Giáo án môn Ngữ văn 6 - Tiết dạy 1: Văn bản con rồng cháu tiên (Truyền thuyết)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>GV: Bùi Thị Hương – THCS An Lâm – Nam Sách- Hải Dương ------------------------------------------------------------------------------------------------Ngày soạn: 18/ 8/ 2010 TUẦN : 1 BÀI : 1 Tiết 1 : Văn bản con rồng cháu tiên (Truyền thuyết) A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT. Giỳp học sinh: 1. Kiến thức: Nắm được khái niệm thể loại truyền thuyết (nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm thuộc thể loại truyền thuyết giai đoạn đầu). Hiểu được quan niệm của người Việt cổ về nũi giống dõn tộc qua truyền thuyết Con Rồng chỏu Tiờn (búng dỏng lịch sử thời kỡ dựng nước của dân tộc ta trong một tác phẩm dân gian thời kỡ dựng nước). Chỉ ra và hiểu được những nét chính về nghệ thuật của truyện. 2. Kĩ năng: Đọc diễn cảm văn bản truyền thuyết. Nhận ra những sự việc chính của truyện. Nhận ra một số chi tiết tưởng tượng kỡ ảo tiờu biểu của truyện. 3. Thái độ: Bồi dưỡng lũng tự hào về nguồn gốc cao quí của dân tộc. Giáo dục ý thức đoàn kết trong cộng đồng. B. CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRề:. 1. Giỏo viờn: - Tìm hiểu kĩ văn bản, chuẩn kiến thức, bài soạn - Tư liệu tham khảo (SGV, Nâng cao NV6, ...) - Phương tiện dạy học: phiếu học tập, tranh ảnh minh hoạ... - Hướng dẫn HS chuẩn bị bài 2. Học sinh: - Soạn bài theo định hướng của SGK và sự hướng dẫn của GV, bảng nhúm, phấn màu, ... - Sưu tầm tranh ảnh về đền Hựng. C. PHƯƠNG PHÁP: - Đàm thoại, thảo luận nhóm, nêu vấn đề, bình giảng, khai thác kênh hình D. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC. 1.Ổn định lớp: (1') 2. Kiểm tra bài cũ: (5') - Kiểm tra sự chuẩn bị của HS (SGK, BT NV 6, bút , vở ghi, vở sọan môn học) 3. Bài mới: Hoạt động 1: Giới thiệu bài - Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh - Phương pháp: Trực quan(xem tranh), thuyết trình - Thời gian: 2 phút Truyền thuyết là một trong những thể loại của văn học dân gian. Đây là một thể loại tiêu biểu, rất phát triển ở Việt Nam được nhân dân ưa thích. Những truyền thuyết dân gian thường có cái cốt lõi là sự thật lịch sử mà nhân dân ta qua nhièu thế hệ đã lí tưởng hoá,gửi gắm vào đó tâm tình thiết tha của mình,cùng -----------------------------------------------------------------------------------------------Năm học : 2010 - 2011 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> GV: Bùi Thị Hương – THCS An Lâm – Nam Sách- Hải Dương ------------------------------------------------------------------------------------------------với thơ và mộng, chắp đôi cánh của trí tưởng tượng dân gian làm nên những tác phẩm văn hoá mà đời đời thế hệ sau ưa thích. Truyện: Con Rồng cháu Tiên là một truyền thuyết tiêu biểu mở đầu cho chuỗi truyền thuyết về các thời đại vua Hùng cũng như truyền thuyết Việt Nam. Vậy truyện có gì đặc biệt. Hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu. Hoạt động 2: Tỡm hiểu chung về văn bản - Mục tiờu: HS nắm và hiểu được khái niệm về truyền thuyết, một số chú thích, bố cục của văn bản - Phương phỏp: Đàm thoại, nêu vấn đề, vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ - Thời gian: 6 phút Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt I.Giới thiệu chung: Học sinh đọc phần dấu (*) trong sỏch 1. Khái niệm về truyền thuyết -Truyền thuyết: là loại