Giáo án môn Ngữ văn 6 - Tuần học 27

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuần 27 Tiết 99. LƯỢM ( Tố Hữu ). I. Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh : - Cảm nhận được vẻ đẹp hồn nhiên, vui tươi, trong sáng của Lượm; ý nghĩa cao cả trong sự hi sinh của Lượm . - Nắm được thể thơ 4 chữ , nghệ thuật tả và kể trong bài thơ . II. Chuẩn bị : - Học sinh : soạn câu hỏi phần Đọc – hiểu văn bản - Giáo viên : Tích hợp với phần Tiếng Việt và tập làm văn đã học . III. Tiến trình hoạt động : 1. Bài cũ : - Kể tóm tắt câu chuyện trong bài “ Đêm nay Bác không ngủ” bằng văn xuôi với ngôi kể thứ nhất ( Anh Đội viên) . 2. Giới thiệu bài : Thiếu nhi Việt Nam, trong các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, tiếp bước cha anh, người nhỏ chí lớn, trung dũng kiên cường mà vẫn hồn nhiên vui tươi . Lượm là một trong những em bé – đồng chí nhỏ như thế . Hôm nay, các em sẽ tìm hiểu bài thơ ‘ Lượm” của nhà thơ Tố Hữu . 3. Tiến trình bài học Hoạt động của thầy và trò Nội dung * Hoạt động 1: HD tìm hiểu tác giả, tác phẩm... I. Tìm hiểu chung: HS: đọc phần chú thích mục dấu sao ? Nêu hiểu biết 1. Tác giả ( SGK ) của em về nhà thơ ? 2. Tác phẩm : Viết năm 1949 trong cuộc kháng GV: Nêu xuất xứ của bài thơ ? chiến chống Pháp . Giáo viên đọc bài thơ – Học sinh đọc . 3. Đọc và tìm hiểu chú thích Học sinh tìm hiểu phần chú thích . GV: Văn bản là một bài thơ kết hợp miêu tả + tự sự em hãy cho biết nhận vật trong bài thơ ? ? Nhân vật nào được miêu tả ? Nhân vật nào tự biểu hiện cảm nghĩ của mình ? ? Chuyện hai chú cháu được kể qua các thời điểm nào ? Em hãy xác định bố cục bài thơ ? * Hoạt động 2: HD tìm hiểu nhân vật: II. Đọc – Hiểu văn bản: Học sinh đọc 5 khổ thơ đầu . 1. Hình ảnh Lượm : GV: Hình ảnh Lượm được miêu tả qua các chi tiết - Trong cuộc gặp gỡ tình cờ với nhà thơ . nào ? Về hình dáng ? Về trang phục ? Về cử chỉ ? Về + Hình dáng : nhỏ nhắn . lời nói ? + Trang phục : gọn gàng, duyên dáng GV: Em thích nhất chi tiết nào ? Vì sao ? + Cử chỉ : nhanh nhẹn, hồn nhiên, vui tươi . + Lời nói : tự nhiên, chân thật . ? Em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả nhân vật --> Sự quan sát trực tiếp, dùng nhiều từ láy gợi Lượm trên các phương diện: quan sát và tưởng tượng hình ảnh Lượm, một chú bé hồn nhiên, nhanh , về cách dùng từ ? nhẹn, yêu đời . ? Tác giả so sánh Lượm “Như con chim chích / Nhảy trên đường vàng “ đẹp và hay ở chỗ nào ? ? Luợm là một chú bé có đặc điểm gì ? ? Những lời thơ nào miêu tả Lượm làm nhiệm vụ ? - Trong khi làm nhiệm vụ và hy sinh . ? Theo em, lời thơ nào gây ấn tượng mạnh nhất cho + Bỏ thư : Vụt qua mặt trận Đạn bay vèo vèo người đọc ? Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> ? Em có nhận xét gì về cách dùng từ của tác giả ở bài thơ này ? ? Cái chết của Lượm được miêu tả qua các chi tiết nào ? ? Cái chết có đổ máu, nhưng lại được miêu tả như một giấc ngủ bình yên của trẻ thơ giữa đồng quê thơm hương lúa. Các chết ấy gợi cho em những tình cảm và suy nghĩ gì ? ? Trong bài thơ, tác giả đã thay đổi cách gọi Lượm như thế nào ? Các gọi ấy bộc lộ tình cảm và thái độ gì của tác giả đối với Lượm? ? Trong bài thơ, có những câu thơ được cấu tạo đặc biệt ? Hãy tìm những câu thơ ấy ? Nêu tác dụng của nó trong việc biểu hiện cảm xúc ? ? Những lời thơ cuối cùng lặp lại những lời thơ mở đầu . Theo em điều đó có ý nghĩa gì trong việc biểu hiện cảm nghĩa của nhà thơ ? * Hoạt động 3: HD tổng kết Học sinh thảo luận theo nhóm : Cảm nhận về ý nghĩa nội dung ? Cảm nhận về nghệ thuật thơ ? ? Viết một đoạn văn khoảng 10 dòng miêu tả chuyến đi liên lạc cuối cùng và sự hi sinh của Lượm.. --> Miêu tả chính xác hành động dũng cảm của lượm và sự ác liệt của chiến tranh . + Cháu nằm trên lúa / tay nắm chặt bông/ hồn bay .. . --> Một cái chết dũng cảm nhưng nhẹ nhàng, thanh thản, hình ảnh đẹp đẽ của Lượm còn sống Mãi với quê hương. 2. . Tình cảm của nhà thơ : - Cách xưng hô : cháu, chú bé vừa thân tình, vừa trân trọng . - Cảm xúc của nhà thơ khi nghe tin Lượm hy sinh : nghẹn ngào, đau xót . - Lời thơ cuối lặp lại lời thơ đầu => Lượm sống mãi trong tâm trí nhà thơ và với quê hương đất nước . III/ Tổng kết – luyện tập: - ( ghi nhớ ) - Luyện tập: HS viết đoạn văn. 4. Hướng dẫn học ở nhà: - Học thuộc lòng đoạn thơ từ Một hôm nào đó đến hết bài thơ. - Chuẩn bị bài: Mưa (đọc diễn cảm và trả lời câu hỏi phần hướng dẫn đọc – hiểu văn bản) --------------------------------------------------------------------------. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Tuần 27 Tiết 100. HƯỚNG DẪN ĐỌC THÊM:. MƯA (Trần Đăng Khoa) I. Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh : 1. Kiến thức: Cảm nhận được sức sống, sự phong phú, sinh động của bức tranh thiên nhiên và tư thế của người lao động . Nắm được nét đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả cảnh của bài thơ . 2. Kĩ năng: có kĩ năng lựa chọn từ ngữ khi làm bài văn miêu tả, đặc biệt là phép nhân hóa. 3. Thái độ: Yêu thiên nhiên và con người lao động. II. Chuẩn bị : - GV: Tích hợp với phần tập làm văn và Tiếng Việt đã học - HS : Soạn bài (Câu hỏi phần Đọc – hiểu văn bản) III. Tiến trình hoạt động : 1. Bài cũ: Kiêm tra HS viết đoạn văn ở nhà ( phần luyện tập tiết 99) 2. Giới thiệu bài : Mưa rào mùa hạ là một hiện tượng thiên nhiên thường gặp ở làng quê Việt Nam . Từ “góc sân và khoảng trời” nhà mình – chú bé “ thần đồng” thơ ca Trần Đăng Khoa đã cảm nhận và miêu tả trận mưa rào về mùa hạ như thế nào ? Hôm nay các em sẽ tìm hiểu qua bài thơ “ Mưa” . 3. Tiến trình bài học : Hoạt động thầy - trò Nội dung Hoạt động 1: Tìm hiểu chung. I. Tìm hiểu chung: - Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc và tìm hiểu tác 1. Tác giả, tác phẩm (sgk) giả ? tác phẩm ? 