Nghiên cứu xây dựng một số tiêu chí về làng sinh thái thích ứng với biến đổi khí hậu tại khu vực đồng bằng sông cửu long
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.93 MB, 105 trang )
i
..
ĐẠI HỌC THÁI NGUN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NƠNG LÂM
----------------------------------
TRẦN VĂN KÍNH
NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG MỘT SỐ TIÊU CHÍ
VỀ LÀNG SINH THÁI THÍCH ỨNG VỚI
BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU TẠI KHU VỰC
ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƢỜNG
Thái Nguyên - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
ii
ĐẠI HỌC THÁI NGUN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NƠNG LÂM
----------------------------------
TRẦN VĂN KÍNH
NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG MỘT SỐ TIÊU CHÍ
VỀ LÀNG SINH THÁI THÍCH ỨNG VỚI
BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU TẠI KHU VỰC
ĐỒNG BẰNG SƠNG CỬU LONG
: Khoa học mơi trƣờng
: 60.44.03.01
Ngành
Mã số
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƢỜNG
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. TS. Dƣ Ngọc Thành
Thái Nguyên - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
iii
MỤC LỤC
Trang
MỤC LỤC ................................................................................................................... i
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .........................................................................v
DANH MỤC BẢNG ................................................................................................. vi
DANH MỤC HÌNH ................................................................................................. vii
MỞ ĐẦU .....................................................................................................................1
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN .......................................................................................5
1.1. Tổng quan về tác động của BĐKH ......................................................................5
1.1.1. Các khái niệm cơ bản ...............................................................................5
1.1.2. Nguồn gốc và đặc điểm của BĐKH .........................................................5
1.1.3. Tác động chính của biến đổi khí hậu ........................................................7
1.2. Kịch bản BĐKH cho khu vực ĐBSCL ................................................................8
1.2.1. Kịch bản Biến đổi khí hậu, nƣớc biển dâng cho khu vực Nam Bộ ..........8
1.2.2. Nhận xét Kịch bản biến đổi khí hậu, nƣớc biển dâng vùng ĐBSCL .....17
1.3. Tổng quan về xây dựng mơ hình làng sinh thái .................................................19
1.3.1. Một số mơ hình làng sinh thái trên thế giới ...........................................20
1.3.2. Kinh nghiệm xây dựng và đánh giá tiêu chí xây dựng cơng trình xanh
của một số nƣớc ........................................................................................................24
1.3.3. Một số mơ hình làng sinh thái ở Việt Nam ............................................27
1.4. Những vấn đề mới trong xây dựng một số tiêu chí làng sinh thái thích ứng với
BĐKH........................................................................................................................29
CHƢƠNG 2. NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...........................31
2.1. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu:.....................................................................31
2.1.1. Đối tƣợng nghiên cứu: ............................................................................31
2.1.2. Phạm vi nghiên cứu: ...............................................................................31
2.2. Nội dung .............................................................................................................31
2.3. Phƣơng pháp nghiên cứu ....................................................................................31
CHƢƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ..................................33
3.1. Điều kiện tự nhiên - kinh tế - xã hội khu vực nghiên cứu .................................33
3.1.1. Điều kiện tự nhiên ..................................................................................33
3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội .......................................................................39
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
iv
3.2. Đánh giá hiện trạng các tác động của BĐKH đến Đồng bằng Sông Cửu Long
và khu vực nghiên cứu ..............................................................................................46
3.2.1. Tác động của BĐKH tới Đồng bằng Sông Cửu Long ...........................46
3.2.2. Giải pháp thích ứng với BĐKH cho ĐBSCL .........................................59
3.3. Cơ sở xây dựng một số tiêu chí làng sinh thái ...................................................62
3.3.1. Cơ sở lý luận ...........................................................................................62
3.3.2. Cơ sở pháp lý ..........................................................................................62
3.3.3. Cơ sở thực tiễn........................................................................................63
3.4. Nghiên cứu xây dựng một số tiêu chí về làng sinh thái thích ứng với BĐKH ....63
3.4.1. Tiêu chí về cấp nƣớc sạch ......................................................................64
3.4.2. Tiêu chí về thải nƣớc thải .......................................................................68
3.4.3. Tiêu chí về chất thải rắn .........................................................................74
3.4.4. Đánh giá hiệu quả việc thực hiện thí điểm một số tiêu chí làng sinh thái
thích ứng với BĐKH tại khu vực nghiên cứu ...........................................................76
3.4.5. Ý nghĩa và nguyên tắc áp dụng các tiêu chí vào thực tiễn .....................82
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................................83
KẾT LUẬN ...............................................................................................................83
KIẾN NGHỊ ..............................................................................................................84
TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................86
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
v
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BĐKH
: Biến đổi khí hậu
BTN&MT
: Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng
BVMT
: Bảo vệ môi trƣờng
BXD
: Bộ Xây dựng
BYT
: Bộ Y tế
CDM
: Cơ chế phát triển sạch
CTX
: Cơng trình xanh
CTR
: Chất thải rắn
ĐBSCL
: Đồng bằng sơng Cửu Long
IPCC
: Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu
LHQ
: Liên hợp quốc
LST
: Làng sinh thái
QCVN
: Quy chuẩn Việt Nam
RNM
: Rừng ngập mặn
TCVN
: Tiêu chuẩn Việt Nam
TCXD
: Tiêu chuẩn xây dựng
UBND
: Ủy ban Nhân dân
UNEP
: Chƣơng trình mơi trƣờng Liên hợp quốc
XLNT
: Xử lý nƣớc thải