truyện dân gian giỏo khoa và trả lời câu hỏi Em hiểu thế nào là truyền thuyết?. truyền miệng, kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ -Thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo.Thể hiện thái độ của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử GV hướng dẫn HS cách đọc. -Đọc chậm,nhấn mạnh vào những chi 2. Đọc , chú thích GV đọc mẫu một đoạn. tiết kì lạ của truyện. Đọc mẫu, gọi HS tập đọc, nhận xét HS đọc tiếp. HS đọc phần chú thích và trả lời. GV nhận xét phần đọc của HS GV cho HS tìm hiểu một số chú thích -Tập quán: Thói quen được hình thành khó và quan trọng còn lại hướng dẫn từ lâu, được mọi người làm theo của các em tìm hiểu SGK một cộng đồng. Em hiểu thế nào là Ngư Tinh?Thế nào ( Các chú thích SGK trang 7- 8) là thuỷ cung? Thế nào là tập quán? Tỡm hiểu bố cục 3. Bố cục văn bản Truyền thuyết Con Rồng, chỏu Tiờn Chia làm 3 đoạn: gồm ba đoạn, theo em mỗi đoạn được -Đoạn 1 :Từ đầu đến ‘’Long giới hạn từ đâu đến đâu? Hóy nờu sự Trang ‘’Âu Cơ và Long Quâu lấy nhau việc chớnh của từng đoạn. - Đoạn 2: Tiếp đến “lên đường” Âu Cơ Quan sát và đối chiếu với kết quả. và Long Quân chia tay lên đường. Đọc lại và ghi vào vở - Đoạn 3: Còn lại:Ngồn gốc giống nòi Truyền thuyết thường chứa đựng nhiều của ngường Việt Nam. yếu tố kỡ ảo, em hiểu thế nào là yếu tố - Kỡ ảo: không có thật, khác thường... kỡ ảo? - Truyện: Con Rồng, chỏu Tiờn: Truyền thuyết Con Rồng, chỏu Tiờn cú + Lạc Long Quõn nũi Rồng, phộp lạ những yếu tố kỡ ảo nào? ... + Âu Cơ đẻ bọc trăm trứng... -----------------------------------------------------------------------------------------------Năm học : 2010 - 2011 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> GV: Bùi Thị Hương – THCS An Lâm – Nam Sách- Hải Dương ------------------------------------------------------------------------------------------------Những yếu tố kỡ ảo đó có ý nghĩa gỡ? - ý nghĩa: Tô đậm tính chất lớn lao, đẹp đẽ của nhân vật và sự kiện; thiêng liêng hoá nguồn gốc gống nũi, dõn tộc; tăng sức hấp dẫn. Hoạt động 3: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản - Mục tiờu: HS nắm giá trị nội dung liên hệ thực tiễn từ vấn đề đặt ra trong văn bản - Phương phỏp: Vấn đáp, tái hiện, phân tích, cắt nghĩa, trực quan, nêu và giải quyết vấn đề, so sónh đối chiếu, thảo luận nhóm - Thời gian: 15 phút II. Tìm hiểu chi tiết văn bản a. Nguồn gốc và hình dạng củc Âu Cơ và Lạc Long Quân. HS đọc văn bản. - Lạc Long Quân là một vị thần con Lạc Long Quân xuất hiện như thế nào? trai thần Long Nữ,thần mình rồng, Qua chi tiết nào? sống ở dưới nước, thỉnh thoảng lên cạn, sức khoẻ vô địch, có tài lạ. Lạc Long Quân đã làm được những gì? + Giúp dân diệt trừ Ngư Tinh, Hồ Tinh, Mộc Tinh…yêu quái. - Giúp dân trồng trọt, chăn nuôi Những việc làm ấy có ý nghĩa gì? --> Mở đầu sự nghiệp mở nước. Âu Cơ xuất hiẹn như thế nào? Qua chi - Âu Cơ: Thuộc dòng Thần Nông, tiết nào? dòng tiên, ở núi cao, xinh đẹp tuyệt Những chi tiết về sự xuất hiện ấy mang trần. -->Thể hiện tính chất kì lạ, lớn lao và tính chất gì? đẹp đẽ về hình dạng và nguồn gốc của Khi Âu Cơ và Long Quân kết duyên, hai người. b. Âu Cơ sinh con - chuyện thật lạ: Âu Cơ sinh con có gì kì lạ? - Âu Cơ sinh con thật lạ : Nàng đẻ ra một bọc trăm trứng , nở ra một trăm con hồng hào đẹp đẽ. -Các con không cần bú mớm, lớn Sau khi sinh con Long Quân làm gì? nhanh như thổi, khôi ngô, tuấn tú. - Long Quân