Chương 4 - Tổ chức sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp

1/11/2011
1
Chương 4.
TỔ CHỨC SẢN XUẤT KINH
DOANH TRONG DN
1
Chương 4.
TỔ CHỨC SẢN XUẤT KINH DOANH
TRONG DN
4.1. Những vấn đề cơ bản của tổ chức SX trong DN
4.2. Xác định cơ cấu sản xuất của DN
4.3. Tổ chức SX về không gian và thời gian
4.4. Loại hình sản xuất và các phương pháp tổ chức SX
trong DN
2
4.1. Những vấn đề cơ bản của tổ chức SX trong DN
• Khái niệm về tổ chức sản xuất trong DN
• Ý nghĩa của tổ chức sản xuất hợp lý trong DN
• Các nhân tố chủ yếu ảnh hưởng đến tổ chức SX trong
DN
• Những nguyên tắc tổ chức sản xuất trong DN
• Những chỉ tiêu đánh giá trình độ tổ chức SX trong
DN
3
1/11/2011
2
2.1.1 Khái niệm về tổ chức sản xuất
• Tổ chức các yếu tố sản xuất là quá trình hoạch định,
lựa chọn, kết hợp và chuyển hoá các yếu tố sản xuất
theo một quy trình công nghệ nhất định để có sản
phẩm đầu ra.

• Tổ chức sản xuất trong doanh nghiệp là sự phối kết
hợp chặt chẽ giữa sức lao động và tư liệu sản xuất
cho phù hợp với yêu cầu của nhiệm vụ sản xuất, quy
mô sản xuất và công nghệ sản xuất đã xác định nhằm
tạo ra của cải vật chất cho xã hội với hiệu quả cao.
4
5
• Yếu tố sản xuất là những yếu tố quan trọng, cần
thiết, không thể thiếu để doanh nghiệp tiến hành sản
xuất ra sản phẩm.
• Mối quan hệ giữa các yếu tố đầu vào được biểu hiện
thông qua hàm sản xuất: Q= F(x
i
)
Trong đó Q: sản lượng sản xuất
X
i
: các đầu vào
6
1/11/2011
3
Mi quan h kinh t trờn th trng
Hộ gia
đình/DN
Thị trường
hàng hoá/DV
Thị trường
yếu tố SX
DN
Tiền

(2)
Cầu
(1)
Cung
(1)
Cầu
(1)
Cung
(1)
Tiền
(2)
Tiền
(2)
Tiền
(2)
7
4.1.2 í ngha ca t chc sn xut hp lý trong DN
m bo sn xut din ra nhp nhng, tho món
nhu cu cỏc yu t sn xut ca doanh nghip
trong mi thi im, mi quỏ trỡnh sn xut v tỡnh
hung kinh doanh.
Gúp phn quan trng vo vic s dng cú hiu qu
yu t SX gim chi phớ sn xut v giỏ thnh
sn phm.
Cú tỏc dng tt i vi vic bo v mụi trng ca
cỏc doanh nghip (khụng gõy ụ nhim, khụng gõy
c hi).
8
4.1.3 Mc ớch ca t chc sn xut trong DN
Thc hin 3 chc nng ch yu sau:

Chc nng k hoch hoỏ
Chc nng thc hin
Chc nng kim tra: So sỏnh KH v thc hin
Mt s yờu cu c bn ú l: Cc tiu mc d tr,
chi phớ sn xut v chu k sn xut
9
1/11/2011
4
4.1.4 Các nhân tố chủ yếu ảnh hưởng đến tổ chức SX
trong DN
• Nguyên, nhiên vật liệu DN sử dụng
• Tiến bộ khoa học, kỹ thuật, công nghệ sản xuất và
thiết bị máy móc
• Chuyên môn hoá và hợp tác hoá sản xuất.
• Chính sách xây dựng và phát triển kinh tế, công nghệ
sản xuất
10
4.1.5 Những nguyên tắc tổ chức sản xuất trong DN
• Kết hợp phát triển chuyên môn hóa với phát triển
kinh doanh tổng hợp
• Tính cân đối
• Nguyên tắc nhịp nhàng
• Bảo đảm sản xuất liên tục
11
4.1.5 Những chỉ tiêu đánh giá trình độ tổ chức SX
trong DN
1. Hệ số thời gian hoạt động
• Hệ số thời gian hoạt động
• Thời gian hoạt động:
– Thời gian lao động của công nhân