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
vi
DANH MỤC BẢNG
Trang
Bảng 1.1. Mức tăng nhiệt độ (oC) trung bình năm của từng thập kỷ so với thời kỳ
1980-1999 theo kịch bản phát thải trung bình ..........................................................11
Bảng 1.2. Mức thay đổi lƣợng mƣa (%) trung bình năm của từng thập kỷ so với thời
kỳ 1980 - 1999 theo kịch bản phát thải trung bình ...................................................15
Bảng 1.3. Mức thay đổi lƣợng mƣa ngày lớn nhất (%) vào cuối thế kỷ 21 so với thời
kỳ 1980-1999 theo kịch bản phát thải trung bình .....................................................16
Bảng 1.4. Nƣớc biển dâng(cm) tại khu vực ven biển đồng bằng sông Cửu Long theo
kịch bản phát thải thấp ..............................................................................................16
Bảng 1.5. Nƣớc biển dâng(cm) tại khu vực ven biển đồng bằng sông Cửu Long theo
kịch bản phát thải trung bình .....................................................................................17
Bảng 1.6. Nƣớc biển dâng tại khu vực ven biển đồng bằng sông Cửu Long theo kịch
bản phát thải cao........................................................................................................17
Bảng 1.8. Hệ thống đánh giá và cho điểm của LEED 2009 .....................................25
Bảng 1.9. Hệ thống đánh giá và cho điểm của - BCA GM.......................................26
Bảng 1.10. Hệ thống đánh giá và cho điểm của - GBI .............................................26
Bảng 3.1. Diện tích rừng vùng đồng bằng sơng Cửu Long năm 2011 .....................39
Bảng 3.2. Dân số vùng đồng bằng sông Cửu Long năm 2012 .................................40
Bảng 3.3. Thống kê lao động vùng Đồng bằng sông Cửu Long năm 2012 ..............40
Bảng 3.4. Khối lƣợng vận chuyển và luân chuyển hành khách vùng Đồng bằng sông
Cửu Long năm 2011 ..................................................................................................43
Bảng 3.5. Số cơ sở y tế khu vực đồng bằng sông Cửu Long năm 2012 ...................45
Bảng 3.6. Diện tích có nguy cơ bị ngập và dân số vùng ĐBSCL bị hƣởng trực tiếp
theo mực nƣớc biển dâng .........................................................................................48
Bảng 3.7. Tỷ lệ chiều dài quốc lộ, tỉnh lộ ở khu vực ĐBSCL có nguy cơ bị ảnh
hƣởng theo các mức nƣớc biển dâng (%) .................................................................56
Bảng 3.8. Giải pháp thích ứng tổng hợp cho các vùng miền tại ĐBSCL .................59
Bảng 3.9. Các chỉ tiêu trong tiêu chí về cấp nƣớc sinh hoạt .....................................65
Bảng 3.10. Các chỉ tiêu trong tiêu chí về xử lý nƣớc thải sinh hoạt .........................71
Bảng 3.11. Các chỉ tiêu trong tiêu chí về xử lý chất thải rắn ....................................74
Bảng 3.12. Kết quả xử lý nƣớc nhiễm mặn tại huyện Đầm Dơi ...............................78
Bảng 3.13. Tính tốn giá thành 1 lít nƣớc sạch của dự án ........................................79
Bảng 3.14. Kết quả phân tích chất lƣợng nƣớc thải sinh hoạt sau bể lọc kỵ khí tại xã
Nguyễn Huân, huyện Đầm Dơi .................................................................................81
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
vii
DANH MỤC HÌNH
Trang
Hình 1.1. Mức tăng nhiệt độ trung bình năm (oC) vào cuối thế kỷ 21 theo kịch bản
phát thải trung bình [4] ............................................................................................. 9
Hình 1.2. Mức thay đổi lƣợng mƣa năm (%) vào cuối thế kỷ 21 theo kịch bản phát
thải trung bình [4]..................................................................................................... 12
Hình 3.1. Bản đồ hành chính khu vực đồng bằng sơng Cửu Long .......................... 30
Hình 3.2. Bản đồ nguy cơ ngập khu vực đồng bằng sông Cửu Long ứng với mực
nƣớc biển dâng 1m [4] ............................................................................................. 43
Hình 3.3. Các giải pháp tích nƣớc ngọt của ngƣời dân ĐBSCL .............................. 62
Hình 3.4. Nƣớc thải sinh hoạt một số nhà dân ......................................................... 63
Hình 3.6. Sơ đồ hệ thống xử lý nƣớc thải tái sử dụng lại nguồn nƣớc .................... 65
Hình 3.5. Sơ đồ hệ thống xử lý nƣớc thải ................................................................ 65
Hình 3.7. Cầu tiêu bắc ra sông và ao nhà, thƣờng thấy ở nông thôn ĐBSCL ......... 67
Hình 3.8. Sơ đồ cơng nghệ lắp đặt tại Cà Ma .......................................................... 71
Hình 3.9. Một số hình ảnh lắp đặt hệ thống lọc nƣớc CaroCell tại Cà Mau ............ 73
Hình 3.10. Thiết kế bể bằng nhựa composite chịu lực............................................. 74
Hình 3.11. Thi cơng lắp đặt bể xử lý nƣớc thải sinh hoạt ........................................ 75
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
1
MỞ ĐẦU
Biến đổi khí hậu là một trong những thách thức lớn nhất đối với nhân loại, tác
động nghiêm trọng đến sản xuất, đời sống và môi trƣờng trên phạm vi toàn thế giới.
Nhiệt độ tăng, mực nƣớc biển dâng gây ngập lụt, gây nhiễm mặn nguồn nƣớc, ảnh
hƣởng đến nông nghiệp, gây rủi ro lớn đối với công nghiệp và các hệ thống kinh tế xã hội trong tƣơng lai. Vấn đề biến đổi khí hậu đã, đang và sẽ làm thay đổi tồn
diện và sâu sắc q trình phát triển và an ninh toàn cầu nhƣ năng lƣợng, nƣớc,
lƣơng thực, xã hội, việc làm, ngoại giao, văn hóa, kinh tế, thƣơng mại.
50 năm qua nhiệt độ trung bình đã tăng khoảng 0,5 0,7oC, mực nƣớc biển đã dâng khoảng 20 cm. Hiện tƣợng El Nino, La Nina ngày
càng tác động mạnh mẽ. Biến đổi khí hậu thực sự đã làm cho những thiên tai, đặc
biệt là bão, lũ và hạn hán ngày càng khốc liệt.
Việt Nam đƣợc đánh giá là một trong những quốc gia bị ảnh hƣởng nặng nề
nhất của biến đổi khí hậu, trong đó đồng bằng sông Cửu Long là một trong ba đồng
bằng trên thế giới dễ bị tổn thƣơng nhất do nƣớc biển dâng. Tác động của biến đổi
khí hậu đối với nƣớc ta là rất nghiêm trọng, là nguy cơ hiện hữu cho mục tiêu xố
đói giảm nghèo, cho việc thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ và sự phát triển bền
vững của đất nƣớc.
Trong những năm qua, dƣới tác động của biến đổi khí hậu, tần suất và cƣờng
độ thiên tai ngày càng gia tăng, gây ra nhiều tổn thất to lớn về ngƣời, tài sản, các cơ
sở hạ tầng về kinh tế, văn hoá, xã hội, tác động xấu đến mơi trƣờng. Chỉ tính trong
10 năm gần đây (2001 - 2010), các loại thiên tai nhƣ: Bão, lũ, lũ quét, sạt lở đất, úng
ngập, hạn hán, xâm nhập mặn và các thiên tai khác đã làm thiệt hại đáng kể về
ngƣời và tài sản, đã làm chết và mất tích hơn 9.500 ngƣời, giá trị thiệt hại về tài sản
ƣớc tính chiếm khoảng 1,5% GDP/năm. [3]
Biến đổi khí hậu dự kiến sẽ dẫn đến những thay đổi cho mô hình thời tiết ở hạ
lƣu sơng Mêkong (khu vực ĐBSCL) về nhiệt độ, lƣợng mƣa và gió, khơng chỉ về
cƣờng độ mà còn về thời gian và tần suất của các sự kiện cực đoan. Thiếu nƣớc, hạn
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
2
hán (vào mùa khơ) và lũ lụt (mùa mƣa) có thể trở thành phổ biến hơn và nghiêm
trọng hơn.
Những thay đổi này đƣợc dự kiến sẽ ảnh hƣởng đến hệ sinh thái và nông
nghiệp và sản xuất lƣơng thực tự nhiên, và làm trầm trọng thêm các vấn đề về cung
cấp nhu cầu lƣơng thực ngày càng tăng do sự gia tăng dân số. Những thay đổi đó có
thể sẽ là đặc biệt nghiêm trọng cho sinh kế phụ thuộc mạnh mẽ của cộng đồng dân
hạ lƣu sông Mê vào tài nguyên thiên nhiên. [14]
Ngoại trừ một số ít sống tại các đô thị, dân cƣ ở ĐBSCL chủ yếu hoạt động
trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp và sinh sống tại khu vực nơng thơn. Khu vực
ĐBSCL có địa hình bằng phẳng và thấp thƣờng xuyên chịu ảnh hƣởng lớn và trực
tiếp từ chế độ thủy văn của các con sông, đặc biệt là sông Mê Kông và chế độ thủy
triều. Vùng trũng (tập trung ở Đồng Tháp Mƣời) chịu tác động của chế độ thủy văn
của sông Mê Kông, hàng năm bị ngập lụt về mùa mƣa.
Vùng ven biển thƣờng xuyên bị đe dọa bởi bão, lụt và triều cƣờng. Những
thống kê về khí tƣợng thủy văn trong những năm gần đây cho thấy mức độ ngập lụt
và triều cƣờng tại ĐBSCL gia tăng đột biến, số trận bão ảnh hƣởng đến khu vực này
đang có xu hƣớng gia tăng.
Có thể nói các biểu hiện và tác động của BĐKH đến vùng ĐBSCL là rất rõ
ràng. Việc đánh giá tổng quan và chi tiết các tác động của BĐKH và xây dựng giải
pháp nâng cao năng lực thích ứng với BĐKH cho khu vực này là rất cấp bách và
cần thực hiện ngay để có thể ứng phó có hiệu quả với BĐKH.
Đề tài “Nghiên cứu thiết kế mơ hình làng sinh thái thích ứng với BĐKH
dựa vào cộng đồng cho khu vực đồng bằng sông Cửu Long” thuộc Chƣơng trình
khoa học và cơng nghệ cấp nhà nƣớc về Biến đổi khí hậu đƣợc thực hiện với mục
tiêu: Nghiên cứu những ảnh hƣởng của biến đổi khí hậu tới khu vực đồng bằng sơng
Cửu Long từ đó xây dựng đƣợc bộ tiêu chí làng sinh thái thích ứng với biến đổi khí
hậu, đồng thời thiết kế đƣợc mơ hình làng sinh thái thích ứng với biến đổi khí hậu
cho khu vực đồng bằng sơng Cửu Long.
Nhận thấy tính cấp thiết của việc xây dựng các giải pháp thích ứng cho khu vực
ĐBSCL, đƣợc sự đồng ý của Chủ nhiệm đề tài “Nghiên cứu thiết kế mơ hình làng
sinh thái thích ứng với BĐKH dựa vào cộng đồng cho khu vực đồng bằng sơng Cửu
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
3
Long”, dƣới sự hƣớng dẫn của TS. Dƣ Ngọc Thành tôi tiến hành thực hiện đề tài:
“Nghiên cứu xây dựng một số tiêu chí về làng sinh thái thích ứng với biến đổi khí
hậu tại khu vực đồng bằng sơng Cửu Long”.
*/ Mục tiêu nghiên cứu:
- Mục tiêu tổng quát: Nghiên cứu và xây dựng đƣợc một số tiêu về về Làng
sinh thái thích ứng với điều kiện biến đổi khí hậu tại khu vực đồng bằng sơng Cửu
Long theo hƣớng dựa vào cộng đồng.
- Mục tiêu cụ thể:
+ Nghiên cứu, đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội khu vực ĐBSCL;
+ Nghiên cứu, đánh giá đƣợc các tác động cơ bản của BĐKH tới khu vực;
+ Nghiên cứu đƣợc cơ sở để xây dựng các tiêu chí làng sinh thái thích ứng với
BĐKH.
+ Nghiên cứu, xây dựng đƣợc một số tiêu chí về làng sinh thái thích ứng với
biến đổi khí hậu. Triển khai áp dụng thử nghiệm và đánh giá đƣợc hiệu quả của một
số tiêu chí đã xây dựng. Đề xuất triển khai loại ứng dụng các tiêu chí đã xây dựng
để nhân rộng mơ hình làng sinh thái ứng phó biến đổi khí hậu tại Việt Nam.
*/ Ý nghĩa của đề tài:
- Ý nghĩa khoa học:
+ Tổng hợp các nghiên cứu và đánh giá đƣợc tổng quan các tác động cơ bản
của BĐKH tới khu vực dồng bằng sơng Cửu Long.
+ Các tiêu chí là căn cứ khoa học để xây dựng mơ hình làng sinh thái với
phong cảnh thiên nhiên, phù hợp với nền văn hóa truyền thống của địa phƣơng góp
phần phát triển lĩnh vực du lịch, thƣơng mại và dịch vụ cũng nhƣ giúp cộng đồng
ứng phó đƣợc những tác động của BĐKH.
- Ý nghĩa thực tiễn:
+ Góp phần vào nghiên cứu lĩnh vực BĐKH phục vụ việc thực hiện Chƣơng
trình mục tiêu quốc gia về ứng phó với biến đổi khí hậu.
+ Nâng cao chất lƣợng cuộc sống cho cộng đồng dân cƣ nhờ nâng cao dân trí,
áp dụng các mơ hình xử lý chất thải, sử dụng năng lƣợng sạch, điều kiện về vệ sinh
môi trƣờng và sinh hoạt văn hố tinh thần đƣợc cải thiện.
+ Góp phần nâng cao nhận thức về các tác hại của biến đổi khí hậu, tăng
cƣờng kiến thức cho ngƣời dân về kỹ năng ứng phó với điều kiện nƣớc biển dâng,
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
4
kỹ năng phòng chống thiên tai, dịch bệnh.... tạo chuyển biến về ý thức bảo vệ môi
trƣờng của ngƣời dân, giảm thiểu đƣợc các hành vi phá hoại môi trƣờng.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
5
CHƢƠNG 1
TỔNG QUAN
1.1. Tổng quan về tác động của BĐKH
1.1.1. Các khái niệm cơ bản
Trong Công ƣớc khung Liên Hợp quốc về Biến đổi khí hậu [15] đã nêu khái
niệm
;
Những ảnh hưởng có hại của biến đổi khí hậu nghĩa là những biến đổi trong
môi trƣờng vật lý hoặc sinh học do những biến đổi khí hậu gây những ảnh hƣởng có
hại đáng kể đến thành phần, khả năng phục hồi hoặc sinh sản của các hệ sinh thái tự
nhiên và đƣợc quản lý hoặc đến hoạt động của các hệ thống kinh tế - xã hội hoặc
đến sức khỏe và phúc lợi của con ngƣời.
Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng (BTN&MT) cũng đã định nghĩa:
Biến đổi khí hậu là sự biến đổi trạng thái của khí hậu so với trung bình và/hoặc
dao động của khí hậu duy trì trong một khoảng thời gian dài, thƣờng là vài thập kỷ
hoặc dài hơn. Biến đổi khí hậu có thể là do các quá trình tự nhiên bên trong hoặc
các tác động bên ngoài, hoặc do hoạt động của con ngƣời làm thay đổi thành phần
của khí quyển hay trong khai thác sử dụng đất.
Ứng phó với BĐKH là các hoạt động của con ngƣời nhằm thích ứng và giảm
nhẹ BĐKH. Có thể hiểu thích ứng với BĐKH là sự điều chỉnh hệ thống tự nhiên hoặc
con ngƣời đối với hoàn cảnh hoặc mơi trƣờng thay đổi, nhằm mục đích giảm khả
năng bị tổn thƣơng do BĐKH hiện hữu hoặc tiềm tàng và tận dụng các các cơ hội nó
mang lại. Giảm nhẹ BĐKH là các hoạt động nhằm làm giảm mức độ hoặc cƣờng độ
phát thải khí nhà kính, giảm nhẹ BĐKH làm giảm nguyên nhân gây BĐKH. [2]
1.1.2. Nguồn gốc và đặc điểm của BĐKH
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
6
Nhờ những tiến bộ đạt đƣợc về quan trắc cũng nhƣ các mơ hình gần đây, các
nhà khoa học đã kết luận rằng: BĐKH có nguồn gốc từ hai nguyên nhân: do những
quá trình tự nhiên và do ảnh hƣởng của con ngƣời.
Con ngƣời đã sử dụng ngày càng nhiều năng lƣợng, từ q trình đốt các nhiên
liệu hóa thạch (than, dầu, khí đốt,...) để tạo ra năng lƣợng phục vụ sản xuất và giao
thông đi lại, đến các quá trình cơng nghiệp hóa đều phát thải các khí gây hiệu ứng
nhà kính. Tất cả các hoạt động này làm tăng nồng độ các loại khí gây hiệu ứng nhà
kính (CO2, N2O, NO, CH4, H2S, bụi và hơi nƣớc), dẫn đến tăng nhiệt độ của trái đất.
Các nhà khoa học đã nhận thấy, sự ấm lên toàn cầu chủ yếu là do hoạt động của con
ngƣời. Theo báo cáo của Ủy ban liên chính phủ về BĐKH (IPCC) đã chỉ ra rằng,
hoạt động của con ngƣời dƣờng nhƣ đã góp phần vào việc làm băng tan ở Bắc cực,
cũng làm tăng mực nƣớc biển trong 50 năm cuối của thế kỷ 20.
Theo IPCC các biểu hiện của biến đổi khí hậu bao gồm:
- Sự nóng lên của khí quyển và bề mặt trái đất;
- Sự thay đổi thành phần và chất lƣợng khí quyển có hại cho mơi trƣờng sống
của con ngƣời và các sinh vật trên trái đất;
- Sự dâng cao mực nƣớc biển do tan băng dẫn tới sự ngập úng của các vùng
đất thấp, các đảo nhỏ trên biển;
- Sự di chuyển của các đới khí hậu tồn tại hàng nghìn năm trên các vùng khác
nhau của trái đất dẫn tới nguy cơ đe doạ sự sống của các loài sinh vật, các hệ sinh
thái và hoạt động của con ngƣời;
- Sự thay đổi cƣờng độ hoạt động của q trình hồn lƣu khí quyển, chu trình
tuần hồn nƣớc trong tự nhiên và các chu trình sinh địa hoá khác;
- Sự thay đổi năng suất sinh học của các hệ sinh thái, chất lƣợng và thành phần
của thuỷ quyển, sinh quyển, các địa quyển.
Khi xem xét, đánh giá tác động của BĐKH đến cộng đồng ngƣời ta thƣờng
quan tâm đến các biểu hiện cơ bản sau:
- Sự gia tăng nhiệt độ: nhiệt độ trung bình, nhiệt độ tuyệt đối;
- Sự gia tăng của các biểu hiện thời tiết cực đoan: bão, lốc, mƣa đá, hạn hán,
mƣa lớn v.v...
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
7
- Nƣớc biển dâng: mức nƣớc trung bình, mức đỉnh triều.
Đặc điểm diễn biến thời gian của biến đổi khí hậu:
- Q trình diễn ra từ từ, khó bị phát hiện và có thể nói chiều hƣớng của
BĐKH là khơng thể đảo ngƣợc (trong phạm vi tƣơng lai gần).
- Diễn ra trên phạm vi toàn cầu, tác động đến tất cả các châu lục, ảnh hƣởng
đến tất cả các lĩnh vực của sự sống (động vật, thực vật, đa dạng sinh học, cảnh quan,
môi trƣờng sống...).
- Cƣờng độ ngày một tăng và hậu quả ngày càng nặng nề, khó lƣờng trƣớc,
khó khắc phục.
1.1.3. Tác động chính của biến đổi khí hậu
*/ Quan điểm thông thường
BĐKH là nguy cơ lớn nhất mà loài ngƣời phải đối mặt trong lịch sử phát triển
của mình và là vấn đề đang đƣợc tồn nhân loại quan tâm. Biến đổi khí hậu đã và
đang tác động trực tiếp đến đời sống kinh tế - xã hội và mơi trƣờng tồn cầu.
Thƣờng khi nói đến tác động của BĐKH hầu hết là tác động có hại. Một số tác
động chủ yếu của BĐKH hay đƣợc nhắc đến nhƣ: Mực nƣớc biển dâng gây ngập
lụt, gây nhiễm mặn nguồn nƣớc ảnh hƣởng đến nông nghiệp, gây rủi ro lớn với
công nghiệp và hệ thống kinh tế xã hội trong tƣơng lai; Nhiệt độ khí quyển tăng cao
gây ra những đợt nóng gay gắt, hạn hán, cạn kiệt nguồn nƣớc, suy giảm đa dạng
sinh học, các hệ sinh thái bị phá hủy; gia tăng lƣợng mƣa lớn bất thƣờng, bão lụt,
v.v... phá hoại cơ sở hạ tầng, tài sản, gây khó khăn cho sinh hoạt và sản xuất.
*/ Tác động có lợi của biến đổi khí hậu
Hầu hết các tác động của BĐKH là có hại. Tuy nhiên nếu xét theo đối tƣợng và
phạm vi địa lý khác nhau thì BĐKH cũng đem lại những tác động có lợi nhất định.
