  hoạt động. Bất cứ  ai bước vào lớp học cũng bị 
thu hút sự chú ý bởi góc chơi này. Đây chính là một loại phương tiện đồ dùng  
để  cho trẻ  được trải nghiệm, được khám phá, nó sẽ  hấp dẫn hơn nhiều khi 
trẻ tham gia hoạt động. Ngồi ra các mảng phụ tơi đã dùng để trang trí những  
hình  ảnh theo từng chủ đề cụ  thể để  trẻ dược cảm nhận sự  vật hiện tượng  
một cách tự nhiên. 
           Khu vực ngồi hiên, tơi xây dựng góc thiên nhiên là nơi dành cho các 
hoạt động chăm sóc cây cối: Nhặt cỏ, bắt sâu, tưới nước, ngồi ra cịn là nơi 
tìm đọc các loại sách về thiên nhiên, các tranh ảnh về thế giới tự nhiên. Ở nơi 
đó có những chậu hoa, có bể  cá để  trẻ  tham gia câu cá. Có nơi gieo hạt và  
những cây leo, dàn hoa giấy. Ở đây các bé được đắm mình thực sự trong thế 
giới tự nhiên của trẻ, khiến cho trẻ bị hấp dẫn, bị thu hút, từ đó trẻ đã có thể 
cảm nhận sự vật hiện tượng, được trải nghệm chúng một cách tự nhiên nhất. 
Các đồ dùng đồ chơi trong các góc phải phong phú và được sắp vừa tầm đối  
với trẻ để trẻ tự lấy, tự cất, tự hoạt động.

2.2.4. Xây dựng mơi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tạo điều  
kiện để trẻ được tham gia vào các hoạt động và trải nghiệm.
Ở trẻ sự hứng thú, tị mị, khám phá là vơ tận vì vậy bản thân tơi khơng 
ngừng tạo mọi điều kiện cho trẻ  phát huy khả  năng của mình. Trẻ  khơng chỉ 
được trải nghiệm  ở mơi trường trong và ngồi lớp mà cịn được tự  mình tham 
gia vào các hoạt động sáng tạo như sử dụng ngun vật liệu để làm ra những  
sản phẩm trang trí lớp. Tùy vào từng chủ đề khác nhau mà trẻ có thể cùng cơ 
làm ra những sản phẩm khác nhau.
 Ví dụ: Ở chủ đề “Các hiện tượng tự nhiên”: Cơ cho trẻ khám phá, trải 
nghiệm, tự tay mình dùng các kỹ năng xé, dán để tạo thành đám mây đen, hạt 
mưa, tia nắng… cơ cho trẻ tạo hình dán ơng mặt trời từ nhiều ngun vật 
liệu và những đám mây xanh.
Với chủ  đề  lễ  hội 20/11 và 8/3 thì cơ cho trẻ  cùng nhau làm thiệp từ 
nhiều ngun vật liệu khác nhau. Sau đó, sử dụng thiệp của trẻ trang trí ở góc 
bán hàng.

9


Cịn với chủ đề thực vật thì cơ và trẻ cùng nhau tơ màu những rau, củ,  
quả  để  trang trí góc chủ  đề. Hay với chủ  đề  lễ  hội “Mùa xn” cơ cùng trẻ 
làm những cây hoa mai, hoa đào, cùng nhau treo bao lì xì lên cây để trước lớp.  
Ngồi ra, cơ cùng trẻ  làm các loại bánh như: bánh tét, bánh chưng; làm các 
kẹo.
Bên cạnh đó, trẻ  có thể  cùng cơ tơ màu các con vật cho tiết dạy học  
“Chữ  số  9” hoặc cùng nhau để  làm một ngơi nhà của Anh và em trong câu 
chuyện “Hai anh em” …
Ngồi ra trẻ có thể tự mình khám phá những thay đổi của cây khi trẻ  tự 
gieo những loại hạt mà trẻ  thích và chăm sóc xem nhóm nào sẽ  phát triển tốt  
hơn. Mỗi nhóm là 2 chậu: 1 chậu để ở trong bóng tối và 1 chậu để ở ngồi ánh  

