Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 107-108: Văn bản Thuế máu - Năm học 2010-2011

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 15/ 03/ 2011 Ngµy gi¶ng: 21/ 03/ 2011 Bµi 26 tiÕt 107 v¨n b¶n: ThuÕ M¸u ( Trích Bản án chế độ thực dân Pháp) NguyÔn ¸i Quèc I. Mục tiêu cần đạt 1. KiÕn thøc - Bé mÆt gi¶ nh©n, gi¶ nghÜa cña bän thùc d©n Ph¸p vµ sè phËn bi th¶m cña nh÷ng người dân thuộc địa bị bóc lột, bị dùng làm bia đỡ đạn trong các cuộc chiến tranh phi nghÜa ph¶n ¸nh trong v¨n b¶n. - NghÖ thuËt lËp luËn vµ nghÖ thuËt trµo phóng s¾c s¶o trong v¨n chÝnh luËn cña NguyÔn ¸i Quèc. 2. KÜ n¨ng - Đọc hiểu văn bản chính luận hiện đại, nhận ra và phân tích được nghệ thuật trào phóng s¾c bÐn trong mét v¨n b¶n chÝnh luËn. - Häc c¸ch ®­a yÕu tè biÓu c¶m vµo trong bµi v¨n nghÞ luËn. 3. Thái độ - Có lòng yêu nước, căm ghét bè lũ bán nước và cướp nước. - Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh yêu nước, thương dân, tình thần quốc tế vô sản. II. C¸c kÜ n¨ng sèng c¬ b¶n ®­îc gi¸o dôc trong bµi 1. KÜ n¨ng giao tiÕp 2. Kĩ năng xác định giá trị 3. KÜ n¨ng l¾ng nghe tÝch cùc 4. KÜ n¨ng hîp t¸c III. ChuÈn bÞ 1. Giáo viên: các vấn đề liên quan đến tác giả và tác phẩm 2. Học sinh: đọc và trả lời câu hỏi sgk IV. Phương pháp và kĩ thuật dạy học Đọc sáng tạo, phân tích và bình giảng, nêu vấn đề ( động não, nêu câu hỏi); thảo luËn nhãm( chia nhãm, giao nhiÖm vô) V. Các bước lên lớp 1. ổn định tổ chức ( 1’) 2. KiÓm tra ®Çu giê ( 5’) H. Nªu gi¸ trÞ nghÖ thuËt vµ néi dung cña v¨n b¶n bµn vÒ phÐp häc? - Với cách lập luận chặt chẽ, bài văn giúp ta hiểu mục đích của việc học là để làm người có đạo đức, có tri thức, góp phần làm hưng thịnh đất nước, chứ không phải để cầu danh lợi. Muốn học tốt phải có phương pháp, học cho rộng nhưng phải nắm cho gọn, đặc biệt học đi đôi với hành. 3. Bµi míi * Khởi động ( 1’) Những năm 20 của thế kỉ XX là thời kì hoạt động sôi nổi của người chiến sĩ cộng sản kiên cường NAQ, trong những hoạt động ấy có sáng tác văn chương nhằm Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> vạch trần bộ mặt của kẻ thù, nói lên nỗi khổ cực của người bị áp bức, kêu gọi nhân dân thuộc địa đoàn kết đấu tranh. Hoạt động của thầy và trò T/g Néi dung Hoạt động 1. Đọc- hiểu văn bản * Môc tiªu - Đọc đúng văn bản. - Bé mÆt gi¶ nh©n, gi¶ nghÜa cña bän thùc d©n Ph¸p vµ sè phËn bi th¶m cña những người dân thuộc địa bị bóc lột, bị dùng làm bia đỡ đạn trong các cuéc chiÕn tranh phi nghÜa ph¶n ¸nh trong v¨n b¶n. - NghÖ thuËt lËp luËn vµ nghÖ thuËt trµo phóng s¾c s¶o trong v¨n chÝnh luËn cña NguyÔn ¸i Quèc. I. §äc vµ th¶o luËn chó GV hướng dẫn học sinh đọc: thÝch - §äc râ rµng, m¹ch l¹c kÕt hîp 1.