Xây dựng và tổ chức thực hiện văn hóa doanh nghiệp ở trung tâm đào tạo, nghiên cứu khoa học tổ chức và quản lý

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

Trần Thị Thu Hiền

XÂY DỰNG VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN
VĂN HÓA DOANH NGHIỆP Ở TRUNG TÂM ĐÀO TẠO
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TỔ CHỨC VÀ QUẢN LÝ

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ VĂN PHÒNG

Hà Nội - 2020


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

Trần Thị Thu Hiền

XÂY DỰNG VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN
VĂN HÓA DOANH NGHIỆP Ở TRUNG TÂM ĐÀO TẠO
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TỔ CHỨC VÀ QUẢN LÝ
Chuyên ngành: Quản trị Văn phòng
Mã số: 8340406. 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ VĂN PHÒNG
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. Trần Hoàng
XÁC NHẬN HỌC VIÊN ĐÃ CHỈNH SỬA THEO QUYẾT NGHỊ CỦA HỘI ĐỒNG
CHẤM LUẬN VĂN THẠC SĨ

Chủ tịch hội đồng chấm luận văn

Giáo viên hướng dẫn

thạc sĩ khoa học

PGS.TS. Vũ Thị Phụng

TS. Trần Hoàng

Hà Nội - 2020


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đề tài “Xây dựng và tổ chức thực hiện văn hóa doanh
nghiệp ở Trung tâm Đào tạo - Nghiên cứu khoa học tổ chức và quản lý” là cơng
trình nghiên cứu do tơi thực hiện. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn là
trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ cơng trình nào khác. Tơi xin
chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình./.
Học viên

Trần Thị Thu Hiền


LỜI CẢM ƠN
Trong q trình học tập và hồn thiện luận văn, tôi đã nhận được sự giúp đỡ
hướng dẫn quý báu của thầy cô trong Khoa Lưu trữ học và Quản trị văn phòng,
Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội. Đặc biệt,
tôi xin được gửi lời cảm ơn đến giảng viên hướng dẫn TS. Trần Hồng đã tận tình
hướng dẫn và đóng góp ý kiến giúp tơi hồn thành bài luận văn của mình.
Với kinh nghiệm thực tế cịn nhiều hạn chế, do đó đề tài “Xây dựng và tổ

chức thực hiện văn hóa doanh nghiệp ở Trung tâm Đào tạo - Nghiên cứu khoa
học tổ chức và quản lý” của tơi khơng tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, tác giả
mong nhận được sự đóng góp của thầy cơ và các bạn để luận văn được hồn thiện
hơn. Tơi xin chân thành cảm ơn!
Học viên
Trần Thị Thu Hiền

2


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
MỤC LỤC.................................................................................................................. 1
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................................ 4
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 5
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................... 5
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................... 7
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................... 7
4. Lịch sử nghiên cứu ........................................................................................... 8
5. Những đóng góp của luận văn. ....................................................................... 10
6. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................ 11
7. Bố cục luận văn .............................................................................................. 12
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XÂY DỰNG VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN
VĂN HÓA DOANH NGHIỆP ............................................................................... 13
1. Cơ sở lý luận về xây dựng Văn hóa doanh nghiệp ........................................... 13
1.1. Các khái niệm cơ bản ......................................................................................... 13
1.1.1. Khái niệm văn hóa.................................................................................... 13
1.1.2. Khái niệm Doanh nghiệp.......................................................................... 14
1.1.3. Khái niệm văn hóa doanh nghiệp ............................................................. 15

1.2. Vai trị của văn hóa doanh nghiệp ..................................................................... 17
1.3. Các biểu trưng của văn hóa doanh nghiệp ......................................................... 20
1.3.1. Các biểu trưng trực quan của văn hóa doanh nghiệp ............................. 20
1.3.2. Các biểu trưng phi trực quan của văn hóa doanh nghiệp ....................... 26
1.4. Tác động của văn hóa doanh nghiệp .................................................................. 30
1.4.1. Đối với doanh nghiệp ............................................................................... 30
1.4.2. Đối với bên ngoài doanh nghiệp .............................................................. 32
1.4.3. Đối với việc xây dựng thương hiệu cho sản phẩm và dịch vụ.................. 33
1.5. Những yếu tố cấu thành lên văn hóa doanh nghiệp ........................................... 34
1.5.1. Triết lý quản lý và kinh doanh .................................................................. 34
1.5.2. Động lực của cá nhân và tổ chức ............................................................. 34
1


1.5.3. Quy trình quy định.................................................................................... 34
1.5.4. Hệ thống trao đổi thông tin ...................................................................... 35
1.5.5. Phong trào, nghi lễ, nghi thức.................................................................. 35
2. Các biện pháp và trách nhiệm xây dựng, tổ chức thực hiện VHDN .............. 36
2.1. Các biện pháp xây dựng và tổ chức thực hiện VHDN ...................................... 36
2.2. Trách nhiệm tổ chức thực hiện VHDN .............................................................. 39
Tiểu kết chương 1......................................................................................................... 41
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG VĂN HÓA DOANH NGHIỆP TẠI TRUNG TÂM
ĐÀO TẠO NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TỔ CHỨC VÀ QUẢN LÝ ................. 42
2.1. Giới thiệu về Trung tâm đào tạo Nghiên cứu Khoa học Tổ chức và Quản lý ..... 42
2.1.1. Sơ lược lịch sử hình thành của Trung tâm đào tạo Nghiên cứu
Khoa học Tổ chức và Quản lý................................................................................... 42
2.1.2. Tình hình tổ chức, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức
của Văn phòng của Trung tâm .................................................................................. 46
2.2. Thực trạng văn hóa doanh nghiêp tại Trung tâm đào tạo Nghiên cứu
Khoa học Tổ chức và Quản lý. ................................................................................. 48

2.2.1. Kiến trúc đặc trưng của Trung tâm đào tạo, nghiên cứu khoa học
tổ chức và quản lý. .................................................................................................... 48
2.2.2. Các lễ nghi và hoạt động sinh hoạt tập thể. ............................................. 53
2.2.3. Giai thoại, truyền thuyết........................................................................... 56
2.2.4. Logo, ngôn ngữ, khẩu hiệu ....................................................................... 59
2.2.5. Ấn phẩm .................................................................................................... 61
2.2.6. Phương châm hành động ......................................................................... 63
2.2.7. Trang phục công sở .................................................................................. 65
2.2.8. Văn hóa ứng xử ........................................................................................ 65
2.2.9. Nhìn nhận của cán bộ, nhân viên đối với VHDN tại Trung tâm đào tạo
nghiên cứu khoa học tổ chức và quản lý................................................................... 68
2.3. Nhận xét, đánh giá về văn hóa doanh nghiêp tại Trung tâm đào tạo
Nghiên cứu Khoa học Tổ chức và Quản lý............................................................... 73
2.3.1. Những thành tựu đạt được ....................................................................... 73
2.3.2. Những hạn chế, bất cập. ........................................................................... 75
2


