Giáo án môn Ngữ văn 6 - Tiết 1 đến tiết 120 - Trường THCS Chấn Thịnh

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giáo án Ngữ văn 6. Naêm hoïc 2010 –2011. Tuaàn 1 – Baøi 1 Tieát 1 Vaên baûn : CON ROÀNG CHAÙU TIEÂN (TRUYEÀN THUYEÁT) Ngày soạn: 13/8/2010 Ngaøy giaûng : 16- 8-2010 I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : Giúp học sinh: + Hiểu được định nghĩa sơ lược về truyền thuyết. + Hiểu được nội dung ý nghĩa của truyền thuyết CRCT. + Chỉ ra và hiểu được ý nghĩa của những chi tiết tưởng tượng kì ảo của truyện. 2. Kó naêng : + Đọc diễn cảm VB truyền thuyết + Nhận ra những sự việc chính của truyện 3. Thái độ : + Lòng tự hào về nguồn gốc cao quí của dân tộc. + Ý thức đoàn kết trong cộng đồng. II. CHUAÅN BÒ CUÛA THAÀY VAØ TROØ: 1. Thaày: + Đọc tài liệu tham khảo, soạn bài, tranh. 2. Troø: + Đọc tìm hiểu văn bản. + Sưu tầm tranh ảnh về đền Hùng. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VAØ HỌC: 1. Ổn định lớp: + Nắm vững số HS tham gia học tập. 2. Kieåm tra: + Sự chuẩn bị học tập của HS. 3. Bài mới: HĐ 1 : Giới thiệu bài mới: Từ bao đời nay mọi thế hệ người Việt Nam đều tự hào với nguồn gốc cao quí “Con rồng cháu tiên” của dân tộc mình. Truyền thuyết “Con rồng cháu tiên” trở nên quen thuộc và không người Việt Nam nào không tự hào yêu thích. Điều gì đã làm nên giá trị đẹp đẽ của câu chuyện ấy? Ta sẽ tìm hiểu trong tieát hoïc hoâm nay. HĐ 2 : Đọc hiểu VB Thaày Troø Noäi dung I.Giới thiệu chung: H: Thế nào là truyền Dựa vào SGK TL: Truyền *Truyền thuyết là gì? thuyeát? thuyeát laø: + Truyeän daân gian Vũ Thị Hải - GV Trường THCS Chấn Thịnh Lop6.net. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giáo án Ngữ văn 6. Naêm hoïc 2010 –2011. Thaày. Troø Noäi dung + Sự kiện nhân vật có liên quan đến lịch sử thời quá khứ. + Có yếu tố tưởng tượng kỳ aûo + Thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với lịch sử. * CRCT thuộc nhóm TP Truyện CRCT thuộc Dựa vào SGK truyền thuyết thời đại Hùng truyền thuyết thời đại Vương giai đoạn đầu naøo? Hs dọc chú thích* *Bố cục : 3 đoạn H: Tìm bố cục của TL: Bố cục chia 3 đoạn truyeän 1. Từ đầu … Long Trang 2. Tiếp … lên đường 3. Coøn laïi. Truyện gồm coù mấy nhaân Â2 n/v LLQ vaø Cơ vật chính ? Gv nhận xét, sửa chữa Kế tóm tắt II. Đọc – hiểu VB H: LLQ và ÂCï có nguồn TL: Nguồn gốc kỳ lạ: đều là 1. Lạc Long Quân và Âu goác nhö theá naøo? thaàn Cô. H: Lạc Long Quân được TL: LLQ là con thần biển, - Lạc Long Quân có vẻ đẹp giới thiệu như thế nào? có nhiều phép lạ, sức mạnh cao quí của bậc anh hùng. H: Theo em sự phi vô địch, diệt trừ yêu quái, thường ấy là vẻ đẹp biểu giúp dân. hiện của loại người nào? H: Âu Cơ hiện lên với TL: Âu Cơ là con thần Nông - Âu Cơ có vẻ đẹp cao quí, những vẻ đẹp đáng quí xinh đẹp tuyệt trần, yêu đđđoan trang, dịu dàng của naøo? thieân nhieân. người phụ nữ. H: Đó là biểu hiện đáng quí cuûa ai? ? Qua cách miêu tả về 2 (Thảo luận nhóm) Â Cả 2 n/v đều có nguồn gốc nhân vật LLQ -ÂC, em -> Đây là truyện đời xưa thần tiên thấy những chi tiết đó có được kể lại bằng cảm quan thường gặp trong cuộc thần thoại để tô đậm thêm sống, trong truyện ngày cái phi thường của 2 vị thần tiên, ông cha ta đã sáng tạo nay hay không? ra những chi tiết tưởng tượng, kì ảo, không có thực khiến cho nhân vật thêm kì 2 Vũ Thị Hải - GV Trường THCS Chấn Thịnh Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giáo án Ngữ văn 6. Naêm hoïc 2010 –2011. Thaày H: Giữa người anh hùng và người phụ nữ cao quí có sự việc gì xảy ra? H: Chuyeän Aâu Cô sinh con coù gì kì laï? H: theo em chi tieát naøy coù yù nghóa gì?. Troø vĩ, đẹp đẽ, câu chuyện thêm huyền ảo, lung linh. TL: hoï gaëp nhau, ñem loøng yêu nhau và trở thành vợ choàng. TL: Sinh ra bọc trăm trứng nở thành trăm người con khỏe đẹp như thần TL: giải thích mọi người chúng ta đều là anh em ruột thòt do cuøng cha meï sinh ra.. TH: Từ “đồng bào” Bác Hoà noùi coù yù nghóa laø cùng bào thai, mọi người trên đất nước ta đều có chung moät nguoàn goác. Caùi goác gioáng noøi ta thaät cao quí thieâng lieâng. Daân tộc ta đã là một khối thống nhất từ trong cội nguoàn H: LLQ và Aâu Cơ đã TL: Năm mươi con theo mẹ chia con nhö theá naøo? leân nuùi, naêm möôi con theo cha xuoáng bieån. H: Vì sao cha mẹ lại chia TL: Núi rừng là quê mẹ, con theo hai hướng lên biển là quê cha đó chính là rừng xuống biển? đặc điểm địa lý nước ta. G: Đó chính là ý nguyện phát triển dân tộc: làm ăn mở rộng và giữ vững đất đai. Là ý nguyện đoàn kết thống nhaát daân toäc. Truyeän coøn keå raèng, caùc con cuûa LLQ vaø Aâu Cơ nối nhau làm Vua ở đất Phong Châu, đặt tên nước là Văn Lang, lấy hiệu là Hùng Vương không hề thay đổi. Ngoài công lao mở mang HS tìm chi tiết trong truyện bờ cõi, xây dựng đất nước thì LLQ và ÂC còn có công lao gì đối với nhaân daân? H: Theo em, các sự việc TL: dân tộc ta có từ lâu đời đó có ý nghĩa gì trong trải qua 18 triều đại Hùng. Noäi dung - Hoï keát duyeân, vieäc keát duyên rất kì lạ và rất đẹp 2. Sự nghiệp mở nước: - Sinh nở kì lạ. - Chia con để cai quản đất nước, mở mang bờ cõi.. - Giúp dân diệt trừ yêu quái, daïy daân caùch troàng troït, chaên muoâi, daïy daân phong tuïc, leã nghi. - Người Việt là con rồng cháu tieân. Vũ Thị Hải - GV Trường THCS Chấn Thịnh Lop6.net. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giáo án Ngữ văn 6. Naêm hoïc 2010 –2011. Thaày Troø việc cắt nghĩa truyền Vương. Phong Châu là đất thoáng daân toäc? Toå, daân toäc ta coù truyeàn thống đoàn kết thống nhất, bền vững. H: các truyền thuyết TL: là các chi tiết tưởng thường chứa các yếu tố tượng không có thật, rất phi tưởng tượng kỳ ảo. Em thường, thường có ở các hieåu gì veà caùc yeáu toá truyeän coå daân gian. tưởng tượng kỳ ảo đó. GYÙ: Ví duï: pheùp laï cuûa Sôn Tinh, nieâu côm cuûa Thaïch Sanh, Buït giuùp Tấm có quần áo đẹp. H:trong vaên baûn CRCT, TL: LLQ noøi roàng coù nhieàu có những chi tiết tưởng phép lạ, diệt trừ yêu quái, Âu cơ đẻ ra bọc trăm trứng. kyø aûo naøo? nở ra trăm người con khỏe maïnh H: Các chi tiết kỳ ảo đó TL: Tô đậm tính chất lớn lao có vai trò gì trong truyện đẹp đẽ của nhân vật. Thiêng CRCT? liêng hoá nguồn gốc nòi giống, gợi niềm tự hào dân tộc. Tăng sức hấp dẫn. ? Theo caùc em, truyeän Thaûo luaän nhoùm theo baøn. CRCT coù yù nghóa ntn? Cử đại diện trình bày Chia nhoùm theo baøn. Nhaän xeùt, boå sung Hoạt động 3: H: Em hieåu gì veà daân toäc TL: Daân toäc ta coù nguoàn goác ta qua truyeàn thuyeát thieâng lieâng cao quyù, laø moät CTCT? khối đoàn kết, thống nhất, bền vững. H: Truyền thuyết CRCT TL: Tự hào dân tộc, yêu quí đã bồi đắp cho em những truyền thống dân tộc, đoàn tình caûm naøo? kết thân ái với mọi người. H: Các truyền thuyết có TL: Thời đại các Vua Hùng, liên qua đến sự thật lịch đền thờ vua Hùng ở Phong. Noäi dung. 3. YÙ nghĩa truyện - Giaûi thích, suy toân nguoàn goác caùo quí, thieâng lieâng cuûa DTVN - Đề cao nguồn gốc chung và yù nguyeän ÑK, thoáng nhaát III. Toång keát. Vũ Thị Hải - GV Trường THCS Chấn Thịnh Lop6.net. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Giáo án Ngữ văn 6. Naêm hoïc 2010 –2011. Thaày Troø Noäi dung sử xa xưa. Theo em, Châu. Phú Thọ, giỗ tổ Hùng truyeàn thuyeát CRCT Vöông haøng naêm phản ánh sự thật lịch sử nào của nước ta trong quá khứ. Gọi HS đọc ghi nhớ Hoạt động 4: H: Keå laïi truyeän dieãn HS keå dieãn caûm caûm H: Neâu yù nghóa cuûa truyeän TH: GV khái quát về thể loại tự sự: tự sự là phương thức trình bày một chuỗi các sự việc có mở đầu, có diễn biến, có kết thúc, thể hiện một ý nghĩa gì? 4. Cuûng coá, daën doø : - Baøi taäp veà nhaø: baøi taäp 1/8 phaàn luyeän taäp. - Học bài, đọc kể diễn cảm -Liên hệ với 1 câu chuyện có nội dung giải thích nguồn gốc người Việt - Chuẩn bị bài mới: đọc và tìm hiểu văn bản “Bánh chưng bánh giầy”. Tieát 2 Ngày soạn: 13 -8 - 2010 Ngaøy giaûng :16-8-2010 Vaên baûn :BAÙNH CHÖNG BAÙNH GIAÀY (TRUYỀN THUYẾT – TỰ HỌC CÓ HƯỚNG DẪN) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : Giuùp hoïc sinh: + Hieåu noäi dung, yù nghóa cuûa truyeàn thuyeát “Baùnh chöng baùnh giaày”. Chæ ra và hiểu được ý nghĩa của những chi tiết kỳ ảo, hoang đường của truyện. : 2 Kó naêng : + Đọc – hiểu VB thuộc thể loại TT + Nhận ra những sự việc chính trong truyện 3. Thái độ ä đề cao lao động và sự thờ cúng trời đất, tổ tiên của nhân dân ta. II. CHUAÅN BÒ CUÛA THAÀY VAØ TROØ: 1. Thaày: + Đọc các tài liệu tham khảo – soạn bài. 2. Troø: + Đọc và tìm hiểu văn bản. + Söu taàm tranh veà caûnh laøm baùnh doùn Teát. Vũ Thị Hải - GV Trường THCS Chấn Thịnh Lop6.net. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Giáo án Ngữ văn 6. Naêm hoïc 2010 –2011. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VAØ HỌC 1. Ổn định lớp: 2. Kieåm tra: + Keå toùm taét truyeän “Con roàng chaùu tieân”. + Tìm những chi tiết kỳ ảo hoang đường trong truyện và nêu ý nghĩa của những chi tiết ấy? Gợi ý trả lời: - Keå toùm taét truyeän : goïi 1HS. - Sinh nở lạ thường, con không cần ăn vẫn lớn và khỏe mạnh, ý nghĩa: hấp dẫn người đọc, suy tôn nguồn gốc cao quí của dân tộc. 3. Bài mới: HĐ 1 :Giới thiệu bài mới: Mỗi dân tộc đều có những món ăn đặc sắc, chủ yếu daønh cho ngaøy Teát, maø neáu thieáu thì coù theå xem nhö höông vò Teát seõ nhaït nheõo ñi nhiều. Người Nhật ngày Tết có mì ống, bánh quy, mì ống tượng trưng cho tuổi thọ, bánh quy nói lên sự giàu có. Dân tộc ta, nếu thiếu bánh chưng bánh giầy (miền Baéc), baùnh chöng baùnh teùt (mieàn Nam) trong ngaøy Teát chæ theå goïi laø moät caùch teát đầy đủ. Vì sao lại như vậy? Chúng có ý nghĩa gì? Bài học sau đây sẽ giúp chúng ta hiểu rõ đấy. HĐ 2 : Đọc- hiểu VB Thaày Troø Nội dung I.Tìm hiểu chung : ? Baùnh chöng baùnh daøy TL : thuoäc nhoùm caùc TP TT - Thể loại : là truyền thuyết thuộc về thời đại HV dựng nước thời đại nào? Gọi HS đọc chú thích GV đọc mẫu HS đọc lại H: Tìm bố cục của TL: Chia 3 đoạn -Bố cục truyeän 1. Từ đầu … chứng giám 2. Tieáp … hình troøn 3. Coøn laïi HS đọc theo bố cục Keå toùm taét GV nhận xét, sửa chữa Hoạt động 2: II. Đọc - hieåu vaên baûn: H: Vua Hùng chọn người TL: giặc ngoài đã yên, vua 1. Vua Hùng chọn người nối ngôi trong hoàn cảnh có thể tập trung chăm lo cho nối ngôi: naøo? dân được no ấm, vua đã già, muoán truyeàn ngoâi. H: Ý định của vua về TL: Người nối ngôi vua phải người nối ngôi là gì? nối chí vua, không nhất thiết. Vũ Thị Hải - GV Trường THCS Chấn Thịnh Lop6.net. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Giáo án Ngữ văn 6. Naêm hoïc 2010 –2011. Thaày Troø Nội dung Qua đó cho thấy vau phải là con trưởng. => Vua Huøng laø 1 vò vua ntn? Huøng laø 1 vò vua anh minh, saùng suoát H: Chọn người nối ngôi TL: thi tài, thi chí. bằng hình thức nào? Tại sao Vua khoâng thử Thử lòng hiểu thảo, sự thông tài văn võ của các con mà minh, sáng tạo cúa các con. thử tài chọn đồ tế lễ tiên vương? G: So với lễ giáo phong Chọn người tài tiếp tục sự tục của người Việt nghiệp vua cha. thường truyền ngôi cho con trưởng nhưng vua Huøng muoán truyeàn ngoâi cho người biết quý troïng, lo laéng cho daân, quí troïng yeân quyù lao động. Đến đoạn văn 2 nhân vật ( Đọc thầm phần 2 văn bản) 2. Cuộc đua tài, dâng lễ chính mới xuất hiện vật. nhưng lại rơi vào tình huống khó khăn: Muốn làm cỗ nhưng không có gì để làm.-> thần xuất hiện ( yếu tố thần kì) giúp Lang Liêu làm ra lễ vật để cúng tiên vương. Cuộc thi taøi dieãn ra ntn? - Đua nhau làm cỗ đầy, ngon... ? Tại sao trong 20 người ( Chú ý tìm chi tiết trong con chỉ Lang Liêu được đoạn văn : nhà nghèo, chăm thần giúp đỡ? chỉ làm ăn...bó tay trước -> Đây là một chi tiết có hoàn cảnh...) ý nghĩa: Làm nghề nông, Lang Liêu: Làm bánh một nghề chính của bằng gạo, các sản phẩm của người việt lúc bấy giờ. nghề nông. Thần đã tìm đúng người trao ý nguyện “..trong trời đất không có gì quý bằng hạt gạo....hãy lấy gạo mà tế lễ tiên vương”.. Vũ Thị Hải - GV Trường THCS Chấn Thịnh Lop6.net. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Giáo án Ngữ văn 6. Naêm hoïc 2010 –2011. Thaày ? Tư tưởng mà tác giả dân gian muốn gửi gắm qua lời dạy của thần đó là gì ?. ? Tại sao thần lại không trực tiếp làm cho Lang Liêu mà chỉ mách cách làm cho chàng? H: Vì sao hai thứ bánh của Lang Liêu được vua chọn để tế trời, đất, Tiên Vöông?. H: Truyeän “Baùnh chöng bánh giầy” được nhân daân ta saùng taùc nhaèm muïc ñích gì?. Troø Nội dung Thảo luận nhóm, cử đại diện, các nhóm khác bổ sung): Tư tưởng trọng nghề nông, yêu quí sức lao động của con người. - Bánh làm bằng gạo, sản phẩm của nghề nông do mồ hôi, công sức lao động mà tạo thành. -> Thần chỉ là người gợi ý, hướng dẫn, còn mọi việc đều do con người sáng tạo nên. Bánh được Lang Liêu sáng tạo ra là bánh của ý thần. TL: Hai thứ bánh có ý nghĩa 3. Lang Liêu được truyền thực tế làm bằng hạt gạo ngôi: nuôi sống con người và là saûn phaåm do chính con người làm ra. Lễ vật của chàng vừa lạ vừa quen, rất thông thường ( gạo nếp, thịt, đậu xanh, lá…)Baùnh giaày laø tượng Trời, bánh chưng là tượng Đất có cây cỏ muôn loài. ....-> Thể hiện sự đồn kết, đùm bọc,...của dân tộc ta. Vua cha đã thấy rằng Lang Liêu đã hiểu được ý mình có thể nối được chí mình. Lang Liêu được kế vị ngôi vua. 3. YÙ nghóa cuûa vaên baûn: TL: giaûi thích nguoàn goác bánh chưng, bánh giầy. Đề cao lao động, đề cao nghề nông. Thể hiện sự thờ kính Trời, Đất, Tổ tiên của nhân daân ta. HS thaûo luaän. H: Taïi sao laïi xeáp truyeän vào loại truyền thuyết? H: Tìm những chi tiết kỳ TL: Thần báo mộng. ảo hoang đường trong. Vũ Thị Hải - GV Trường THCS Chấn Thịnh Lop6.net. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Giáo án Ngữ văn 6. Naêm hoïc 2010 –2011. Thaày. Troø. truyeän? HÑ 3. HS đọc ghi nhớ. Nội dung III. Toång keát : Ghi nhớ SGK IV. Luyeän taäp:. Hoạt động 4: H: ý nghĩa của phong tục TL: ý nghĩa: đề cao nghề ngày Tết nhân dân ta nông, đề cao sự đề kính trời, làm bánh chưng, bánh đất, tổ tiên. Đây là một giaày? phong tuïc taäp quaùn giaûn dò G: Quang caûnh ngaøy Teát nhöng raát thieâng lieâng, giaøu nhân dân ta gói 2 loại ý nghĩa. bánh có ý nghĩa giữ gìn truyền thống văn hoá đậm đà bản sắc dân tộc. TH: truyeàn thuyeát “Baùnh chöng, baùnh giaày” laø moät kieåu vaên bản tự sự vì truyện trình baøy dieãn bieán cuûa moät sự việc có mở đầu có keát thuùc. 4. Cuûng coá, daën doø: - ĐọÏc kĩ để nhớ những sự việc chính trong truyện - Tìm những chi tiết có bóng dáng lịch sử cha ông ta trong truyền thuyết - Chuẩn bị bài mới: Xem kỹ bài “Từ và cấu tạo từ của Tiếng Việt” Tieát 3 Ngày soạn: 19/8 Ngaøy giaûng : 21/8/2010 Tiếng Việt : TỪ VAØ CẤU TẠO CỦA TỪ TIẾNG VIỆT I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp học sinh hiểu được thế nào là từ và đặc điểm cấu tạo của từ Tiếng Việt, cụ theå laø: + Khái niệm về từ. + Đơn vị cấu tạo từ (tiếng). + Các kiểu cấu tạo từ: từ đơn, từ phức. + Nhận biết, phân biệt và vận dụng từ trong giao tiếp. + Ý thức trau dồi ngôn ngữ dân tộc. II. CHUAÅN BÒ CUÛA THAÀY VAØ TROØ: Vũ Thị Hải - GV Trường THCS Chấn Thịnh Lop6.net. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Giáo án Ngữ văn 6. Naêm hoïc 2010 –2011. 1. Thaày: + Đọc tài liệu liên quan, bảng phụ, phấn màu, soạn bài. 2. Troø: + Xem kỹ lại kiến thức về từ ở bậc Tiểu học. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VAØ HỌC 1. Ổn định lớp: 2. Kieåm tra: + Sự chuẩn bị học tập của HS. 3. Bài mới: HĐ 1 : Giới thiệu bài mớ i: Trong quá trình học tập ở bậc tiểu học chúng ta đã làm quen với từ của Tiếng Việt và cách cấu tạo của chúng. Hôm nay, ta sẽ tìm hiểu kỹ về từ của Tiếng Việt. HĐ 2 : Hình thành kiến thức mới TL Thaày Troø Noäi dung I. Từ là gì? 10’ GV ghi baûng caâu maãu Ví duï: Thaàn/daïy/daân/caùch/troàng trọt/chănnuôi/và/cách/ăn ở. (Con roàng chaùu tieân) H: Caâu treân coù bao nhieâu TL: 12 tieáng tieáng? H: Có bao nhiêu từ? TL: 9 từ. H: Mây từ đơn? Mấy từ - 6 từ đơn phức? - 3 từ phức H: Các đơn vị được gọi TL: Khi một tiếng có thể dùng để là tiếng và từ có gì khác tạo câu, tiếng ấy trở thành từ. nhau? - Từ là đơn vị Từ là gì? Suy nghĩ, trả lời ngôn ngữ nhỏ nhất dùng để đặt câu. G: Trong số các đơn vị 2 HS đọc ghi nhớ *Ghi nhớ /13 dùng để đặt câu: từ, cụm từ, tổ hợp từ, … từ là đơn vò nhoû nhaát. 10’ y/c HS đọc VD II. Từ đơn và từ phức: H: Hãy điền các từ trong câu vào bảng phân loại?. Vũ Thị Hải - GV Trường THCS Chấn Thịnh Lop6.net. 10.