2. Đọc – tìm hiểu chú thích. Hoạt động 2: Đọc hiểu văn bản II. Đọc – Hiểu văn bản - Giáo viên hướng dẫn – học sinh tự tìm hiểu rút ra bài học ? Thể thơ ? Số tiếng trong từng câu ? Nhịp điệu ? Tác dụng ? Trình tự miêu tả cơn mưa trong bài thơ ? Cảnh dùng từ miêu tả ? HS: - Thể thơ : tự do , nhịp điệu nhanh . - Câu thơ ngắn, diễn tả nhịp điệu nhanh và mạnh theo từng đợt dồn dập của cơn mưa về mùa hạ ? Cảnh vật lúc trời sắp mưa được miêu tả như thế 1 Cảnh vật và con người lúc trời mưa: - Cảnh vật lúc trời mưa : miêu tả qua hình dáng, động tác, nào ? hành động --> dùng phép nhân hoá, sự liên tưởng phong phú --> hình ảnh cơn mưa rào dồn dập, mạnh mẽ vào mùa hạ ở làng quê . ? Hình ảnh con người hiện lên như thế nào ? về tư - Hình ảnh con người : vừa xong buổi cày trên đường về thế và vẻ đẹp trước thiên nhiên ? nhà trong cơn mưa rào . -->Vẻ đẹp, khoẻ của người nông dân trước hình ảnh thiên nhiên . ? Giáo viên hướng dẫn – học sinh tìm dẫn chứng ? 2/ Tìm hiểu về nghệ thuật miêu tả cảnh thiên nhiên Nhận xét về nghệ thuật miêu tả cảnh thiên nhiên. trong bài thơ . - Miêu tả : theo trình tự thời gian, không gian. - Sự tưởng tượng phong phú, mạnh mẽ, dùng phép nhân hóa Học sinh thảo luận theo nhóm : => sự vật hiện lên sinh động ? Bài thơ đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật III/ Tổng kết ( ghi nhớ ) nào? Nêu nội dung và ý nghĩa của bài thơ? - Đại diện nhóm trả lời , đọc mục ghi nhớ . 4/ Hướng dẫn về nhà : Học bài – soạn “ Hoán dụ ‘ Tập làm thơ 4 chữ : Mỗi em tự làm 1 bài ở nhà ( đề tài tự chọn ) --------------------------------------------------------------Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Tuần 27 Tiết 101. HOÁN DỤ. I. Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh : Nắm được khái niệm hoán dụ, các kiểu hoán dụ . Bước đầu biết phân tích tác dụng của hoán dụ . II. Chuẩn bị : - Học sinh : Soạn bài - Giáo viên : Tích hợp với văn bài “ Cô Tô’,với bài “ tập làm thơ bốn chữ” III. Tiến trình hoạt động : 1. .Bài cũ : kiểm tra 15’ 2. Giới thiệu bài : Cũng như ẩn dụ, hoán dụ cùng là một biện pháp chuyển đổi tên gọi của sự vật, hiện tượng dựa trên quan hệ gần gũi nhau nhằm tạo các sắc thái biểu cảm. Bài học hôm nay sẽ giúp các em tìm hiểu về phép tu từ này . 3. Tiến trình bài học : Hoạt động của thầy và trò Nội dung * Hoạt động 1: HD tìm hiểu khái niệm: I. Hoán dụ là gì ? Vật chứa Học sinh đọc ví dụ ? 1. Ví dụđựng : Đặc điểm, và vật bị chứa tính chất GV: Các từ in đậm dùng để chỉ ai ? Giữa “ áo đựng Áo nâu liền với áo xanh nâu” và “ áo xanh” là sự vật được chỉ có mối Nông thôn cùng với thị thành đứng lên. quan hệ như thế nào ? Giữa nông dân và “ thị - Áo nâu : người nông dân thành” với sự vật được chỉ có mối quan hệ như - Áo xanh : ngừơi công nhân - Nông thôn : người sống ở nông thôn . thế nào ? - Thị thành : người sống ở thành thị GV: Hãy nêu tác dụng của cách diễn đạt nào? --> Cách diễn đạt ngắn gọn, tăng tính hình ảnh và hàm súc. ? Hoán dụ là gì ? Gọi tên sự vật này bằng tên sự vật khác có quan hệ gần gũi => hoán dụ . Học sinh đọc mục ghi nhớ ? 2. Ghi nhớ : SGK II. Các kiểu hoán dụ Học sinh đọc ví dụ ? 