Giáo án môn Ngữ văn lớp 6 - Tuần 26 - Tiết 93 đến tiết 96

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngày soạn: Ngày thực hiện:. Tên bài:ĐẾM NAY BÁC KHÔNG NGỦ. PM/T: 26.93-94 I/. Mục tiêu: - Cảm nhận được tình yêu thương lớn lao của Bác Hồ dành cho bộ đội, dân công và tình cảm của người chiến sĩ đối với Người trong bài thơ . - Hiểu được những nét đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả và kể chuyện trong bài thơ . - Kính yêu Bác Hồ, biết ơn thế hệ cha anh . Kiến thức chuẩn:  Kiến thức : - Hình ảnh của Bác Hồ trong cảm nhận của người chiến sĩ . - Sự kết hợp giữa yếu tố tự sự, miêu tả với yếu tố biểu cảm và các biện pháp nghệ thuật khác được sử dụng trong bài thơ .  Kĩ năng : - Kể tóm tắt diễn biến câu chuyện bằng một đoạn văn ngắn . - Bước đầu biết cách đọc thơ tự sự được viết theo thể thơ năm chữ có kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm thể hiện được tâm trạng lo lắng không yên của Bác Hồ ; tâm trạng ngạc nhiên, xúc động, lo lắng và niềm sung sướng, hạnh phúc của người chiến sĩ . - Tìm hiểu sự kết hợp giữa các yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm trong bài thơ . - Trình bày suy nghĩ của bản thân sau khi học xong bài thơ . II./CHUẨN BỊ: - GV: - HS: . III/NHỮNG NỘI DUNG CẦN LƯU Ý 1/ Nội dung: 2/ Phương pháp: IV. TỔ CHỨC DẠY – HỌC: 1/ Ổn định lớp: 2/ Kiểm tra bài : + Nêu ý nghĩa của văn bản :” Buổi học cuối cùng “? (8 iểm ) - Thể hiện tình yêu tiếng nói dân tộc, đây là một biểu hiện cụ thể của lòng yêu nước. - Đề cao sức mạnh của tiếng nói của dân tộc. + Dòng nào nói đúng tâm trạng thầy giáo Ha – men trong “Buổi học cuối cùng “ ? (2 điểm).  A. Đau đớn và xúc động B. Bình tĩnh và tự tin C. Bình thường như những buổi học khác D.Tức tối, căm phẫn. 3/ Bài mới: 4/ Tổ chức các hoạt động dạy học HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN. HÑHS. NOÄI DUNG. Hoạt động 1Giới thiệu . I/.Giới thiệu: MT:hướng dẫn Hs tìm hiểu tác giả, tác -Lớp cáo cáo phẩm và cách đọc văn bản -Hs nghe câu hỏi và lên 1.Tác giả – Tác phẩm. -Yêu cầu HS dựa vào phần chú thích (*)nêu trả lời a. Tác giả :. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> một số thông tin chính về tác giả,tác phẩm -Gv nhận xét, và ghi bảng - GV hướng dẫn HS đọc, chú ý nhịp điệu của lời thơ biến đổi theo cái nhìn và tâm trạng của anh đội viên (GV đọc trước một đoạn), gọi Hs đọc tiếp - Gv nhận xét giọng đọc của HS. -Hướng dẫn HS kể tóm tắt lại câu chuyện: +Bài thơ kể về ai ? +Về việc gì ? +Xảy ra trong thời gian nào, địa điểm nào ? Gv: Đây là bài thơ nổi tiếng nhất của Minh Huệ. Bài thơ dựa trên sự kiện có thực : -Hs nghe và ghi tựa bài . Trong chiến dịch Biên Giới cuối năm 1950, Bác Hồ trực tiếp ra mặt trận theo dõi và chỉ huy cuộc chiến đấu của bộ đội và nhân dân ta. -HS đọc chú thích và Hỏi : bài thơ này thuộc thể thơ mấy chữ ? nêu những thông tin Mỗi khổ có mấy câu và có vần như thế nào chính về tác giả, tác phẩm ? - Sử dụng thể thơ năm chữ, kết hợp kể chuyện, miêu tả với biểu cảm. Có nhiều chi - Đọc theo hướng dẫn.. tiết giản dị, chân thực và cảm động. Gv cho Hs tìm và nêu đặc điểm về cách gieo vần giữa các dòng trong một khổ thơ và giữa hai khổ thơ liền nhau . Gv chốt : Bài thơ chia thành nhiều khổ mỗi - HS lắng nghe và tóm khổ bốn dòng , vần trong khổ thường là vần tắt truyện theo