Giáo án Ngữ văn lớp 7 tiết 45: Cảnh khuya – rằm tháng giêng Hồ Chí Minh (1890 – 1969)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuaàn : 12. Tieát CT : 45. Ngaøy daïy : Teân baøi daïy :. Baøi 12 : CAÛNH KHUYA – RAÈM THAÙNG GIEÂNG Hoà Chí Minh (1890 – 1969). I. Mục tiêu cần đạt: Giuùp hoïc sinh : -Cảm nhận và phân tích được tình yêu thiên nhiên gắn liền với lòng yêu nước, phong thái ung dung cuûa Hoà Chí Minh bieåu hieän trong baøi thô. -Biết được thể thơ và chỉ ra được những nét đặc sắc nghệ thuật của bài hai thơ. II. Chuaån bò : Giáo viên : Soạn tốt giáo án, tham khảo tài liệu, chuẩn bị đồ dùng dạy học. Học sinh : Học thuộc bài cũ, soạn bài mới trước ở nhà, sưu tầm tư liệu, tranh ảnh về Bác Hồ. III. Các họat động trên lớp : 1. Ổn định lớp : (Kiểm tra sỉ số lớp). 2.Kieåm tra baøi cuõ : (6’) ?. Em hiểu thế nào là từ đồng âm ? Đặt câu VD có sử dụng từ đồng âm. ?. Sử dụng từ đồng âm cần lưu ý vấn đề gì ? Kiểm tra bài tập số 2 về nhà. 3. Giảng bài mới : a. Giới thiệu bài mới : (1’) Các em đã biết qua tên bài thơ nào của Bác Hồ các em hãy nhắc lại : Không ngũ được, Đường đi khó, Leo núi,…..Đó là những bài thơ của Bác, thể hiện khát vọng tự do, tinh thần lạc quan, tư thế ung dung trước khó khăn nguy hiểm. Bên cạnh Bác còn có những vầng thơ thắm đượm tình yêu thiên nhiên, yêu đất nước của nhà thơ. Đó là hai bài thơ : “Cảnh khuya – Rằm tháng giêng” mà các em sẽ được học trong tieát hoâm nay. b.Tiến trình hoạt động dạy và học : TG. HOẠT ĐỘNG CỦA GV. HOẠT ĐỘNG CỦA HS. 3’. -GV gọi hs đọc phần chú thích ở SGK – trang 141. Sau đó GV khaùi quaùt noäi dung vaøi neùt veà taùc giaû Hoà Chí Minh.. -Hoà Chí Minh (1890 – 1969), vò lãnh tụ vĩ đại của dân tộc và CMVN. Hoà Chí Minh coøn laø moät danh văn văn hóa thế giới.. NOÄI DUNG I. Giới thiệu : 1. Taùc giaû :. -Hoà Chí Minh (1890 – 1969) : lãnh tụ vĩ đại của daân toäc vaø caùch maïng Vieät Nam. -Hoà Chí Minh laø moät danh nhân văn hóa thế giới, một nhà thơ lớn. 2. Thể loại : 2’. ?. Hai bài thơ trên thuộc thể thơ -Làm theo thể thơ thất ngôn tứ gì ? (HS trả lời – GVKL cho hs tuyệt. naém).. - 128 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> -GV gọi hs đọc bài thơ (có nhận 12’ xét cách đọc của hs). GV có thể -HS đọc và chú ý lắng nghe. đọc lại một lần nữa. ?. Hai câu đầu bài thơ nói lên nội dung gì ? (HS trả lời – -Nói lên cảnh thiên nhiên đêm trăng ở rừng Việt Bắc. GVKL cho hs naém).. -GV có thể gọi hs đọc 2 câu thơ vaø daët caâu hoûi : ?. Ở câu thơ thứ nhất tác giả so sánh âm thanh tiếng suối với hình ảnh nào ? Cách so sánh đó có tác dụng gì ? (HS trả lời – GVKL cho hs naém).. Hai bài thơ được làm theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt. II. Tìm hieåu vaên baûn : 1. Baøi thô “Caûnh khuya” :. a). Đêm trăng rừng Việt Bắc : (Hai câu đầu) -HS đọc và chú ý lắng nghe. -So saùnh aâm thanh tieáng suoái nhö tieáng haùt xa  caùch noùi gaàn gũi với con người.. -Caùch so saùnh tieáng suoái nhö tieáng haùt xa laøm cho tiếng suối gần gũi với con người và sức trẻ trung.. ?. Hình ảnh trong câu thơ thứ hai được thể hiện ntn ? (HS trả -Bức tranh cao rộng nhiều tầng lớp, đường nét, hình khối : bóng lời – GVKL cho hs nắm). laù, boùng caây, boùng traêng, khoùm hoa, mặt