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Giáo án Ngữ văn 6. Naêm hoïc 2010 –2011. TL. Thaày Troø Phân nhóm để học sinh HS tìm từ 1 tiếng và từ 2 tiếng thực hiện bài tập tạo thành trong ví dụ. Từ 2 tiếng: Gọi mỗi nhóm lên điền từ mào là từ láy, từ mào là từ vaøo moät coät. gheùp. Kiểu câu và cấu tạo từ Ví duï Từ đơn Từ/đấy/nước/ta/chăm/nghề/và/có… Từ ghép Chăn nuôi, bánh chưng, bánh giầy Từ phức Từ láy Troàng troït GV nhận xét sửa chữa. H: Dựa vào bảng đã lập em haõy phaân bieät theá nào là từ đơn, thế nào từ phức? H: Dựa vào quan hệ giữa Từ các tiếng của từ phức người ta phân loại từ Từ phức phức như thế nào? Từ ñôn. Từø ñô n. Noäi dung. * Tieáng laø ñôn vò cấu tạo nên từ * Có 2 loại từ : -Từ đơn : là từ có moät tieáng - Từ phức gồm hai hoặc nhiều tiếng.Từ phức có 2 loại: +Từ láy có quan hệ láy âm giữa caùc tieáng +Từ ghép có quan heä veà nghóa giữa các tiếng.. G: Để xác định đơn vị cấu tạo từ của Tiếng Việt ta dựa vào tieáng. BT : Hãy tìm từ đơn, từ “Hôm nay trời rét đậm, nhà phức trong câu sau và trường cho phép chúng tôi nghỉ xeáp chuùng thaønh 2 nhoùm hoïc” - Nhóm 1 : Từ đơn :………………………. - Nhóm 2 : Từ phức :……………………. GV chốt lại kiến thức Đọc ghi nhớ *Ghi nhớ: SGK/14 Gọi HS đọc ghi nhớ 15’ Hoạt động 3: III. Luyeän taäp. Hướng dẫn HS luyện tập TL: Từ “nguồn gốc”, “con cháu” H: Các từ “nguồn gốc”, => từ ghép. Baøi taäp 1/14 “con chaùu” thuoäc kieåu cấu tạo từ nào? H: Tìm những từ đồng TL: từ đồng nghĩa với từ nguồn nghĩa với từ nguồn gốc. gốc: cội nguồn, gốc gác, gốc rễ, TH: Nguoàn goác laø coäi goác tích. nguoàn cuûa daân toäc. 11 Vũ Thị Hải - GV Trường THCS Chấn Thịnh Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Giáo án Ngữ văn 6 TL. Naêm hoïc 2010 –2011. Thaày Troø Noäi dung H: Tìm thêm các từ ghép TL: Từ ghép chỉ quan hệ thân chæ quan heä thaân thuoäc. thuoäc: meï con, cha con, anh em, chú cháu, cậu mợ, … H: hãy nêu qui tắc sắp TL: Theo giới tính: ông bà, cha Bài tập 2/14 xếp các tiếng trong mẹ, anh chị, cậu mợ. những từ ghép chỉ quan Theo bậc: mẹ con, ông cháu, chị em, baùc chaùu. heä thaân thuoäc. + Theo giới tính + Theo baäc H: Điền những tiếng TL: Baøi taäp 3/14 thích hợp để tạo thành - Cách chế biến bánh rán, bánh nướng, bánh hấp, bánh nhúng, tên các loại bánh. baùnh traùng, … + Caùch cheá bieán baùnh + Chaát lieäu laøm baùnh - Chaát lieäu laøm baùnh: baùnh neáp, baùnh teû, baùnh khoai, baùnh ngoâ, + Tinh chaát cuûa baùnh bánh sắn, bánh đậu xanh, … + Hình daùng cuûa baùnh - Tính chaát cuûa baùnh: baùnh goái, bánh tai vạc, bánh quấn thừng, baùnh tai heo, baùnh hoûi, … H: Từ láy in đậm miêu tả TL: Thút thít: miêu tả tiếng khóc Bài tập 4/14 gì? của người. H: Tìm từ láy có cùng tác Cá từ láy miêu tả tiếng khóc của duïng aáy? người: nức nở, sụt sùi, rưng rức, rấm rức, …. 4. Cuûng coá, daën doø : Học bài, làm bài tập, chuẩn bị bài mới “Giao tiếp, văn bản, …” + Laøm baøi taäp 5. + Baøi taäp laøm theâm. 1.Gạch chân dưới những từ ghép trong đoạn thơ: Đất nước là nơi dân mình đoàn tụ. Đất là nơi chim về Nước là nơi rồng ở Laïc Long Quaân vaø Aâu Cô Đẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng. (Nguyeãn Khoa Ñieàm) 2, Tìm các từ láy miêu tả tiếng nói, dáng điệu của con người 3. Tìm từ ghép miêu tả mức độ, kích thước của một đồ vật Ngày soạn: 19/8 Vũ Thị Hải - GV Trường THCS Chấn Thịnh Lop6.net. 12.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Giáo án Ngữ văn 6. Naêm hoïc 2010 –2011. Ngaøy giaûng : 21/8/2010 Tiết 4 TLV : GIAO TIẾP, VĂN BẢN VAØ PHƯƠNG THỨC BIỂU ĐẠT I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức :Giúp học sinh: + Bước đầu hiểu biết về VB và phương thức biểu đạt. + Nắm được mục đích giao tiếp VB, phương thức biểu đạt. 2. Kó naêng : + Bước đầu nhận biết các loại văn bản khác nhau. + Nhận ra tác dụng của việc lựa chọn ptbđ ở một VB cụ thể 3. Thái độ : Xây dựng thái độ nghiêm túc, khoa học trong việc học ngữ văn. II. CHUAÅN BÒ CUÛA THAÀY VAØ TROØ: 1. Thaày: + Chuẩn bị một số thiếp mời, công văn, bào báo, hoá đơn. 2. Troø: + Xem, chuẩn bị kỹ bài ở nhà. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VAØ HỌC 1. Ổn định lớp: 2. Kieåm tra: + Vieäc chuaån bò baøi cuûa hoïc HS. 3. Bài mới: HĐ 1 :Giới thiệu bài mới: Đây là tiết học mở đầu về phân môn Tập làm văn của chöông trình THCS seõ giuùp cho caùc em tìm hieåu veà vaên baûn vaø caùc kieåu vaên baûn khaùc nhau moät caùch khaùi quaùt. HĐ 2 : Hình thành kiến thức mới Thaày Troø Noäi dung Hướng dẫn HS trả lời câu I. Tìm hieåu chung veà hoûi SGK. vaên baûn vaø phöông thức biểu đạt. H: Khi có một tư tưởng, TL: Phải nói hay viết để 1. Văn bản và mục đích tình cảm nguyện vọng thì người khác hiểu. Tức là giao giao tiếp. em sẽ làm thế nào để tiếp. người khác tiếp nhận được noù? H: Vậy phải nói hoặc viết TL: Phải biểu đạt một cách - Biểu đạt tư tưởng, tình như thế nào để người khác đầy đủ, có đầu có đui mạch cảm => giao tiếp => tạo hieåu? laïc, coù lí leõ. vaên baûn. G: Vậy tức là ta đã tạo một vaên baûn. Gọi HS đọc câu cao dao. H: Câu ca dao được sáng TL: Đây là một lời khuyên. Vũ Thị Hải - GV Trường THCS Chấn Thịnh Lop6.net. 13.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Giáo án Ngữ văn 6. Naêm hoïc 2010 –2011. Thaày tác để làm gì? H: Noù noùi leân ñieàu gì?. Troø. TL: Phải kiên định, giữ chí cho beàn. H: Hai câu này được liên TL: Theo thể thơ lục bát, vần kết với nhau như thế nào? “ền”. Về ý câu sau giải thích rõ cho câu trước. H: Caâu ca dao naøy coù phaûi TL: Ñaây laø moät vaên baûn. laø moät vaên baûn khoâng? Tiếp tục hướng dẫn học sinh trả lời. H: lời phát biểu trong lễ TL: Phải. Vì nó diễn đạt ý khai giaûng cuûa thaày hieäu troïn veïn: tình hình naêm hoïc, trưởng có phải là một văn đặc điểm của văn bản mới, baûn khoâng? Vì sao? phương hướng dạy và học. Coù lieân keát maïch laïc roõ raøng. H: Thư, đơn xin, thiệp mời, TL: Tất cả đều là một văn truyện cổ tích, thông báo, bản, vì có nội dung, hình thức bieân baûn, … coù phaûi laø vaên lieân keát. khoâng? Duøng baûng phuï veà caùc kieåu Quan saùt baûng phuï văn bản, các phương thức biểu đạt và mục đích giao tiếp để HS tìm hiểu và hướng dẫn HS cho ví dụ. H: Nhìn vaøo baûng cho bieát TL : coù 6 kieåu VB coù maáy kieåu vaên baûn thường gặp. H: Mục đích giao tiếp của Dựa vào bảng phụ để trả lời moãi kieåu vaên baûn laø gì?. Noäi dung. 2. Kieåu vaên baûn vaø phương thức biểu đạt cuûa vaên baûn. Veõ baûng SGK/16. H: Hãy lựa chọn kiểu văn HS tìm kiểu văn bản và bản và phương thức biểu phương thức biểu đạt phù hợp đạt phù hợp? với yêu cầu của đề. GV hướng dẫn HS làm bài taäp.. Lựa chọn kiểu văn bản a. Haønh chính coâng cuï b. Tự sự c. Mieâu taû d. Bieåu caûm e. Nghò luaän Chốt lại kién thức Đọc ghi nhớ *Ghi nhớ: SGK/17 Hoạt động 3: II. Luyeän taäp Gọi HS đọc bài tập 1 Baøi taäp 1: H: Các đoạn thơ dưới đây HS đọc từng đoạn và nhận a. Tự sự Vũ Thị Hải - GV Trường THCS Chấn Thịnh Lop6.net. 14.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Giáo án Ngữ văn 6. Naêm hoïc 2010 –2011. Thaày thuộc phương thức biểu đạt diện naøo? Hướng dẫn HS nhận diện caùc kieåu vaên baûn.. Troø. Noäi dung b. Mieâu taû c. Nghò luaän d. Bieåu caûm e. Thuyeát minh. HÑø4 : - Hoïc baøi, laøm baøi taäp 2/18 - Tìm VD cho moãi ptbñ, kieåu VB - Xác định các ptbđ của các VB đã học - Chuẩn bị bài mới “Thánh Gióng”. Vũ Thị Hải - GV Trường THCS Chấn Thịnh Lop6.net. 15.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Giáo án Ngữ văn 6. Naêm hoïc 2010 –2011. Tuaàn 2 – BaØi 2 Ngày soạn: Tieát 5 Vaên hoïc THAÙNH GIOÙNG I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : Giúp học sinh: + Nắm được nội dung, ý nghĩa và một số chi tiết tưởng kỳ ảo của truyện. : +Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong TP thuộc thể loại TT về đề tài giữ nước + Những sự kiện và di tích phản ánh lịch sử đấu tranh giữ nước của cha ông ta được keå trong TP 2. Kó naêng : + Đọc diễn cảm, kể được truyện. + Thực hiện được 1 vài thao tác PT 1 số chi tiết nghệ thuật trong truyện + Nắm bắt được TP thông qua hệ thống các sự việc được kể theo trình tự thời gian 3 Giaùo duïc : Loøng yeâu meán anh huøng daân toäc vaø baûo veä truyeàn thoáng anh huøng cuûa daân toäc. II. CHUAÅN BÒ CUÛA THAÀY VAØ TROØ: 1. Thaày: + Sưu tầm tranh ảnh, thơ về Thánh Gióng, soạn giảng. 2. Troø: + Học bài cũ, đọc kỹ tác phẩm, trả lời câu hỏi đọc hiểu. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠYVAØ HỌC: 1. Ổn định lớp: 2. Kieåm tra: + Nêu các chi tiết tưởng tượng kỳ ảo và ý nghĩa của truyện “Bánh chưng bánh giaày”. Gợi ý trả lời: Chi tiết tưởng kỳ ảo: thần báo mộng dạy làm bánh. Ý nghĩa của truyện: giải thích nguồn gốc bánh chưng bánh giầy. Đề cao lao động và nghề nông, thể hiện sự thờ kính Trời, Đất, Tổ tiên của nhân dân ta. 3. Bài mới: HĐ1 :Giới thiệu bài mới: Ngay từ buổi đầu dựng nước, Tổ tiên ta đã phải liên tục đấu tranh chống giặc giữ nước. Truyền thuyết “Thánh Gióng” kể về người anh hùng làng Gióng đẹp đẽ phi thường mà không một người Việt nào mà không tự hào kính phuïc. Chuùng ta seõ tìm hieåu caâu chuyeän haøo huøng aáy . HĐ2 : Đọc – hiểu VB Thaày Troø Ghi bảng I. Tìm hiểu chung: GV đọc mẫu, đọc sáng tạo. HS đọc lại GV nhận xét, sửa chữa Vũ Thị Hải - GV Trường THCS Chấn Thịnh Lop6.net. 16.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Giáo án Ngữ văn 6. Naêm hoïc 2010 –2011. Thaày Tp thuộc nhóm TT thời đại nào? (đề tài giữ nước) Xaùc ñònh PTBÑ. Troø. H: Truyện có thể chia làm mấy TL: chia làm 4 đoạn đoạn? 1. Từ đầu … nằm đấy: sự ra đời. H: Nêu nội dung từng đoạn? 2. Tiếp … cứu nước: tuổi thơ kyø laï. 3. Tiếp … lên trời: TG đánh giặc cứu nước. 4. Còn lại: những dấu tích lịch sử về Gióng. Hướng dẫn HS tìm hiểu một số chuù thích 1, 2, 4, 6, 10, 11, 17, 18, 19.. Ghi bảng - Thể loại : TT (thời đại vua Huøng) - Ptbđ : Tự sự, miêu tả, bieåu caûm - Bố cục : 4 đoạn. II. Đọc - hieåu vaên baûn. H: Trong truyện “Thánh TL: Vợ chồng ông lão, sứ 1.Sự ra đời kì lạ của Gióng” có những nhân vật giả, Gióng, nhân dân. thánh Gióng: naøo? H: Ai laø nhaân vaät chính? TL: Thaùnh Gioùng H: Tìm những chi tiết về sự ra TL: Bà mẹ ướm vào bước - Nguồn gốc siêu đời của TG? chaân laï, veà nhaø thuï thai, 12 nhiên, kì lạ khác Em có nhận xét gì về sự ra đời tháng sinh ra một cậu bé, 3 thường. cuûa TG? tuổi không biết nói, cười, đi Sự ra đời của Giĩng cĩ giống đặt đâu nằm đấy. với người bình thường không? (Nhằm mục đích thần thánh Người xưa xây dựng như vậy hóa, đề cao người anh hùng nhằm mục đích gì? cứu nước, có nguồn gốc siêu nhiên, thần thánh khác thường.) Hãy kể một vài nhân vật mà - Thạch Sanh: Bà mẹ nằm em biết, so sánh với Thánh mơ thấy “Rồng ấp” và Ngọc gióng để thấy được điểm khác Hoàng sai Thái Tử xuống đầu thai. biệt nhất, đáng lưu ý nhất ? - Sọ dừa: Bà mẹ uống nước mưa trong sọ dừa và thụ thai. - > ba người mẹ sinh con đều khác thường nhưng câu bé gióng khác hẳn: Vũ Thị Hải - GV Trường THCS Chấn Thịnh Lop6.net. 17.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Giáo án Ngữ văn 6. Naêm hoïc 2010 –2011. Thaày. H: Vì sao tiếng nói đầu tiên của chú bé lên ba là đòi đi đánh giặc? Theo em sức mạnh nào, tình cảm nào thôi thúc cậu bé bật ra câu nói đó? Theo em sức mạnh nào, tình cảm nào thôi thúc cậu bé bật ra câu nói đó? ? Câu nói đầu tiên của một cậu bé lên ba xin đi đánh giặc, điều đó có ý nghĩa gì? Có điều gì kì lạ từ sau khi cậu bé gióng gặp sứ giả? Những người nuôi gióng lớn lên là ai? Họ nuôi gióng bằng cách nào? Trong dân gian còn truyền tụng những câu ca về sức ăn uống phi thường của Gióng: Bảy nong cơm, ba nong cà Uống một hơi nước, cạn đà khúc sông.. Troø chỉ nằm im một chỗ 3 năm, chỉ khi đất nước lâm nguy mới cất tiếng nói. - Cho hs đọc thầm phần 2 văn bản. TL - Hoàn cảnh đất nước gặp nguy nan... - lòng yêu nước của chú bé 3 tuổi lo lắng cho vận mệnh đất nước. - Lúc bình thường lực lượng chống ngoại xâm, bảo vệ tổ quốc của nhân dân ta còn tiềm ẩn trong nhân dân. - Khi đất nước gặp gian nguy, tinh thần yêu nước được thức tỉnh. Trả lời cá nhân. Ghi bảng. 2. Tuoåi thô kì laï - Tiếng nói đầu tiên :đòi đánh giặc cứu nước.. - Lớn nhanh như thổi.. TL: Với tấm lòng yêu nước, nhaân daân ta ai cuõng muoán Gióng mau lớn để đánh giặc cứu nước. Người anh hùng của chúng ta lớn lên trong sự nuôi dưỡng, che chở của nhân dân, bám rễ từ nhân daân, vì nhaân daân maø chieán đấu. => sức mạnh đoàn kết toàn daân. - Cho hs đọc thầm phần 3 văn bản.. 4. Gióng đánh giặc và những chiến công của Gióng: Cái vươn vai lớn bổng thần kì cái vươn vai thần kì, phi - Khi giặc đến cao lớn cuûa Gioùng theå hieän ñieàu thường thể hiện sức sống mười trượng. gì?