LB NGA - Tiết 1 - Tự nhiên, dân cư và xã hội

Ngày soạn: 08 - 12 - 2010
Ngày giảng:09 - 12 - 2010
BÀI 8: LIÊN BANG NGA
TIẾT 1 (tiết 16) - TỰ NHIÊN, DÂN CƯ VÀ XÃ HỘI
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau bài học, HS cần:
1. Về kiến thức
- Biết được vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ của LB Nga.
- Trình bày được đặc điểm tự nhiên và phân tích được thuận lợi, khó khăn của chúng
đối với phát triển KT - XH.
- Phân tích được đặc điểm dân cư, xã hội và ảnh hưởng của chúng đối với sự phát triển
kinh tế.
2. Về kĩ năng
- Sử dụng bản đồ, lược đồ để nhận biết và phân tích đặc điểm tự nhiên, phân bố dân cư
của LB Nga.
- Phân tích số liệu, tư liệu về biến động dân cư của LB Nga.
3. Về thái độ, hành vi
- Tinh thần chiến đấu hi sinh của dân tọc Nga trong chiến tranh thế giới thứ 2.
- Tinh thần sáng tạo, sự đóng góp của người Ng cho kho tàng văn hoá chung của thế giới.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC
- Bản đồ Địa lí tự nhiên LB Nga.
- Bản đồ các nước trên thế giới
- Phóng to bảng 8.1 và 8.2 trong SGK.
III. TỔ CHỨC DẠY HỌC
1. Kiểm tra bài cũ
2. Bài mới
Đặt vấn đề
TT
Hoạt động của GV và HS Nội dung
HĐ 1
Tìm hiểu vị trí địa lí và lãnh thổ

[?] Trình bày những nét cơ bản về vị trí
địa lí và lãnh thổ của LB Nga?
- Xác định trên Bản đồ tự nhiên dãy U-
ran.
- Yêu cầu HS lên xác định trên Bản đồ
các quốc gia chung biên giới với LB Nga:
Na Uy, Phần Lan, U-crai-na, Et-to-ni-a,
Lat-via, Bê-la-rut, Gru-di-a, A-dec-bai-
gian, Ca-dăc-tan, Trung Quốc, Mông Cổ,
Triều Tiên, Ba Lan, Lit-va.
Ba Lan và Litva giáp tỉnh Canilingrat
(phần ngoài lãnh thổ)
So sánh diện tích LB Nga với một số
quốc gia và châu lục:
+ Châu Âu (10,5 triệu km2) - 1,6 lần
+ Hoa Kì (9,5 triệu km2) - 1,8 lần
+ Việt Nam (0,33 triệu km2) - 52 lần.
- So sánh chiều dài đường biên giới:
+ Trung Quốc (9.000 km) - hơn 4 lần
+ Việt Nam (trên 4.000 km) - 10 lần
Bắc giáp Bắc Băng Dương, Đông giáp
Thái Bình Dương
Các biển: Ban Tích, Biển Đen, Biểu
Cax-pi
[?] Vị trí địa lí và lãnh thổ như vậy có
I. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ LÃNH THỔ
1. Vị trí địa lí
- Nằm ở cả hai châu lục Á - Âu (ranh
giới là dãy U-ran).
- Tiếp giáp 14 quốc gia (kể tên).

2. Lãnh thổ
- Có diện tích lớn nhất thế giới (17,1
triệu km
2
)
- Trải dài trên phần lớn đồng bằng
Đông Âu và toàn bộ phần Bắc Á.
- Chiều dài đường biên giới xấp xỉ
đường xích đạo (khoảng 40.000 km)
- Đường bờ biển dài với nhiều đại
dương và biển bao quanh (kể tên).
- Tỉnh Caliningrat nằm biệt lập (giáp
Ba Lan và Litva).
thuận lợi và khó khăn gì đối với phát
triển KT - XH của LB Nga?
- Thuận lợi: Giao lưu, trao đổi,...
- Khó khăn:
+ Lãnh thổ rộng lớn
+ Đường biên giới và đường bờ biển dài
+ Bắc Băng Dương,...
HĐ 2
Tìm hiểu các điều kiện tự nhiên
Hoạt động nhóm: Chia làm 3 nhóm:
- Nhóm 1: Địa hình
- Nhóm 2: Khoáng sản và rừng
- Nhóm 3: Khí hậu và sông, hồ
Thời gian chuẩn bị: 2 - 3 phút
Chú ý trong quá trình chuẩn bị kết hợp
khai thác các bảng vả lược đồ trong SGK.
II. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN

YẾU TỐ ĐẶC ĐIỂM THUẬN LỢI
Địa hình
Khoáng sản
Khí hậu
Sông, hồ
Rừng
* Khó khăn: Điều kiện tự nhiên của
LB Nga còn nhiều khó khăn, hạn chế
cần cải tạo, khắc phục trong phát triển
KT - XH.
HĐ 3
Tìm hiểu Dân cư và xã hội
[?] Tình hình dân cư của LB Nga có
những nét gì nổi bật?
- Đứng sau: Trung Quốc, Ấn Độ, Hoa
Kì, In-đô-nê-xi-a, Bra-xin, Pa-kix-tan,
Băng-la-đet.
- 2008: 141,9 triệu người.
[?] Dựa vào bảng 8.2 và hình 8.3 hãy
nhận xét về sự thay đổi của dân số của
LB Nga và hệ quả của nó?
III. DÂN CƯ VÀ XÃ HỘI
1. Dân cư
- Là nước đông dân (thứ 8 thế giới).
- Dân số giảm theo xu hướng già hoá
(do tỉ lệ gia tăng âm và di cư).
- Tháp dân số kiểu thu hẹp: tỉ suất sinh
giảm mạnh, tỉ suất chết thấp, tuổi thọ trung
bình cao → chuyển tiếp dân số.
- Hiện nay, dân số Nga giảm trung bình

700 nghìn người/năm.
[?] Tác động của phân bố dân cư
không đồng đều đến sự phát triển KT -
XH của LB Nga?
- Đông và thưa khu vực nào
- Tác động tích cực và tiêu cực như thế
nào.
[?] Xã hội của LB Nga có những nét gì
nổi bật?
- Kiến trúc: Điện Krem-lin, Lăng Lênin,
Quảng trường đỏ, Cung điện Mùa đông,..
- Đại học lớn: ĐH tổng hợp quốc gia
Matx-cơ-va.
- Nhà văn hoá lớn: Puskin, Sô-lô-khôp,
Lep-tônx-tôi,...
- ....
Đội ngũ cán bộ khoa học đông đảo với
nhiều công viên khoa học, làng khoa học,
thành phố khoa học - Thành phố Ngôi sao
- Hạn chế, bất cập trong hoạt động khoa
- Dân số phân bố không đồng đều,
chủ yếu ở phía Tây.
- Tỉ lệ dân thành thị cao (2005 - trên
70%)
- LB Nga có nhiều dân tộc (trên 100
dân tộc).
2. Xã hội
- LB Nga có tiềm lực lớn về khoa
học và văn hoá với nhiều công trình
kiến trúc, tác phẩm nghệ thuật có giá trị

cao.
- Là quốc gia hàng đầu về các ngành
khoa học cơ bản.
học của LB Nga:
+ Chảy máu chất xám
+ Lớn tuổi
+ Kinh phí đầu tư hạn hẹp
+ Chế độ thấp
- Trình độ học vấn cao (99% dân số
biết chữ)
IV. CỦNG CỐ, NHẮC NHỞ
- Đặt câu hỏi HS tự hệ thống nội dung bài học.
- Học bài cũ
- Chuẩn bị nội dung cho tiết Ôn tập Học kì I.
V. RÚT KINH NGHIỆM
- Phân bố thời gian hợp lí hơn giữa các phần.
- Đi sâu hơn phần kĩ năng khai thác bảng số liệu cũng như lược đồ có trong bài