- Xét theo đối tượng ngành, lĩnh vực chịu tác động trực tiếp
Những lợi ích đƣợc phân bố không đều, cũng giống nhƣ những hậu quả tiêu cực
của sự nóng lên tồn cầu. Ở những khu vực có đủ nƣớc và chất dinh dƣỡng, hoa màu
có năng suất cao hơn khi nhiệt độ tăng và những mùa vụ kéo dài hơn. Ngành lâm
nghiệp sẽ đƣợc lợi nhờ cây cối mọc nhanh hơn. Sự ấm lên cũng có lợi cho sức khỏe
con ngƣời ở một số khu vực. Chi phí sẽ giảm đi đối với việc sƣởi các tịa nhà vào
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
8
mùa đơng dài và lạnh. Ít băng giá và ít bão tuyết sẽ làm cho đƣờng xá và giao thông
thuận lợi hơn trong mùa đơng và giảm đƣợc chi phí. Giảm thời gian bị lạnh sẽ có lợi
về sức khỏe cho một số ngƣời. Một số khu vực sẽ trở nên ẩm ƣớt hơn, do đó giúp
giảm khan hiếm nƣớc. Những ích lợi này chủ yếu xảy ra ở Hoa Kỳ, Canada, Bắc Âu
và phía bắc châu Á.
Tuy nhiên những ích lợi đó sẽ khó có thể so sánh với những rủi ro nhƣ sự gia
tăng của sâu bệnh, thời tiết cực đoan, khan hiếm nƣớc ở một số khu vực khác, chi phí
làm mát khơng khí tăng lên vào mùa hè, v.v. Tính trên tồn cầu thì lợi ích của sự
nóng lên có thể biến động lên xuống nhƣng tổng chi phí sẽ sẽ tăng lên. Trên thực tế
các tác động có lợi thƣờng đề cập đến khi có thể khai thác đƣợc chúng trong các hoạt
động nhằm thích nghi với biến đổi khí hậu.
- Xét theo phạm vi vùng lãnh thổ chịu tác động
Xét trên phạm vi lãnh thổ, quốc gia thì BĐKH cũng đem lại những lợi ích nhất
định trong hiện tại và tƣơng lai gần. Nghị định thƣ Kyoto về cắt giảm khí nhà kính đã
đƣa ra 3 cơ chế để các quốc gia phối hợp thực hiện trong đó Cơ chế phát triển sạch
(CDM) đã mang lại cơ hội cho những nƣớc nghèo với sự hỗ trợ về tài chính và khoa
học cơng nghệ của các nƣớc lớn. Việt Nam có nhiều tiềm năng để tham gia các dự án
CDM trong một số ngành, lĩnh vực nhƣ: năng lƣợng, lâm nghiệp, nông nghiệp v.v.
1.2. Kịch bản BĐKH cho khu vực ĐBSCL
1.2.1. Kịch bản Biến đổi khí hậu, nước biển dâng cho khu vực Nam Bộ
Kịch bản biến đổi khí hậu, nước biển dâng cho khu vực đồng bằng sông Cửu
Long đƣợc xây dựng trên cơ sở phân tích và tổng hợp từ Kịch bản biến đổi khí hậu,
nƣớc biển dâng cho Việt Nam năm 2012 [4] ứng với khu vực khí hậu Nam Bộ, với
sự thay đổi về nhiệt độ, lƣợng mƣa, nƣớc biển dâng. Mức biến đổi các thơng số khí
hậu đƣợc so sánh với thời kỳ cơ sở từ năm 1980 đến năm 1999.
a. Nhiệt độ
*/ Nhiệt độ trung bình theo mùa
- Mùa đông (tháng XII-II)
+ Theo kịch bản phát thải thấp, đến cuối thế kỷ 21 nhiệt độ mùa đông tăng ở
khu vực Nam Bộ từ 1 đến 1,6oC.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
9
+ Theo kịch bản phát thải trung bình, vào giữa thế kỷ 21, nhiệt độ khu vực
Nam Bộ có mức tăng từ 1,0 đến 1,4oC. Vào cuối thế kỷ 21, mức tăng nhiệt độ khu
vực này từ 1,6 đến 2,5oC, riêng khu vực phía Bắc của Tây Nam Bộ có mức tăng từ
1,0 đến 1,6oC.
+ Theo kịch bản phát thải cao, vào cuối thế kỷ 21, mức tăng nhiệt độ từ 1,6
đến 2,8oC.
- Mùa xuân (tháng III - V)
+ Theo kịch bản phát thải thấp, vào cuối thế kỷ 21, nhiệt độ mùa xuân khu vực
Tây Nam Bộ có mức tăng nhiệt độ thấp nhất, từ 1,0 đến 1,6oC.
+ Theo kịch bản phát thải trung bình, vào giữa thế kỷ 21, nhiệt độ mùa xuân
khu vực Tây Nam Bộ có mức tăng nhiệt độ thấp nhất, từ 1,3 đến 2,2oC.
+ Theo kịch bản phát thải cao, tính đến cuối thế kỷ 21, nhiệt độ mùa xuân khu
vực Tây Nam Bộ có mức tăng nhiệt độ thấp nhất, từ 1,3 đến 2,8oC.
- Mùa hè (tháng VI-VIII)
+ Theo kịch bản phát thải thấp, đến cuối thế kỷ 21, nhiệt độ mùa hè tăng từ 1,6
đến 2,5oC trên đa phần diện tích Nam Bộ.
+ Theo kịch bản phát thải trung bình, vào giữa thế kỷ 21, cũng nhƣ trên đa
phần diện tích cả nƣớc, khu vực Tây Nam Bộ có nhiệt độ tăng từ 1,0 đến 1,4 oC,
thấp nhất trong các khu vực.
+ Theo kịch bản phát thải cao, vào cuối thế kỷ 21, nhiệt độ tăng từ 2,2 đến trên
o
3,7 C trên đại bộ phận diện tích nƣớc ta trong đó có khu vực Nam Bộ, một số khu
vực khác có mức tăng thấp hơn, từ 1,0 đến 2,2oC.
- Mùa thu (tháng IX-XI)
+ Theo kịch bản phát thải thấp, vào cuối thế kỷ 21, khu vực Tây Nam Bộ có
nhiệt độ tăng từ 1,6 đến 2,2oC, thuộc nhóm khu vực tăng cao nhất cả nƣớc.
+ Theo kịch bản trung bình, vào giữa thế kỷ 21, nhiệt độ mùa thu Tây Nam Bộ
có nhiệt độ tăng từ 1,0 đến 1,2oC thấp hơn mức chung trên hầu hết diện tích nƣớc ta
(1,0 đến 1,6oC). Vào cuối thế kỷ 21, khu vực Tây Nam Bộ có mức tăng nhiệt độ từ
1,0 đến 1,6oC (nhóm thấp nhất so với khu vực khác).
+ Theo kịch bản phát thải cao, vào cuối thế kỷ 21, nhiệt độ mùa thu khu vực
Tây Nam bộ tăng từ 2,5 đến trên 3,7oC cũng nhƣ ở hầu khắp diện tích nƣớc ta.
*/ Trung bình năm
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
10
- Theo kịch bản phát thải thấp, đến cuối thế kỷ 21, nhiệt độ trung bình năm
tăng từ 1,0 đến 1,6oC ở đại bộ phận diện tích phía Nam (từ Quảng Nam trở vào).