1. Ví dụ : Học sinh đọc câu a : từ ngữ in đậm để chỉ ai ? a. Bàn tay ta làm nên tất cả bàn tay --> người lao động Mối quan hệ giữa 2 sự vật . (bộ phận ) ( toàn thể ) ? Ở ví dụ b ‘ một” và “ba” với số lượng mà nó b. Một --> số ít biểu thị có quan hệ như thế nào ? ba --> số nhiều (cụ thể) ( trừu tượng) “ Đổ máu” với hiện tượng mà nó biểu thị c. Đổ máu --> sự hi sinh mất mát của con người (dấu hiệu) ( sự vật) trong ví dụ có quan hệ như thế nào ? d. Khi thành phố đấu tranh anh vững vàng tay súng . Có những kiểu hoán dụ nào ? ( vật chứa đựng) ( vật bị chứa đựng ) * Hoạt động 3: HD luyện tập 2. Ghi nhớ : SGK Giáo viên hướng dẫn bài 1 – về nhà làm. III. Luyện tập Bài 2 : Học sinh thảo luận theo nhóm rồi trả lời 1. Bài 1 : : Học sinh về nhà làm . - Giáo viên nhận xét . 2. Bài 2 : So sánh giữa ẩn dụ và hoán dụ . Giáo viên đọc – học sinh viết * Giống nhau : Gọi tên sự vật hiện tượng này bằng sự vật, hiện Học sinh trao đổi bài , sửa lỗi . tượng khác . * Khác nhau : + Ẩn dụ : Dựa vào mối quan hệ tương đồng . + Hoán dụ : Dựa vào mối quan hệ gần gũi. 3. Viết chính tả : 4/ Hướng dẫn về nhà : - Học bài, Viết đoạn văn (chủ đề tự chọn), trong đó có sử dụng hoán dụ. - Chuẩn bị bài: Tập làm thơ bốn chữ (Tìm hiểu số tiếng trong dòng, nhịp thơ, gieo vần ...) ---------------------------------------------------------------------------Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Tuần 27 Tiết 102. TẬP LÀM THƠ BỐN CHỮ. I. Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh : Nắm được những đặc điểm cơ bản của thể thơ bốn tiếng . Nhận diện và tập phân tích vần, luật của thể thơ 4 tiếng khi học hay khi đọc . II. Chuẩn bị : - Học sinh : Soạn bài (Tìm hiểu nhịp thơ, số tiếng trong một dòng, gieo vần...) - Giáo viên : Tích hợp với phần văn, tập làm văn và Tiếng Việt đã học . III. Tiến trình hoạt động : 1. Bài cũ : Kết hợp khi làm thơ 2. Giới thiệu bài : Các em đã được học bài thơ “ Lượm’ của Tố Hữu . Với mỗi câu 4 tiếng, số câu trong bài không hạn định . Vậy thể thơ 4 tiếng có những đặc điểm như thế nào ? Bài học hôm nay sẽ giúp các em hiểu điều đó . 3. Tiến trình bài học : Hoạt động của thầy và trò Nội dung Học sinh xem lại bài thơ “ Lượm” I. Đặc điểm cơ bản của thể thơ 4 tiếng. GV: Số tiếng trong từng câu ? - Mỗi câu gồm 4 tiếng . ? Số câu trong từng bài ? - Số câu không hạn định . ? Cách chia đoạn có gì đáng chú ý ? - Các khổ đoạn trong bài chia linh hoạt tuỳ theo nội dung hoặc cảm xúc. ? Nhận xét về nhịp, vần? - Nhịp 2/2 Giáo viên đọc đoạn thơ. Hướng dẫn học sinh - Vần : kết hợp vần chân, lưng, bằng, trắc, liền, phân tích nhịp, vần . cạnh . Thích hợp với kiểu vừa kể chuyện, vừa miêu tả. ví dụ : Chú bé / loắt choắt Các xắc / xinh xinh Cái chân / thoăn thoắt Cái đầu / nghiêng nghiêng gieo vần hỗn hợp, không theo trình tự nào ? Học sinh trình bày – lớp nhận xét – giáo II. Trình bày bài ( đoạn) thơ đã chuẩn bị ở viên nhận xét nhà . (Chỉ ra nội dung, đặc điểm ( vần, nhịp ) 4/ Hướng dẫn về nhà : - Tập làm thơ 4 chữ - Soạn : Cô Tô (Đọc diễn cảm, tìm hiểu cảnh dảo Cô Tô và con người trên đảo...). Kí duyệt 08 tháng 3 năm 2010. Nguyễn Thị Hương. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>