Giáo án Ngữ văn 8 Tiết 85: Sự giàu đẹp của tiếng Việt (Đặng Thai Mai)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TUẦN 23 TIẾT 85 Văn bản :. Ngày soạn: 20- 12- 2010 Ngày dạy: 27 - 12 - 2010. SỰ GIÀU ĐẸP CỦA TIẾNG VIỆT ( Đặng Thai Mai ). A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Thấy được những lí lẽ, chứng cứ có sưc thuyết phục và toàn diện mà tác giả đã sử dụng để lập luận trong văn bản - Hiểu được sự giàu đẹp của Tiếng Việt. B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG: 1. Kiến thức: - Sơ giản về tác giả Đặng Thai Mai. - Những đặc điểm của Tiếng Việt. - Những điểm nổi bật trong nghệ thuật nghị luận cảu bài văn. 2. Kĩ năng: - Đọc - Hiểu văn bản nghị luận . - Những đặc điểm của Tiếng Việt . - Những điểm nổi bật trong nghệ thuật nghị luận của bài văn. 3. Thái độ: - Giáo dục học sinh lòng tự hào về tiếng của dân tộc và thêm yêu tiếng mẹ đẻ. C. PHƯƠNG PHÁP: - Vấn đáp kết hợp thực hành, thảo luận nhóm. D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định : Lớp 7a1………………7a2............................ 2. Kiểm tra bài cũ :. Kiểm tra 15 phút: Đề bài Câu 1: Chép thuộc lòng văn bản “ tục ngữ về con người và xã hội” Câu 2: Nêu nội dung chính của những câu tục ngữ nói về con người và xã hội?. Đáp án: + Câu1: (5đ) “ Một mặt người bằng mười mặt của. Cái răng, cái tóc, là góc con người. Đói cho sạch, rách cho thơm. Học ăn, học nói, học gói, học mở. Không thầy đố mày làm nên, Học thầy không tày học bạn. Thương người như thể thương thân. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây. Một cây làm chẳng nên non, Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.” + Câu 2 :(5đ) Tục ngữ về con người và xã hội thường rất giàu hình ảnh so sánh, ẩn dụ, hàm súc về nội dung. Những câu tục ngữ này luôn chú ý tôn vinh giá trị con người, đưa ra nhận xét, lời khuyên và lối sống mà con người cần phải có. 0 1-2 3-4 Dưới TB 5-6 7-8 9-10 Trên TB Số Lớp HS SL % SL % SL % SL % SL % SL % SL % SL %. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 7A 1 36 7A2 34 3. Bài mới : GV giới thiệu bài - Tiếng việt – Tiếng mẹ đẻ của chúng ta là một ngôn ngữ ntn, có những phẩm chất gì ? Các em có thể tìm thấy câu trả lời đích đáng và sâu sắc qua đoạn trích “Sự giàu đẹp của tiếng việt” của GS. Đặng Thai Mai . HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BÀI DẠY * HOẠT ĐỘNG 1 : Tìm hiểu về tác giả tác I. GIỚI THIỆU CHUNG: phẩm. 1. Tác giả: ? Dựa vào chú thích trong sgk em hãy nêu vài - Đặng Thai Mai (1902 – 1984 )là nhà giáo, nhà nét về thân thế và sự nghiệp của Đặng Thai nghiên cứu văn học, nhà hoạt động văn hóa, xã Mai ? hội nổi tiếng. - HS: Tìm hiểu về tác giả, tác phẩm qua phần chú thích, GV đặt những câu hỏi gợi để học sinh trả lời. ? Văn bản thuộc kiểu loại gì? ? Văn bản ra đời trong hoàn cảnh nào? - Hs: Suy nghĩ trả lời trong phần chú thích * * HOẠT ĐỘNG 2 : Tìm hiểu văn bản - GV: Đọc mẫu sau đó gọi hs đọc tiếp (giọng đọc rõ ràng, mạch lạc khi thể hiện những câu dài, giọng nhấn mạnh khi đọc đến những câu nhấn mạnh mở đấu, kết thúc ). GV nhận xét cách đọc - Giải thích từ khó ( sgk). 