2.4. Nguyên nhân dẫn đến thực trạng việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp
tại Trung tâm. ............................................................................................................ 75
Tiểu kết chương 2 .................................................................................................... 77
Chƣơng 3. ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ XÂY DỰNG
VĂN HÓA DOANH NGHIỆP CHO TRUNG TÂM ĐÀO TẠO
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TỔ CHỨC VÀ QUẢN LÝ ................................... 78
3.1. Các giải pháp xây dựng VHDN cho Trung tâm đào tạo Nghiên cứu khoa học
Tổ chức và quản lý. ................................................................................................... 78
3.1.1. Nâng cao nhận thức của lãnh đạo trong việc xây dựng văn hoá
doanh nghiệp ............................................................................................................. 78
3.1.2. Tuyên truyền về các giá trị cốt lõi của văn hóa doanh nghiệp
trong nội bộ. .............................................................................................................. 81

3.1.3. Hoàn thiện các biện pháp quản lý nhân sự .............................................. 83

3.1.4. Xây dựng mô hình VHDN phù hợp cho Trung tâm ......................... 85
3.2. Các giải pháp tổ chức thực hiện VHDN cho Trung tâm đào tạo Nghiên cứu
khoa học Tổ chức và quản lý. ................................................................................... 91
3.2.1. Ban hành văn bản quy định về văn hóa cơng sở cho Trung tâm đào tạo
Nghiên cứu khoa học tổ chức và quản lý. ................................................................. 91
3.2.2. Phân công cán bộ phụ trách nhiệm vụ xây dựng văn hóa
doanh nghiệp. ............................................................................................................ 92
3.2.3. Tăng cường kiểm tra, đánh giá, xử lý vi phạm trong việc xây dựng
và tổ chức thực hiện VHDN tại Trung tâm đào tạo nghiên cứu khoa học
tổ chức và quản lý. .................................................................................................... 92
Tiểu kết chương 3 .................................................................................................... 94
KẾT LUẬN .............................................................................................................. 95
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 97

3


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Thuật ngữ/ Viết tắt

Giải thích

VHDN

Văn hóa doanh nghiệp

VHCS

Văn hóa cơng sở

DN

Doanh nghiệp

4


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngày nay, do nhu cầu xã hội ngày tăng cao trên nhiều lĩnh vực nên hàng ngày
có hàng trăm doanh nghiệp được đăng ký thành lập để cung cấp những loại hình dịch
vụ đa dạng, phong phú dẫn đến thực trạng cạnh tranh giữa các doanh nghiệp với
nhau. Để giúp cho các doanh nghiệp tồn tại và phát triển nhiều nhà quản trị đã có
nhiều hình thức quảng bá thương hiệu, xây dựng hình ảnh như đưa ra lời mời chào,
khuyến mại…Bên cạnh đó, xây dựng văn hóa doanh nghiệp chính là yếu tố mà người
lãnh đạo luôn quan tâm, chú trọng hàng đầu để tạo lên thương hiệu, gây dựng uy tín
cho doanh nghiệp mình. Đã từ lâu, thuật ngữ “Văn hóa doanh nghiệp” được xuất hiện
ở Việt Nam và được nhiều nhà quản trị nghiên cứu, xây dựng và áp dụng có hiệu quả
vào thực tiễn cho từng doanh nghiệp. Thực tế cho thấy, việc xây dựng văn hóa doanh
nghiệp được coi là việc làm rất cần thiết góp phần xây dựng và phát triển doanh
nghiệp dù là doanh nghiệp có quy mô lớn, nhỏ hay là doanh nghiệp nhà nước và tư
nhân. Như vậy, văn hóa doanh nghiệp giống như một bí quyết để giúp cho cơ quan,
đơn vị đó tồn tại, lớn mạnh và khơng ngừng phát triển.
Nói đến các nguồn lực để phát triển một doanh nghiệp thì yếu tố con người
luôn được các doanh nghiệp kể đến đầu tiên, đây được coi là nguồn lực không thể
thay thế của bất cứ doanh nghiệp nào. Trong đó, văn hóa doanh nghiệp như là chất
keo gắn kết người lao động trong doanh nghiệp lại với nhau, các cá nhân trong một
tập thể với nhau. Nói như vậy có nghĩa là nếu một tổ chức xây dựng văn hóa doanh

nghiệp tốt sẽ tạo môi trường làm việc thoải mái, hiện đại, văn minh, góp phần phát
huy tinh thần làm việc, tính sáng tạo và đồn kết của các cá nhân trong một tập thể,
hướng họ tới những mục tiêu chung đặt ra từ trước để từ đó tạo lên một tổ chức lớn
mạnh, đoàn kết và phát triển bền vững. Mặt khác, nếu doanh nghiệp có văn hóa
chưa thực sự tốt hoặc chưa chú trọng xây dựng văn hóa doanh nghiệp riêng thì khó
tránh khỏi mơi trường làm việc thiếu sự chuyên nghiệp, nhân viên khó có thể nắm
bắt được và hiểu rõ về mục tiêu hay giá trị mà doanh nghiệp đó hướng tới. Giữa sự
phát triển của hàng trăm, hàng nghìn doanh nghiệp như hiện nay, văn hóa doanh
nghiệp sẽ tạo nên nét đặc trưng riêng cho từng doanh nghiệp. Những nét đặc trưng
5


đó được coi là giá trị cốt lõi của từng doanh nghiệp, điều đó được thể hiện qua cách
thức tổ chức công việc, phong cách giao tiếp ứng xử, tổ chức văn hóa cơng sở …đã
tạo nên phong cách riêng biệt của doanh nghiệp, giúp phân biệt doanh nghiệp này
với doanh nghiệp khác. Bên cạnh đó, văn hóa doanh nghiệp giúp nhân viên thấy rõ
mục tiêu, định hướng công việc của từng cá nhân, từ đó giúp cho họ thấy rằng cơng
việc họ đang làm thật sự có ý nghĩa. Đơi khi trên thực tế, người lao động có thể sẵn
sàng đánh đổi một cơng việc có mức thu nhập cao đồng thời đi liền với một môi
trường làm việc căng thẳng để đổi lấy một công việc với mức thu nhập vừa đủ và
môi trường làm việc thoải mái, đồng nghiệp thân thiện.
Trong giai đoạn hiện nay, sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp với nhau ngày
càng khốc liệt. Muốn doanh nghiệp phát triển vững mạnh thì địi hỏi doanh nghiệp
phải có tư duy kinh doanh mới cùng tầm nhìn chiến lược mới, vì thế việc xây dựng
Văn hố doanh nghiệp là tất yếu khách quan. Tại Trung tâm đào tạo Nghiên cứu
Khoa học Tổ chức và Quản lý sau khi trải qua quãng thời gian thành lập và phát triển
đã đạt được nhiều thành tựu nhất định trong lĩnh vực hoạt động. Đặc biệt, Trung tâm
được biết đến như là một tổ chức có chức năng huy động các nhà khoa học, các nhà
tổ chức, nhà quản lý tham gia vào hoạt động dịch vụ, nghiên cứu khoa học tổ chức,
quản lý, văn thư - lưu trữ, hành chính văn phịng, kỹ năng nghiệp vụ nhằm nâng cao

