Giáo án Ngữ văn 7 tiết 59+ 60: Làm thơ lục bát

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngày soạn 25.11.2010 Ngày dạỵ: 29.11.2010 Tiết 60: LÀM THƠ LỤC BÁT I.Muïc tieâu: KT:Hiểu được luật thơ lục bát( vần,nhip, luật bằng trắc) thấy được cái đẹp của thể thơ truyền thống Việt Nam với những mẫu mực. KN: Kó naêng nhaän bieát thô luïc baùt, kó naêng phaân tích, caûm thuï vaø kó naêng saùng taùc thô luïc baùt. TĐ: Yêu thích văn thơ, có hứng thú sáng tác thơ. II.Chuẩn bị GV: soạn bài, tìm thêm tư liệu về thơ lục bát -> dạng lục bát biến thể. HS: Đọc kĩ từng mục, kẻ ô . . . thực hiện yêu cầu -> kết luận về thơ lục bát. III .Kiểm tra bài cũ: Ở lớp 6 em đã học làm thơ 4 chữ, 5 chữ .Hãy nêu tên 1 bài thơ 4 chữ, 5 chữ, trình bày đặc điểm thơ 4 chữ, 5 chữ. IV.Tiến trình dạy học. Noäi dung. Hoạt động của GV đGV nhờ nắm được đặc điểm thể thơ (luật thơ 4 chữ, 5 chữ các em đã làm nên những bài thơ 4 chữ , 5 chữ ở lớp 6. Hôm nay ta lại tiếp tục laøm thô luïc baùt. Moät theå thô truyeàn thoáng vaø hết sức độc đáo của dân tộc Việt Nam. Vậy thô luïc baùt laø theå thô nhö theá naøo? luaät thô ra sao? Mời các em . . . . .. I. Luaät thô luïc baùt: */BT tìm hiểu: *Bài học: 1. Soá tieáng: - Dòng treân 6 tieáng (câu luïc) - Dòng dưới 8 tieáng ( câu baùt). 2.Soá caâu: Khoâng haïn ñònh, nhöng caëp ngaén nhaát cuõng goàm moät caëp luïc baùt.. 3. Vaàn: Tiếng thứ 6 câu lục, vần với tiếng thứ 6 câu bát, tiếng thứ 8 câu bát vần với tiếng. HÑ1: Tìm hieåu luaät thô luïc baùt - Ñöa baûng phuï coù ghi baøi ca dao. - Chỉ rõ 2 câu đầu, 2 câu cuối là cặp câu lục baùt. ? Caëp caâu thô luïc baùt goàm maáy doøng, maáy doøng coù maáy tieáng? (chæ ñònh). -Theo em vì sao goïi laø luïc baùt - Hãy giải nghóa từ luïc baùt * Kq: Luật thơ lục bát thể hiện tập trung ở khoå thô luïc baùt goàm coù caâu treân 6 tieáng, caâu dưới 8 tiếng. *Keát luaän: veà soá caâu trong moät baøi luïc baùt khoâng haïn ñònh coù theå (daøi 3254 caâu luïc baùt Truyện Kiều của Nguyễn Du) hoặc ngắn nhất thì goàm 1 caâu luïc baùt, nhö baøi ca dao treân. Chuyeån yù: Tieáng Vieät raát giaøu nhaïc ñieäu, heä thoáng vaàn ñieäu vaø thanh ñieäu laø yeáu toá cô baûn taïo neân tieáng nhaïc cuûa Tieáng Vieät noùi chung và ngôn từ văn học nói riêng, đặc biệt là trong thô. Nêu vấn đề: Vậy vần là thế nào?ta sẽ tìm hieåu caùch gieo vaàn trong baøi ca dao treân. - Yêu cầu HS chỉ ra những tiếng có vần. Ngữ văn 7 – Trà My. Hoạt động của HS. HÑ1 Đọc bài ca dao. Suy nghĩ, trả lời Giaûi nghóa yeáu toá HV. Nhaän xeùt soá caâu