đất,…. -Câu thơ vẽ lên một bức tranh thieân nhieân cao roäng “cổ thụ” nhiều tầng lớp, đường nét, hình khói, bóng laù, boùng caây, boùng traêng, khóm hoa, mặt đất như hòa hợp, quấn quýt vào nhau ?. Hai caâu thô cuoái baøi noùi leân “loàng”. noäi dung gì cuûa baøi thô ? (HS traû -Hai caâu thô theå hieän taâm traïng lời – GVKL cho hs nắm). cuûa taùc giaû. ?. Hai câu thơ này có từ nào được lặp lại ? Điều đó có tác dụng ntn đối với việc thể hiện tâm trạng nhà thơ ? (HS trả lời – GVKL cho hs naém).. b). Taâm traïng cuûa nhaø thô : -Điệp từ “Chưa ngủ” thể hiện tâm trạng Bác không ngủ được là vì cảnh đẹp đêm trăng và lo cho vận mệnh của đất nước. Điệp từ “Chưa ngủ” cho thấy Bác không ngủ được có 2 lí do : thứ nhất là do đêm trăng rừng Việt Bắc. - 129 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> 10’ -Gv đọc 3 phần bài thơ, gọi hs đọc lại, nhận xét cách đọc của -HS đọc và chú ý lắng nghe. hs.. quá đẹp và đặc biệt là Bác lo cho vận mệnh của đất nước  thể hiện hòa hợp, thống nhất ở Bác : nhà thi sĩ và người lãnh tụ cách maïng. 2. Baøi thô “Raèm thaùng gieâng ” :. a). Hình aûnh khoâng gian ?. Hai caâu thô 1, 2 cho thaáy hình ảnh không gian ở đây đẹp ntn ? -Không gian cao rộng “Sông, đẹp : Thể hiện ở từ ngữ nào ? (HS trả nước, trời” lồng lộng tràn đầy ánh sáng của đêm trăng và sức lời – GVKL cho hs nắm). soáng cuûa muøa xuaân.. ?. Baøi thô “Raèm thaùng gieâng” được ra đời trong hoàn cảnh đất nước ntn ? Điều gì thể hiện phong thaùi ung dung, laïc quan của tác giả ? (HS trả lời – GVKL cho hs naém).. -Sau đó GV cho hs khái quát lại noäi dung vaø vaøi neùt ngheä thuaät chủ yếu của bài thơ. Cho hs đọc phần ghi nhớ ở bài, cho hs tút ra noäi dung phaàn toång keát baøi hoïc.. Hình aûnh khoâng gian cao roäng, baùt ngaùt, “Soâng, nước, trời” lồng lộng và tràn đầy ánh sáng và sức soáng cuûa muøa xuaân trong đêm rằm tháng giêng. Từ “Xuân” được lặp lại nhằm nhấn mạnh vẽ đẹp này. b). Phong thaùi ung dung, laïc -Viết vào đầu 1948, sau chiến quan của nhà thơ : thaéng Vieät Baéc, raát quan troïng của quân và dân ta, chúng ta đã đánh bại cuộc chiến công qui mô lớn của giặc pháp lên chiến khu Việt Bắc. Đặt trong hoàn cảnh đó ….lạc quan. Bài thơ đựơc viết đầu 1948, sau chieán thaéng Vieät Baéc. Đặt trong hoàn cảnh ấy càng thấy rõ sự bình tĩnh, chủ động, lạc quan của vị lãnh tụ vĩ đại Hồ Chí Minh -HS chú ý lắng nghe và đọc tốt “trăng ngân đầy thuyền”. phần ghi nhớ, rút ra phần tổng keát cuûa baøi hoïc.. 2’. 3.Tổng kết : (ghi nhớ, SGK. - 130 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> trang 143). III. Luyeän taäp : (7’) 1). (SGK – trang 143) GV : Gọi hs đọc BT, cho hs thực hiện yêu cầu BT. HS : Đọc BT, trả lời yêu cầu BT bằng cách học thuộc lòng 2 bài thơ “Cảnh khuya” và “Rằm tháng giêng”, riêng bài “Rằm tháng giêng” chỉ đọc phần dịch thơ. 2). (SGK – trang 143) : Cho hs veà nhaø laøm. 4. Củng cố kiến thức : (5’) ?. Đọc lại bài thơ “Rằm tháng giêng” và “Cảnh khuya”. ?. Hai bài thơ cho ta bắt gặp ở Bác những nét đẹp cao cả nào ? 5. Daën doø : (1’) -Veà nhaø hoïc baøi, hoïc thuoäc loøng hai baøi thô. -Về nhà làm bài tập số 2 – SGK trang 143, chuẩn bị bài “Thành ngữ”.. - 131 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>