năng lực cho các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp trên phạm vi tồn quốc. Tuy nhiên,
việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp chưa thực sự được quan tâm nên hiệu quả và ý
thức cán bộ nhân viên chưa cao dẫn đến tình trạng cơng tác này đang bị bỏ ngỏ.
Nhưng theo quan điểm chủ quan của tác giả đây là vấn đề nên được quan tâm xây
dựng càng sớm càng tốt nhằm khẳng định vị trí, uy tín và sự chuyên nghiệp của
Trung tâm tạo nên nét đặc trưng riêng trong lĩnh vực hoạt động của mình, tạo dựng
thương hiệu với các đối tác và đặc biệt là tạo được lợi thế cạnh tranh đối với các đối
thủ khác trong cùng lĩnh vực. Hơn nữa, trong bối cảnh thuật ngữ “Văn hóa doanh
nghiệp” ngày càng trở nên phổ biến và là yếu tố không thể thiếu trong mỗi doanh
nghiệp dù là mới thành lập hay là đang phát triển đều yêu cầu phải xây dựng và nâng
cao văn hóa doanh nghiệp trong đó Trung tâm đào tạo, nghiên cứu khoa học tổ chức
và quản lý khơng ngoại lệ. Chính vì vậy, tác giả đã lựa chọn đề tài: “Xây dựng và tổ
6


chức thực hiện văn hóa doanh nghiệp ở Trung tâm đào tạo Nghiên cứu Khoa học
Tổ chức và Quản lý” làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình.
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu: với đề tài này tác giả mong muốn giải quyết hai mục
tiêu sau:
Thứ nhất, luận văn làm rõ thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại Trung tâm
đào tạo Nghiên cứu Khoa học Tổ chức và Quản lý.
Thứ hai, đề xuất xây dựng và tổ chức thực hiện văn hóa doanh nghiệp cho
Trung tâm đào tạo Nghiên cứu Khoa học Tổ chức và Quản lý.
Nhiệm vụ nghiên cứu: Để đạt được mục đích trên luận văn cần tập trung
thực hiện những nhiệm vụ sau:
+ Đầu tiên, luận văn khái quát lại những lý luận cơ bản về văn hóa doanh
nghiệp, chỉ rõ tác động của văn hóa doanh nghiệp tới sự phát triển của doanh
nghiệp, xác định vai trò và trách nhiệm xây dựng VHDN.
+ Thứ hai, khảo sát, nghiên cứu, nhận xét, đánh giá thực trạng văn hóa doanh

nghiệp tại Trung tâm đào tạo Nghiên cứu Khoa học Tổ chức và Quản. Từ đó đưa ra
yêu cầu cần xây dựng VHDN cho Trung tâm.
+ Thứ ba, đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả xây dựng và tổ chức
thực hiện VHDN cho Trung tâm đào tạo Nghiên cứu Khoa học Tổ chức và Quản lý.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu: là vấn đề xây dựng và tổ chức thực hiện văn hóa
doanh nghiệp cho Trung tâm đào tạo Nghiên cứu Khoa học Tổ chức và Quản lý bao
gồm vấn đề thực trạng của xây dựng văn hóa doanh nghiệp của cơ quan.
Phạm vi nghiên cứu:
- Phạm vi nội dung: Thực trạng việc xây dựng và thực hiện văn hóa doanh
nghiệp tại Trung tâm đào tạo Nghiên cứu Khoa học Tổ chức và Quản lý
- Phạm vi không gian: tại Trung tâm đào tạo Nghiên cứu Khoa học Tổ chức
và Quản lý
- Phạm vi thời gian: 2007 - 2019 là khoảng thời gian từ khi bắt đầu thành
lập Trung tâm tới nay.
7


4. Lịch sử nghiên cứu
Nghiên cứu về vấn đề văn hóa doanh nghiệp đã được rất nhiều nhà khoa
học, nhà lý luận, nhà nghiên cứu quan tâm. Cho đến nay đã có nhiều cơng trình
nghiên cứu về lĩnh vực này như các giáo trình, tập bài giảng; đề tài nghiên cứu khoa
học cấp Nhà nước, cấp Bộ, luận văn thạc sĩ; khóa luận tốt nghiệp.... có liên quan
đến đề tài nghiên cứu này. Dưới đây là một số những công trình tiêu biểu của một
số tác giả nghiên cứu về vấn đề này:
Một số cuốn sách, giáo trình:
Giáo trình “Văn hoá kinh doanh” Dương Thị Liễu (chủ biên), 2012. Văn hoá
kinh doanh. Hà Nội: Nhà xuất bản Đại học Kinh tế quốc dân. Cuốn giáo trình này
trình bày rõ tổng quan các kiến thức chung về văn hóa kinh doanh như khái niệm,
đặc điểm, vai trò, các nhận tố tác động đến văn hóa kinh doanh và một số phương

pháp xây dựng văn hóa kinh doanh ở một chủ thể kinh doanh cụ thể, vai trò và ảnh
hưởng của văn hóa kinh doanh trong hoạt động kinh tế. Như vậy, cuốn giáo trình đã
đề cập tương đối đầy đủ những lý luận về văn hóa kinh doanh, văn hóa doanh
nghiệp và đây cũng là những vấn đề mà tác giả trình bày trong luận văn của mình
để cùng bàn luận thêm về vấn đề này cũng như bổ sung thêm một số quan điểm của
tác giả về lý luận chung. Cuốn sách cũng giúp tác giả nhận thức được vai trị, ảnh
hưởng của văn hóa kinh doanh như một nhân tố quan trọng đối với sự phát triển
kinh doanh, nâng cao tầm nhìn quản lý, và hiểu được sự phong phú, đa dạng và vai
trò của các nhân tố văn hóa kết tinh trong hoạt động kinh doanh để xây dựng các
mối quan hệ kinh doanh lành mạnh, hướng đến những lợi ích bền vững.
Giáo trình “Đạo đức kinh doanh và văn hố cơng ty” của PGS.TS Nguyễn
Mạnh Qn, Nhà xuất bản Đại học Kinh tế quốc dân, 2012. Giáo trình tập trung
vào trình bày những vấn đề lý luận như khái niệm, quan điểm, phương pháp luận
về đạo đức kinh doanh và văn hóa Cơng ty (văn hóa doanh nghiệp). Về văn hóa
doanh nghiệp, giáo trình đã nêu các biểu tượng, mơ hình và các nhân tố ảnh hưởng
của 10 văn hóa doanh nghiệp nhằm giúp người đọc hiểu được bản sắc văn hóa của
một doanh nghiệp là gì, các biểu hiện của chúng và những tác nhân cơ bản tạo
dựng nên bản sắc văn hóa của một doanh nghiệp. Cuốn sách cũng giúp cho tác giả
hệ thống được tương đối đầy đủ cơ sở lý luận về văn hóa doanh nghiệp, văn hóa
8


kinh doanh nói chung và đây cũng là những vấn đề mà tác giả đề cập tại chương I
của bài luận văn.
Một số đề tài nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước, cấp Bộ về văn hóa
doanh nghiệp
Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước: “Nhân cách doanh nhân và văn
hóa doanh nghiệp” của tác giả PGS.TS Phùng Xuân Nhạ, năm 2011; Đề tài “Văn
hóa doanh nghiệp: một số vấn đề và giải pháp” của tác giả PGS.TS Đỗ Minh
Cương, năm 2009; Đề tài: “Nghiên cứu đề xuất các giải pháp khai thác, phát huy