hướng liền ở chữ cuối dòng 2 và 3 . Chữ cuối của dẫn dòng cuối mỗi khổ lại vần với chữ cuối của dòng đầu khổ tiếp theo và thường là vần trắc . Trong bài thơ cũng có những khổ gieo vần cách và không nối vần giữa hai khổ liền nhau . Gv cho Hs tìm các từ láy trong bài thơ và cho biết giá trị biểu cảm của các từ láy đó ? (Tạo hình, trạng tahí tình cảm và cảm xúc) . Gv chốt : Bài thơ dùng nhiều từ láy để làm Học sinh : thể thơ 5 tăng thêm giá trị miêu tả tạo hình và diễn tà tiếng, nguồn gốc từ hát cụ thể các trang thái tình cảm và cảm xúc . dặm Nghệ Tĩnh. Mỗi khổ 4 dòng. Vần liền ở cuối dòng 2,3. Bài thơ sử dụng nhiều từ láy, làm tăng thêm giá trị biểu cảm (học sinh liệt kê từ láy) Hoạt động 2 : Đọc hiểu văn bản. - Minh Huệ (1927 – 2003) tên thật là Nguyễn Đức Thái, Sinh năm1927. Quê ở tỉnh Nghệ An, làm thơ từ thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp.. b. Tác phẩm: - Là bài thơ nỗi tiếng nhất, được viết vào đầu 1951. -Bài thơ trình bày một câu chuyện về một đêm khuya không ngủ của Bác Hồ trên đường đi chuyến dịch , với : + Hoàn cảnh : Đi chiến dịch, trời mưa và lạnh . + Thời gian : Đêm khuya . + Địa điểm : Lều tranh xơ xác, nơi tạm trú của bộ đội .. - Thể thơ năm tiếng, mỗi khổ bốn câu và có vần liền .. II/ Phân tích :. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Hướng dẫn Hs phân tích hình tượng Bác Hồ thông qua văn bản. A. Nội dung : 1. Hình tượng Bác Hồ.. - HS trả lời câu hỏi và Hỏi: Hình tượng Bác Hồ hiện lên qua cái tìm chi tiết nhìn của anh đội viên được miêu tả qua những phương diện nào? Em hãy liệt kê các chi tiết nói về những phương diện đó. ->Chốt: - Hình dáng: Vẻ mặt trầm ngâm, mái tóc -Hs lắng nghe và ghi bạc, ngồi đinh ninh, chòm râu im phăng nhận phắc. - Cử chỉ: Đốt lửa, đi dém chăn cho từng - HS trả lời cá nhân: người, nhón chân nhẹ nhàng. - Lời nói: Cháu cứ việc ngủ ngon – ngày Tình thương yêu bao la, mai đi đánh giặc; Bác thức thì sự chăm lo ân cần của ………………..an lòng. Bác Hồ đối với chiến sĩ, - Tâm tư:: Bác thương đoàn ……..mau mau đồng bào. Hỏi: Qua những chi tiết trên, cảm nhận được đức tính cao đẹp nào của Bác ? =>Chốt: Tình thương yêu bao la, sự chăm lo ân cần của Bác Hồ đối với chiến sĩ, đồng bào. Hết tiết 93 chuyển tiết 94 Hoạt động 1 : Khởi động . . - Ổn định lớp . - Kiểm tra bài cũ : + Đọc thuộc lòng 4 khổ thơ đầu của bài thơ :” Đêm Nay Bác Không Ngủ “? (8 iểm ) - HS phải đọc thuộc, lưu loát, đúng giọng, diễn cảm. + Bài thơ “Đêm Nay Bác Không Ngủ “ dùng phương thức biểu đạt gì ? (2 điểm)  A. Biểu cảm kết hợp tự sự và miêu tả. B. Miêu tả C. Biểu cảm D.Tự sự. - Giới thiệu bài mới : GV sơ lược lại tiết 1 và chuyển tiết 2 . Hoạt động 3 : Phân tích (tt). Hướng dẫn Hs tìm hiểu tâm trạng của anh đội viên đối với Bác Hồ -Hỏi: Bài thơ kể lại 2 lần anh đội viên thức -Hs lắng nghe câu hỏi dậy nhìn thấy Bác không ngủ, em hãy so và dựa theo gợi ý trả lời sánh tâm trạng và cảm nghĩ của anh đội viên đối với Bác trong 2 lần đó? Gợi ý: Trong lần thức dậy thứ nhất, tâm -Lần thứ nhất thức dậy : trạng anh được thể hiện qua những câu thơ Ngạc nhiên -> cảm nhận nào ? Các câu thơ đó đã biểu hiện tình cảm được sự lớn lao và gần nào của anh đối với Bác? gũi của vị lãnh tụ -> Lo =>Chốt: Lần đầu tiên thức dậy: lắng cho Bác .. Lop6.net. - Hình ảnh Bác Hồ hiện lên trong một đêm khuya , bên bếp lửa, ngoài trời mưa lâm thâm, mái lều tranh xơ xác. + Hình dáng- tư thế : Ngồi lặng im, vẽ mặt trầm ngâm ….. + Cử chỉ-hành động : Đốt lửa, dém chăn cho các chiến sĩ …… + Lời nói : Bộc lộ nổi lòng sự lo lắng cho chiến sĩ, bộ đội và nhân dân .  