Giáo án Hình học 8 - Tiết 55-56

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Chương IV: hình lăng trụ đứng - hình chóp đều A - hình lăng trụ đứng h×nh hép ch÷ nhËt. TiÕt 55:. So¹n : Gi¶ng: A. môc tiªu:. - KiÕn thøc : HS n¾m ®­îc (trùc quan) c¸c yÕu tè cña h×nh hép ch÷ nhËt. - Kỹ năng : Biết xác định số mặt, số đỉnh, số cạnh của một hình hộp chữ nhật, ôn l¹i kh¸i niÖm chiÒu cao h×nh hép ch÷ nhËt. Lµm quen víi c¸c kh¸i niÖm ®iÓm, ®­êng th¼ng, ®o¹n trong kh«ng gian, c¸ch kÝ hiÖu. - Thái độ : Góp phần rèn luyện tư duy cho HS. B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:. - GV: + Mô hình lập phương, hình hộp chữ nhật, thước đo đoạn thẳng. + Bao diêm, hộp phấn, hình lập phương khai triển. + Tranh vÏ mét sè vËt thÓ trong kh«ng gian. + Thước kẻ, phấn màu, bảng có kẻ ô vuông. - HS : + Mang các vật thể có dạng hình hộp chữ nhật, hình lập phương. + Thước kẻ, bút chì, giấy kẻ ô vuông. C. TiÕn tr×nh d¹y häc: - ổn định tổ chức lớp, kiểm tra sĩ số HS. - KiÓm tra viÖc lµm bµi tËp ë nhµ vµ viÖc chuÈn bÞ bµi míi cña HS.. Hoạt động của GV. Hoạt động của HS Hoạt động I. đặt vấn đề và giới thiệu chương iv (5 ph). GV đưa ra mô hình lập phương, hình HS quan sát các mô hình, tranh vẽ, nghe GV hép ch÷ nhËt, tranh vÏ mét sè vËt thÓ giíi thiÖu.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> trong kh«ng gian vµ giíi thiÖu: ë tiÓu học chúng ta đã làm quen với một số h×nh kh«ng gian nh­ h×nh hép ch÷ nhËt , hình lập phương, đồng thời trong cuộc sống hằng ngày ta thường gặp nhiều h×nh kh«ng gian nh­ h×nh l¨ng trô, h×nh chãp, h×nh trô, h×nh cÇu... (võa nãi GV vừa chỉ vào mô hình, tranh vẽ hoặc đồ vËt cô thÓ). §ã lµ nh÷ng h×nh mµ c¸c ®iÓm cña chóng cã thÓ kh«ng cïng n»m trong mét mÆt ph¼ng. - Chương IV chúng ta sẽ được học về hình lăng trụ đứng, hình chóp đều. Thông qua đó ta sẽ hiểu được một số kh¸i niÖm c¬ b¶n cña h×nh häc kh«ng gian nh­: + §iÓm, ®­êng th¼ng, mÆt ph¼ng trong kh«ng gian. + Hai ®­êng th¼ng song song, ®­êng th¼ng song song víi mÆt ph¼ng, hai mÆt ph¼ng song song. + §­êng th¼ng vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng, hai mÆt ph¼ng vu«ng gãc.... H«m nay ta ®­îc häc mét h×nh kh«ng gian quen thuộc, đó là hình hộp chữ nhËt. Hoạt động 2 1. h×nh hép ch÷ nhËt (12 ph) GV ®­a ra h×nh hép ch÷ nhËt b»ng nhùa trong vµ giíi thiÖu mét mÆt cña h×nh ch÷ nhật, đỉnh, cạnh của hình chữ nhật rồi HS quan sát, trả lời: hái: - Mét h×nh hép ch÷ nhËt cã mÊy mÆt, - Mét h×nh hép ch÷ nhËt cã 6 mÆt, mçi c¸c mÆt lµ nh÷ng h×nh g× ? mặt đều là hình chữ nhật (cùng với các ®iÓm trong cña nã). - Một hình hộp chữ nhật có mấy đỉnh, - Một hình hộp chữ nhật có 8 đỉnh, có 12 mÊy c¹nh. c¹nh. GV yêu cầu một HS lên chỉ rõ mặt, đỉnh, c¹nh cña h×nh hép ch÷ nhËt.