nắng. Qua đó, trẻ biết được những loại cây, hoa, rau khác nhau sẽ có thời gian 
nãy mầm khác nhau, trẻ biết được q trình phát triển của cây. Ngồi ra, trẻ cịn  
biết cây phát triển tươi tốt được khơng chỉ nhờ có sự  chăm sóc của con người  
như  là tưới nước, bón phân, bắt sâu mà các yếu tố  tự  nhiên của ánh sáng mặt 
trời cũng khơng kém phần quan trọng đối với cây. Khi cây thiếu ánh sáng mặt  
trời thì màu lá cây sẽ khơng xanh tươi mà ngã thành màu vàng nhạt.
Trẻ sẽ trực tiếp pha màu và tập dán các thẻ hình màu tương ứng, trẻ  sẽ 
ngừng pha màu khi đã đủ các màu trong tranh của trẻ.
Ví dụ: Màu đỏ  pha với màu vàng sẽ  tạo thành màu cam thì trẻ  lấy thẻ 
hình màu đỏ + màu vàng =  màu cam.
Có thể nói việc xây dựng mơi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong 
trường mầm non là thực sự cần thiết và quan trọng nhằm thỏa mãn nhu cầu vui 
chơi và hoạt động của trẻ, thơng qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và  
phát triển tồn diện. Một mơi trường sạch sẽ, an tồn sẽ  kích thích trẻ  hoạt 
động tích cực, sáng tạo.
2.2.5.  Tun truyền và phối hợp với các bậc cha mẹ trẻ.
Để  xây dựng được một mơi trường giáo dục lấy trẻ  làm trung tâm thì 
cơng tác tun truyền và phối hợp với cha mẹ  trẻ  đóng vai trị quan trọng 
trong cơng tác chăm sóc giáo dục trẻ tại trường. Làm tốt cơng tác tun truyền 
và phối hợp với cha mẹ trẻ: thơng qua các buổi qua họp cha mẹ và trị chuyện 
trực tiếp ở giờ đón, trả trẻ. Trong các buổi họp cha mẹ trẻ của lớp tơi đã trực 
tiếp trao đổi phổ biến để hiểu rõ tầm quan trọng của việc đổi mới nội dung,  

10


hình thức tổ  chức, phương pháp giáo dục trẻ, những định hướng, mục tiêu 
chương trình giáo dục mầm non lấy trẻ làm trung tâm.
Ví dụ: Trao đổi với cha mẹ trẻ về điều kiện đầu tiên để có thể giúp giáo  
viên đổi mới hình thức tổ chức giáo dục trẻ là phải xây dựng được mơi trường  

mở cho trẻ hoạt động. 
Mơi trường mở là mơi trường mà trẻ  được hoạt động với những ngun 
vật liệu đã qua sử dụng nhưng phải đảm bảo tính an tồn cho trẻ. Cũng như trẻ 
sẽ được trải nghiệm, vui chơi thơng qua các góc trang trí của lớp và trẻ được vui 
chơi dưới sự gợi ý, hướng dẫn của cơ. Do đó, rất cần sự quan tâm, chia sẻ, giúp 
đỡ từ các bậc cha mẹ trẻ, trong mỗi một chủ đề giáo dục của lớp cần phải có rất  
nhiều ngun liệu để tạo mơi trường học tập vì vậy cần có sự hỗ trợ ngun vật  
liệu, sách báo, chai nhựa,… của cha mẹ trẻ để có nhiều đồ dùng, tư liệu cho trẻ 
hoạt động và học tập. Ngồi ra, tơi và cha mẹ trẻ cịn cùng nhau kết hợp cho trẻ 
trải nghiệm bằng việc cho trẻ tự gieo hạt, chăm sóc cây và thu hoạch khi nó lớn. 
Qua đó trẻ sẽ biết u q và giữ gìn những gì tự tay mình làm ra, cũng như của  
người khác.
Khơng chỉ thế vào các buổi đón trả, trẻ trong ngày, tơi cịn trị chuyện với 
cha mẹ  trẻ về  các góc hoạt động trong lớp có sử  dụng sản phẩm của trẻ  tự 
làm ra qua hoạt động một ngày ở trường. Tơi cịn trao đổi với cha mẹ trẻ các  
nội dung trẻ học trong ngày thơng qua góc bố mẹ cần biết và hướng dẫn cha 
mẹ  trẻ  cách ơn luyện, cũng cố  cũng như  cung cấp vốn hiểu biết cho trẻ tại 
gia đình. Hướng dẫn cha mẹ  trẻ  dạy trẻ  kỹ  năng cất dép, kỹ  năng sử  dụng  
kéo, kỹ năng vẽ, tơ màu, cách cầm sách, cầm bút, đọc sách, mở lật từng trang, 
rồi tư thế ngồi học,… để phối hợp dạy trẻ tại nhà.
Bằng những hình thức trên, đã nâng cao nhận thức của cha mẹ trẻ trong  
việc cùng nhà trường chăm sóc, giáo dục trẻ. Cha mẹ trẻ ngày càng tin tưởng 
vào chất lượng chăm sóc giáo dục của nhà trường, sẵn sàng hỗ  trợ  khi nhà 
trường, giáo viên cần có sự giúp đỡ.
      

