Giáo án Đại số 7 tiết 1 bài 1: Tập hợp Q các số hữu tỉ

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TiÕt 1 TuÇn 1. Chương I : Số hữu tỉ – Số thực. Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng:. Mục tiêu của chương - HS hiÓu ®­îc kh¸i niÖm sè h÷u tØ, c¸ch biÓu diÔn sè h÷u tØ trªn trôc sè vµ biÕt so s¸nh c¸c sè h÷u tØ. - HS có kĩ năng vận dụng tốt tính chất các phép toán về số hữu tỉ để tính toán hợp lÝ. - Xác định được giá trị tuyệt đối của một số hữu tỉ. - HS hiÓu kh¸i niÖm luü thõa víi sè mò tù nhiªn cña mét sè h÷u tØ. Cã kü n¨ng vận dụng tốt các quy tắc tính tích và thương của hai luỹ thừa cùng cơ số, qui tắc tÝnh luü thõa cña luü thõa. - N¾m ®­îc c¸c tÝnh chÊt cña tØ lÖ thøc vµ d·y tØ sè b»ng nhau, kh¸i niÖm sè v« tØ, sè thùc, c¨n bËc hai. - RÌn kÜ n¨ng t×m sè ch­a biÕt trong tØ lÖ thøc, trong d·y tØ sè b»ng nhau, gi¶i to¸n vÒ tØ sè, chia tØ lÖ, thùc hiÖn phÐp tÝnh trong R, t×m gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu thức có chứa dấu giá trị tuyệt đối.. §1.TËp hîp Q c¸c sè h÷u tØ A. Môc tiªu: +HS hiÓu ®­îc kh¸i niÖm sè h÷u tØ, c¸ch biÓu diÔn sç h÷u tØ trªn trôc sè vµ so s¸nh c¸c số hữu tỉ. Bước đầu nhận biết được mối quan hệ giữa các tập hợp số : N  Z  Q. +HS biÕt biÓu diÔn sè h÷u tØ trªn trôc sè, biÕt so s¸nh hai sè h÷u tØ. B. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh:6 GV: Bảng phụ ghi sơ đồ quan hệ giữa 3 tập hợp số : N, Z, Q và các bài tập. Thước thẳng có chia khoảng, phấn màu. HS: Ôn tập các kiến thức: Phân số bằng nhau, tính chất cơ bản của phân số, qui đồng mÉu sè c¸c ph©n sè, so s¸nh sè nguyªn, so s¸nh ph©n sè, biÓu diÔn sè nguyªn trªn trôc sè. Giấy trong, bút dạ, thước thẳng có chia khoảng. C. Phương pháp dạy học - Phương pháp trực quan, vấn đáp đan xen hoạt động nhóm. D. Tổ chức các hoạt động dạy học: I.Hoạt động I: Tìm hiểu chương trình Đại số 7 (5 ph). Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh -Giới thiệu chương trình Đại số lớp 7 gồm 4 -Nghe GV hướng dẫn. chương. -Nêu yêu cầu về sách, vở ghi, vở BT, dụng cụ học -Ghi lại các yêu cầu cua GV để thực tập, ý thức và phương pháp học tập bộ môn toán. hiÖn. -Giới thiệu sơ lược về chương I Số hữu tỉ – Số -Më môc lôc trang 142 SGK theo dâi. thùc. II.Hoạt động 2: Tìm hiểu số hữu tỉ (12 ph). Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi b¶ng -Cho c¸c sè: -5 HS lên bảng lần lượt viết 1.Số hữu tỉ:VD: 2 5 mỗi số đã cho thành 3 phân * 3  3  6   9  ... 