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> GV giíi thiÖu: hai mÆt cña h×nh hép ch÷ nhËt kh«ng cã c¹nh chung gäi lµ hai mÆt đối diện, có thể xem đó là hai mặt đáy của hình hộp chữ nhật, khi đó các mặt cßn l¹i ®­îc xem lµ c¸c mÆt bªn. - GV đưa tiếp hình lập phương bằng nhùa trong ra vµ hái: Hình lập phương có 6 mặt là hình gì ? Tại sao hình lập phương là hình hộp chữ nhËt ? GV yªu cÇu HS ®­a ra c¸c vËt cã d¹ng hình hộp chữ nhật, hình lập phương và chỉ ra mặt, đỉnh, cạnh của hình đó. (HS hoạt động theo nhóm để số vật thể quan s¸t ®­îc nhiÒu).. HS tr¶ lêi: - Hình lập phương có 6 mặt đều là hình vu«ng. V× h×nh vu«ngcòng lµ h×nh ch÷ nhËt nªn hình lập phương cũng là hình hộp chữ nhËt. HS ®­a ra c¸c vËt thÓ cã d¹ng h×nh hép chữ nhật, hình lập phương như: bao diªm, hép phÊn, hép bót, miÕng gç h×nh lập phương.... và trao đổi trong nhóm học tập để hiểu đâu là mặt, đỉnh, cạnh cña h×nh.. GV kiÓm tra vµi nhãm HS. Hoạt động 3 2. mÆt ph¼ng vµ ®­êng th¼ng (20 ph) GV vẽ và hướng dẫn HS vẽ hình hộp chữ HS vẽ hiình hộp chữ nhật trên giấy kẻ ô nhật ABCD.A'B'C'D' trên bảng kẻ ô vuông theo các bước GV hướng dẫn. vu«ng.. B A. C D. B'. A'. C'. D'. Các bước: - VÏ h×nh ch÷ nhËt ABCD nh×n phèi c¶nh thµnh h×nh b×nh hµnh ABCD.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - VÏ h×nh ch÷ nhËt AA'D'D. - VÏ CC' // vµ b»ng DD'. Nèi C'D'. - VÏ c¸c nÐt khuÊt BB' (// vµ b»ng AA'), A'B' , B'C'. Sau đó GV yêu cầu HS thực hiện ? tr.96 ? HS quan sát trả lời: SGK. - C¸c mÆt cña h×nh hép ch÷ nhËt lµ ABCD, A'B'C'D', ABB'A', BCC'B' ... - Các đỉnh của hình hộp chữ nhật là A, B, C, D, A', B', C', D'. - C¸c c¹nh cña h×nh hép ch÷ nhËt lµ AB, BC, CD, DA, AA', BB' ... GV đặt hình hộp chữ nhật lên mặt bàn, yêu cầu HS xác định hai đáy của hình HS có thể xác định: hai đáy của hình hộp hộp và chỉ ra chiều cao tương ứng. là ABCD và A'B'C'D', khi đó chiều cao GV đặt thước thẳng như hình 71(b) tr.96 tương ứng là AA'. SGK, yêu cầu một HS lên đọc độ dài đoạn AA' (đó là chiều cao của hình hộp). - GV cho HS thay đổi hai đáy và xác HS có