- Theo kịch bản phát thải trung bình, vào giữa thế kỷ 21, trên đa phần diện tích
nƣớc ta, nhiệt độ trung bình năm có mức tăng từ 1,2 đến 1,6oC. Khu vực Nam Bộ có
mức tăng thấp hơn, từ dƣới 1,0 đến 1,2oC. Đến cuối thế kỷ 21, khu vực Tây Nam
Bộ có mức tăng thấp nhất, từ 1,6 đến 1,9oC, thấp hơn mức tăng từ 1,9 đến 3,1oC ở
hầu khắp diện tích cả nƣớc (Hình 1.1).
Hình 1.1. Mức tăng nhiệt độ trung bình năm (oC) vào cuối thế kỷ 21 theo kịch
bản phát thải trung bình [4]
- Theo kịch bản phát thải cao, đến cuối thế kỷ 21, khu vực Tây Nam Bộ có
nhiệt độ trung bình năm tăng thấp nhất, từ 1,6 đến 2,5oC.
*/ Nhiệt độ cực trị
- Nhiệt độ cực trị mùa đông (tháng XII-II)
+ Theo kịch bản phát thải trung bình, vào giữa thế kỷ 21, nhiệt độ thấp nhất
trung bình mùa đông tăng từ 1,2 đến 1,5oC trên khu vực từ Ninh Thuận trở vào cao
hơn khu vực còn lại. Nhiệt độ cao nhất trung bình tăng từ 1,2 đến 2,2 oC trên hầu hết
diện tích phía Bắc (từ Nghệ An trở ra), khu vực tỉnh Bình Thuận và Nam Bộ.
+ Vào cuối thế kỷ 21, trên đại bộ phận diện tích khu vực từ Bắc Phú Yên trở ra,
nhiệt độ thấp nhất trung bình mùa đơng ở Nam Bộ tăng từ 2,2 đến 3,2oC.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
11
- Nhiệt độ cực trị mùa hè (tháng VI-VIII)
+ Theo kịch bản phát thải trung bình, vào giữa thế kỷ 21, nhiệt độ thấp nhất
trung bình mùa hè có thể tăng từ 1,2 đến 1,7oC ở Nam Bộ.
+ Nhiệt độ cao nhất trung bình mùa hè chủ yếu tăng từ 1,2 đến trên 2,0oC ở
Đông Bắc Bộ và hầu hết diện tích ở phía Nam (từ Thừa Thiên Huế trở vào).
+ Vào cuối thế kỷ 21, nhiệt độ thấp nhất trung bình mùa hè tăng từ tăng từ 2,0
đến 2,7oC ở Nam Bộ; nhiệt độ cao nhất trung bình tăng từ 2,0 đến 2,2oC.
- Nhiệt độ cực trị năm
+ Theo kịch bản phát thải trung bình, vào giữa thế kỷ 21, nhiệt độ thấp nhất
trung bình năm tăng từ 1,7 đến 2,2oC ở Nam Bộ.
+ Vào cuối thế kỷ 21, nhiệt độ thấp nhất trung bình Nam Bộ có mức tăng cao
hơn so với các khu vực khác (từ 2,7 đến 3,0oC). Nhiệt độ cao nhất trung bình năm
đa phần diện tích Nam Bộ có mức tăng cao nhất, từ 2,7 đến 3,2oC.
+ Vào cuối thế kỷ 21, số ngày nắng nóng (nhiệt độ cao nhất trên 35 oC) tăng từ
15 đến 30 ngày trên phần lớn diện tích cả nƣớc, khi đó tồn bộ khu vực Nam Bộ có
số ngày nắng trên 30oC tăng trên 20 ngày.
Bảng 1.1 trình bày mức tăng nhiệt độ (oC) trung bình năm của từng thập kỷ
của thế kỷ 21 so với thời kỳ 1980-1999 theo kịch bản phát thải trung bình (B2) cho
13 tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL. Đối với các mốc thời gian vào giữa và cuối thế kỷ
21 có bổ sung khoảng dao động của mức tăng nhiệt độ.
Bảng 1.1. Mức tăng nhiệt độ (oC) trung bình năm của từng thập kỷ so với thời
kỳ 1980-1999 theo kịch bản phát thải trung bình
STT
Các mốc thời gian của thế kỷ 21
Tỉnh,
Thành phố 2020 2030 2040
2050
2060 2070 2080 2090
2100
1
Long An
0,4
0,6
0,9
1,1 (1,0 - 1,4)
1,4
1,6
1,8
2,0
2,2 (1,9 - 2,8)
2
Đồng Tháp
0,4
0,7
1,0
1,3 (1,0 - 1,4)
1,6
1,9
2,1
2,3
2,5 (2,2 - 2,8)
3
Tiền Giang
0,5
0,6
0,8
1,0 (0,9 - 1,2)
1,3
1,5
1,7
1,8
2,0 (1,9 - 2,5)
4
Bến Tre
0,4
0,7
0,9
1,2 (1,0 - 1,4)
1,5
1,7
1,9
2,1
2,3 (1,9 - 2,5)
5
Vĩnh Long
0,4
0,6
0,8
1,0 (1,0 - 1,2)
1,3
1,5
1,7
1,8
2,0 (1,8 - 2,5)
6
Trà Vinh
0,4
0,6
0,9
1,2 (1,0 - 1,4)
1,4
1,6
1,8
2,0
2,2 (1,9 - 2,4)
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
12
STT
Các mốc thời gian của thế kỷ 21
Tỉnh,
Thành phố 2020 2030 2040
2050
2060 2070 2080 2090
2100
7
An Giang
0,4
0,6
0,8
1,0 (0,5 - 1,2)
1,3
1,5
1,7
1,8
2,0 (1,8 - 2,3)
8
Cần Thơ
0,5
0,7
1,0
1,2 (1,0 - 1,4)
1,5
1,7
2,0
2,2
2,3 (1,9 - 2,5)
9
Hậu Giang
0,4
0,6
0,9
1,1 (1,0 - 1,4)
1,4
1,6
1,8
2,0
2,2 (1,9 - 2,5)
10 Sóc Trăng
0,4
0,6
0,8
1,1 (1,0 - 1,4)
1,3
1,5
1,7
1,9
2,0 (1,9 - 2,5)
11 Bạc Liêu
0,5
0,7
1,0
1,3 (1,0 - 1,4)
1,5
1,8
2,0
2,2
2,4 (2,2 - 2,8)
12 Kiên Giang
0,4
0,6
0,9
1,1 (0,9 - 1,2)
1,3
1,6
1,8
1,9
2,1 (1,5 - 2,2)
13 Cà Mau
0,5
0,7
1,0
1,4 (1,2 - 1,6)
1,6
1,9
2,2
2,4
2,6 (1,9 - 2,8)
(Nguồn: Bộ Tài nguyên và Môi trường, 2012) [4]
b. Lượng mưa
*/ Lượng mưa mùa đông (tháng XII-II)
- Lƣợng mƣa mùa đông ở Việt Nam có xu hƣớng tăng ở hầu hết diện tích
phía Bắc (từ Quảng Bình trở ra), giảm ở hầu khắp diện tích phía Nam (từ Quảng
Trị trở vào).
