Giáo án Ngữ văn lớp 7 tiết 43: Từ đồng âm

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuaàn : 11. Tieát CT : 43. Ngaøy daïy : Teân baøi daïy :. TỪ ĐỒNG ÂM. I. Mục tiêu cần đạt: Giuùp hoïc sinh : -Hiểu được thế nào là từ đồng âm. -Biết cách xác định nghĩa của từ đồng âm. -Có thái độ cẩn trọng, tránh gây nhằm lẫn hoặc khó hiểu do hiện tượng đồng âm. II. Chuaån bò : Giáo viên : Soạn tốt giáo án, tham khảo tài liệu, chuẩn bị đồ dùng dạy học. Học sinh : Học thuộc bài cũ, soạn bài mới trước ở nhà. III. Các họat động trên lớp : 1. Ổn định lớp : (Kiểm tra sỉ số lớp). 2.Kieåm tra baøi cuõ : (6’) ?.Đọc thuộc lòng 18 câu thơ đầu bài thơ “Bài ca nhà tranh bị gió thu phá”, cho biết nổi nghèo khổ của nhà thơ Đỗ Phủ. ?.Đọc thuộc 5 câu thơ cuối. Cho biết ước mơ, tư tưởng nhân đạo sâu sắc của Đỗ Phủ. 3. Giảng bài mới : a. Giới thiệu bài mới : (1’) Trong tiếng Việt có cách nói chơi chữ rất tinh tế : gọi là chơi chữ đồng âm. VD như : “Khi đi cưa ngọn, khi về cưa ngọn”. Xong bên cạnh đó, trong tiếng Việt cách nói từ đồng âm, có âm thanh giống nhau, nhưng khác nghĩa nhau. Cách nói đó gọi là từ đồng âm. Như vậy từ đồng âm là như thế nào và cách sử dụng nó ra sao ? Tiết học hôm nay sẽ giúp các em hiểu vấn đề đó. b.Tiến trình hoạt động dạy và học : TG. HOẠT ĐỘNG CỦA GV. HOẠT ĐỘNG CỦA HS. -GV gọi hs đọc VD ở phần 1 mục I này. Sau đó GV dùng baûng phuï coù 2 VD leân baûng. Cho hs quan saùt vaø neâu caâu hoûi : ?. Giải thích nghĩa của mỗi từ “loàng” trong hai caâu VD treân ? (HS trả lời – GVKL cho hs naém).. -HS đọc VD và quan sát kĩ, chú ý lắng nghe để trả lời câu hỏi.. 9’. NOÄI DUNG I. Thế nào là từ đồng âm ?. -Loàng (1) : haêng leân chaïy caøn, nhảy càn; lồng (2) : đồ đan bằng tre, nứa nhốt chim, gà.. -Các từ lồng có nghĩa khác xa ?. Nghĩa các từ “lồng” trên có nhau, không liên quan gì tới liên quan gì với nhau không ? nhau. (HS trả lời – GVKL cho hs naém). -Sau đó GV khái quát lại và đặt -Là từ giống nhau về mặt âm thanh nhöng nghóa khaùc xa nhau caâu hoûi choát laïi baøi. ?. Em hiểu thế nào là từ đồng ….. Từ đồng âm là những từ âm ? (HS trả lời – GVKL cho hs gioáng nhau veà aâm thanh naém).. - 124 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> nhöng nghóa khaùc xa nhau, không liên quan gì với nhau. -HS cho VD theo yeâu caàu. Ví duï : -Anh aáy ñi nhö chaïy. -GV có thể gọi hs cho VD về từ -Haøng baùn raát chaïy. đồng âm. 12’ -Nhờ vào ngữ cảnh mà em hiểu II. Sử dụng từ đồng âm : ?. Nhờ đâu mà em phân biệt nghĩa của hai từ lồng ở hai câu được nghĩa của từ “lồng” trong trên. hai câu trên ? (HS trả lời – -Caâu “ñem caù veà kho” neáu taùch GVKL cho hs naém). ?. Câu “đem cá về kho !”