thể xác định cách khác: hai đáy là định chiều cao tương ứng. ABB'A' và DCC'D', khi đó chiều cao tương ứng là AD. GV giíi thiÖu: §iÓm, ®o¹n th¼ng, mét phÇn mÆt ph¼ng nh­ SGK tr.96. - GV l­u ý HS: Trong kh«ng gian ®­êng th¼ng kÐo dµi v« tËn vÒ hai phÝa, mÆt ph¼ng tr¶i réng vÒ mäi phÝa. - GV: H·y t×m h×nh ¶nh cña mÆt ph¼ng, HS cã thÓ chØ ra: cña ®­êng th¼ng ? - H×nh ¶nh cña mÆt ph¼ng nh­ trÇn nhµ, sàn nhà, mặt tường, mặt bàn .... - H×nh ¶nh cña ®­êng th¼ng nh­: ®­êng mÐp b¶ng, ®­êng giao gi÷a hai bøc tường ..... GV chØ vµo h×nh hép ch÷ nhËt ABCDA'B'C'D' noi: ta cã ®o¹n th¼ng AB n»m trong mÆt ABCD, ta h×nh dung kÐo dµi AB vÒ hai phÝa ®­îc ®­êng th¼ng AB, tr¶i réng mÆt ABCD vÒ mäi phÝa ta ®­îc mÆt ph¼ng (ABCD). §­êng th¼ng AB ®i qua hai ®iÓm A vµ B cña mÆt phẳng (ABCD) thì mọi điểm của nó đều thuéc mÆt ph¼ng (ABCD), ta nãi ®­êng th¼ng AB n»m trong mÆt ph¼ng (ABCD).. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Hoạt động 4 LuyÖn tËp (6 ph) Bµi tËp 1 tr.96 SGK. Bµi 1 SGK. KÓ tªn nh÷ng c¹nh b»ng nhau cña h×nh HS tr¶ lêi miÖng: Nh÷ng c¹nh b»ng nhau hép ch÷ nhËt ABCD.MNPQ (h.72). cña h×nh hép ch÷ nhËt ABCD.MNPQ lµ: AB = MN = PQ = DC. BC = NP = MQ = AD. AM = BN = CP = DQ. Bµi tËp 2 tr,96 SGK. Bµi 2 SGK. (§Ò bµi ®­a lªn b¶ng phô). a) V× tø gi¸c CBB1C1 lµ h×nh ch÷ nhËt nªn O lµ trung ®iÓm cña ®o¹n CB1 th× O còng lµ trung ®iÓm cña ®o¹n BC1 (theo tÝnh chÊt ®­êng chÐo h×nh ch÷ nhËt). b) K lµ ®iÓm thuéc c¹nh CD th× K kh«ng thÓ lµ ®iÓm thuéc c¹nh BB1. Hoạt động 5 Hướng dẫn về nhà (2 ph) Bµi tËp sè 3, 4 tr.97 SGK. Sè 1, 3, 5 tr.104, 105 SBT. HS vẽ hình hộp chữ nhật, hình lập phương. ¤n c«ng thøc tÝnh diÖn tich xung quanh cña h×nh hép ch÷ nhËt (To¸n líp 5). D. rót kinh nghiÖm:. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> TiÕt 56:. h×nh hép ch÷ nhËt (tiÕp) So¹n : Gi¶ng:. A. môc tiªu:. - KiÕn thøc : NhËn biÕt (qua m« h×nh) kh¸i niÖm vÒ hai ®­êng th¼ng song song. Hiểu được các vị trí tương đối của hai đường thẳng trong không gian. Bằng hình ảnh cụ thể , HS bước đầu nắm được dấu hiệu đường thẳng song song víi mÆt ph¼ng vµ hai mÆt ph¼ng song song. - Kü n¨ng : HS nhËn xÐt ®­îc trong thùc tÕ hai ®­êng th¼ng song song, ®­êng th¼ng song song víi mÆt ph¼ng vµ hai mÆt ph¼ng song song. HC nhí l¹i vµ ¸p dông ®­îc c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch trong h×nh hép ch÷ nhËt. - Thái độ : Góp phần rèn luyện tư duy cho HS. B. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:. - GV: + M« h×nh h×nh hép ch÷ nhËt, c¸c que nhùa ... + Tranh vÐ h×nh 75, 78, 79. B¶ng phô ghi s½n bµi tËp 5,7,9 tr.100,101 SGK. + Thước kẻ, phấn màu. - HS : + ¤n tËp c¸ch tÝnh diÖn tÝch xung quanh h×nh hép ch÷ nhËt. + Thước kẻ, bút chì. C. TiÕn tr×nh d¹y häc: - ổn định tổ chức lớp, kiểm tra sĩ số HS. - KiÓm tra viÖc lµm bµi tËp ë nhµ vµ viÖc chuÈn bÞ bµi míi cña HS.. Hoạt động của GV. Hoạt động của HS Hoạt động I KiÓm tra (5 ph). GV ®­a h×nh vÏ 75 SGK lªn b¶ng, nªu yªu cÇu kiÓm tra: Cho h×nh hép ch÷ nhËt ABCD.A'B'C'D', Mét HS lªn b¶ng kiÓm tra. h·y cho biÕt: - H×nh hép ch÷ nhËt cã mÊy mÆt, c¸c - H×nh hép ch÷ nhËt cã 6 mÆt, c¸c mÆt. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> mÆt lµ h×nh g× ? KÓ tªn vµi mÆt.. đều là hình chữ nhật. VÝ dô: ABCD, ABB'A'... - Hình hộp chữ nhật có mấy đỉnh, mấy - Hình hộp chữ nhật có 8 đỉnh, 12 cạnh. c¹nh. - AA' vµ AB cã cïng n»m trong mét mÆt - AA' vµ AB cã cung n»m trong mÆt ph¼ng hay kh«ng ? Cã ®iÓm chung hay ph¼ng (ABB'A'), cã mét ®iÓm chung lµ kh«ng ? A. - AA' vµ BB' cã cïng n»m trong mét mÆt - AA' vµ BB' cã cïng n»m trong mÆt ph¼ng nµo hay kh«ng ? Cã ®iÓm chung ph¼ng (ABB'A'), kh«ng cã ®iÓm nµo hay kh«ng ? chung. GV nhËn xÐt, cho ®iÓm. HS líp nhËn xÐt c©u tr¶ lêi cña b¹n. Hoạt động 2 1. hai ®­êng th¼ng song song trong kh«ng gian (15 ph) GV nãi: H×nh hép ch÷ nhËt HS quan s¸t h×nh hép ch÷ nhËt ABCD.A'B'C'D' cã AA' vµ BB' cïng n»m ABCD.A'B'C'D'. trong mét mÆt ph¼ng vµ kh«ng cã ®iÓm B C chung. §¦êng th¼ng AA' vµ BB' lµ hai ®­êng th¼ng song song. A D B' C' A' D' GV hái: VËy thÕ nµo lµ hai ®­êng th¼ng HS: Hai ®­êng th¼ng song song trong song song trong kh«ng gian ? kh«ng gian lµ hai ®­êng th¼ng: - Cïng n»m trong mét mÆt ph¼ng. - Kh«ng cã ®iÓm chung. GV l­u ý: §Þnh nghÜa nµy còng gièng như định nghĩa hai đường thẳng song song trong h×nh ph¼ng. GV ghi : a vµ b cïng thuéc mét mÆt ph¼ng. a // b . HS ghi vµo vë.. a vµ b kh«ng cã ®iÓm chung.. GV yªu cÇu HS chØ vµi cÆp ®­êng th¼ng song song kh¸c. - GV hái tiÕp: Hai ®­êng th¼ng D'C' vµ CC' lµ hai ®­êng th¼ng thÕ nµo ? Hai đường thẳng đó cùng thuộc mặt phẳng. Lop8.net. HS cã thÓ nªu: AB // CD ; BC // AD ; AA' // DD' .... HS: D'C' vµ CC' lµ hai ®­êng th¼ng c¾t nhau. Hai đường thẳng đó cùng thuộc mÆt ph¼ng (DCC'D')..