– Thời gian hoạt động của thiết bị, máy móc (trong
trường hợp sản xuất tự động hoá).
• Hệ số thời gian hoạt động  1: liên tục SX
Hệ số thời gian
hoạt động
=
Thời gian hoạt động (giờ)
Thời gian hoạt động của quá trình SX
(giờ)
12
1/11/2011
5
4.1.5 Những chỉ tiêu đánh giá trình độ tổ chức SX
trong DN
2. Hệ số sản xuất đồng bộ
• DN SX sản phẩm gồm nhiều chi tiết, nhiều bộ phận
• Hệ số SX đồng bộ  1 : SX của DN diễn ra một cách
cân đối nhịp nhàng (đều đặn)
Hệ số SX
đồng bộ
=
Thời gian lao động (hoặc giá trị) của thành phẩm
Tổng số thời gian lao động (hoặc giá trị tổng sản
lượng) thực hiện trong mỗi thời kỳ
(tháng, quý, năm)
13
4.2. Xác định cơ cấu sản xuất của DN
4.2.1. Quá trình sản xuất trong DN
a/ Khái niệm:
Theo nghĩa rộng, quá trình SX trong DN là toàn bộ

quá trình sản xuất – kinh doanh của DN
Theo nghĩa hẹp, quá trình SX trong DN là quá trình
chế biến, khai thác, gia công phục hồi giá trị một loại
sản phẩm nhờ kết hợp một cách chặt chẽ, hợp lý các
yếu tố cơ bản của sản xuất.
14
4.2.1. Quá trình sản xuất trong DN
Hai yếu tố trong quá trình SX trong DN:
• Yếu tố vật chất - kỹ thuật của sản xuất: sự tác động
của sức lao động lên đối tượng lao động bằng các
công cụ lao động cần thiết để tạo ra của cải vật chất
cho xã hội.
• Mặt kinh tế - xã hội của sản xuất: mối quan hệ sản
xuất, quá trình lao động sáng tạo và hiệp tác của
người lao động.
15
1/11/2011
6
4.2.2. Xác định cơ cấu SX của DN
a) Khái niệm:
• Cơ cấu sản xuất là tổng hợp các bộ phận sản xuất và
phục vụ sản xuất, hình thức xây dựng những bộ phận
ấy, sự phân bố về không gian và mối liên hệ giữa các
bộ phận với nhau.
16
4.2.2. Xác định cơ cấu SX của DN
b) Vai trò:
• Cơ cấu sản xuất cho doanh nghiệp thấy rõ hình thức
tổ chức của quá trình sản xuất, tính chất phân công
lao động giữa các bộ phận sản xuất và phục vụ sản

xuất, đặc điểm của sự kết hợp lao động với tư liệu lao
động và đối tượng lao động trong quá trình sản xuất.
• Cơ cấu sản xuất là cơ sở vật chất - kỹ thuật của doanh
nghiệp
• Cơ cấu sản xuất được coi là cơ sở khách quan để tạo
lập bộ máy quản lý doanh nghiệp.
17
4.2.2. Xác định cơ cấu SX của DN
c) Nguyên tắc hình thành cơ cấu tổ chức:
• Nguyên tắc chuyên môn hoá theo sản phẩm hay theo
đối tượng lao động
• Nguyên tắc chuyên môn hoá theo công nghệ
18
1/11/2011
7
4.2.2. Xác định cơ cấu SX của DN
Các bộ phận sản xuất trong cơ cấu tổ chức sản xuất
• Bộ phận sản xuất chính
• Bộ phận sản xuất phụ
• Bộ phận SX phù trợ
• Bộ phận phục vụ sản xuất
19
4.2.2. Xác định cơ cấu SX của DN
Các cấp sản xuất trong doanh nghiệp
• Doanh nghiệp – Phân xưởng – ngành – Nơi làm việc
• Doanh nghiệp – Phân xưởng – Nơi làm việc
• Doanh nghiệp – Ngành – Nơi làm việc
• Doanh nghiệp – Nơi làm việc
20
Các nhân tố ảnh hưởng đến cơ cấu sản xuất

• Chủng loại, đặc điểm kết cấu và chất lượng sản phẩm
• Chủng loại, khối lượng và tính cơ lý hoá của nguyên
vật liệu
• Máy móc, thiết bị công nghệ
• Trình độ chuyên môn hoá, hiệp tác hoá của doanh
nghiệp
21
4.2.2. Xác định cơ cấu SX của DN
1/11/2011
8
Phương hướng hoàn thiện cơ cấu sản xuất
• Lựa chọn đúng đắn nguyên tắc (hình thức) xây dựng
bộ phận sản xuất
• Giải quyết quan hệ cân đối giữa các bộ phận sản xuất
chính với các bộ phận sản xuất phù trợ và phục vụ
• Coi trọng bố trí mặt bằng sản xuất
22
4.2.2. Xác định cơ cấu SX của DN
4.3. Tổ chức SX về không gian và thời gian
4.3.1. Tổ chức SX về không gian
• Hệ thống sản xuất được hình thành theo nguyên tắc
chuyên môn hoá công nghệ:
• Hệ thống sản xuất được hình thành theo nguyên tắc
chuyên môn hoá sản phẩm
• Hệ thống sản xuất được hình thành theo nguyên tắc
hỗn hợp
23
a) Hệ thống sản xuất theo chuyên môn hoá công nghệ:
• Áp dụng khi doanh nghiệp SX ít SP với quy trình
công nghệ gia công chúng khác nhau.

• Ưu điểm:
– Có khả năng thích ứng cao với sự biến động về thị
trường sản phẩm.
– Việc quản lý kỹ thuật chuyên môn đơn giản vì tính
thống nhất về chuyên môn kỹ thuật trong một phân
xưởng sản xuất;
– Công nhân thao tác cố định một loại thiết bị thuận
lợi cho việc nâng cao kỹ năng chuyên môn của họ.
24