2.3. Kêt qua đat đ
́
̉ ̣ ược:

Sau một q trình thực hiện biện pháp xây dựng mơi trường giáo dục  
lấy trẻ làm trung tâm. Bản thân tơi đã khơng ngừng sáng tạo và tạo mọi điều 
kiện để trẻ tơi được thực hành, trải nghiệm và đạt được kết quả như sau:
          * Đối với trẻ:
11


Cuối năm
Tiêu chí

Tổng  
số

1. Trẻ hoạt động tích cực vào mơi 
trường trong lớp.
2.   Kỹ   năng   sử   dụng   nguyên   vật 
liêu, học liệu trong lớp
3. Hứng thú tham gia hoạt động

Số  
trẻ  
đạt

Số  
Tỉ lệ

trẻ  

Tỉ lệ

 %

chưa  

 %

đạt

28

26

92,9%

2

7,1%

28

27

96,4%

1

3,6%

28

28

100%

* Đối với giáo viên:
Xây dựng tạo môi trường cho trẻ hoạt động phù hợp với độ  tuổi mầm 
non, và mục tiêu giáo dục của độ  tuổi. Giáo viên đã sử  dụng sản phẩm của 
trẻ  vào việc tạo mơi trường cho trẻ  tham gia vào các hoạt động lấy trẻ  làm  
trung tâm.
  Giáo viên biết cách sắp xếp mơi trường học tập phù hợp với độ tuổi và 
khả năng phát triển của trẻ. Có sự  sáng tạo trong việc trang trí, sắp xếp mơi 
trường giáo dục cho trẻ hoạt động và trẻ được trải nghiệm từ trang trí đó. 
Giúp giáo viên có nhận thức đầy đủ hơn về vai trị và sự cần thiết của  
việc xây dựng mơi trường cho trẻ  hoạt động. Ngồi ra, trong q trình thực 
hiện giúp cho giáo viên thêm phần khéo léo, sáng tạo trong việc thiết kế các 
góc hoạt động, làm đồ  dùng đồ  chơi, trang trí lớp theo chủ  đề  phù hợp với  
mục tiêu chương trình giáo dục mầm non. Tạo cơ  hội để  giáo viên trao đổi, 
chia sẻ kinh nghiệm cùng nhau và có ý tưởng sáng tạo trong việc tổ chức các  
hoạt động.
           * Đối với phụ huynh:
      

Phụ huynh cảm thấy mãn nguyện với thành cơng của trẻ, tin tưởng vào 

kết quả giáo dục của nhà trường, khơng chê bai chỉ trích cơ giáo mà ngược lại  
cha mẹ  biết thơng cảm, chia sẻ  những khó khăn của cơ giáo, cung cấp vật  
liệu, phụ giúp cơ giáo trang trí lớp, làm đồ chơi.
         Phụ huynh ngày càng quan tâm, đã có nhận thức cao trong việc chăm sóc  
giáo dục trẻ. Phụ huynh biết vận dụng kiến thức khoa học để chăm sóc  giáo 
dục trẻ hợp lý, phù hợp với độ tuổi đồng thời đưa trẻ đến lớp chun cần và 