giá trị văn hóa kinh doanh trong các doanh nghiệp trên địa bàn Hà Nội” của tác giả
PGS.TS Dương Thị Liễu. Các đề tài nghiên cứu chủ yếu đề cập đến các vấn đề như
lý luận về văn hóa doanh nghiệp, nghiên cứu về văn hóa doanh nghiệp của một số
cơng ty, tập đồn để từ đó đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu
quả xây dựng văn hóa doanh nghiệp.
Một số luận văn thạc sĩ về đề tài văn hóa doanh nghiệp
Luận văn thạc sĩ quản trị kinh doanh của Trường Đại học kinh tế - Đại học
quốc gia Hà Nội của tác giả Võ Thành Tiên về vấn đề “Phát triển văn hóa doanh
nghiệp của Ngân hàng TMCP Á Châu” năm 2014 hay Luận văn “Phát triển văn hóa
doanh nghiệp tại Tập đồn viễn thơng Qn đội” của Nguyễn Thị Lan Hương, Đại
học kinh tế- Đại học Quốc gia Hà Nội, năm 2015. Tại các nghiên cứu này, tác giả
đã nêu ra các cơ sở lý thuyết về văn hóa doanh nghiệp và áp dụng những cơ sở lý
thuyết này để đánh giá tình trạng văn hóa doanh nghiệp tại doanh nghiệp. Để từ đó,
các tác giả đề xuất những biện pháp hồn thiện và phát triển văn hóa tại các doanh
nghiệp này.
Luận văn thạc sĩ quản trị kinh doanh của Trường Đại học kinh tế - Đại học
quốc gia Hà Nội của tác giả Ngô Đức Anh về đề tài “Xây dựng văn hóa doanh
nghiệp cho Cơng ty Cổ phần Misa” năm 2017. Luận văn tác giả đã giải quyết những
vấn đề lý luận cơ bản về văn hóa doanh nghiệp và cụ thể là tại Công ty Misa và làm
rõ những yếu tố ảnh hướng đến văn hóa doanh nghiệp. Qua đó, tác giả phân tích và
đánh giá thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại Cơng ty Misa và đưa ra các giải pháp
để hồn thiện văn hóa doanh nghiệp cho Công ty. Cũng giống như đề tài trên của
tác giả Ngơ Đức Anh thì tại đề tài của tác giả cũng bàn luận về những cơ sở lý luận
9


của VHDN, trình bày thực trạng về VHDN tại cơ quan tác giả chọn để khảo sát. Do
vậy, đây cũng là một trong những nguồn tài liệu chủ yếu mà tác giả lựa chọn tham
khảo và có bổ sung thêm một số quan điểm cá nhân của tác giả về VHDN.
Một số những bài viết trên báo, tạp chí về văn hóa doanh nghiệp.

Trên trang vnpost.vn với bài viết “Xây dựng văn hóa doanh nghiệp - Yếu tố
quyết định sự trường tồn của doanh nghiệp” của tác giả TS Phan Quốc Việt & Ths.
Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Phát triển Kỹ năng Con người Tâm Việt (2012);
hay trên trang có bài “Văn hóa doanh nghiệp thời 4.0 - Yếu tố
cốt lõi quyết định thành công” của tác giả Vũ Khuê (2018)…Trong các bài viết, các
tác giả đã nhấn mạnh và phân tích văn hóa doanh nghiệp là yếu tố, giá trị cốt lõi có
ảnh hưởng rất lớn đến sự thành công của doanh nghiệp. Điều này càng khẳng định
rằng việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp là điều cần thiết cần được doanh nghiệp
quan tâm và thực hiện. Những bài viết trên đều đề cập đến vấn đề vai trị của
VHDN góp phần tạo nên sự khác biệt, là dấu hiệu để phân biệt doanh nghiệp này
với doanh nghiệp khác. Dù mỗi bài viết đều trình bày theo ý tứ và văn phong khác
nhau nhưng tựu chung lại đều hướng đến sự cần thiết không thể thiếu của VHDN
đối với các doanh nghiệp dù có quy mơ lớn hay nhỏ.
Như vậy, đề tài nghiên cứu về xây dựng văn hóa doanh nghiệp khơng phải
là hướng đề tài mới. Tuy nhiên cho đến nay chưa có một cơng trình nghiên cứu nào
nghiên cứu về văn hóa doanh nghiệp của một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh
vực dịch vụ, nghiên cứu khoa học, tổ chức, quản lý văn thư - lưu trữ, hành chính văn phịng. Vì vậy, việc đi sâu nghiên cứu, xây dựng và tổ chức thực hiện văn hóa
doanh nghiệp cho Trung tâm đào tạo Nghiên cứu Khoa học Tổ chức và Quản lý
thuộc Liên Hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam là đề tài khơng trùng lặp
với các cơng trình nghiên cứu trước đó.
5. Những đóng góp của luận văn.
Nếu đề tài được triển khai và thực hiện tốt sẽ có những đóp góp sau:
- Góp phần hệ thống hóa một số nội dung lý luận căn bản về văn hóa doanh
nghiệp, vai trị của văn hóa doanh nghiệp và tác động của văn hóa doanh nghiệp tới
sự phát triển của doanh nghiệp.
10


- Phân tích và làm rõ thực trạng văn hóa doanh nghiệp của Trung tâm đào tạo
Nghiên cứu Khoa học Tổ chức và Quản lý.

- Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả xây dựng và tổ chức thực hiện văn hóa
doanh nghiệp cho Trung tâm.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
Để tìm hiểu, nghiên cứu vấn đề này tác giả đã sử dụng một số phương pháp
nghiên cứu như sau:
- Phương pháp nghiên cứu lý luận: Được áp dụng để hệ thống những vấn
đề lý luận cơ bản về văn hóa doanh nghiệp.
- Phương pháp phân tích, tổng hợp, mơ tả, thống kê: Phương pháp này
được áp dụng để thu thập tài liệu và phân tích các kết quả khảo sát tình hình xây
dựng văn hóa doanh nghiệp tại Trung tâm để từ đó đánh giá thực trạng và đưa ra
những lựa chọn phù hợp trong việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp phù hợp cho
Trung tâm.
- Phương pháp khảo sát: Được áp dụng để tìm hiểu chức năng, nhiệm vụ và
cơ cấu tổ chức của Trung tâm đào tạo nghiên cứu khoa học tổ chức và quản lý; tìm
hiểu thực trạng việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp của cán bộ, nhân viên trong
Trung tâm.
- Phương pháp phỏng vấn: Phương pháp này được áp dụng trong quá trình
tiếp xúc trực tiếp với lãnh đạo, cán bộ, nhân viên trong việc xây dựng văn hóa
doanh nghiệp tại Trung tâm.
- Phương pháp quan sát: Tác giả thực hiện quan sát tổng quan các hoạt
động thực tiễn liên quan các hoạt động diễn ra hàng ngày tại Trung tâm đào tạo
Nghiên cứu Khoa học Tổ chức và Quản lý.
Đối tượng quan sát:
+ Các hoạt động hàng ngày.
+ Các cuộc hội họp.
+ Ứng xử giữa nhân viên với khách hàng.
+ Ứng xử giữa nhân viên với nhân viên.
+ Ứng xử giữa nhân viên với lãnh đạo.
11