- Theo kịch bản phát thải thấp, vào giữa thế kỷ 21, lƣợng mƣa mùa đơng khu
vực Nam Bộ có mức giảm cao hơn so với khu vực khác, khoảng từ 8 đến 12%. Vào
cuối thế kỷ 21, lƣợng mƣa giảm trên toàn bộ diện tích ở phía Nam, mức giảm từ 2
đến trên 14%.
- Theo kịch bản phát thải trung bình, vào giữa thế kỷ 21, lƣợng mƣa giảm từ 2
đến 12% ở phía Nam (từ Đà Nẵng trở vào). Đến cuối thế kỷ 21, lƣợng mƣa giảm từ
2 đến trên 14% ở phía Nam.
- Theo kịch bản phát thải cao, lƣợng mƣa trung bình mùa đơng Nam Bộ với
mức giảm đến trên 10% (giữa thế kỷ 21) và đến trên 14% (vào cuối thế kỷ 21).
*/ Lượng mưa mùa xuân (tháng III-V)
- Theo kịch bản phát thải thấp, lƣợng mƣa mùa xuân có xu hƣớng giảm trên
hầu hết lãnh thổ, với mức giảm có thể đến trên 6% vào giữa thế kỷ 21 và đến trên
10% vào cuối thế kỷ 21.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
13
- Theo kịch bản phát thải trung bình, vào giữa thế kỷ 21, lƣợng mƣa mùa xuân
giảm ở hầu hết diện tích lãnh thổ, mức giảm phổ biến từ 2 đến 6%. Đến cuối thế kỷ
21, lƣợng mƣa mùa xuân khu vực Tây Nam bộ giảm từ 4 đến 10%.
- Theo kịch bản phát thải cao, lƣợng mƣa mùa xuân giảm phổ biến là từ 2 đến
6% (vào giữa thế kỷ) và từ 4 đến trên 14% (vào cuối thế kỷ 21).
*/ Lượng mưa mùa hè (tháng VI-VIII)
- Theo kịch bản phát thải thấp, lƣợng mƣa mùa hè có xu hƣớng tăng trên toàn
lãnh thổ, mức tăng phổ biến của khu vực Tây Nam bộ vào giữa và cuối thế kỷ 21 là
dƣới 4%.
- Theo kịch bản phát thải trung bình, vào giữa thế kỷ 21, lƣợng mƣa mùa hè
trên toàn lãnh thổ Việt Nam đều tăng, các khu vực phía Nam có mức tăng cao nhất
có thể đến trên 6%, thấp hơn so với các khu vực phía Bắc.
- Theo kịch bản phát thải cao, lƣợng mƣa mùa hè tăng trên 6% vào giữa thế kỷ
21 và đến trên 18% vào cuối thế kỷ 21.
*/ Lượng mưa mùa thu (tháng IX-XI)
Tƣơng tự nhƣ lƣợng mƣa mùa hè, lƣợng mƣa mùa thu cũng có xu hƣớng tăng
trên tồn lãnh thổ. Ở Bắc Bộ lại có mức tăng nhỏ hơn so với các khu vực khác trên
cả nƣớc.
- Theo kịch bản phát thải thấp, mức tăng của lƣợng mƣa trung bình mùa thu
vào giữa thế kỷ 21 có mức tăng từ 4 đến trên 6%. Đến cuối thế kỷ 21, lƣợng mƣa
tăng phổ biến đến 10%.
- Theo kịch bản phát thải trung bình, vào giữa thế kỷ 21, mức tăng cao nhất có
thể của lƣợng mƣa mùa thu trên khu vực phía Nam (từ Quảng Trị trở vào) từ 4 đến
10%. Vào cuối thế kỷ 21, trên lãnh thổ Việt Nam, lƣợng mƣa mùa thu tăng đến
14%. Trong đó, khu vực Tây Nam Bộ có mức tăng từ 10 đến 14%.
- Theo kịch bản phát thải cao, lƣợng mƣa mùa thu tăng đến gần 10% vào giữa
thế kỷ 21 và 18% vào cuối thế kỷ 21. Trong đó, trên khu vực Bắc Tây Nguyên, một
phần Nam Trung Bộ và Tây Nam Bộ có mức tăng cao hơn so với các khu vực khác.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
14
Hình 1.2. Mức thay đổi lƣợng mƣa năm (%) vào cuối thế kỷ 21 theo kịch bản
phát thải trung bình [4]
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
15
*/ Lượng mưa năm
- Theo kịch bản phát thải thấp, lƣợng mƣa năm tăng đến 5% vào giữa thế kỷ
21, và trên 6% vào cuối thế kỷ 21.
- Theo kịch bản phát thải trung bình, mức tăng phổ biến của lƣợng mƣa năm
trên lãnh thổ Việt Nam từ 1 đến 4% (vào giữa thế kỷ) và từ 2 đến 7% (vào cuối thế
kỷ) (Hình 1.2)
- Theo kịch bản phát thải cao, lƣợng mƣa năm vào giữa thế kỷ tăng phổ biến
từ 1 đến 4%, đến cuối thế kỷ mức tăng có thể từ 2 đến trên 10%.
Bảng 1.2 là tóm tắt mức thay đổi lƣợng mƣa (%) năm qua từng thập kỷ so với
thời kỳ 1980 -1999 theo kịch bản phát thải trung bình (B2) cho 13 tỉnh, thành phố
vùng ĐBSCL. Tƣơng tự nhƣ đối với nhiệt độ, vào giữa và cuối thế kỷ 21 có bổ sung
khoảng dao động của mức thay đổi lƣợng mƣa đối với tỉnh, thành phố.