đảm bảo thời gian.    
12


3. KẾT LUẬN
3.1. Ý nghĩa của đề tài:
   Có thể  nói, xây dựng mơi trường giáo dục lấy trẻ  làm trung tâm thể 
hiện được vị  trí của trẻ  và vai trị của giáo viên trong việc tổ  chức các hoạt  
động giáo dục  ở bậc học mầm non.  Việc xây dựng mơi trường giáo dục dục 
lấy trẻ  làm trung tâm trong trường mầm non là thực sự  cần thiết và quan  
trọng có vai trị đặc biệt đối với sự phát triển của trẻ: giúp trẻ thỏa mãn nhu 
cầu nhận thức, tìm tịi khám phá thế  giới xung quanh, trẻ  học được cách cư 
xử ­ giao tiếp, hợp tác cùng bạn. Mơi trường học tập phong phú, đa dạng giúp 
trẻ có cơ hội lựa chọn hoạt động phù hợp khả năng và ý thích của mình, từ đó 
trẻ mạnh dạn, tự tin giải quyết tốt các nhiệm vụ được giao. 
Giúp giáo viên có nhận thức đầy đủ  hơn về  vai trị và sự  cần thiết của 
việc xây dựng mơi trường cho trẻ  hoạt động. Ngồi ra, trong q trình thực 
hiện giúp cho giáo viên thêm phần khéo léo, sáng tạo trong việc thiết kế các 
góc hoạt động, làm đồ  dùng đồ  chơi, trang trí lớp theo chủ  đề  phù hợp với  
mục tiêu chương trình giáo dục mầm non.
             3.2. Kiến nghị, đề xuất:
Có thể  nói, việc xây dựng mơi trường giáo dục dục lấy trẻ  làm trung 
tâm trong trường mầm non cho đội ngũ giáo viên là việc làm thực sự cần thiết  
và quan trọng. Việc nâng cao chất lượng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm hiện 
nay cũng gặp phải những khó khăn nhất định. Vì vậy tơi xin có một vài đề 
xuất nhỏ như sau:
          *  Đối với Phịng Giáo dục và Đào tạo:
           Tăng cường tổ chức hội thảo theo các chun đề về  “xây dựng trường  
mầm non lấy trẻ làm trung tâm”, tập trung chú trọng đến cơng tác xây dựng 
mơi trường giáo dục để  cho giáo viên được thường xun giao lưu trao đổi  

kinh nghiệm lẫn nhau. 
Tham mưu với lãnh đạo các cấp có sự  hỗ  trợ  kinh phí mua sắm trang 
thiết bị, đồ dùng dạy học, đồ chơi cho các cháu.
*  Đối với nhà trường: 
Tham mưu tích cực với lãnh đạo các ban ngành, đồn thể để nhằm tăng 
trưởng cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ dạy học.
Thường xun tạo mọi điều kiện cho giáo viên tham quan học tập kinh 
nghiệm để nâng cao trình độ chun mơn nghiệp vụ. 

13


Tích cực tham mưu với các cấp, ban ngành xã nhằm tun truyền nhân 
dân thực hiện tốt cơng tác xã hội hóa giáo dục để tăng trưởng cơ sở vật chất 
cho trường mầm non nhằm đáp  ứng u cầu giáo dục trong giai đoạn hiện  
nay.
   *  Đối với giáo viên: 
Tăng cường cơng tác tự học tự bồi dưỡng thơng qua các chun đề, hội 
thảo, hội thi đạt kết quả cao.
   
Trên đây là “Một số  biện pháp xây dựng mơi trường giáo dục lấy 
trẻ  làm trung tâm giúp trẻ  5­6 tuổi hoạt động tích cực”  mà bản thân đã 
thực hiện trong thời gian qua, phần nào đã góp phần nâng cao chất lượng 
trong việc thực hiện chương trình giáo dục mầm non. Trong q trình tích lũy 
kinh nghiệm và viết đề  tài khơng tránh khỏi những khiếm khuyết, hạn chế 
rất mong được sự  góp ý của hội đồng khoa học các cấp để   sáng kiến kinh 
nghiệm này được hồn thiện và đầy đủ hơn.
             Tơi xin chân thành cảm ơn./.

14

                 XÁC NHẬN CỦA HĐKH NHÀ TRƯỜNG

XÁC NHẬN CỦA PHÒNG GD&ĐT LỆ THỦY

15