(Hình tượng “Thần trụ trời, mãnh liệt, kì diệu của dân tộc ta mỗi khi gặp khó khăn. Heâraches Người anh hùng phải có tầm vóc phi thường, phải tự vươn lên trưởng thành vượt bậc đối phó với kẻ thù hung baïo. Vũ Thị Hải - GV Trường THCS Chấn Thịnh Lop6.net. 18.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Giáo án Ngữ văn 6. Naêm hoïc 2010 –2011. Thaày Troø Tìm những chi tiết miêu tả vươn vai thành tráng sĩ...mặc áo giáp, nhảy lên hình aûnh TG khi ra traän lưng ngưa....ra trận....roi sắt gãy...nhổ tre đánh giặc H: Gióng nhổ tre để làm vũ khí TL: Gióng nhổ tre để làm vũ đánh giặc. Điều đó có ý nghĩa khí đánh giặc. Sự linh động gì? trong xử lý các tình huống ở Liên hệ: Lời kêu gọi toàn quốc chiến trường. Sức mạnh làm khaùng chieán cuûa Hoà Chuû Tòch: neân chieán thaéng cuûa daân toäc. “Ai có súng dùng súng, ai có Đó là sức mạnh tổng hợp göôm duøng göôm, khoâng coù khoâng chæ baèng vuõ khí maø súng gươm thì dùng cuốc bằng cả cỏ cây đất nước. thuổng gậy gộc” hoặc thơ Tố Hữu: “Ôi VN xứ xở lạ lùng Đến em thơ cũng hoá thành anh huøng Đến ong dại cũng luyện thành chieán só Vaø hoa traùi cuõng bieán thaønh vuõ khí.” H: Đánh giặc xong, Gióng cởi TL: Gióng ra đời phi thường giáp sắt để lại và bay về trời. thì ra đi cũng phi thường. Chi tiết này có ý nghĩa gì? Tại Bay về trời là bất tử với trời sao tác giả dân gian khơng để đất, non nước. Người anh Thánh Gióng về kinh đô nhận huøng aáy vì nghóa caû maø chức tước vua ban hoặc về đánh giặc không màn công quê nhà lạy tạ mẹ ? danh phuù quyù. H: Em hãy cho biết hình tượng Thảo luận nhóm: Thaùnh Gioùng coù yù nghóa gì? TL: Gióng là hình tượng tiêu Cho HS thảo luận nhóm (theo biểu rực rỡ của người anh baøn) hùng đánh giặc cứu nước ngay từ những ngày đầu dựng nước. Gióng mang trong mình sức mạnh tổ tiên, thần thánh của cả cộng đồng (sự ra đời thần kỳ, bà con góp gạo nuôi). Sức mạnh cuûa kyõ thuaät, thieân nhieân (sắt, tre). Hình tượng đẹp. Ghi bảng -Laäp chieán coâng phi thường. Vũ Thị Hải - GV Trường THCS Chấn Thịnh Lop6.net. - TG bay về trời, về cõi vô biên bất tử - Bất tử trong lòng dân toäc. Khoâng maøng coâng danh phuù quyù.. 3. YÙ nghóa cuûa hình tượng Thánh Gióng. - Ca ngợi hình tượng người anh hùng đánh giaëc - Tieâu bieåu cho truyeàn thống yêu nước, đoàn keát, tinh thaàn anh duõng cuûa DT ta. 19.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Giáo án Ngữ văn 6. Naêm hoïc 2010 –2011. Thaày. Troø Ghi bảng đẽ, cao cả của người anh hùng vĩ đại vì nghĩa lớn. H: Theo em truyện “Thánh TL: Vua Hùng, đền thờ, hội Gióng” có gì liên quan đến sự làng Gióng, làng Cháy, ao thật lịch sử? hoà, nuùi Soùc, tre ñaèng ngaø G: Vào thời đại Hùng Vương cư dân Việt cổ tuy nhỏ nhưng đã biết đoàn kết huy động sức mạnh của cả cộng đồng để tự vệ chống lại mọi đạo quân xâm lược. Số lượng và vũ khí tăng lên rất nhiều. Sử dụng cả vũ khí tối tân (roi sắt, áo giáp sắt) và vũ khí thô sơ (tre) để chống giặc. III. Toång keát Hoạt động 3: Tìm hiểu phần ghi nhớ Đọc phần ghi nhớ Ghi nhớ SGK/23 Yêu cầu HS nắm vững và hoïc thuoäc loøng. Tìm hiểu phần đọc thêm. Đọc phần “đọc thêm” Hoạt động 4: H: Hình aûnh naøo laø hình HS phaùt bieåu tuyø theo caûm ảnh đẹp nhất của Thánh nhận của từng cá nhân. Gioùng trong taâm trí em? GV định hướng cho HS tìm những hình ảnh đẹp về nội dung vaø ngheä thuaät. H: Theo em, tại sao hội thi TL: Vì Phù Đổng: thể thao trong nhà trường - §©y lµ héi thao dµnh cho løa phoå thoâng laïi mang teân tuæi thiÕu nhi (løa tuæi Giãng) mục đích của cuộc thi là khoẻ để “Hội khoẻ Phù Đổng”. học tập tốt, lao động tốt góp phần vào sự nghiệp bảo vệ và XD đất nước. Vậy truyền thuyết “Thánh TL: Thuộc phương thức biểu Gióng” thuộc phương thức đạt tự sự. Vì truyện có mở đầu, biểu đạt nào? Tại sao? có kết thúc, các sự việc liên tieáp coù yù nghóa. Cuûng coá, daën doø : - Keå toùm taét. - Sưu tầm 1 số TP nghệ thuật (tranh, truyện thơ…hoặc vẽ tranh về hình tượng Thaùnh Gioùng - Xem kỹ bài và soạn bài : Từ mượn. Tieát 6 Vũ Thị Hải - GV Trường THCS Chấn Thịnh Lop6.net. 20.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>