<span class='text_page_counter'>(8)</span> nµo ? GV: Hai ®­êng th¼ng AD vµ D'C' cã HS: Hai ®­êng th¼ng AD vµ D'C' kh«ng ®iÓm chung kh«ng ? cã song song cã ®iÓm chung, nh­ng chóng kh«ng kh«ng? v× sao ? song song v× kh«ng cïng thuéc mét mÆt ph¼ng. GV giíi thiÖu: AD vµ D'C' lµ hai ®­êng th¼ng chÐo nhau. - VËy víi hai ®­êng th¼ng a, b ph©n biÖt HS: Víi 2 ®­êng th¼ng a, b ph©n biÖt trong kh«ng gian cã thÓ x¶y ra nh÷ng vÞ trong kh«ng gian cã thÓ x¶y ra: trí tương đối nào ? + a // b + a c¾t b . + a vµ b chÐo nhau. H·y chØ ra vµi cÆp ®­êng th¼ng chÐo nhau trªn h×nh hép ch÷ nhËt hoÆc ë líp - HS lÊy vÝ dô vÒ hai ®­êng th¼ng chÐo häc. nhau. - GV giíi thiÖu: Trong kh«ng gian, hai ®­êng th¼ng ph©n biÖt cïng song song víi mét ®­êng th¼ng thø ba th× song song víi nhau. (gièng nh­ trong h×nh ph¼ng). a // b ; b // c  a // c HS: AD // BC (cạnh đối hình chữ nhật ¸p dung: Chøng minh AD // B'C'. ABCD). BC // B'C' (cạnh đối hình chữ nhật BCC'D').  AD // B'C' (cïng // BC). Hoạt động 3 2. ®­êng th¼ng song song víi mÆt ph¼ng. hai mÆt ph¼ng song song (15 ph) a) §­êng th¼ng song song víi mÆt ph¼ng. GV yªu cÇu HS lµm ?2 tr.99 SGK. ?2. HS quan s¸t h×nh hép ch÷ nhËt, tr¶ lêi: - AB // A'B' (c¹n h×nh ch÷ nhËt ABB'A'). - AB kh«ng n»m trong mÆt ph¼ng (A'B'C'D'). - GV nãi: AB  mp (A'B'C'D') AB // A'B'. A'B'  mp (A'B'C'D'). Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Thì người ta nói AB song song với mp (A'B'C'D'). KÝ hiÖu: AB // mp (A'B'C'D') HS nghe GV tr×nh bµy vµ ghi bµi. Sau đó GV ghi a  mp (P). a // b. b  mp (P). a // mp (P). GV yªu cÇu HS t×m trªn h×nh hép ch÷ nhËt ABCD.A'B'C'D' c¸c ®­êng th¼ng song song víi mÆt ph¼ng (A'B'C'D'), c¸c ®­êng th¼ng song song víi mp (ABB'A'). - T×m trong líp häc h×nh ¶nh cña ®­êng th¼ng song song víi mp. GV l­u ý HS: NÕu mét ®­êng th¼ng song song víi mét mÆt ph¼ng th× chóng kh«ng cã ®iÓm chung. b) Hai mÆt ph¼ng song song. - GV: Trªn h×nh hép ch÷ nhËt ABCD.A'B'C'D', xÐt hai mÆt ph¼ng (ABCD) và (A'B'C'D'), nêu vị trí tương đối của các cặp đường thẳng: + AB vµ AD. + A'B' vµ A'D'. + AB vµ A'B'. + AD vµ A'D'. - GV nãi tiÕp: MÆt ph¼ng (ABCD) chøa hai ®­êng th¼ng c¾t nhau AB vµ AD, mÆt ph¼ng (A'B'C'D') chøa hai ®­êng th¼ng c¾t nhau A'B' vµ A'D', AB // A'B', AD // A'D', khi đó ta nói mặt phẳng (ABCD) song song víi mÆt ph¼ng (A'B'C'D'). - GV: H·y chØ ra hai mÆt ph¼ng song song kh¸c cña h×nh hép ch÷ nhËt. Gi¶i thÝch.. - AB, BC, CD, DA lµ c¸c ®­êng th¼ng song song víi mp (A'B'C'D'). - DC, CC', C'D', D'D lµ c¸c ®­êng th¼ng song song víi mp (ABB'A'). - HS lÊy vÝ dô trong thùc tÕ.. - HS nhËn xÐt: + AB c¾t AD. + A'B' c¾t A'D'. + AB // A'B'. + AD // A'D'.. - HS cã thÓ nªu: mp (ADD'A') // mp (BCC'B') v× mÆt ph¼ng (ADD'A') chøa hai ®­êng th¼ng c¾t nhau AD vµ AA', mÆt ph¼ng (BCC'B') chøa hai ®­êng th¼ng c¾t nhau BC vµ BB', mµ AD // BC, AA' // BB'.. GV cho HS đọc ví dụ tr.99 SGK. - GV yªu cÇu HS lÊy vÝ dô vÒ hai mÆt HS cã thÓ lÊy vÝ dô: MÆt trÇn ph¼ng song. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> ph¼ng song song trong thùc tÕ.. song víi mÆt sµn nhµ, mÆt bµn song song víi mÆt sµn nhµ..... GV l­u ý HS: Hai mÆt ph¼ng song song th× kh«ng cã ®iÓm chung. GV gọi một HS đọc Nhận xét cuối tr.99 Một HS đọc to Nhận xét SGK. SGK. - GV ®­a ra h×nh 79 tr.99 SGK vµ lÊy vÝ dụ thực tế để HS hiểu được: Hai mặt ph¼ng ph©n biÖt cã mét ®iÓm chung th× chóng cã chung mét ®­êng th¼ng ®i qua HS lÊy vÝ dô vÒ hai mÆt ph¼ng c¾t nhau. điểm chung đó. (vì các mặt phẳng đều tr¶i réng vÒ mäi phÝa). Hoạt động 4 LuyÖn tËp (8 ph) Bµi 5 tr.100 SGK. GV ®­a h×nh vÏ 80 vÏ s¨n trªn b¶ng phô, yªu cÇu HS dïng phÊn mµu t« ®Ëm nh÷ng c¹nh song song vµ b»ng nhau. Bµi 7 tr. 100 SGK. (§Ò bµi ®­a lªn b¶ng phô). GV hái : DiÖn tÝch cÇn quÐt v«i bao gåm nh÷ng diÖn tÝch nµo ? H·y tÝnh cô thÓ.. Bµi 9 tr.100,101 SGK. (§Ò bµi ®­a lªn b¶ng phô).. Bµi 5 SGK. HS dïng bót kh¸c mµu t« vµo SGK. Bµi 7 SGK. HS: DiÖn tÝch cÇn quÐt v«i gåm diÖn tÝch trần nhà và diện tích bốn bức tường trừ diÖn tÝch cöa. Bµi gi¶i: DiÖn tÝch trÇn nhµ lµ: 4,5. 3,7 = 16,65 (m2) Diện tích bốn bức tường trừ cửa là: (4,5 + 3,7). 2,3 - 5,8 = 43,4 (m2). DiÖn tÝch cÇn quÐt v«i lµ: 16,65 + 43,4 = 60,05 (m2). Bµi 9 SGK. HS tr¶ lêi: a) C¸c c¹nh kh¸c song song víi mÆt ph¼ng (EFGH) lµ AD, DC, CB. b) C¹nh CD // mp (ABFH) vµ // mp (EFGH). c) §­êng th¼ng AH // mp (BCGF).. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Hoạt động 5 Hướng dẫn về nhà (2 ph) - Nắm vững ba vị trí tương đối của hai đường thẳng phân biệt trong không gian (cắt nhau, song song, chÐo nhau). - Khi nµo ®­êng th¼ng song song víi mÆt ph¼ng, khi nµo hai mÆt ph¼ng song song víi nhau. LÊy vÝ dô thùc tÕ minh ho¹. - Bµi tËp vÒ nhµ sè 6, 8 tr. 100 SGK sè 7,8,9,11,12 tr.106,107 SBT. - Ôn công thức tính thể tích hình hộp chữ nhật, hình lập phương. D. rót kinh nghiÖm:. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span>