3; -0,5; 0; ; 2 1 2 3 sè b»ng nã. 3 7. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> -Em h·y viÕt mçi sè trªn thµnh 3 ph©n sè b»ng nã. GV: Mçi sè trªn cã thÓ viÕt thµnh bao nhiªu p/s b»ng nã? -GV bæ xung vµo cuèi c¸c d·y sè c¸c dÊu … -ở lớp 6 ta đã biết: Các ph©n sè b»ng nhau lµ c¸c c¸ch viÕt kh¸c nhau cña cùng một số, số đó được gäi lµ sè h÷u tØ. VËy c¸c sè trªn: 3; -0,5; 0;. 2 5 ; 2 đều là số 3 7. h÷u tØ. -Hái: VËy thÕ nµo lµ sè h÷u tØ? -Giíi thiÖu tËp hîp c¸c sè h÷u tØ ®­îc ký hiÖu lµ Q. ?1 -Yªu cÇu HS lµm. -C¸c HS kh¸c lµm vµo vë. -Tr¶ lêi: Cã thÓ viÕt mçi sè trªn thµnh v« sè ph©n sè b»ng nã.. *  0,5   1  1   2  ... 2 2 4 0 0 0 *0     ... 1 1 2 * 2   2  4   4  ... 3 3 6 6 5 19  19 38 *2     ... 7 7 7 14. -§Þnh nghÜa: Số hữu tỉ là số viết được dưới d¹ng ph©n sè víi a, b  Z, b 0 -KÝ hiÖu tËp hîp sè h÷u tØ: Q -Trả lời: Theo định nghĩa 6 3 * 0,6   trang 5 SGK. ?1 10 5.  125. 5. *  1,25   -Lµm viÖc c¸ nh©n 100 4 -Đại diện HS đọc kết quả 1 4 và trả lời các số trên đều * 1  Vậy các số trên đều 3 3 viết được dưới dạng phân số lµ sè h÷u tØ. -Yêu cầu đại diện HS đứng nên đều là số hữu tỉ (theo tại chỗ trả lời, GV ghi kết định nghĩa) ?2 -C¸ nh©n tù lµm ?2 vµo qu¶ lªn b¶ng. ?2 vë. -Yªu cÇu HS lµm a +Sè nguyªn a cã ph¶i lµ sè -§¹i diÖn HS tr¶ lêi: Sè a  Z th× a   a  Q 1 nguyªn a cã ph¶i lµ sè h÷u h÷u tØ kh«ng? V× sao? tØ, v× sè nguyªn a viÕt ®­îc n  N th× n  n  n  Q -Hái thªm: 1 +Số tự nhiên n có phải là số dưới dạng phân số là a  a 1 h÷u tØ kh«ng? V× sao? -Tương tù sè tù nhiªn n Q +VËy em cã nhËn xÐt g× vÒ mèi quan hÖ gi÷a c¸c tËp còng lµ sè h÷u tØ. Z N -Quan hÖ: N  Z; Z  Q. hîp sè N, Z, Q? -Giới thiệu sơ đồ biểu diễn -Quan sát sơ đồ. BT 1: mèi quan hÖ gi÷a 3 tËp hîp -HS tù lµm BT 1 vµo vë bµi -3  N ; -3  Z ; -3  Q trªn. 2 2 -Yªu cÇu HS lµm BT 1 tËp.  Z; Q;N Z  Q. 3 trang 7 SGK vµo vë bµi tËp -§¹i diÖn HS tr¶ líi kÕt 3 qu¶. in. -Yêu cầu đại diện HS trả lêi. III.Hoạt động 3: Biểu diễn số hữu tỉ trên trục số (10 ph).. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> -VÏ trôc sè. -Yªu cÇu HS biÓu diÔn c¸c sè nguyªn –1; 1; 2 trªn trôc sè đã vẽ. -Gäi 1 HS lªn b¶ng biÓu diÔn. -Nói: Tương tự đối với số nguyªn, ta cã thÓ biÓu diÔn mäi sè h÷u tØ trªn trôc sè. VD nh­ biÓu diÔn sè h÷u tØ. -VÏ trôc sè vµo vë theo GV. 2.BiÓu diÔn sè h÷u tØ trªn -Tù biÓu diÔn c¸c sè nguyªn trôc sè: BiÓu diÔn sè –1; 1; 2 –1; 1; 2 trªn trôc sè. ?3 5 4. -1 HS lªn b¶ng biÓu diÔn. -L¾ng nghe GV nãi. -§äc VD1 vµ lµm theo GV.. 5 trªn trôc sè. 4. | -1. | | | | | | | | | 0 1M 2. VD 1: BiÓu diÔn sè h÷u tØ. 5 4. trªn trôc sè.. Yêu cầu HS đọc VD 1 SGK -GV thùc hµnh trªn b¶ng vµ yªu cÇu HS lµm theo. (Chia đoạn thẳng đơn vị theo mẫu số; xác định điểm biểu VD 2: BiÓu diÔn sè h÷u tØ -§äc VD 2 SGK, lµm vµo vë. 2 diÔn sht theo tö sè) trªn trôc sè. -Tr¶ lêi: -Yêu cầu đọc và làm VD 2. 3 2 -Hái: + Trước hết viết dưới Viết 2   2 2 3 3 3 +§Çu tiªn ph¶i viÕt dưới d¹ng ph©n sè cã mÉu sè 3 2 dương. d¹ng nµo? 3 +Chia đoạn thẳng đơn vị + Chia đoạn thẳng đơn vị | | | | | | | | thµnh ba phÇn b»ng nhau. thµnh mÊy phÇn? -1 N 0 1 2 +§iÓm biÓu diÔn sè h÷u tØ + LÊy vÒ bªn tr¸i ®iÓm 0 mét đoạn bằng 2 đơn vị mới. 2 xác định như thế nào? 3 BT 2: -Gäi 1 HS lªn b¶ng biÓu a)Nh÷ng ph©n sè biÓu diÔn diÔn. 3 -Nãi: Trªn trôc sè, ®iÓm biÓu -HS tù lµm BT 2 trang 7 SGK sè h÷u tØ  4 lµ: diÔn sè h÷u tØ x ®­îc gäi lµ vµo vë bµi tËp.  15 24  27 -2 HS lªn b¶ng lµm mçi em ; ; ®iÓm x. 20  32 36 mét phÇn. -Yªu cÇu lµm BT 2 trang 7. 3 3 b)  -Gäi 2 HS lªn b¶ng mçi em 4 4 mét phÇn. 3 4 | | | | |. -1 A IV.Hoạt động 4: So sánh hai số hữu tỉ (10 ph).. Lop7.net. 0. | 1.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> -Yªu cÇu lµm. ?4. -§äc vµ tù lµm ?4. 3.So s¸nh hai sè h÷u tØ: So s¸nh 2 ph©n sè ?4. 2 4 vµ 3 5  2  10 4  4  12 V×  ;   3 15  5 5 15 -10 > -12 -Hỏi: Vậy để so sánh hai số -Trả lời: Viết chúng dưới 2 4 h÷u tØ ta còng sÏ lµm nh­ thÕ d¹ng ph©n sè råi so s¸nh hai Vµ 15>0 nªn 3   5. -Hái: Muèn so s¸nh hai ph©n sè ta lµm thÕ nµo? -Yªu cÇu 1 HS lªn b¶ng lµm. -Tr¶ lêi: ViÕt hai ph©n sè vÒ d¹ng cùng mẫu số dương. -1 HS lªn b¶ng lµm.. nµo? -Cho lµm vÝ dô 1 SGK. phân số đó. -Tù lµm VD 1 vµo vë -1 HS nªu c¸ch lµm.. -Cho 1 HS nªu c¸ch lµm GV ghi lªn b¶ng. -Yªu cÇu tù lµm vÝ dô 2 vµo -Tù lµm vÝ dô 2 vµo vë vë.. VD 1: So s¸nh hai sè h÷u tØ. 1 2 6 1 5  0,6  ;  10  2 10 v× -6 < -5 vµ 10 > 0 nªn 6 5  10 10 1 hay  0,6  2. -0,6 vµ. -Gäi 1 HS lªn b¶ng lµm. -Hái: Qua 2 VD, em h·y cho biÕt để so sánh hai số hữu tỉ ta cÇn lµm nh­ thÕ nµo? -Giíi thiÖu vÞ trÝ hai sè h÷u tØ x, y trªn trôc sè khi x < y -Giới thiệu số hữu tỉ dương, sè h÷u tØ ©m, sè h÷u tØ 0.. 1 -1 HS lªn b¶ng lµm. VD 2: So s¸nh  3 vµ 0 -Tr¶ lêi: 2 +Viết hai số hữu tỉ dưới dạng 1 7 0 3  ;0  cùng mẫu số dương. 