§äc nhiều giọng đọc khi mỉa mai châm biếm, khi đau xót, đồng cảm, khi c¨m hên, phÉn né, khi giÔu nh¹i, trµo phóng, khi b¸c bá m¹nh mÏ… - GV đọc mẫu, HS đọc - GV nhËn xÐt vµ uèn n¾n GV nh¾c l¹i cho häc sinh n¾m mét sè nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ B¸c Gi¶i thÝch cho häc sinh hiÓu vÒ tªn gäi NguyÔn ¸i Quèc H. Nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c phÈm - HS tr¶ lêi, GV chèt GV: Tác phẩm đã tố cáo và kết án chñ nghÜa thùc d©n Ph¸p, nãi lªn t×nh cảnh khốn cùng của người dân thuộc địa, thể hiện ý chí chiến đấu giành độc lập tự do cho các dân tộc bị áp bøc cña NAQ H. V¨n b¶n ThuÕ m¸u ®­îc viÕt theo thÓ lo¹i nµo? - V¨n b¶n chÝnh luËn chiÕm vÞ trÝ quan träng trong sù nghiÖp th¬ v¨n cña Hå ChÝ Minh.. Lop8.net. 2.Th¶o luËn chó thÝch a.Chó thÝch * - T¸c gi¶: NguyÔn ¸i Quèc - T¸c phÈm + Thuế máu được trích từ chương I của bản án chế độ thực dân pháp( gồm 12 chương viết tại Pa- ri năm 1925). + V¨n b¶n chÝnh luËn. b.C¸c chó thÝch kh¸c: 1,2,3,9,10.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> H.C¸c chó thÝch trong sgk chó thÝch nµo lµ khã vµ quan träng? V× sao? - HS th¶o luËn nhãm bµn 1’ - C¸c nhãm b¸o, GV chèt. H. V¨n b¶n cã thÓ chia thµnh mÊy phÇn? - 3 PhÇn 1. Chiến tranh và người bản xứ 2. Chế độ lính tình nguyện 3. kÕt qu¶ cña sù hi sinh ( Tất cả các tiêu đề chương, mục đều lµ cña t¸c gi¶) H.Theo dâi phÇn ®Çu v¨n b¶n, néi dung chñ yÕu ®­îc tr×nh bµy lµ g×? - Thái độ của bọn thực dân Pháp và số phận của người dân. GV: Thái độ của bọn thưc dân Pháp đối với người dân thuộc địa được béc lé ë hai thêi ®iÓm. H.Trước khi chiến tranh, thái độ của bọn quan cai trị thực dân đối với người dân thuộc địa như thế nào? Cách đối sử ấy chứng tỏ bản chất gì cña bän thùc d©n? - Tàn bạo, độc ác GV giíi thiÖu h×nh 87 sgk GV: họ xem những người dân thuộc địa là giống hạ đẳng, ngu si, bẩn thỉu, chỉ đáng làm nô lệ, bị đối xử và đánh ®Ëp nh­ sóc vËt.. H. Khi cuéc chiÕn tranh bïng næ , những người dân thuộc địa ấy được c¸c nhµ cÇm quyÒn coi träng nh­ thÕ nµo? - HS tr¶ lêi, GV kh¸i qu¸t H. Nguyªn nh©n, ý nghÜa cña sù thay đổi đó? Lop8.net. II. Bè côc: 3 phÇn. III. T×m hiÓu v¨n b¶n 1. Chiến tranh và người bản xứ. a. Thái độ của bọn thực dân Pháp đối với người dân thuộc địa. - Trước chiến tranh họ bị xem là giống người hạ đẳng, bị đối xử, đánh ®Ëp nh­ sóc vËt.. - Khi chiÕn tranh bïng næ hä lËp tøc ®­îc t©ng bèc, vç vÒ, ®­îc phong nh÷ng danh hiÖu cao quý..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - ChØ lµ mét thñ ®o¹n, lõa mÞ d©n chúng một cách rẻ tiền và vụng về để che giấu bản chất tàn bạo độc ác của bän thùc d©n Ph¸p. H. Trong ®o¹n nµy t¸c gi¶ sö dông nghÖ thuËt g×? - NghÖ thuËt trµo phóng H. NghÖ thuËt trµo phóng ë ®©y ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo? - Thể hiện với sự đối lập, tương phản ở cách gọi , thái độ đối sử của bọn TD, ë nh÷ng tõ ng÷, h×nh ¶nh ®­îc người đọc hiểu nghĩa ngược lại ( những đứa con yêu, những người bạn hiền, chiến tranh vui tươi…) H. Số phận của những người dân thuộc địa trong các cuộc chiến tranh phi nghÜa nh­ thÕ nµo? - Phải đột ngột dời xa quê hương, gia đình vì mục đích vô nghĩa - BÞ biÕn thµnh mét vËt hi sinh cho lîi Ých vµ danh dù cña nh÷ng kÎ cÇm quyÒn - Bị bệnh tật, cái chết đau đớn vì phải bá x¸c khi chÕ t¹o vò khÝ H.em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu trong ®o¹n v¨n? - Võa giÔu cît, võa xãt xa H. NghÖ thuËt trµo phóng ë ®©y ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo? - Thảm thương…>< những lời ngợi ca, høa hÑn víi nh÷ng sè phËn… H. Số phận của những người dân thuộc địa như thế nào? - Bị đày ải và bị bóc lột… H. ViÖc t¸c gi¶ ®­a ra nh÷ng con sè ở cuối đoạn văn nhằm mục đích gì? cã t¸c dông? - Tè c¸o téi ¸c cña bän thùc d©n Ph¸p, g©y lßng c¨m thï, trong qu¶ng đại các dân tộc thuộc địa.. b. Số phận của những người dân thuộc địa trong các cuộc chiến tranh phi nghÜa. - Phải đột ngột dời xa quê hương, gia đình vì mục đích vô nghĩa - BÞ biÕn thµnh mét vËt hi sinh cho lîi Ých vµ danh dù cña nh÷ng kÎ cÇm quyÒn - Bị bệnh tật, cái chết đau đớn vì phải bỏ xác trong các xưởng chế tạo vũ khí. * B»ng nghÖ thuËt trµo phóng, giäng ®iÖu mØa mai, sè liÖu cô thÓ x¸c thùc Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> ®o¹n v¨n cho chóng ta thÊy thñ ®o¹n thâm độc và tội ác của bọn thực dân Pháp đối với người dân thuộc địa. 4.Cñng cè( 1’) GV hÖ thèng l¹i bµi theo néi dung tiÕt häc 5. Hướng dẫn học tập ( 1’) - VÒ nhµ häc bµi n¾m ch¾c néi dung phÇn I - ChuÈn bÞ tiÕp phÇn cßn l¹i cña bµi “ThuÕ m¸u”cho tiÕt häc sau Ngµy so¹n: 16/ 03/ 2011 Ngµy gi¶ng: 22/ 03/ 2011 Bµi 26 TiÕt 108 v¨n b¶n ThuÕ m¸u ( tiÕp theo) NguyÔn ¸i Quèc I. Mục tiêu cần đạt 1. KiÕn thøc - Bé mÆt gi¶ nh©n, gi¶ nghÜa cña bän thùc d©n Ph¸p vµ sè phËn bi th¶m cña nh÷ng người dân thuộc địa bị bóc lột, bị dùng làm bia đỡ đạn trong các cuộc chiến tranh phi nghÜa ph¶n ¸nh trong v¨n b¶n. - NghÖ thuËt lËp luËn vµ nghÖ thuËt trµo phóng s¾c s¶o trong v¨n chÝnh luËn cña NguyÔn ¸i Quèc. 2. KÜ n¨ng - Đọc hiểu văn bản chính luận hiện đại, nhận ra và phân tích được nghệ thuật trào phóng s¾c bÐn trong mét v¨n b¶n chÝnh luËn. - Häc c¸ch ®­a yÕu tè biÓu c¶m vµo trong bµi v¨n nghÞ luËn. 3. Thái độ - Có lòng yêu nước, căm ghét bè lũ bán nước và cướp nước. - Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh yêu nước, thương dân, tình thần quốc tế vô sản. 2. C¸c kÜ n¨ng sèng c¬ b¶n ®­îc gi¸o dôc trong bµi 1. KÜ n¨ng giao tiÕp 2. Kĩ năng xác định giá trị 3. KÜ n¨ng l¾ng nghe tÝch cùc 4. KÜ n¨ng hîp t¸c III. ChuÈn bÞ 1. Giáo viên: các vấn đề liên quan đến tác giả và tác phẩm 2. Học sinh: đọc và trả lời câu hỏi sgk IV. Phương pháp và kĩ thuật dạy học Đọc sáng tạo, phân tích và bình giảng, nêu vấn đề ( động não, nêu câu hỏi); thảo luËn nhãm( chia nhãm, giao nhiÖm vô) V. Các bước lên lớp 1. ổn định tổ chức ( 1’) 2. KiÓm tra ®Çu giê ( 5’). Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> H.Số phận của người dân thuộc địa trong các cuộc chiến tranh như thế nào? - Phải đột ngột dời xa quê hương, gia đình vì mục đích vô nghĩa - BÞ biÕn thµnh mét vËt hi sinh cho lîi Ých vµ danh dù cña nh÷ng kÎ cÇm quyÒn - Bị bệnh tật, cái chết đau đớn vì phải bỏ xác trong các xưởng chế tạo vũ khí 3. Bµi míi * Khởi động ( 1’) Như chúng ta đã biết trước chiến tranh bọn thực dân Pháp coi nhân dân thuộc địa là giống hạ đẳng nhưng khi chiến tranh bùng nổ chúng bắt đầu tâng bốc tất cả những việc làm đó là những thủ đoạn xấu xa bỉ ổi của bọn thực dân. Vậy người dân thuộc địa có những phản ứng như thế nào bài học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu Hoạt động của thầy và trò T/g Néi dung Hoạt động1. Đọc- hiểu văn bản 26’ ( tiÕp theo) * Môc tiªu: - Đọc đúng văn bản. - Bé mÆt gi¶ nh©n, gi¶ nghÜa cña bän thùc d©n Ph¸p vµ sè phËn bi th¶m cña những người dân thuộc địa bị bóc lột, bị dùng làm bia đỡ đạn trong các cuéc chiÕn tranh phi nghÜa ph¶n ¸nh trong v¨n b¶n. - NghÖ thuËt lËp luËn vµ nghÖ thuËt trµo phóng s¾c s¶o trong v¨n chÝnh luËn cña NguyÔn ¸i Quèc. III.t×m hiÓu v¨n b¶n ( tiÕp) 1. Chiến tranh và người bản xứ. 2. Chế độ lính tình nguyện - HS đọc lại phần 2 của văn bản H. Em hiểu như thế nào về “chế độ lÝnh t×nh nguyÖn”? - Lµ tù gi¸c, s½n sµng phÊn khëi lªn ®­êng. H. Em có suy nghĩ gì về nhan đề “ chế độ lính tình nguyện”? - Nhan đề cũng thể hiện rõ sắc thái trµo phóng, ë ®©y ®­îc hiÓu theo nghĩa ngược lại a. C¸c thñ ®o¹n vµ m¸nh khãe b¾t lÝnh cña thùc d©n Ph¸p H.Bọn thực dân Pháp đã dùng thủ đoạn gì để bắt lính? - TiÕn hµnh lïng r¸p, v©y b¾t lÝnh trên toàn Đông Dương, cưỡng bức người ta phải đi lính. - Trói xích, đàn áp dã man nhốt như nhèt sóc vËt. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> H.Em hiÓu “ vËt liÖu biÕt nãi” lµ nh­ thÕ nµo? - Bọn thực dân coi người dân thuộc địa như thứ đồ vật biết nói, là thứ hàng hóa đặc biệt có thể sinh lợi. Cô thÓ: lîi dông chuyÖn b¾t lÝnh mµ xoay ra kiÕm tiÒn H. Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt mµ t¸c gi¶ sö dông ë phÇn nµy? - Nghệ thuật đối lập: hành động bắt lÝnh vµ lêi lÏ tuyªn truyÒn. H. Em cã nhËn xÐt g× vÒ thñ ®o¹n, m¸nh khãe b¾t lÝnh cña bän thùc d©n? - d· man, tµn b¹o vµ tr¾ng trîn. H. Khi b¾t lÝnh bän thùc d©n dïng nh÷ng luËn ®iÖu g×? - Høa hÑn ban phÈm hµm cho nh÷ng người lính còn sống sót và truy tặng những người đã hi sinh cho tổ quốc. - Rªu rao vÒ lßng tù nguyÖn ®Çu qu©n của người dân vì xứ thuộc địa. H. Em cã nhËn xÐt g× vÒ luËn ®iÖu cña bän thùc d©n? - Lêi lÏ lõa bÞp H. Người dân thuộc địa có thực tình hiến dâng xương máu của mình như nh÷ng lêi lÏ Êy kh«ng? - Kh«ng, hä hoÆc trèn tr¸nh hoÆc x× tiÒn ra, thËm trÝ hä cßn lµm cho m×nh nhiễm những bệnh nặng nhất để khỏi ph¶i ®i lÝnh. Gv: Những hành động ấy đã lật ngược cái dối trá, của cuộc sống mộ lÝnh phi nghÜa. - Sau khi nh¾c l¹i b»ng giäng ®iÖu giÔu cît lêi tuyªn bè trÞnh träng cña bọn thực dân cầm quyền, tác giả đã dùng những dẫn chứng hùng hồn để ph¶n b¸c l¹i. H. M©u thuÉn trµo phóng trong phÇn nµy ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo? Lop8.net. Với nghệ thuật đối lập đoạn văn cho ta thÊy thñ ®o¹n vµ m¸nh khãe b¾t lÝnh cña bän thùc d©n lµ d· man, tµn b¹o vµ tr¾ng trîn. b. LuËn ®iÖu cña chÝnh quyÒn thùc d©n.. LuËn ®iÖu lõa bÞp, dèi tr¸.