Bảng 1.2. Mức thay đổi lƣợng mƣa (%) trung bình năm của từng thập kỷ so
với thời kỳ 1980 - 1999 theo kịch bản phát thải trung bình
STT
Các mốc thời gian của thế kỷ 21
Tỉnh,
thành phố 2020 2030 2040
2050
2060 2070 2080 2090
2100
1
Long An
1,6
2,3
3,2 4,2 (1,0 - 5,0) 5,1 5,9
6,7
7,4
8,0 (4,0 - 8,0)
2
Đồng Tháp 1,3
1,9
2,6 3,4 (3,0 - 5,0) 4,1 4,8
5,4
6,0
6,5 (6,0 - 8,0)
3
Tiền Giang 0,8
1,2
1,7 2,1 (2,0 - 4,0) 2,6 3,0
3,4
3,8
4,1 (4,0 - 7,0)
4
Bến Tre
1,3
1,8
2,6 3,3 (2,0 - 4,0) 4,0 4,7
5,3
5,8
6,3 (4,0 - 7,0)
5
Vĩnh Long
1,0
1,5
2,1 2,7 (2,0 - 4,0) 3,2 3,8
4,3
4,7
5,1 (4,0 - 6,0)
6
Trà Vinh
0,9
1,3
1,8 2,3 (2,0 - 4,0) 2,8 3,2
3,7
4,0
4,4 (4,0 - 6,0)
7
An Giang
1,1
1,7
2,4 3,0 (2,0 - 4,0) 3,7 4,3
4,9
5,4
5,8 (5,0 - 7,0)
8
Cần Thơ
1,2
1,8
2,5 3,2 (3,0 - 4,0) 3,9 4,5
5,1
5,6
6,1 (5,0 - 7,0)
9
Hậu Giang
1,2
1,8
2,5 3,2 (2,0 - 4,0) 3,9 4,5
5,1
5,6
6,1 (5,0 - 7,0)
10 Sóc Trăng
1,1
1,7
2,4 3,0 (2,0 - 4,0) 3,7 4,3
4,9
5,4
5,8 (5,0 - 6,0)
11 Bạc Liêu
1,0
1,5
2,1 2,7 (2,0 - 3,0) 3,3 3,9
4,4
4,8
5,2 (4,0 - 6,0)
12 Kiên Giang 1,0
1,5
2,1 2,8 (2,0 - 3,0) 3,4 3,9
4,4
4,9
5,3 (4,0 - 6,0)
13 Cà Mau
2,3
3,2 4,2 (1,0 - 5,0) 5,1 5,9
6,7
7,4
8,0 (4,0 - 8,0)
1,6
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
16
(Nguồn: Bộ Tài nguyên và Môi trường, 2012) [4]
c. Lượng mưa ngày lớn nhất, khí áp và độ ẩm
Vào cuối thế kỷ 21, lƣợng mƣa ngày lớn nhất ở Nam Bộ giảm vào khoảng từ
10 đến 30% (Bảng 1.3). Tuy nhiên, ở các khu vực khác nhau lại có thể xuất hiện
lƣợng mƣa ngày dị thƣờng với lƣợng mƣa gấp đôi so với kỷ lục hiện nay.
Theo kịch bản phát thải trung bình, vào cuối thế kỷ 21, khí áp bề mặt có thể
tăng trên tồn lãnh thổ nƣớc ta với mức tăng khoảng từ 20 đến 30pa (10-2 hpa); trên
khu vực giữa Biển Đông tăng khoảng từ 30 đến 40pa.
Bảng 1.3. Mức thay đổi lƣợng mƣa ngày lớn nhất (%) vào cuối thế kỷ 21 so với
thời kỳ 1980-1999 theo kịch bản phát thải trung bình
Đặc trƣng
Tây
Bắc Bộ
Đơng
Bắc Bộ
Đồng bằng
Bắc Bộ
Bắc
Trung Bộ
Nam
Trung Bộ
Tây
Nguyên
Nam
Bộ
Kỷ lục
tuyệt đối
126
87
108
12
-40
0
-40
Trung bình
50
58
56
20
-35
-10
-20
(Nguồn: Bộ Tài nguyên và Mơi trường, 2012) [4]
Độ ẩm tƣơng đối trung bình năm có khả năng giảm trên phạm vi cả nƣớc trong
các thời kỳ khác nhau của thế kỷ 21 với mức giảm phổ biến từ 3 đến 7%. Khu vực
Đông Bắc Bộ, Đồng bằng Bắc Bộ và Nam Bộ là những nơi có độ ẩm tƣơng đối
trung bình năm giảm nhiều nhất.
d. Nước biển dâng:
- Theo kịch bản phát thải thấp (B1): Vào cuối thế kỷ 21, mực nƣớc biển dâng
cao nhất ở khu vực từ Cà Mau đến Kiên Giang trong khoảng từ 54 đến 72cm (Bảng
1.4); trung bình toàn Việt Nam, mực nƣớc biển dâng trong khoảng từ 49 đến 64cm.
Bảng 1.4. Nƣớc biển dâng(cm) tại khu vực ven biển đồng bằng sông Cửu Long
theo kịch bản phát thải thấp
Khu vực
Mũi Kê Gà Mũi Cà Mau
Các mốc thời gian của thế kỷ 21
2020 2030 2040
8-9
2050
2060
2070
2080
2090
2100
11-13 17-19 22-26 28-34 34-42 40-50 46-59 51-66
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
17
Mũi Cà Mau Kiên Giang
9-10 13-15 18-21 24-28 30-37 36-45 43-54 48-63 54-72
(Nguồn: Bộ Tài nguyên và Môi trường, 2012) [4]
- Theo kịch bản phát thải trung bình (B2): Vào cuối thế kỷ 21, nƣớc biển dâng
cao nhất ở khu vực từ Cà Mau đến Kiên Giang trong khoảng từ 62 đến 82cm (Bảng
1.5); trung bình tồn Việt Nam, mực nƣớc biển dâng trong khoảng từ 57 đến 73cm.
Bảng 1.5. Nƣớc biển dâng(cm) tại khu vực ven biển đồng bằng sơng Cửu Long
theo kịch bản phát thải trung bình
Khu vực
Các mốc thời gian của thế kỷ 21
2020 2030 2040
2050
2060
2070
2080
2090
2100
Mũi Kê Gà Mũi Cà Mau
8-9
Mũi Cà Mau Kiên Giang
9-10 13-15 19-22 25-30 32-39 39-49 47-59 55-70 62-82
12-14 17-20 23-27 30-35 37-44 44-54 51-64 59-75
(Nguồn: Bộ Tài nguyên và Môi trường, 2012) [4]
- Theo kịch bản phát thải cao (A1FI): Vào giữa thế kỷ 21, trung bình trên tồn
Việt Nam, nƣớc biển dâng trong khoảng từ 26 đến 29cm. Đến cuối thế kỷ 21, nƣớc
biển dâng cao nhất ở khu vực từ Cà Mau đến Kiên Giang trong khoảng từ 85 đến
105cm (Bảng 1.6); trung bình tồn Việt Nam, đến cuối thế kỷ 21 nƣớc biển dâng
trong khoảng từ 78 đến 95cm.
Bảng 1.6. Nƣớc biển dâng tại khu vực ven biển đồng bằng sông Cửu Long theo
kịch bản phát thải cao
Các mốc thời gian của thế kỷ 21
Khu vực
2020 2030 2040
Mũi Kê Gà-Mũi
8-9
Cà Mau
Mũi Cà MauKiên Giang
2050
2060
2070
2080
2090
2100
13-14 19-21 26-30 35-41 45-53 56-68 68-83 79-99
9-10 14-15 20-23 28-32 38-44 48-57 60-72 72-88 85-105
(Nguồn: Bộ Tài nguyên và Môi trường, 2012) [4]
1.2.2. Nhận xét Kịch bản biến đổi khí hậu, nước biển dâng vùng ĐBSCL
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
18
*/ Xu hướng của BĐKH đối với khu vực ĐBSCL từ trước đến nay và trong
tương lai (đến cuối thế kỷ 21):
- Biểu hiện và xu hƣớng rõ rệt nhất là hiện tƣợng nƣớc biển dâng: mức nƣớc
biển dâng tại khu vực ven biển Tây Nam bộ là cao nhất so với các khu vực khác;
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu
/>