7. Bố cục luận văn
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về xây dựng và tổ chức thực hiện văn hóa
doanh nghiệp
Chương này tác giả sẽ nêu ra những khái niệm cơ bản về văn hóa doanh
nghiệp, vai trị, biểu trưng, tác động cũng như các yếu tố cấu thành và xây dựng văn
hóa doanh nghiệp, trách nhiệm xây dựng và tổ chức thực hiện VHDN. Mục đích
chính của chương này là giúp chúng ta nắm rõ được những lý luận cơ bản về văn
hóa doanh nghiệp, các yếu tố cấu thành văn hóa doanh nghiệp và cách xây dựng văn
hóa doanh nghiệp từ đó khẳng định vai trị, tác động của việc xây dựng văn hóa
doanh nghiệp. Ngồi ra, tại chương này cũng đề cập trách nhiệm xây dựng và tổ
chức thực hiện VHDN của cơ quan để xác định nhiệm vụ của từng vị trí trong
doanh nghiệp trong cơng cuộc xây dựng VHDN của cơ quan, tổ chức đó.
Chƣơng 2: Thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại Trung tâm đào tạo
Nghiên cứu Khoa học Tổ chức và Quản lý
Tại chương hai tác giả giới thiệu đặc điểm tổ chức và hoạt động của Trung
tâm Đào tạo - Nghiên cứu Khoa học Tổ chức và Quản lý, đồng thời trình bày kết
quả khảo sát thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại đây. Qua kết quả khảo sát, chúng
ta thấy được thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại Trung tâm, những ưu điểm, hạn
chế cần khắc phục để từ đó tác giả đề xuất các giải pháp xây dựng văn hóa doanh
nghiệp tại chương III.
Chƣơng 3: Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả xây dựng VHDN cho
Trung tâm đào tạo Nghiên cứu Khoa học Tổ chức và Quản lý.
Dựa vào những thực trạng VHDN, những phân tích về ưu điểm, hạn chế,
những nguyên nhân dẫn đến hạn chế, bất cập cịn tồn tại được tác giả phân tích ở
chương II để từ đó tác giả đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện việc xây dựng
và tổ chức thực hiện văn hóa doanh nghiệp tại Trung tâm Đào tạo - Nghiên cứu
Khoa học Tổ chức và Quản lý.

12

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XÂY DỰNG VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN
VĂN HÓA DOANH NGHIỆP
1. Cơ sở lý luận về xây dựng Văn hóa doanh nghiêp.
1.1. Các khái niệm cơ bản
1.1.1. Khái niệm văn hóa
Văn hóa là một chủ đề đã được nghiên cứu từ rất lâu. Hơn nữa, văn hóa cịn
là một phạm trù rất rộng và phản ánh mọi mặt của đời sống xã hội, biểu hiện của
văn hóa cũng rất phong phú. Vì vậy, các khái niệm về văn hóa hiện nay là vơ cùng
đa dạng.
Ở Phương Tây, văn hóa - culture (trong tiếng Anh, tiếng Pháp, hay Kultur
(tiếng Đức…đều xuất xứ từ chữ Latinh - Cultus có nghĩa là khai hoang, trồng trọt,
trồng cây lương thực. Sau đó từ cultus được mở rộng nghĩa, dùng trong lĩnh vực xã
hội chỉ sự vun trồng, giáo dục, đào tạo và phát triển mọi khả năng của con người.
Ở Phương Đông, trong tiếng Hán cổ, từ văn hóa hàm ý nghĩa “văn” là vẻ đẹp
của nhân tính, cái đẹp của tri thức, trí tuệ con người có thể đạt được bằng sự tu
dưỡng của bản thân và cách thức cai trị đúng đắn của nhà cầm quyền. Cịn chữ
“hóa” là đem đến cái văn (cái đẹp, cái tốt, cái đúng) để cảm hóa, giáo dục và thực
hiện hóa trong thực tiễn, đời sống.
Như vậy, văn hóa theo định nghĩa của phương Tây và phương Đơng đều có
nghĩa chung là vun trồng, giáo dục, đào tạo, tu dưỡng bản chất của con người để
làm cho con người và cuộc sống ngày càng trở lên tốt đẹp hơn.
Theo UNESCO: “Văn hóa nên được đề cập đến như là một tập hợp của
những đặc trưng về tâm hồn, vật chất, tri thức và xúc cảm của một xã hội hay một
nhóm người trong xã hội và nó chứa đựng, ngồi văn học nghệ thuật, cả cách sống,
phương thức chung sống, hệ thống giá trị, truyền thống và đức tin”.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh viết năm 1943: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục
đích của cuộc sống, lồi người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết,
đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ cho

sinh hoạt hằng ngày về mặc, ăn, ở và các phương thức sử dụng. Toàn bộ những
13


sáng tạo và phát minh đó tức là văn hố. Văn hoá là sự tổng hợp của mọi phương
thức sinh hoạt cùng với biểu hiện của nó mà lồi người đã sản sinh ra nhằm thích
ứng những nhu cầu đời sống và đòi hỏi của sự sinh tồn”.
Theo PGS.TS Đỗ Minh Cương: “Văn hóa là nguồn lực nội sinh của con
người, là kiểu sống và bảng giá trị của các tổ chức, cộng đồng người, trung tâm là
các giá trị chân - thiện - mỹ” [3,28].
Trong cuốn Tìm về bản sắc văn hóa Việt Nam, PGS.TSKH Trần Ngọc Thêm
cho rằng: “Văn hóa là một hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thần do con
người sáng tạo và tích lũy qua q trình hoạt động thực tiễn, trong sự tương tác
giữa con người với môi trường tự nhiên và xã hội của mình” [20,25]
Những khái niệm trên cho ta thấy rằng các tác giả đều có cách nhìn nhận
khác nhau về “văn hóa”. Mỗi định nghĩa văn hóa các tác giả lại có cách giải thích,
lý giải khác nhau nhưng có thể hiểu “văn hóa” là tồn bộ những giá trị vật chất và
tinh thần do con người sáng tạo ra trong các hoạt động giao tiếp hàng ngày giữa con
người với con người, con người với tự nhiên và với xã hội. Những giá trị đó được
đúc kết lại thành các giá trị và chuẩn mực xã hội. Văn hóa được hình thành và phát
triển trong suốt quá trình hoạt động của con người, bao gồm nhiều yếu tố hợp thành
như cách ăn ở, lối sống sinh hoạt, ngôn ngữ, chữ viết, các tác phẩm văn hóa nghệ
thuật… những giá trị đó đều được di truyền qua nhiều thế hệ.
Qua đây, tác giả thấy rằng “văn hóa” chính là tập hợp những giá trị vật chất
và tinh thần do con người sáng tạo ra trong quá trình lịch sử phát triển của lồi
người. Điều này cho thấy văn hóa có vai trị to lớn đối với sự phát triển của xã hội
và việc xây dựng văn hóa là một q trình được con người đúc kết, thay đổi tùy vào
thời điểm và bối cảnh sao cho phù hợp với thực tế.
1.1.2. Khái niệm doanh nghiệp
Theo định nghĩa của Viện Thống kê và Nghiên cứu kinh tế, “Doanh

nghiệp” là một tổ chức kinh tế mà chức năng chính của nó là sản xuất của cải và
dịch vụ để bán.1
1