2 2 2 +So s¸nh hai tö sè, sè h÷u tØ V× -7 < 0 vµ 2 > 0 nµo cã ttö sè lín h¬n sÏ lín 7 0 1 Nªn  hay  3 < 0 h¬n. 2 2 2 Chó ý: -x <y ®iÓm x bªn tr¸i ®iÓm y -Nếu x > 0 : x là s.h.tỉdương -Hái: VËy tËp hîp sè h÷u tØ -Tr¶ lêi: TËp hîp sè h÷u tØ x < 0 : x lµ s.h.tØ ©m. gồm có những loại số hữu tỉ gồm số hữu tỉ dương, số hữu x = 0 : không dương nµo? tØ ©m vµ sè 0. còng kh«ng ©m. -Số âm < Số 0 < Số dương. -Yªu cÇu lµm ?5 -C¸ nh©n lµm ?5. ?5. -Gäi 3 HS tr¶ lêi. -GV nªu nhËn xÐt: a  0 nÕu a, b cïng dÊu. b a  0 nÕu a, b kh¸c dÊu. b. 2 3. -3 HS lần lượt trả lời 3 câu Số hữu tỉ dương ; 3 5 hái. 3 1 Sè h÷u tØ ©m ; ;4 7  5 -L¾ng nghe vµ ghi chÐp nhËn Số hữu tỉ không dương cũng xÐt cña GV. 0 kh«ng ©m 2. V.Hoạt động 5: Luyện tập củng cố (6 ph).. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> -Hái: +ThÕ nµo lµ sè h÷u tØ? Cho vÝ dô. +§Ó so s¸nh hai sè h÷u tØ ta lµm thÕ nµo? -Cho hoạt động nhóm làm BT sau:. -Tr¶ lêi: +§Þnh nghÜa nh­ SGK trang 5. +Hai bước: Viết dưới dạng phân số cùng mẫu số dương rồi so sánh hai phân số đó. 5 -Hoạt động nhóm: §Ò bµi: Cho hai sè h÷u tØ: -0,75 vµ Ghi lêi gi¶i vµo phim trong hoÆc b¶ng phô 3 Sau 3 phút treo kết quả lên trước lớp. a)So sánh hai số đó. b)Biểu diễn các số đó trên trục số, nhận xét Đại diện nhóm trình bày lời giải. vị trí hai số đối với nhau và đối với điểm 0. VI.Hoạt động 6: Hướng dẫn về nhà (2 ph). -Cần học thuộc định nghĩa số hữu tỉ, cách biểu diễn số hữu tỉ trên trục số, cách so s¸nh hai sè h÷u tØ. -BTVN: sè 3, 4, 5/ 8 SGK; Sè 1, 3, 4, 8/3,4 SBT. -¤n tËp qui t¾c céng, trõ ph©n sè; quy t¾c “dÊu ngoÆc”; quy t¾c “chuyÓn vÕ” (to¸n 6). VII.Hoạt động 7: Rút kinh nghiệm ................................................................................................................................................ ..... ................................................................................................................................................ ..... ................................................................................................................................................ ..... ................................................................................................................................................ ...... Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>