Bác Hồ có tấm lòng yêu thương sâu sắc đối với bộ đội và nhân dân qua cảm nhận của người chiến sĩ .. 2. Tâm tư người chiến sĩ - đội viên - Lần thứ nhất thức dậy : Ngạc nhiên -> cảm nhận được sự lớn lao và gần gũi của vị lãnh tụ -> Lo lắng cho Bác ..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - Anh đội viên mơ màng …………….ấm hơn ngọn lửa hồng. -> Nghệ thuật so sánh => gợi tả hình ảnh vĩ đại, gần gũi của Bác đồng thời cũng thể hiện sự ngưỡng mộ của anh đội viên đối với Bác. - Bác ơi Bác chưa ngủ ? Bác có lạnh lắm không? -> Ngạc nhiên, xúc động, lo lắng vì không yên lòng về sức khoẻ của Bác. -Hỏi Tâm trạng của anh đội viên trong lần thức dậy thứ ba được diễn tả bằng các chi tiết thơ nào? Hỏi: Các chi tiết trên đều thể hiện tình cảm của anh đội viên đối với Bác Hồ. Đó là tình cảm gì? =>Chốt: Lần thứ ba thức dậy: - Anh vội vàng nằng nặc …………Bác ơi mời Bác ngủ. -> Tính cảm lo lắng chân thành cao độ của anh đội viên đối với Bác. => yêu thương, cảm phục, ngưỡng vọng Hỏi:Vì sao trong bài thơ không kể lần thứ 2 anh đội viên thức giấc ? Điều này có ý nghĩa gì hay không? =>Chốt: Cho thấy trong đêm đó anh đội viên nhiều lần thức giấc. Lần nào cũng chứng kiến Bác không ngủ. Hỏi: Hãy cho biết vì sao trong đoạn kết tác giả viết: Đêm nay Bác ngồi đó…………….Bác là Hồ Chí Minh. =>Chốt: Bác không ngủ vì lo việc nước, thương bộ đội,, thương đoàn dân công, việc không ngủ của Bác chỉ là một”lẽ thường tình” vì cái đêm không ngủ trong bài thơ chỉ là một trong vô vàn những đêm không ngủ của Bác.hơn nữa Bác là Hồ Chí Minh, lãnh tụ của một dân tộc, cuộc đời của Bác là dành chọn vẹn cho nhân dân, cho Tổ quốc.. -Lần thứ ba thức dậy : Hốt hoảng thấy Bác vẫn “ngồi đinh ninh” -> Nằng nặn đòi Bác ngủ. - Lần thứ ba thức dậy : Hốt hoảng thấy Bác vẫn “ngồi đinh -Hs lắng nghe và ghi ninh” -> Nằng nặc đòi Bác ngủ. bài.. -HS lắng nghe và ghi nhận - Cuối cùng anh vui sướng và thức luôn cùng Bác . -Hs thảo luận theo bàn, trả lời câu hỏi.. -HS lắng nghe và ghi chú  Cảm nhận sự yêu thương tình cảm mênh mông, vừa thiêng liêng vừa gần gũi và niềm tự hào về vị lãnh tụ vĩ đại mà bình dị, từ đó người chiến sĩ mến yêu, kính phục Bác Hồ .. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Hướng dẫn Hs tìm hiểu ý nghĩa khổ thơ cuối Cho Hs đọc khổ thơ cuối . - HS đọc , trả lời, HS nhận xét. Hỏi : Vì sao khổ thơ cuối lại viết như thế? Bác không ngủ vì thương : Anh bộ đội, dân công …. Và vì lo việc nước . Theo em bài thơ thể hiện tình cảm gì ? - GV chốt ý: Bài thơ thể hiện tấm lòng yêu thương , giản dị, mà sâu sắc của Bác đối với quân và dân ta. Đồng thời biểu hiện tình cảm yêu quý, cảm phục của người chiến sĩ đối với Bác .. 3.