Trần Thịnh Lâm (2020), Doanh nghiệp là gì, có những mơ hình doanh nghiệp nào, truy cập ngày
28/10/2020, />
14


Theo Luật Công ty Việt Nam ban hành năm 1999, doanh nghiệp là các đơn
vị kinh doanh được thành lập với mục đích chủ yếu là thực hiện các hoạt động kinh
doanh, đó là việc thực hiện một hay một số hoặc tất cả các cơng đoạn của q trình
đầu tư, từ sản xuất đến tiêu thụ hay thực hiện dịch vụ trên thị trường nhằm mục đích
sinh lời.
Theo khoản 10 điều 4, Luật Doanh nghiệp số 59/2020/QH14 ngày 17 tháng 6
năm 2020 có quy định “Doanh nghiệp là tổ chức có tên riêng, có tài sản, có trụ sở
giao dịch, được thành lập hoặc đăng ký thành lập theo quy định của pháp luật
nhằm mục đích kinh doanh”
Như vậy, khái niệm “Doanh nghiệp” theo đó được hiểu theo nghĩa khá rộng,
đầy đủ và chặt chẽ. Tuy nhiên theo tác giả, “Doanh nghiệp” được hiểu là một tổ
chức kinh tế, có tư cách pháp nhân hoặc khơng, thực hiện các hoạt động kinh doanh
theo qui định của pháp luật, nhằm đạt được những mục tiêu chung và kế hoạch đã
đặt ra từ trước. Theo đó có thể hiểu doanh nghiệp là một tổ chức có từ hai người trở
lên hoạt động dựa trên mục tiêu về lợi nhuận kinh tế là chính và những kế hoạch đã
vạch ra, được con người cùng nhau thực hiện cùng duy trì và phát triển tổ chức đó
theo nhiều cách khác nhau nhưng cùng có điểm chung là làm cho doanh nghiệp đó
ngày càng phát triển.
1.1.3. Khái niệm văn hóa doanh nghiệp
Hiện nay, các khái niệm về văn hóa doanh nghiệp (VHDN) rất đa dạng ở mỗi
góc độ nghiên cứu khác nhau các nhà nghiên cứu lại đưa những khái niệm khác

nhau, ví dụ như các khái niệm sau đây:
Theo tổ chức lao động quốc tế (ILO): “Văn hóa doanh nghiệp là sự trộn lẫn
đặc biệt các giá trị, các tiêu chuẩn, thói quen và truyền thống, những thái độ ứng xử
và lễ nghi mà toàn bộ chúng là duy nhất đối với một tổ chức đã biết”.
Theo Nguyễn Mạnh Quân: “Văn hoá doanh nghiệp bao gồm một hệ thống
những ý nghĩa, giá trị, niềm tin chủ đạo, cách nhận thức và phương pháp tư duy
được mọi thành viên trong một tổ chức cùng thống nhất và có ảnh hưởng ở phạm vi
rộng đến nhận thức và hành động của từng thành viên”.[23,249]
Theo Dương Thị Liễu: “Văn hóa doanh nghiệp là một hệ thống các giá trị,
các chuẩn mực, các quan niệm và hành vi của doanh nghiệp, chi phối hoạt động
15


của mọi thành viên trong doanh nghiệp và tạo nên bản sắc kinh doanh riêng của
doanh nghiệp”.[13,234]
Các khái niệm trên tuy có sự khác nhau nhưng xét về tổng thể có thể thấy
văn hóa doanh nghiệp được hiểu là tồn bộ các giá trị văn hóa được xây dựng trong
suốt quá trình tồn tại và phát triển của một doanh nghiệp. Các giá trị văn hóa doanh
nghiệp bao gồm: các quan niệm và tập quán, truyền thống hoạt động của doanh
nghiệp làm chi phối tình cảm, suy nghĩ và hành vi của mọi thành viên trong doanh
nghiệp để thực hiện và hồn thành mục đích chung. Qua đây có thể thấy, VHDN là
một hệ thống bao gồm các giá trị được doanh nghiệp lựa chọn để xây dựng VHDN
của mình và tạo nên sự khác biệt giữa các doanh nghiệp khác. VHDN là công cụ
giúp cho tất cả các thành viên trong doanh nghiệp nhận thức các giá trị cần đạt được
và cách thức thực hiện để hoàn thành mục tiêu đã đề ra. Ngồi ra, việc xây dựng
VHDN cịn giúp mọi thành viên trong doanh nghiệp cảm nhận được sứ mệnh, niềm
tự hào về doanh nghiệp. Từ đó, VHDN giúp tạo nên quan điểm thống nhất cho tất
cả mọi thành viên trong doanh nghiệp.
Nói cách khác, VHDN là một hệ thống những ý nghĩa, giá trị, niềm tin, nhận
thức và phương pháp thực hiện của mọi thành viên trong doanh nghiệp. VHDN đảm

bảo sự hài hịa giữa lợi ích tập thể và lợi ích cá nhân trong doanh nghiệp, giúp cho
mỗi cá nhân thực hiện đúng vai trò của mình theo định hướng chung của doanh
nghiệp. Biểu hiện của VHDN được hình thành trong quá trình sản xuất - kinh
doanh, cũng như những nhu cầu, mục đích, mong muốn và kế hoạch phát triển của
doanh nghiệp.
Văn hóa Doanh nghiệp là sự tổng hợp của mọi phương thức hoạt động cùng
với biểu hiện của nó mà một tổ chức, doanh nghiệp đã sáng tạo ra nhằm thích ứng
với những yêu cầu mơi trường hoạt động và địi hỏi của sự cạnh tranh. Từ định
nghĩa trên đây có thể rút ra những nhận xét sau: về bản chất, văn hoá doanh nghiệp
là phương pháp quản lý (phương thức hoạt động) riêng mà tổ chức, doanh nghiệp
lựa chọn và sử dụng để tiến hành các hoạt động kinh doanh, nghiệp vụ hằng ngày,
trong đó có sự tham gia của tất cả mọi thành viên trong quá trình xây dựng và thực
hiện (do tổ chức, doanh nghiệp sáng tạo ra), mang dấu ấn, bản sắc riêng về phong
16


cách và được thể hiện bằng những hành vi, dấu hiệu có thể nhận biết và phân biệt
được với các tổ chức, doanh nghiệp khác (cùng với biểu hiện của nó). Những biểu
hiện này trở nên những dấu hiệu nhận diện - thương hiệu - của tổ chức, doanh
nghiệp và được sử dụng trong hoạt động hằng ngày như một phương tiện giúp các
đối tượng hữu quan nhận biết, đánh giá, so sánh và lựa chọn trong quá trình sử
dụng. Trong mơi trường kinh doanh tồn cầu hố ngày nay, những đặc trưng này có
thể được sử dụng như một lợi thế trong kinh doanh. Như vậy, văn hoá doanh nghiệp
là một phương pháp quản lý kinh doanh được xây dựng và thực thi bởi tất cả các
thành viên, thể hiện một bản sắc, phong cách riêng, có thể nhận biết nhờ những dấu
hiệu đặc trưng, thể hiện những ý nghĩa, hình ảnh và giá trị nhất định đối với các đối
tượng hữu quan, và được tổ chức, doanh nghiệp sử dụng để tạo lập lợi thế cạnh
tranh bằng thương hiệu khi hoạt động trong nền kinh tế toàn cầu.
Trên cơ sở những nghiên cứu của các tác giả về văn hóa doanh nghiệp thì
theo tác giả có thể hiểu: “Văn hóa doanh nghiệp là tồn bộ các giá trị, niềm tin và