vốn ở dưới nước không thể sống mãi trên cạn nên đành về Vậy họ đã làm gì? Thuỷ Cung Việc chia con diễn ra như thế nào? - Âu Cơ và Long Quân chia con. + 50 con theo cha xuống biển, 50 con Đưa ra chi tiết này nhân dân muốn nói theo mẹ lên núi => khi cần thì giúp đỡ nhau. điều gì? Những hỡnh ảnh trong tranh gợi cho => Khẳng định tinh thần đoàn kết của em suy nghĩ gỡ? (HS bộc lộ, định dân tộc hướng khuyến khích) -----------------------------------------------------------------------------------------------Năm học : 2010 - 2011 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> GV: Bùi Thị Hương – THCS An Lâm – Nam Sách- Hải Dương ------------------------------------------------------------------------------------------------Theo em nếu tác giả dân gian kết thúc truyện ở đoạn Long Quân và Âu Cơ (Các nhóm trình bày ý kiến của mình, GV chốt lại) chia tay nhau có được không ? - Không hợp lí vì: (HS thảo luận nhóm) - Chia con lờn rừng (quờ mẹ), xuống biển (quờ cha) -> mở đất và giữ đất. Các con cần có sự trưởng thành: nối nhau làm vua, hiệu Hùng Vương, lập nước Văn Lang Hoạt động4: Hệ thống kiến thức đã tìm hiểu qua bài học - Mục tiờu: HS khái quát kiến thức - Phương phỏp: Khái quát hóa - Thời gian: 3 phút Em hiểu gỡ về dõn tộc ta qua truyền III. Tổng kết Ý nghĩa văn bản thuyết Con Rồng, chỏu Tiờn? Câu chuyện về nguồn gốc dân tộc đó - Đề cao, ca ngợi, tụn vinh nguồn gốc bồi đắp cho em những tỡnh cảm nào? thiờng liờng, cao quớ; í nguyện đoàn Em biết những sự thật lịch sử nào có kết, gắn bó; thống nhất, bền vững của liên quan đến truyền thuyết Con Rồng, dân tộc. - Thời đại các vua Hùng, đền thờ vua chỏu Tiờn? Đọc ghi nhớ (SGK trang 8) Hùng, giỗ tổ Hùng vương... Ghi nhớ (SGK trang 8) Hoạt động 5: Luyện tập - Mục tiờu: HS vận dụng các kiến thức đã học vàolàm BT Qua các bài tập củng cố các kiến thức, kĩ năng cảm thụ văn bản - Phương phỏp: Tái hiện, so sánh, đối chiếu - Thời gian: 10 phút Em biết những truyện nào của các dân IV. Luyện tập tộc khác ở Việt Nam cũng giải thích Bài 1 nguồn gốc dân tộc tương tự như truyện - Người Mường có truyện: “Quả trứng “Con Rồng cháu Tiên”? Sự giống nhau to nở ra con người” ấy thể hiện điều gì? - Người Khơ Mú có truyện “Quả bầu mẹ” => Sự giống nhau của các truyện khảng định sự gần gũi về cội nguồn và sự giao lưu văn hóa giữa các dân tộc người Việt trên đất nước ta Hãy kể diễn cảm truyện “Con Rồng Bài 2 HS Kể lại truyện đúng cốt truyện, chi cháu Tiên”? tiết cơ bản, dùng lời văn nói của cá nhân để kể một cách diễn cảm Hoạt động 6: Hướng dẫn HS học bài ở nhà -----------------------------------------------------------------------------------------------Năm học : 2010 - 2011 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> GV: Bùi Thị Hương – THCS An Lâm – Nam Sách- Hải Dương ------------------------------------------------------------------------------------------------- Thời gian:(3') - HS Đọc kĩ để nhớ một số chi tiết, sự việc chính trong truyện. - Kể lại được truyện. - Học thuộc ghi nhớ. - Sưu tầm một câu chuyện có nội dung giải thích nguồn gốc người Việt ... - Làm bài tập luyện, chuẩn bị bài tiết 2 “Bánh chưng, bánh giầy” ---------------------------------------------------------------------. -----------------------------------------------------------------------------------------------Năm học : 2010 - 2011 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>