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> - Lêi lÏ t¨ng bèc, phØnh nÞnh hÕt lêi víi nh÷ng sù thËt th¶m khèc cña chÕ độ lính tình nguyện H. KÕt qu¶ cña sù hi sinh nh­ thÕ nµo? + Họ trở lại giống người bẩn thỉu + Họ bị bóc lột hết của cải, đánh đập cho ¨n nh­ cho lîn ¨n. H. Nhận xét cách đối xử của bọn thực dân đối với họ? - §éc ¸c, d· man, tr¾ng trîn. GV: bØ æi h¬n bän thùc d©n cßn không ngần ngại đầu độc cả một dân téc khi cÊp m«n bµi b¸n lÎ thuèc phiện cho thương binh người Pháp, vợ con của tử sĩ người Pháp. H. §o¹n v¨n kÕt thóc cã t¸c dông g×? - ThÓ hiÖn niÒm tin, niÒm mong mái chính đáng và sâu sắc của nhân dân lao động bản xứ, bước đầu nêu ra con đường đấu tranh cách mạng trên cơ së tè c¸o, lªn ¸n téi ¸c vµ sù d· man vô nhân đạo của bọn thực dân Pháp. H.Em cã nhËn xÐt g× vÒ tr×nh tù bè cục các phần trong chương? tác dông? - 3 chương được bố cục theo trình tự thời gian trước- trong và sau chiến tranh - C¸ch s¾p xÕp Êy cã t¸c dông lµm bé mÆt gi¶ nh©n, gi¶ nghÜa, b¶n chÊt tµn b¹o cña thùc d©n Ph¸p xung quanh viÖc bãc lét “ thuÕ m¸u” ®­îc ph¬i bày toàn diện triệt để . Mặt khác thân phận thảm thương của người dân nô lệ ở các xứ thuộc địa được miêu tả cụ thể sinh động. 5’ Hoạt động 2. Ghi nhớ * Môc tiªu - Trình bày được giá trị đặc sắc của Lop8.net. 3. KÕt qu¶ cña sù hi sinh. Người dân thuộc địa trở về với vị trí hèn hạ ban đầu: đáng thương, khốn khæ, bÞ lõa dèi, bÞ ¸p bøc vµ bÞ ®Èy vµo t×nh c¶nh cïng quÉn… Hä lµ n¹n nh©n cña chÝnh s¸ch cai trÞ tµn b¹o, ham hiÓm cña thùc d©n Ph¸p.. IV.Ghi nhí.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> nghÖ thuËt vµ néi dung cña v¨n b¶n - Tr×nh bµy ý nghÜa v¨n b¶n. H. Nét đặc sắc trong nghệ thuật viết văn nghị luận của NAQ? Qua đó văn b¶n cho em hiÓu ®iÒu g×? - HS th¶o luËn nhãm 8/ 3’ - C¸c nhãm b¸o c¸o, nhËn xÐt - GV chèt: +Cã t­ liÖu phong phó, x¸c thùc, h×nh ¶nh giµu gi¸ trÞ biÓu c¶m. + ThÓ hiÖn giäng ®iÖu ®anh thÐp. + Sö dông ngßi bót trµo phóng s¾c s¶o, giäng ®iÖu mØa mai. + Bé mÆt gi¶ nh©n gi¶ nghÜa thñ ®o¹n tàn ác của chế độ thực dân đối với người dân các nước thuộc địa và số phËn cña hä… - HS đọc ghi nhớ và cho biết những vấn đề cần nắm được trong phần ghi nhí H. Nªu ý nghÜa cña v¨n b¶n? V¨n b¶n nh­ mét “ b¶n ¸n” tè c¸o thủ đoạn và chính sách vô nhân đạo cảu bọn thực dân đẩy người dân thuộc địa và các lò lửa chiến tranh 5’ Hoạt động 3. Luyện tập. * Môc tiªu Đọc đúng và diễn cảm văn bản. - GV cho hai học sinh đọc phần 1 v¨n b¶n, häc sinh vµ gi¸o viªn nhËn xét cách đọc.. - NT - ND. V. LuyÖn tËp. 4.Cñng cè (1’) Gv hÖ thèng l¹i bµi trong hai tiÕt häc gióp häc sinh kh¾c s©u kiÕn thøc 5. Hướng dẫn học tập ( 1’) - Häc sinh vÒ nhµ häc bµi theo néi dung ghi nhí sgk - T×m hiÓu t¸c dông cña mét sè tõ tr¸i nghÜa ®­îc sö dông trong v¨n b¶n. - ChuÈn bÞ bµi: Héi tho¹i. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span>