Giáo án Ngữ văn 8 Tiết 106: Văn bản Thuế máu (Trích Bản án chế độ thực dân Pháp) -Nguyễn Ái Quốc

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngày soạn: 3/3/2011 Ngày giảng: 8A, 8B: 04/3/2011.. Tiết 106.. Văn bản. Thuế máu. ( Trích Bản án chế độ thực dân Pháp) -Nguyễn Ái QuốcI. Mục tiêu cần đạt. 1.Kiến thức : -Bộ mặt giả nhân, giả nghĩa của thực dân Pháp và số phận bi thảm của người dân thuộc địa bị bóc lột, bị dùng làm bia đỡ đạn trong cuộc chiến tranh phi nghĩa phản ánh trong văn bản . -Nghệ thuật lập luận và nghệ thuật trào phúng sắc sảo trong văn chính luận của Nguyễn Ái Quốc 2.Kĩ năng : -Đọc – hiểu văn chính luận hiện đại, nhận ra và phân tích được nghệ thuật trào phúng sắc bén trong một văn bản chính luận . -Học cách đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận. 3. Thái độ: Tích hợp tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh với chủ đề :“Yêu nước, thương dân, tinh thần quốc tế vô sản” với nội dung: - Tư tưởng nhân nghĩa, tư tưởng yêu nước và độc lập dân tộc là nguồn gốc tư tưởng Hồ Chí Minh. II. Kỹ nawg sống: tư duy. Phân tích. III. Chuẩn bị. 1. Giáo viên: - Tìm tài liệu về tác giả, tác phẩm. - Soạn giáo án. 2. Học sinh:- Đọc văn bản. - Trả lời câu hỏi tìm hiểu bài. IV. Các hoạt động dạy và học. 1. Ổn định lớp: 8a: 8b: 2. Kiểm tra 15 phút. ? Qua vaên baûn Baøn luaän veà pheùp hoïc cuûa Nguyeãn Thieáp, em hieåu muïc ñích cuûa vieäc hoïc laø gì Đáp án :Mục đích của việc học là để làm người có đạo đức, có tri thức, góp phần làm hưng thịnh đất nước, chứ không phải để cầu danh lợi. Muốn học tốt phải có phương pháp, học cho rộng nhưng phải nắm cho gọn, đặc biệt, học phải đi đôi với hành . 3. Bài mới: Hoạt động của thầy HĐ của trò Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Giới thiệu bài. Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng cho học sinh. Phương pháp: Thuyết trình. Hoạt động 2. tìm hiểu chi tiết văn bản: Mục tiêu: Học sinh thấy được vẻ đẹp của HCM thể hiện sâu sắc trong lối sông giản dị mà thanh cao.Nắm được những nét chính trong nghệ thuật của bài văn. Phương pháp: nêu vấn đề, thuyết trình, đàm thoại. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Thời gian: 20 phút. I. Giới thiệu vài nét về tác giaû, taùc phaåm II. Đọc hiểu văn bản 5. Phaân tích vaên baûn a.Chiến tranh và người bản xứ: *. Thái độ của các quan cai trị thực dân đối với người bản xứ: *. Số phận của người dân bản xứ:. GV: Chuyển sang ý 2 số phận người dân Bản xứ Gọi học sinh đọc lai phần đầu của văn bản ? Số phận thảm thương của người daân thuoäc ñòa trong caùc cuoäc chieán tranh phi nghĩa được miêu tả như thế naøo ? - HS trả lời GV giảng minh họa hình ảnh: - Những người bản xứ ở hậu phương làm kiệt sức trong các xửng thuốc súng… đã khạc ra từng miếng phổi, chẳng khác gì hít phải hơi ngạt - Số phận thảm thương ấy được chốt lại , hằn sâu bởi những con số đầy ấn tương: bảy mươi tám vạn người đặt chân lên đất Pháp, tám vạn người không bao giờ còn trông thấy mặt trời trên quê hương đất nước mình. ? Việc nêu 2 con số ở cuối đoạn văn coù taùc duïng gì ? - Goùp phaàn toá caùo maïnh meõ toäi aùc của bọn thực dân, gây lòng căm thù, phẫn nộ trong quãng đại các dân tộc thuoäc ñòa. ? Nhận xét về cách đưa dẫn chứng và bình luận của tác giả trong đoạn vaên naøy ? Taùc duïng ? - Hình tượng hoá các chứng cứ và lời bình luận dưới dạng các hình ảnh biểu tượng. => Làm tăng thêm tính xác thực và gợi