Ý nghĩa của khổ thơ cuối : Bác Hồ không ngủ vì lo việc nước, thương anh bộ đội và dân công … đã là một lẻ thường tình của cuộc đời Bác Vì Bác là Hồ Chí Minh .. - Hs trả lời : lòng yêu thương , quân và dân ta. Đồng thời biểu hiện tình cảm yêu quý, cảm phục của người chiến sĩ đối với Bác . Hs trả lời : Học sinh đọc : Khổ cuối. Việc Bác không ngủ mà lo lắng cho mọi người là : “ lẻ thường tình” trong cuộc đời Bác.. Hướng dẫn Hs tổng kết về giá trị nghệ thuật và nội dung của bài thơ : Hỏi : Các em hãy cho biết thể thơ của bài thơ là loại thể thơ nào ? Tự sự, miêu tả và biểu cảm kết hợp ra sao ? Từ đó bài thơ biểu hiện được nội dung gì ?. Học sinh : thể thơ 5 tiếng, nguồn gốc từ hát dặm Nghệ Tĩnh. Mỗi khổ 4 dòng. Vần liền ở cuối dòng 2,3. Hỏi : Lời thơ thể hiện tính cách của Bác Hồ Bài thơ sử dụng nhiều từ ra sao ? láy, làm tăng thêm giá trị biểu cảm (học sinh Hỏi ; Ngoài các nghệ thuật đã nêu, các em liệt kê từ láy) hãy tìm các từ láy sử dụng trong bài thơ ? Và các từ láy đó nhằm nêu lên hình ảnh của Bác ra sao ? * GV chốt phần nghệ thuật : - Miêu tả theo trình tự không gian, thời gian, cử chỉ, lời nói, tâm trạng. - Dùng nhiều từ láy gợi hình : Trầm ngâm, đinh ninh, phăng phắc …  Bác Hồ hiện lên giản dị, gần gũi, chân -Hs nghe và ghi nhận . thật mà hết sức lớn lao với tấm lòng yêu thương mênh mông, sâu nặng, chăm lo ân cần – chu đáo với chiến sĩ và đồng bào . - GV hướng dẫn HS tìm hiểu phần ghi nhớ. - Gọi HS đọc ghi nhớ ở sgk. - Gv tóm tắt lại các ý chình của ghi nhớ:. Lop6.net. B. Nghệ thuật : - Lựa chọn, sử dụng thể thơ năm chữ, kết hợp tự sự miêu tả và biểu cảm . - Lựa chọn, sử dụng lời thơ giản dị, có nhiều hình ảnh thể hiện tình cảm tự nhiên, chân thành . - Sử dụng từ láy tạo giá trị gợi hình và biểu cảm, khắc họa hình ảnh cao đẹp về Bác Hồ kính yêu ..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> +Qua câu chuyện một đêm không ngủ của Bác trên đường đi chiến dịch, bài thơ thể -Hs đọc ghi nhớ hiện tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn -Hs nghe và ghi nhớ của Bác với bộ đội và nhân dân, đồng thời thể hiện tình cảm yêu kính , cảm phục của người chiến sĩ đối với lãnh tụ . +Bài thơ sử dụng thể thơ năm chữ, có nhiều vần liền thích hợp vối lối kể chuyện, kết hợp miêu tả, kể biểu cảm, có nhiều chi tiết giảng dị, chân thực và cảm động . Gv cho Hs đọc phần ghi nhớ trong SGK. III/ Tổng kết : (SGK-Tr 67.T2). 1/. Qua câu chuyện về một đêm không ngủ của Bác Hồ trên đường đi chuyến dịch, bài thơ đã thể hiện tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác với bộ đội và nhân dân, tình cảm yêu kính, cảm phục của người chiến sĩ đối với lãnh tụ . 2/. Bài thơ sử dụng thể thơ năm chữ, có nhiều vần liền thích hợp với lối kể chuyện, kết hợp miêu tả, kể với biểu cảm, có nhiều chi tiết giản dị, chân thực và cảm động. Hoạt động 4 : Luyện tập . IV. LUYỆN TẬP * Mục tiêu :Giúp HS kết hợp với lý thuyết đã học, để làm bài tập luyện tập. * Cách tiến hành : Hs thực hiện tại lớp (không ghi bảng) - GV cho HS luyện đọc diễn cảm lại bài thơ. -Hs đọc - GV hướng dẫn HS viết bài văn ngắn bằng lời của người chiến sĩ kể về kỷ niệm một -Hs thực hiện ở nhà đêm được ở bên Bác Hồ khi đi chiến dịch. 5/Củng cố: Em hãy cho biết hình tượng Bác Hồ trong bài thơ được thể hiện như thế nào? Tâm tư tình cảm của các anh chiến sĩ, đội viên đối với Bác như thế nào ? Khổ thơ cuối của bài thơ thể hiện nội dung gì ? … V/ HƯỚNG DẪN TỰ HỌC + Nắm rõ nội dung và nghệ thuật của bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” - Tìm hiểu kỹ hoàn cảnh sáng tác của bài thơ . - Học thuộc lòng bài thơ . - Thấy được sự kết hợp độc đáo, phù hợp giữa thể thơ năm chữ và lối kể chuyện kết hợp với miêu tả và biểu cảm. Sưu tầm một số bài thơ nói lên tình cảm của nhân dân đối với Bác Hồ kính yêu  Chuẩn bị bài mới : Ẩn dụ . + Tìm hiểu ví dụ để đi đến khái niệm về biện pháp tu từ ẩn dụ . + Tìm hiểu ví dụ để biết ẩn dụ có mấy cách ? + Soạn đủ các bài tập trong phần luyện tập .  