. Nếu khỏi ngữ cảnh có thể hiểu theo tách khỏi ngữ cảnh có thể hiểu hai nghĩa : a) hoạt động, cách thành mấy nghĩa ? Em hãy bỏ chế biến thức ăn; b) cái kho để câu này một vài từ để trở thành chứa cá. Đem cá về mà kho; câu đơn. (HS trả lời – GVKL Đem cá về để nhập kho. cho hs naém). -Phải chú ý đầy đủ đến ngữ ?. Để tránh những hiểu lầm do cảnh khi giao tiếp. hiện tượng đồng âm gây ra, cần phaûi chuù yù ñieàu gì khi giao tieáp ? (HS trả lời – GVKL cho hs -HS đọc ghi nhớ, nắm bài và trả lời tốt câu hỏi. naém). -Sau đó GVKL bài, cho hs đọc Trong giao tieáp phaûi chuù yù ghi nhớ ở phần II – SGK trang đầy đủ đến ngữ cảnh để 136. tránh hiểu sai nghĩa của từ hoặc dùng từ với nghĩa nước đôi do hiện tượng đồng âm. -GV noùi caâu chuyeån sang phaàn cuûng coá baøi. 4. Củng cố kiến thức : (2’) ?. Thế nào là từ đồng âm ? Cho VD có cặp từ đồng âm. ?. Sử dụng từ đồng âm cần chú ý những yếu tố nào ? Cho VD. III. Luyeän taäp : (14’) 1). (SGK trang 136) GV : Gọi hs đọc BT, xác định yêu cầu, hướng dẫn hs cách làm bài, chia nhóm, nhận xét. HS : Đọc BT, nắm yêu cầu BT, trả lời nhanh, chính xác BT theo đáp án sau : Thu 1 : muøa thu; Thu 2 : thu tieàn; Cao 1 : cao thaáp, Cao 2 : cao hoå coát; Ba 1 : soá ba, ba 2 : ba maù, ba 3 : ba tiêu, ba 4 : thu ba, dư ba …..;tranh 1 : cỏ tranh, tranh 2 : tranh lụa, tranh 3 : tranh giành, tranh 4 :đàn tranh; Sang 1 : sang trọng, sang 2 : sang đò; Nam 1 : nam nhi, nam 2 : hướng nam, nam 3 : Nam ai; Sức 1 : sức mạnh, sức 2 : phục sức; Nhè 1 : khóc nhè, nhè 2 : nhè nhẹ; tuốt 1 : tuốt gươm, tuốt 2 : tuốt tuột. 3). (SGK – trang 136) GV : Gọi hs đọc BT, xác định yêu cầu BT, hs suy nghĩ trình bày vào tập, nhận xét. HS : Đọc BT, nắm yêu cầu BT, trả lời nhanh, chính xác BT theo đáp án sau :. - 125 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Ñaët caâu : -Hai anh em ngồi vào bàn bàn bạc mãi mới ra vấn đề. -Con saâu laãn saâu vaøo buïi raäm. -Nam7 nay, năm anh em đều làm ăn khá giả. 4). (SGK – trang 136) GV : Gọi hs đọc BT, xác định yêu cầu, hướng dẫn hs cách làm bài, chia nhóm, nhận xét. HS : Đọc BT, nắm yêu cầu BT, trả lời nhanh, chính xác BT theo đáp án sau : Anh chàng trong chuyện đã sử dụng từ đồng âm để không trả lại cái vạc cho người hàng xóm (vạc, đồng). Nếu là viên quan sử kiện, em đặt lại hoàn cảnh giao tiếp ban đầu của anh chàng và người hàng xóm : mượn vạc để làm gì ? 5. Daën doø : (1’) -Về nhà học bài, làm bài tập 2 (Xem từ điển TV làm bài). -Chuaån bò baøi : “Caûnh khuya – Raèm thaùng gieâng”.. - 126 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>