2. Tác phẩm: - Văn bản phần đầu bài tiểu luận: Tiếng Việt một biểu hiện hùng hồn của sức sống dân tộc ( 1967 ). II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN : 1. Đ ọc – tìm hiểu từ khó : 2. Tìm hiểu văn bản: a. Bố cục: Chia làm hai phần. + Từ đầu …….qua các thời kì lịch sử -> Nhận định chung về phẩm chất giàu đẹp của tiếng việt + Đoạn còn lại Làm rõ phẩm chất giàu đẹp của tiếng việt. ? Tác giả đã dùng phương thức nào để tạo b. Phương thức biểu đạt: Nghị luận nên vb này c. Phân tích : - Hs: Nghị luận C1. Nhận định về phẩm chất của tiếng việt: ? Vì sao em xác định được như thế ? - Tiếng việt có những đặc sắc của 1 thứ tiếng đẹp, - HS: Chủ yếu dùng lí lẽ và dẫn chứng một thứ tiếng hay ? Theo em mục đích nghị luận của tác giả + Thứ tiếng đẹp: Nhịp điệu( hài hoà về âm hưởng thanh điệu; cú pháp( Tế nhị, uyển chuyễn trong vb này là gì ? trong cách đặt câu ) - HS: Khẳng định sự giàu đẹp của tiếng việt. + Tiếng việt là thứ tiếng hay: Đủ khả năng diễn ? Để tiến tới mục đích này, tác giả đã lập luận đạt tư tưởng t/c của người VN; Thỏa mãn cho yêu cầu đời sống văn hoá nước nhà qua các thời bằng mấy nội dung ? kì lịch sử. - HS: Tiếng việt có những đặc sắc của thứ  Cách lập luận ngắn gọn, rành mạch, đi từ khái tiếng đẹp, một thứ tiếng hay. quát đến cụ thể ? Tính chất giải thích của đoạn văn này được C2. Biểu hiện giàu đẹp của tiếng việt: thể hiện bằng 1 cụm từ lặp lại . Đó là cụm từ - Tiếng việt đẹp như thế nào? *Giàu chất nhạc: nào + Trong cuộc sống: Ấn tượng của người nước ? Vẻ đẹp của tiếng việt được giải thích trên ngoài có dịp nghe tiếng nói của quần chúng nhân những yếu tố nào ? dân ta đều nhận xét: Tiếng việt là 1 thứ tiếng - HS: Nhịp điệu - Cú pháp Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ? Dựa trên căn cứ nào để tác giả nhận xét giàu chất nhạc tiếng việt là 1 thứ tiếng hay? + Trong khoa học: Hệ thống nguyện âm và phụ - Hs: Đủ khả năng để diễn đạt - Thoả mãn cho âm khá phong phú. .. giàu thanh điệu .. giàu hình yêu cầu của đời sống văn hoá nước nhà qua tượng ngữ âm rất uyển chuyển trong câu kéo + Trong đời sống : Nhận xét của một giáo sĩ các thời kì l/s nước ngoài. Tiếng việt …những câu tục ngữ * Thảo luận nhóm: Kết hợp chứng cớ khoa học và đời sống làm ? Qua đoạn văn đó, em thấy cách lập luận của cho lí lẽ trở ên sâu sắc. tác giả có gì đặc biệt ? tác dụng của cách lập - Tiếng việt hay như thế nào ? - Thoả mãn về nhu cầu trao đổi tình cảm ý nghĩa luận này ? giữa người với người. - HS: ngắn gọn, rành mạch ,đi từ khái quát - Thoả ngày một phức tạp. đến cụ thể + Tiếng việt có khả năng rồi rào về cấu tạo từ ? Để chứng minh vẻ đẹp của tiếng việt, tác giả ngữ cũng như hình thức diễn đạt dựa trên những đặc sắc nào trong cấu tạo của + Từ vựng : Ngày một nhiều + Ngữ pháp: Cũng dần trở nên uyễn chuyển hơn , nó ? - HS: Giàu chất nhạc, Rất uyển chuyển trong chính xác hơn + Ngữ âm: Tiếng việt không ngừng đặt ra những câu kéo tư mới , những cách nói mới … ? Chất nhạc của tiếng việt được xác nhận trên Dùng lí lẽ và dẫn chứng khoa học để thuyết các chứng cớ nào trong đời sống trong khoa phục người đọc , người nghe học ?  