Bài sẽ trả bài : Nhân hóa . VI/ NHẬN XÉT Rút kinh nghiệm: Thuận lợi: Hạn chế Nội dung điều chỉnh , bổ sung -. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Ngày soạn: Ngày thực hiện:. Tên bài:. ẨN DỤ. PM/T: I/ MỤC TIÊU BÀI HỌC: - Nắm được khái niệm ẩn dụ, các kiểu ẩn dụ. - Hiểu được tác dụng của ẩn dụ . - Biết vận dụng kiến thức về ẩn dụ vào việc đọc – hiểu văn bản và viết bài văn miêu tả . . Kiến thức chuẩn:  Kiến thức : - Khái niệm ẩn dụ . - Các kiểu ẩn dụ . - Tác dụng của phép ẩn dụ .  Kĩ năng : - Bước đầu nhận biết và phân tích được ý nghĩa cũng như tác dụng của phép tu từ ẩn dụ trong thực tế sử dụng tiếng Việt . - Bước đầu tạo ra được một số kiểu ẩn dụ đơn giản trong viết và nói . II./CHUẨN BỊ: - GV: - HS: . III/NHỮNG NỘI DUNG CẦN LƯU Ý 1/ Nội dung: 2/ Phương pháp: IV. TỔ CHỨC DẠY – HỌC: 1/ Ổn định lớp: 2/ Kiểm tra bài : + Thế nào là nhân hoá ? (8 điểm ) - Là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả người. + Có mấy kiểu nhân hoá thường gặp ? (2 điểm ) A. Một B. Hai  C. Ba D. Bốn 3/ Bài mới: “Ngày ngày Mặt Trời đi qua trên lăng Thấy một Mặt Trời trong lăng rất đỏ” Các em thấy trong hai câu thơ này có hai Mặt Trời, có một Mặt Trời sử dụng biện pháp nghệ thuật , đó là biện pháp nghệ thuật gì ? Hôm nay, các em cùng thầy tìm hiểu nghệ thuật đó  Gv ghi tựa bài “ Tiết 95 Ẩn Dụ ” TV 4/ Tổ chức các hoạt động dạy học HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN. HÑHS. Hoạt động 1 :: Hình thành kiến thức . MT:Hướng dẫn Hs tìm hiểu khái niệm ẩn dụ và tác dụng của ẩn dụ : - Gọi HS đọc đoạn thơ (bảng phụ) - Hỏi: Cụm từ Người Cha dùng để chỉ ai ? Tại sao em biết điều đó ?. NOÄI DUNG I/ ẨN DỤ LÀ GÌ ? 1. Tìm hiểu bài : VD1:. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> - >GV nhận xét và chốt lại: Người cha -> Bác Hồ Vì Bác và người cha có phẩm chất giống nhau : Tuổi tác, tình yêu thương, sự chăm sóc chu đáo đối với các con. Gv treo bảng phụ có ghi khổ thơ của Minh Huệ (mục 1) và hai câu thơ của Tố Hữu : Người là cha, là Bác, là Anh , Quả tim lớn lọc trăm dóng máu đỏ . (Sáng tháng năm, Tố Hữu) Gv cho Hs phân tích và hỏi . - Hỏi: Cách nói này có gì giống và khác phép so sánh ? Gv: Để làm nổi rõ tác dụng của ẩn dụ Gv Hs đối chiếu ẩn dụ với so sánh . - GV ->Chốt: - Giống : 2 hình ảnh có nét tương đồng -> tăng sức gợi hình, gợi cảm. - Khác : + So sánh : Người là cha … Vế A Vế B + Ẩn dụ : Ẩn / Người cha mái tóc bạc Vế A Vế B Gv nhận xét và hướng HS vào phần ghi nhớ. -> Thế nào là ẩn dụ ?Và ẩn dụ có tác dụng gì ? ->Chốt như ghi nhớ, gọi Hs đọc to ghi nhớ. -Hs quan sát và đọc khổ thơ -Hs suy nghĩ, trả lời Người cha -> Bác Hồ -Hs lắng nghe và ghi nhận. + Người cha : dùng để chỉ Bác Hồ. + Có thể ví như vậy Vì Bác với người cha có những phẩm chất giống nhau ( về tuổi tác, tình thương yêu, chăm sóc đối với các con …) + Nhờ ngữ cảnh của khổ thơ .. -HS trả lời cá nhân: +Giống : Tương đồng VD2: +Khác: Sự vật được + Giống : Đều so sánh Bác Hồ nêu ra thì ẩn đi . với Người cha . -HS lắng nghe. - Hs nhận xét và lắng nghe .. -Hs đọc ghi nhớ. + Khác : * Minh Huệ lượt bỏ vế A, chỉ còn vế B . * Tố Hữu không lượt bỏ, còn nguyên cả 2 vế A và B . -> Khi phép so sánh lượt bỏ vế A, người ta gọi đó là so sánh ngầm, đó là phép ẩn dụ . => Có nét tương đồng, nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt . 2. GHI NHỚ1 (SGK- Tr:68.T2). Aån dụ là tên gọi sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó nhằm tăng súc gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt . Hướng dẫn Hs tìm hiểu các kiểu ẩn dụ: II. CÁC KIỂU ẨN DỤ. -GV treo bảng phụ có câu văn của Nguyễn 1. Tìm hiểu bài: Tuân. -Hs quan sát bảng Hỏi: Các từ in đậm dưới đây được dùng để phụ chỉ những hiện tượng hoặc sự vật nào? Vì sao có thể nói như vậy? -Hs suy nghĩ,trả =>Chốt: - Lửa hồng : Màu đỏ hoa râm bụt, lời VD1 : thấp chỉ sự nở hoa, màu đỏ được ví với lửa Lửa hồng  màu đỏ (hoa dâm hồng Sự tương đồng về hình thức giữa bụt) sự tương đồng về hình thức . các sự vật, sự việc, hiện tượng => Ẩn dụ -Hs chú ý lắng Thắp –> nở hoa (ví với lửa hồng) nghe sự tương đồng về cách thức . hình thức - Thắp : nở hoa  nở hoa được ví với hành. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> động thấp là vì chúng giống nhau về cách thức thực hiện -> Sự tương đồng về cách thức thực hiện hành động. => Ẩn dụ cách thức - Gọi HS đọc mục 2 Hỏi: cách dùng từ trong cụm từ in đậm dưới đây có gì đặc biệt so với cách nói thông thường ?Đây là sự cảm nhận của giác quan nào ? Nắng có thể dùng vị giác để cảm nhận được không ? =>Chốt:. - (Thấy) nắng : hoạt động thị giác. - Giòn tan : hoạt động vị giác. => Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác Hỏi: (lấy BT 2 : Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng. Lên phần tìm hiểu VD3) Cách dùng từ trong cụm từ in đậm dưới đây có gì đặc biệt so với cách nói thông thường ?Đây là sự cảm nhận về phẩm chất gì ? Mực, đèn nói về phẩm chất gì, nói phẩm chất như thế nào ? =>Chốt: Mực, đen: cái xấu. Đèn , sáng: tốt, hay, tiến bộ -> tương đồng về phẩm chất. => Ẩn dụ tương đồng về phẩm chất. Hỏi: Từ những ví dụ trên, hãy nêu lên một số kiểu ẩn dụ. -Gv nhận xét và rút ra ghi nhớ. -Gv chốt : có 4 kiểu ẩn dụ : +An dụ hình thức . + An dụ cách thức . + An dụ phẩm chất + An dụ chuyển đổi cảm giác -Gọi Hs đọc ghi nhớ Có bốn kiểu ẩn dụ thường gặp là : - Ẩn dụ hình thức ; - Ẩn dụ cách thức ; - Ẩn dụ phẩm chất ; - Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác. Hoạt động 3 : Luyện tập . * Gọi HS đọc và xác định yêu cầu bài tập 1 SGK Gợi ý:Cách nào là lối viết bình thường, không tác động vào trực giác, cách nào sử dung so sánh, cách nào sử dụng ẩn dụ->tác dụng? - Gọi HS trình bày. - GV đánh giá, sửa sai.. -Hs thảo luận theo bàn, trả lời VD2 : Nắng giòn tan – nắng to rực rở ( dựa trên cảm giác  chuyển đổi cảm giác: thính giác -> thị giác ). _Hs lắng nghe -Cá nhân Hs trả lời : +Cảm nhận của giác quan : vị giác ,Nắng không thể VD3 : Mực, đen: cái xấu. cảm nhận bằng vị Đèn , sáng: tốt, hay, tiến bộ -> giác , Sự giòn tan tương đồng về phẩm chất. nói về nắg  chuyển đổi cảm giác. Có bốn kiểu ẩn dụ : An dụ : Hình thức, cách thức, phẩm chất và chuyển đổi cảm giác .. => có 4 kiểu ẩn dụ. +An dụ hình thức . + An dụ cách thức . + An dụ phẩm chất + An dụ chuyển đổi cảm giác. - Học sinh trả lời và nhận xét 2. GHI NHỚ2 (SGK.Tr:69.T2) -HS đọc to ghi nhớ. III. LUYỆN TẬP Bài tập 1: So sánh đặc điểm và tác Hs đọc, xác định dụng của ba cách diễn đạt. yêu cầu bài tập - Cách 1: diễn đạt bình thường. - Cách 2: Sử dụng so sánh. -Hs lắng nghe - Cách 3: Sử dụng ẩn dụ. * Tác dụng: Cách 2, 3 tạo tính hình tượng, biểu cảm hơn so với cách 1. -Hs trình bày Nhưng cách 3 có tính hàm súc cao. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Cách 1 là cách diẽn đạt bình thường . Cách 2 là dùng phép so sánh (như) . Cách 3 : dùng phép ẩn dụ => dùng phép so sánh và ẩn dụ có tính biểu cảm và hàm súc hơn.. hơn.. * Gọi HS đọc và xác định yêu cầu bài tập 2 -Hs đọc và xác SGK. Thực hiện ở nhà theo sự hướng dẫn định yêu cầu bài của Gv như sao : tập 2 Bài tập 2: Tìm các ẩn dụ hình tượng. Câu a )Phẩm chất: Ăn quả …… hưởng thụ a. Ăn quả, kẻ trồng cây. lao động chúng ta cần phải nhớ đến công b. Mực, đen đèn, sáng. lao người lao động làm ra thành quả đó . c. Thuyền , Bến . Hs trả lời : d. Mặt trời (câu 2). Câu b) Phẩm chất : Mực đen=cái xấu, Tương đồng : * Nét tương đồng: Đèn,sáng=Cái tốt , cái hay và cái tiến bộ. Cách thức a. Ăn quả: hưởng thụ thành quả lao (đã thực hiện ở trên) động -> cách thức. Phẩm chất Kẻ trồng cây: Người lao động, gây Câu c) Phẩm chất: Thuyền =người đi xa; dựng -> tương đồng về phẩm chất. Bến =người ở lại Phẩm chất b. Mực, đen: cái xấu. Câu d) Phẩm chất: Mặt trời (câu 2) = Bác Đèn , sáng: tốt, hay, tiến bộ -> Hồ tương đồng về phẩm chất. (Đã thực Phẩm chất hiện ở mục II.VD3) Phẩm chất c. Thuyền : người ra đi. Bến : người ở lại. -> tương đồng về phẩm chất. * Gọi HS đọc và xác định yêu cầu bài tập 3 d. Mặt trời: Bác Hồ -> Tương đồng -Hs đọc xác định về phẩm chất. SGK. -GV thực hiện mẫu một câu như cột nội yêu cầu bài tập 3 và thực hiện. dung bài học . Bài tập 3: Tìm những ẩn dụ chuyển Hs tìm các từ có biện pháp ẩn dụ chuyển đổi cảm giác và nêu tác dụng . đổi : Các ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: a) chảy = chuyển đổi cảm giác ngửi -> xúc a) chảy . a. K.giác->X.giác -thấy mùi: Khứu giác -> thị giác . giác Khứu giác . b)chảy = chuyển đổi cảm giác xúc giác b)Chảy . - thấy mùi hồi chin chảy qua mặt: xúc -> thị giác T.giác->X.giác giác -> khứu giác . c) mỏng = chuyển đổi cảm giác nghe-> c) mỏng -Tác dụng : Liên tưởng mới lạ . cảm giác thấy (xúc giác  thính giác) Th.giác->T.giác b. Ánh nắng chảy đầy vai . d) ướt = chuyển đổi cảm giác thị giác tĩnh - d) ướt . -Xúc giác -> thị giác . >cảm giác thị giác động (xúc giác, thị giác T.giác->T.giác -Tác dụng : Liên tưởng mới lạ .  thính giác) . c. Tiếng rơi rất mỏng . -Xúc giác -> thính giác . * Gọi HS đọc và xác định yêu cầu bài tập -Tác dụng : Mới lạ, đọc đáo, thú vị . SGK. d. Ướt tiếng cười của bố. -Gv hướng dẫn cho học sinh thực hiện ở -Xúc giác, thị giác -> thính giác. nhà theo yêu cầu : Hai em Hs ở gần nhà - Hs nghe và thực -Tác dụng : Mới lạ, sinh động . thực hiện chéo lẫn nhau và chấm chính tả hiện ở nhà . Bài tập 4: Thực hiện ở nhà . cheo lẫn nhau  sau này viết không sai chính tả nhiều. 5/Củng cố: - Ẩn dụ là gì ? - Có mấy kiểu ẩn dụ ? V/ HƯỚNG DẪN TỰ HỌC. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> - Bài vừa học : + Khái niệm ẩn dụ và các ví dụ . Các kiểu ẩn dụ và ví dụ . Các bài luyện tập - Nhớ và thuộc khái niệm ẩn dụ . - Viết một đoạn văn miêu tả có sử dụng phép ẩn dụ . Chuẩn bị bài mới :Luyện nói về văn miêu tả . + Soạn và trả lời các mục 1,2,3/SGK/71 VI/ NHẬN XÉT Rút kinh nghiệm: Thuận lợi: Hạn chế: Nội dung điều chỉnh , bổ sung:. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Ngày soạn: Ngày thực hiện: PM/T: 26.96. Tên bài: LUYỆN NÓI VỀ VĂN MIÊU TẢ. I/ MỤC TIÊU BÀI HỌC: - Củng cố phương pháp làm bài văn tả người : lập dàn ý , dựa vào dàn ý để phát triển thành bài nói . - Rèn luyện kỹ năng nói theo dàn bài  Kiến thức : - Phương pháp làm một bài văn tả người . - Cách trình bày miệng một đoạn (bài) văn miêu tả : nói dựa theo dàn bài đã chuẩn bị .  Kĩ năng : - Sắp xếp những điều đã quan sát và lựa chọn theo một thứ tự hợp lý . - Làm quen với việc trình bày miệng trước tập thể : nói rõ ràng, mạch lạc, biểu cảm . - Trình bày trước tập thể bài văn miêu tả một cách tự tin . II./CHUẨN BỊ: - GV: SGK-SGV-GA - HS: . Chuẩn bị theo yc III/NHỮNG NỘI DUNG CẦN LƯU Ý 1/ Nội dung: 2/ Phương pháp: IV. TỔ CHỨC DẠY – HỌC: 1/ Ổn định lớp: 2/ Kiểm tra bài : + Muốn tả người cần phải làm gì ? ( 8 điểm ) - Xác định được đối tượng miêu tả. - Quan sát, lựa chọn những hình ảnh tiêu biểu. - Trình bày những điều quan sát được theo một trình tự hợp lý. + Bố cục bài văn tả người thường gồm có mấy phần ? ( 2 điểm ) A. Một B. Hai  C. Ba D. Bốn 3/ Bài mới: Học đi đôi với hành nguyên lý và yêu cầu cảu tiết 96 4/ Tổ chức các hoạt động dạy học Hoạt động giáo viên Hoạt động HS - GV gọi HS đọc bài tập 2 ở sgk. - GV mời HS dựa vào các câu hỏi gợi ý Hs trả lời a, b, c, d ở sgk để trình bày miệng bài tập 2 theo gợi ý câu hỏi sau : + Thầy Ha-men trong buổi học cuối Nói ở nhóm cùng là một người thầy như thế nào ? + Hôm đó, thầy nặc có gì khác với mọi ngày lên lớp bình thường ? + Giọng nói của thầy ra sao ? Cử chỉ và thái độ của thầy như thế nào khi Phrăng đến muộn và không thuọc bài ? + Nét mặt, lời nói và hành động của thầy vào cuối buổi học như thế nào ? Lop6.net. Nội dung ghi BT 2: Tả lại bằng miệng Thầy Hamen - Thaày hieàn laønh taän taâm. - Trang phục khác thường ngày. -Phrăng đến muộn thầy không giận dữ mà chỉ giải ân cần trong buổi học. - Nét mặt tái nhợt. -Lời nói nghẹn ngào. -Hành động : Cầm phấn viết xúc động dựa đầu vào tường, giơ tay ra hieäu..

<span class='text_page_counter'>(13)</span> - HS nhận xét, bổ sung. - GV chốt ý và nhận xét bài làm của HS.. Bài tập 3 : a)Mở bài : Lý do đến chúc mừng thầy . b)Thân bài: Thầy ra đón tiếp thế nào ? Nét mặt thầy hân hoan thế nào ? Thầy - Gọi HS đọc bài tập 3 ở sgk. Hs chú lắng nghe tươi cười chào mẹ và em thế nào ? và thực hiện theo Thầy nói những câu gì ? em quan sát - Xác định yêu cầu đề và thấy hình ảnh của thầy đã thay đổi HS thảo luận (10 phút ) , lập dàn ý cho nhiệm vụ -Hs lắng nghe thế nào ? Làm em cảm động thế nào ? bài tập 3 c)Kết bài : Em ra về với các ý nghĩ gì - GV mời các nhóm trình bày lưu lại trong lòng . -Hs lắng nghe kết quả thảo luận. -Hs luyện nói theo nhóm Nhận xét đại diện trình bày 5/Củng cố: V/ HƯỚNG DẪN TỰ HỌC Bài vừa học : + Luyện nói trước tập thể cho quen . - Chuẩn bị bài mới : Kiểm tra 1 tiết môn văn học . + Nắm lại nội dung và nghệ thuật của các bài văn đã học  Kiểm tra 1 tiết . - Tìm các văn bản miêu tả khác đã được học, gạch chân các ý chính và miêu tả bằng lời . VI/ NHẬN XÉT Rút kinh nghiệm: Thuận lợi:. Hạn chế: Nội dung điều chỉnh , bổ sung:. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span>