cảm của luận cứ, dễ thuyết phục người đọc. ? Em coù nhaän xeùt gì veà gioïng ñieäu trong đoạn văn này ? ? Nhận xét về số phận của của người lính thuộc địa qua đoạn văn vừa tìm hieåu GV: Tình cảnh của người dân bản xứ Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> thật cay đắng. Họ có thật sự muốn làm người chiến sĩ bảo vệ công lý, tự do như bọn thực dân đã khoác cho họ khoâng ? ? Trong đoạn luận điểm 2, (chế độ lính tình nguyện ) được hình thành từ những luận điểm nào? 1. Những vụ nhũng lạm trong việc bắt lính 2. Phản ứng của những người bị bắt lính. 3. Luận điệu của chính quyền thực dân. ?Trong luận cứ 1 mà tác giả đưa ra, chính quyền thực dân đã thực hiện các thủ đoạn bắt lính nào? - Tiến hành những cuộc lùng ráp lớn trên toàn Đông Dương. - Tóm những người khoẻ mạnh, ngheøo khoå. - Sau đó đến con nhà giàu: đi lính tình nguyện hoặc xì tiền ra; ai sinh chuyện thì sinh sự, giam cổ họ lại ? Tại sao tác giả gọi đó là những vụ nhũng lạm hết sức trắng trợn? - Bởi vì chính quyền thực dân ăn tiền công khai từ việc tuyển quân, bất chấp luật lệ. Điều này cho thấy thực trạng chế độ lính tình nguyện ở các nước thuộc đại là cơ hội làm giàu của bọn quan chức trên tính mạng của người bản xứ, là cơ hội tỏ lòng trung thành, củng cố địa vị, thăng tién quan chức của bọn tay sai thực dân bản xứ. GV: Vậy Người dân thuộc địa có thực “tình nguyện” hiến dâng xương máu như lời lẽ bịp bợm của bọn cầm quyeàn khoâng ? ? Phản ứng của họ có gì khác thường ? - Họ tìm mọi cơ hội để trốn thoát. - Họ tự làm cho mình nhiếm phải những căn bệnh nguy hiểm nhất: bệnh đau mắt toét chảy mủ bằng cách xát bào mắt nhiều thứ chất độc… ? Từ đó, tác giả cho thấy thực trạng chế độ lính tình nguyện như thế nào? là người bản xứ không có một chút tự. - Sử dụng yếu tố tự sự: liệt keâ lieân tuïc caùc tö lieäu hieän thực có thật. Các hình ảnh biểu tượng. - Giọng điệu vừa giễu cợt vừa xót xa. => Soá phaän cay ñaéng, thaûm thöông của người dân bản xứ.. b. Chế độ lính tình nguyện: *. Các thủ đoạn, mánh khoé baét lính cuûa chính quyeàn thực dân: - Luøng raùp, vaây baét vaø cưỡng bức người ta đi lính. - Lợi dụng chuyện bắt lính mà doạ nạt, xoay xở kiếm tieàn. - Troùi, xích, nhoát nhö suùc vaät. - Đàn áp dã man nếu chống đối. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> nguyện nào ? Trong thực tế, những sự thật nào về lính tình nguyện được phơi bày ? ? Ở đây diễn ra sự đối lập giữa sự thật với lời nói, sự đối lập này có ý nghóa gì ? -Vạch trần thủ đoạn lường gạt tàn nhẫn của chính quyền thực dân đối với người bản xứ. ? Em coù nhaän xeùt gì veà ngheä thuaät laäp luaän cuûa taùc giaû ? - Hình ảnh có tính xác thực. - Lời lẽ đanh thép, mỉa mai, giễu nhaïi. - Laäp luaän phaûn baùc. ? Em hiểu gì về thái độ của tác giả khi nói về chế độ lính tình nguyện trong vaên baûn naøy ? - Mæa mai, chaâm bieám (khi vaïch traàn sự thật về lính tình nguyện) Bước 3: Kết quả của sự hi sinh ? Để làm rõ luận điểm 3 (kết quả của sự hy sinh), tác giả đã dùng những luận cứ nào? - Sự đối xử tàn tệ, vô lương tâm của chế độ thực dân với người lính tình nguyện. - Vạch trần tộ ác củta chính quyền thuộc địa. ? Trong đoạn văn này, tác giả dùng kiểu câu gì nhiều nhất? Nhằm mục đích gì? - Tác giả dùng nhiều câu nghi vấn liên tiếp và dày đặc này không nhằm dùng để hỏi mà nhằm khẳng định sự thật, đồng thời bộc lộ cảm xúc của nhà văn. Cách dùng nhiều cấu trúc câu lặp ấy đã góp phần nhấn mạnh ý tưởng của người viết. ? Kết quả sự hi sinh của người dân thuoäc ñòa trong caùc cuoäc chieán tranh nhö theá naøo ? ? Nhận xét về nghệ thuật diễn đạt đoạn văn này ? Tác dụng của nghệ thuật đó ? - Để khẳng định sự thật, đồng thời. *. Phản ứng của người bị baét lính tình nguyeän: - Tìm mọi cơ hội để trốn thoát. - Tự làm cho mình nhiễm phải những bệnh nặng nhất.. => Không dựa trên sự tình nguyeän naøo; gaây theâm nhieàu cheát choùc, beänh taät nguy hieåm. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> bộc lộ tình cảm, cảm xúc của người vieát. - Nhaán maïnh noäi dung caàn trình baøy; tạo sự nhịp nhàng cho lời văn; tăng thêm sức thuyết phục của lí lẽ và chứng cớ. ? Qua cách đối xử đó sự thật nào được phơi bày, tố cáo? - Sự bỉ ổi, tán tận lương tâm của bọn cầm quyền thực dân với người dân thuộc địa. - Cái giá của thuế máu mà người lính thuộc địa phải trả là hết sức to lớn. ? Từ đó, thái độ nào của người viết được bộc lộ ? - Mæa mai, chaâm bieám, toá caùo quyeát liệt chế độ thực dân Pháp tại Việt Nam. ? Em coù nhaän xeùt gì veà cách keát thuùc đoạn văn? - Theå hieän nieàm tin, nieàm mong moûi chính đáng và sâu sắc vào thái độ của nhân dân lao động bản xứ. - Bước đầu nêu ra con đường đấu tranh cách mạng trên cơ sở tố cáo, lên án tội ác và sự dã man vô nhân đạo của thực dân Pháp. Hoạt động 3: Tổng kết. Mục tiêu: Khái quát hóa kiến thức qua toàn bài học. Phương pháp: Khái quát hóa. Thời gian: 15 phút ?Văn bản đem lại cho em những hiểu biết nào về bản chất chế độ thực dân và số phận của người dân ở các nước thuộc địa cách đây 2/3 thế kæ ? - Boä maët giaû nhaân giaû nghóa, thuû đoạn tàn ác của chế độ thực dân đối với người dân các nước thuộc địa. - Số phận đau thương của ngưới dân thuộc địa bị đẩy đi làm bia đỡ đạn trong caùc cuoäc chieán tranh phi nghóa. ? Văn bản Thuế máu đã thể hiện một cách viết nghị luận độc đáo của Nguyeãn AÙi Quoác treân caùc phöông Lop8.net. 3. Kết quả của sự hi sinh:. Trở về với thân phận nô lệ và sự hy sinh là vô nghĩa. III.Toång keát Ghi nhớ: SGK trang 92.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> dieän naøo ? - Giàu chứng cớ từ tư liệu hiện thực. - Tạo thành các hình ảnh biểu tượng khiến lập luận có sức gợi cảm. - Tính nhòp nhaøng giaøu aâm ñieäu cuûa lời văn. - Gioïng ñieäu mæa mai, chaâm bieám. ? Đọc văn bản Thuế máu, em hiểu thêm những mục đích nào của văn chöông Nguyeãn AÙi Quoác – Hoà Chí Minh ? - Dùng văn để vạch mặt, tố cáo tội ác của thực dân đế quốc. - Dùng văn để bênh vực quyền lợi của nhân dân các nước thuộc địa, khích lệ tinh thần đấu tranh giải phóng ở họ. - Dùng văn để bày tỏ quan điểm chính trị rõ ràng của người viết. Taát caû laøm thaønh muïc ñích chieán đấu mãnh liệt của văn chương Nguyeãn AÙi Quoác – Hoà Chí Minh. * Gọi 1 HS đọc ghi nhớ Hoạt động 4. Luyện tập: Mục tiêu: Vận dụng kiến thức vào thực hành. Phương pháp: thuyết trình, đàm thoại. Thời gian: 5 p Yêu cầu HS đọc phần bài tập HS đọc bài, IV. Luyện tập GV hướng dẫn Làm bài. Hoạt động 5: Củng cố bài học. Mục tiêu: GV chốt và khẳng định lại toàn bộ ý nghĩa của văn bản. Phương pháp: Thuyết trình. Thời gian: 1 phút. Hoạt động 6. Hướng dẫn học bài ở nhà. Thời gian: 1 phút. Yêu cầu học bài, tìm đọc các câu chuyện về Bác, soạn bài hội thoại. V. Rút kinh nghiêm. ................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................... Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>