các văn hóa được doanh nghiệp lựa chọn, tạo ra và sử dụng, duy trì được thể hiện
trong hoạt động kinh doanh và quá trình làm việc của mọi thành viên trong doanh
nghiệp đó tạo ra nét đặc trưng cho doanh nghiệp.
Thật vậy, bất cứ cơ quan, doanh nghiệp nào cũng có những nét tương đồng
giống nhau bởi đặc thù lĩnh vực hoạt động, quy mô…tuy nhiên ở mỗi doanh nghiệp
lại có những đặc điểm khác nhau tạo nên sự khác biệt hay dấu hiệu nhận biết của
doanh nghiệp đó với các doanh nghiệp khác, sự khác nhau đó dù ít, dù nhiều, dù
xấu, dù đẹp cũng sẽ góp phần tạo nên một doanh nghiệp có những nét văn hóa khác
nhau được gọi là bản sắc. Những văn hóa tốt được họ phát huy và duy trì, những
văn hóa chưa tốt được các thành viên trong doanh nghiệp thay đổi, thích nghi để
biến chúng trở thành nét văn hóa đẹp và trở thành giá trị cốt lõi để mọi thành viên
cùng thực hiện và tuân thủ.
1.2. Vai trò của văn hóa doanh nghiệp
Văn hóa doanh nghiệp được hình thành sẽ trở thành hệ thống các giá trị tiêu
chuẩn và tác động mạnh mẽ đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Khi đó,
mọi thành viên trong doanh nghiệp đều phải tuân thủ theo những giá trị và tiêu
17


chuẩn mà VHDN đưa ra. Như vậy có thể thấy, VHDN đóng một vai trị quan trọng
trong doanh nghiệp được thể hiện ở một số vai trò sau:
Thứ nhất, VHDN là công cụ triển khai chiến lược. Khi mới thành lập mọi
doanh nghiệp đều có kế hoạch, chiến lược phát triển riêng, trong đó chỉ rõ định
hướng kinh doanh mà doanh nghiệp sẽ theo đuổi ví dụ như: đối tượng khách hàng,
sản phẩm chiến lược, thị trường hướng tới, giá cả, dịch vụ đi kèm…Tuy nhiên, việc
xây dựng chiến lược khơng là chưa đủ, vì muốn chiến lược được thành cơng thì
doanh nghiệp cần phải triển khai chiến lược. Vì vậy, đã có rất nhiều doanh nghiệp
dù có bản kế hoạch chiến lược phát triển nhưng lại không thể thành công do không
thể hoặc triển khai chiến lược không mang lại hiệu quả. Để triển khai chiến lược thì
tất cả mọi thành viên của tổ chức, doanh nghiệp đều phải cùng nhau thực hiện. Mặc

dù, mỗi thành viên trong doanh nghiệp đều có nhiệm vụ riêng, vị trí khác nhau và
sở hữu những kỹ năng, năng lực, kinh nghiệm không giống nhau nhưng họ lại cùng
nhau thống nhất phối hợp và hành động theo kế hoạch mà doanh nghiệp đã vạch ra
từ trước đó, từ đó giúp doanh nghiệp cũng như chính thành viên trong doanh nghiệp
đạt được những mục tiêu đã đưa ra. Ngoài ra, doanh nghiệp cần xây dựng những
quy tắc hành động thống nhất có tác dụng hướng dẫn, chi phối việc ra quyết định và
hành động của mọi thành viên. Đặc biệt, doanh nghiệp cần xây dựng thương hiệu
cho riêng mình điều này sẽ giúp cho doanh nghiệp tạo ra bản sắc riêng và định hình
phong cách thương hiệu của doanh nghiệp. Qua đây có thể thấy, văn hoá doanh
nghiệp giúp cho doanh nghiệp xây dựng các biện pháp và công cụ điều hành để thực
hiện chiến lược thông qua việc quản lý con người và tạo dựng thương hiệu cho
doanh nghiệp. Chẳng hạn, một doanh nghiệp. Ví dụ, chiến lược của cơng ty A là
phấn đấu năm 2025 phần đấu mở rộng thêm chi nhánh trên nhiều vùng miền hơn,
thì nếu cơng ty A đó thực hiện VHDN tốt sẽ thúc đẩy sự phát triển của công ty,
đánh dấu sự nổi bật thương hiệu và được nhiều người, đối tác cũng như khách hàng
biết tới, từ đó thương hiệu được đến gần hơn với con người nhằm góp phần xây
dựng thương hiệu và mở rộng thị trường hơn. Khi các giá trị niềm tin, giá trị văn
hóa mà doanh nghiệp đang thực hiện sẽ là công cụ giúp cho doanh nghiệp triển khai
chiến lược nhanh và hiệu quả.
18


Thứ hai, VHDN là phương pháp tạo động lực cho người lao động và tạo sức
mạnh đoàn kết cho tổ chức, doanh nghiệp. Thật vậy, VHDN có ý nghĩa quyết định
đến tinh thần, thái độ, động cơ của người lao động. VHDN tốt sẽ tạo ra môi trường
làm việc thoải mái giúp nhân viên trong doanh nghiệp có động lực, tinh thần lao
động và cống hiến, gắn bó lâu dài giúp mang lại năng suất lao động và hiệu quả
công việc tốt hơn, đội ngũ cán bộ có kinh nghiệm. Hơn nữa, VHDN như là tài sản
tinh thần luôn hiện hữu giúp cho các thành viên luôn tin tưởng, yên tâm, tự hào về
doanh nghiệp tạo nên sự bền vững, củng cố tinh thần và thái độ làm việc tích cực