Quan hệ giữa hay và đẹp trong tiếng việt gắn bó với nhau , cái đẹp của tiếng việt đi liền với - HS : Trả lời. cái hay và ngược lại . - GV: Giảng 3. Tổng kết : Ghi nhớ : Sgk/37 + Đời sống: Ấn tượng của người nước ngoài a. Nghệ thuật : có dịp nghe tiếng nói của quần chúng nhân - Sự kết hợp khéo léo và có hiệu quả giữa lập dân ta đều nhận xét : Tiếng việt là thứ tiếng luận giả thích và lập luận chứng minh bằng lí lẽ dẫn chứng, lập luận theo kiểu diễn dịch- phân giàu chất nhạc + Khoa học: Hệ thống nguyên âm và phụ âm tích từ khái quát đến cụ thể trên các phương diện. khá phong phú … giàu thanh điệu .. giàu hình - Lựa chọn, dử dụng ngôn ngữ lập luận linh hoạt : Cách sử dụng từ ngữ sắc sảo, cách đặt câu tượng ngữ âm có tác dụng diễn đạtcó tác dụng diễn đạt thấu đáo ? Tính uyển chuyển trong câu kéo tiếng việt vấn đề nghị luận. tác giả đã xác nhận trên chứng cớ đời sống b. Nội dung: nào ? - Tiếng Việt mang trong nó những giá trị văn hóa đáng tự hào của người Việt Nam - Nhận xét của một giáo sĩ nước ngoài ….. - Trách nhiệm giữ gìn, phát triển tiếng nói dân ? Em hãy giúp tác giả bằng cách đưa một dẫn tộc cảu mỗi người Việt Nam. chứng để chứng minh cho câu tiếng việt rất 4. Luyện tập: uyển chuyển ? * Bài tập 2 : Những dẫn chứng về sự giàu đẹp về ngữ âm , từ vựng trong tiếng việt - Người sống , một đống vàng * Đoạn trích Cô Tô của Nguyễn Tuân ? Em có nhận xét gì về cách nghị luận của tác “ Sau trận bão, chân trời, ngấn bể sạch như tấm giả về vẻ đẹp của tiếng việt ? kính lau hết bụi . Mặt trời nhú lên dần, rồi lên cho - Kết hợp chứng cớ khoa học và đời sống làm kì hết. Tròn trĩnh phúc hậu như lòng đỏ một quả cho lí lẽ trở nên sâu sắc trứng thiên nhiên đầy đặn…nhịp cách “ mãn về yêu cầu của đời sống văn hoá Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> ? Theo dõi đoạn tiếp theo và cho biết: tác giả * Đoạn trích Sông nước Cà Mau của Đoàn quan niệm như thế nào là 1 thứ tiếng hay ? Giỏi:“Thuyền chúng tôi chèo thoát qua kênh Bọ ? Dựa trên các chứng cớ nào để tác giả xác Mắt, đổ ra con sông cửa lớn, Xuôi về Năm Căn. nhận các khả năng hay đó của tiếng việt ? ( Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng HSTLN) đàn đen trũi. - GV: Hướng dẫn học sinh làm bài III. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC : - HS: Làm bài –thảo luận nhóm (2p) * HOẠT ĐỘNG 3 :Hướng dẫn tự học - Soạn bài tiếp theo“ Thêm trạng ngữ cho câu” - Muốn giữ gìn sự trong sáng của tiếng việt chúng ta phải làm gì ? - Phát âm chính xác, khắc phục nói ngọng , nói nhanh nói lắp, nghĩ kĩ rồi mới nói, không học theo, dùng tiếng lóng , không nói tục) - Học thuộc ghi nhớ E. RÚT KINH NGHIỆM …………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>