VÒI RỒNG CƠN THỊNH NỘ CỦA THIÊN NHIÊN

VÒI RỒNG CƠN THỊNH NỘ CỦA THIÊN NHIÊN
Một vùng mây xoáy khổng lồ trên bầu trời xám xịt vươn dài chiếc vòi hút ngoằn ngoèo
xuống mặt đất. Nó có thể xé toang chiếc ô tô tải 10 tấn, bê một toà nhà 5 tầng từ chân lên
đỉnh núi, và chỉ trong nháy mắt đã ném văng một toa tàu hoả đi xa khoảng 2 cây số…
“Hung thần” đó chính là vòi rồng.
Vòi rồng là hiện tượng một luồng không khí lớn xoáy tròn mở rộng ra từ một đám mây
dông xuống tới mặt đất. Đường kính của vòi rồng có thể thay đổi từ vài chục mét đến 2 km,
trung bình khoảng 50 m.
Vòi rồng hình thành ở bán cầu bắc thường tạo ra gió xoáy ngược chiều kim đồng hồ, xung
quanh một tâm có áp suất không khí cực kỳ thấp. Ở bán cầu nam, gió hình thành từ vòi
rồng đi theo chiều kim đồng hồ. Vận tốc gió tốc đa có thể tới 120-500 km/h.
Phần lớn vòi rồng được hình thành từ một dạng mây dông đặc biệt, gọi là mây dông tích
điện. Một đám mây dông tích điện có thể kéo dài trong vài giờ, xoáy tròn trong vùng có
đường kính từ 10-16 km, chu du hàng trăm dặm và sinh ra một số “ống hút” khổng lồ như
vậy.
Các nhà khoa học cho rằng vòi rồng hình thành giữa một vùng có luồng khí nóng đi lên và
một vùng có luồng khí lạnh đi xuống. Bước đầu tiên là quá trình tương tác giữa những cơn
dông hướng lên trên và gió. Cơn dông này là một luồng khí nóng ẩm, được nâng lên khỏi
mặt đất trong quá trình hình thành bão. Sự tương tác khiến cho tầng khí nóng đi lên xoay
tròn trong không trung. Giai đoạn hai là sự phát triển của dòng khí lạnh di chuyển theo
hướng đi xuống mặt đất ở phía kia của cơn bão. Tốc độ dòng khí đi xuống có thể vượt quá
160 km/h. Vòi rồng loại yếu hơn có thể được tạo ra ngoài biển. Chúng thường xuất hiện
trong các vùng nước nhiệt đới.
Việc đo tốc độ gió của vòi rồng một cách trực tiếp là vô cùng khó khăn, bởi nó có thể phá
huỷ nhiều thứ xuất hiện trên đường đi. Năm 1971, ông Theodore Fujita, một nhà khí tượng
thuộc đại học Chicago đã chế tạo ra một hệ thống phân biệt cấp độ của vòi rồng dựa trên
việc đo tác hại của nó đối với những công trình nhân tạo. Thiết bị được gọi là cân F. Độ
mạnh của vòi rồng tăng dần từ F0-F5. Vòi rồng yếu nhất (F0) có thể phá huỷ ống khói và
các biển hiệu, trong khi ở cấp mạnh nhất (F5) chúng có thể thổi bay những căn nhà khỏi
móng.
Mỹ là nơi có số lượng vòi rồng trung bình mỗi năm cao nhất thế giới, khoảng 800 cơn.

Australia xếp thứ hai. Vòi rồng cũng xảy ra ở nhiều nước như Trung Quốc, Nga, Ấn Độ,
Anh và Đức.
Trận lốc xoáy vòi rồng tồi tệ nhất ở Mỹ xảy ra ngày 18/3/1925. Cùng một lúc 7 vòi rồng đã
xuất hiện ở 3 bang Illinois, Misrousi, Indiana làm 740 người thiệt mạng và phá huỷ nhiều
cấu trúc hạ tầng. Một thảm hoạ vòi rồng khác cũng đáng nhớ không kém xảy ra vào
3/4/1974, nó là tập hợp của 148 vòi rồng nhỏ, giết chết 315 người từ bắc Alabama đến bang
Ochio.
Trong thời gian diễn ra vòi rồng, mọi người phải ngay lập tức tìm nơi trú ẩn trong một tầng
hầm hay nơi kín đáo của toà nhà như phòng họp, phòng tắm… Tuyệt đối tránh trú ẩn trong
xe hơi và nhà di động bởi chúng có thể bị thổi bay bất cứ lúc nào. Không nên ở trong những
nhà lớn có mái rộng như thính phòng, hay siêu thị là những nơi dễ bị sụp đổ. Nếu đang ở
ngoài đường, bạn nên chui xuống một cái rãnh hay mương sâu và che đầu cẩn thận để khỏi
bị thương do đất đá rơi xuống.
Bích Hạnh (theo Encarta).