hơn mang lại hiệu quả công việc cao hơn. Mặt khác, một môi trường làm việc hiện
đại, văn minh sẽ giúp cho những thành viên muốn trau dồi thêm kiến thức, ham học
hỏi để kịp thích nghi với mọi thay đổi như vậy sẽ giúp cho doanh nghiệp đó ngày
càng có thêm đội ngũ lao động chất lượng cao đảm bảo bắt kịp với sự phát triển của
khoa học công nghệ và kinh tế như hiện nay.
Đơn giản như một doanh nghiệp có văn hóa doanh nghiệp tốt, truyền thống
lâu đời, các giá trị cốt lõi được thực hiện tốt và đúng trong mọi thời điểm, giá trị con
người được coi trọng, môi trường làm việc thoải mái sẽ giúp cho mọi thành viên
trong doanh nghiệp muốn gắn bó nhiều hơn, đôi khi họ sẽ so sánh chấp nhận hy
sinh thu nhập cao, cơ hội thăng tiến đổi lấy một mơi trường làm việc thân thiện
thoải mái, ở đó có tình đồng nghiệp sự đồn kết. Bởi vậy những giá trị mà VHDN
mang lại có thể giữ chân được người tài, người nhiệt huyết, những người đã cùng
doanh nghiệp xây dựng và phát triển một tập thể góp phần tạo nên một đội ngũ cán
bộ giàu kinh nghiệm và xây dựng một truyền thống cho các thế hệ sau.
Thứ ba, văn hóa doanh nghiệp di truyền, bảo tồn cái bản sắc của doanh
nghiệp qua nhiều thế hệ thành viên, tạo tiềm năng phát triển bền vững của doanh
nghiệp, truyền tải ý thức, giá trị của tổ chức tới các thành viên trong tổ chức đó.
Trong mỗi doanh nghiệp với mỗi nét văn hóa đẹp đều được các thành viên duy trì
và phát huy, thay đổi theo hướng tích cực hơn đảm bảo nét văn hóa đó ln phù hợp
trong mọi thời điểm và cứ như vậy qua nhiều thế hệ sẽ vẫn bảo tồn và phát huy nó,
thấm nhuần nét văn hóa đẹp trong nội bộ doanh nghiệp giúp nó bảo tồn và trở thành
nét đặc sắc của doanh nghiệp đó và là dấu hiệu phân biệt doanh nghiệp với doanh
19


nghiệp khác. Chính vì vậy, văn hóa trở thành nền tảng và tạo điều kiện cho doanh
nghiệp phát triển vì mục tiêu chung, giúp hoàn thành giá trị cốt lõi mà tổ chức
hướng tới, mục tiêu chung của doanh nghiệp ln lớn hơn lợi ích của từng cá nhân
trong tổ chức đó, bởi vậy có thể nói văn hóa tạo nên sự ổn định cho tổ chức, giúp
doanh nghiệp bảo tồn, phát triển một cách bền vững.

Thật vậy, chẳng hạn một doanh nghiệp A với văn hóa giao tiếp ứng xử nội
bộ với nhau tốt, giữa lãnh đạo với nhân viên có sự tơn trọng, kính trên nhường dưới,
giữa nhân viên với nhân viên thì đồn kết, tương trợ lẫn nhau, cạnh tranh lành mạnh
sẽ tự tạo ra và được nội bộ ngầm hiểu giá trị cốt lõi của doanh nghiệp đó là mơi
trường làm việc lành mạnh, hiện đại cũng khơng kém giá trị tình cảm, sự cạnh tranh
giữa con người với công việc, giữa con người với con người. Nếu nét văn hóa này
được các thế hệ thực hiện hiệu quả thì họ sẽ tiếp tục phát huy và thay đổi thích nghi,
như vậy sẽ cứ duy trì và bảo tồn nét văn hóa đó cho nhiều thế hệ sau và trở thành
bản sắc riêng cho doanh nghiệp A đó.
Nói tóm lại, văn hóa doanh nghiệp của bất cứ cơ quan, tổ chức doanh nghiệp
nào được quan tâm chú trọng sẽ giúp doanh nghiệp đó có nền tảng, nó xây dựng
một nền nếp văn hóa tiến bộ, lành mạnh trong doanh nghiệp, giúp văn hóa ứng xử
giữa con người với cơng việc được thực hiện tốt, giải thốt con người khỏi sự máy
móc, gị bó, làm tăng cường sự gắn bó của các thành viên trong doanh nghiệp và tạo
bản sắc riêng biệt cho mỗi doanh nghiệp.
1.3. Các biểu trƣng của văn hóa doanh nghiệp
Văn hóa doanh nghiệp được thể hiện thông qua những dấu hiệu, biểu hiện
được gọi chung là các biểu trưng. Biểu trưng của văn hóa doanh nghiệp được thể
hiện dưới nhiều hình thức đa dạng và phong phú khác nhau bao gồm các biểu trưng
trực quan và các biểu trưng phi trực quan.
1.3.1. Các biểu trưng trực quan của văn hóa doanh nghiệp
Các biểu trưng trực quan của văn hóa doanh nghiệp là những biểu trưng thể
hiện nội dung VHDN và được thiết kế dễ nhận biết bằng giác quan. Các biểu trưng
trực quan của VHDN gồm: kiến trúc đặc trưng; nghi lễ, lễ hội; giai thoại, truyền
thống; các biểu tượng logo; ngôn ngữ, khẩu hiệu; ấn phẩm điển hình; lịch sử phát
triển và truyền thống trong DN.
20


1.3.1.1. Kiến trúc đặc trưng

Kiến trúc đặc trưng trong văn hóa doanh nghiệp bao gồm kiến trúc ngoại thất
và kiến trúc nội thất của doanh nghiệp như những biểu tượng và hình ảnh liên quan
đến, gợi nhớ doanh nghiệp.
Kiến trúc ngoại thất của doanh nghiệp được thể hiện qua cổng vào, mặt tiền
trụ sở, cách bố trí các phịng ban, bộ phận…Thơng qua những cơng trình kiến trúc
này giúp doanh nghiệp xây dựng được hình ảnh cho riêng mình. Các cơng trình này
rất được các doanh nghiệp chú trọng vì đây như một phương tiện thể hiện phong
cách đặc trưng của doanh nghiệp. Những cơng trình kiến trúc này cịn tạo nên sự
độc đáo, thành công và bản sắc riêng của doanh nghiệp.
Ngoài những kiến trúc bên ngoài, những kiến trúc nội thất bên trong cũng
được các doanh nghiệp quan tâm. Ví dụ như màu sắc, kiểu dáng, thiết kế nội thất
như mặt bằng, quầy, bàn ghế, phòng, hành lang, lối đi, …Tất cả đều được quan tâm,
chú trọng để bày trí sao cho phù hợp với điều kiện, hình ảnh doanh nghiệp muốn
hướng tới. Từ đó, doanh nghiệp tạo được khơng khí làm việc thân quen, thoải mái
cho nhân viên, giúp nhân viên muốn gắn bó làm việc lâu dài.
Kiến trúc đặc trưng có ảnh hưởng rất lớn đến việc xây dựng văn hóa doanh
nghiệp là do:
- Kiến trúc ngoại thất có ảnh hưởng quan trọng đến hành vi con người về
phương tiện, cách thức giao tiếp, phản ứng và thực hiện cơng việc.
- Cơng trình kiến trúc có thể được coi như một linh vật biểu thị một ý nghĩa,
giá trị nào đó của một tổ chức xã hội.
- Kiểu dáng kết cấu có thể được coi là biểu tượng cho phương châm chiến
lược của tổ chức.
- Công trình kiến trúc trở thành một bộ phận hữu cơ trong các sản phẩm của
doanh nghiệp.
1.3.1.2. Nghi lễ, nghi thức
Nghi lễ, nghi thức là một trong số các biểu trưng của văn hóa doanh nghiệp.
Những nghi lễ, nghi thức là hoạt động đã được dự kiến từ trước và chuẩn bị kỹ
lưỡng dưới hình thức các hoạt động, sự kiện văn hóa - xã hội chính thức, nghiêm
21