trong baøi thô luïc baùt.. Lắng nghe. 1 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> thứ 6 câu lục tiếp theo. Vaàn a tieáng 6 caâu luïc laëp laïi tieáng 6 caâu baùt. Chuû yeáu laø vaàn baèng, vaàn löng - Vaàn öông tieáng 6 caâu luïc laëp laïiở tieáng 6 vaø vaàn chaân. câu bát. -> Đó là vần bằng. Kết luận: Gieo vần trong thơ là sự lặp lại các vần giống nhau hoặc gần giống nhau giữa các tiếng ở những vị trí nhất định-> căn cứ vào vị trí các tiếng hiệp vần với nhau ta thấy bài ca dao duøng vaàn chaân, vaàn löng. -Khaùi quaùt ghi baøi (3). Chuyeån yù: Beân caïnh vaàn ñieäu, Tieáng Vieät raát giaøu thanh ñieäu: -Hãy nêu sự hiểu biết của em về thanh điệu của Tiếng Việt (gồm có mấy thanh, đó là những thanh nào?) 4. Luaät baèng traéc: - Haõy phaân bieät thanh baèng, thanh traéc. - Các tiếng lẻ (1,3,5,7) tự do - Đieàn kí hieäu B,T vaøo baøi ca dao - Các tiếng chẵn (2,4,6,8) theo -Ghi bảng nháp,-> SGK mục 2b/155 đã ghi rõ. luaät.(B_T_B) - Qua đó em rút ra nhận xét gì về luật B,T - Trong câu “bát” tiếng thứ 6 trong bài ca dao và sự tương quan thanh điệu và 8 đều cùng “bằng” nhưng giữa tiếng thứ 6 và tiếng thứ 8 câu bát? khoâng truøng daáu. - Chỉ rõ qua 2 ví dụ ở bảng phụ (cà, tương, 5. Nhịp: Thường là nhịp chẵn đường, nao, chung, dàn). - Đưa bảng phụ kẻ luật bằng trắc như ở ghi * Ghi nhớ : (SGK/156). nhớ chỉ rõ và ghi nhận kiến thức 4. -Yêu cầu HS đọc bài ca dao và phân nhịp - Haõy nhaän xeùt veà nhòp thô trong baøi ca dao. - Đó là nhịp gì? - Qua sự tìm hiểu, phân tích trên em hãy phát II. Luyeän taäp: bieåu veà thô luïc baùt. Baøi taäp 1: Điền vào chỗ trống cho thành - Nêu tên những vb đã học ở Ngữ văn 7 tập I saùng taùc theo theå thô luïc baùt. Em coù thaéc maéc baøi luïc baùt. gì không? Nêu trường hợp ngoại lệ. Trong VB những câu hát . . . đất nước, con Em ơi đi học trường xa Cố học cho giỏi như là mẹ người có bài dừng ở câu lục, như vậy có sai luaät khoâng? mong. Neâu: (mai coát caùch, tuyeát tinh thaàn) Gieo vaàn: (toø voø... queän nhau ñi. Vaàn traéc) HÑ2: Luyeän taäp:HD laøm baøi taäp 1 Ứng duïng taäp laøm thô -Ghi bảng phụ (chỉ ra chỗ sai- sửa lại cho đúng) - Cho HS thảo luận nhóm. Ngữ văn 7 – Trà My. chỉ ra những tiếng có vaàn ( nhaø, caø, töông, sương, đường).. Leân baûng ñieàn kí hieäu B, T vaøo baøi ca dao. - Nhaän xeùt. - Đọc bài ca dao - Leân baûng phaân nhòp (nhòp chaün 2/2/2 vaø 4/4). -Đọc ghi nhớ SGK. Nhaän xeùt nhòp. (nhòp ñaëc bieät 3/3). - Điền từ trên giấy trong. (4 baøi ca dao, baøi ca Coân Sôn, 2 baûn dòch ngaãu nhieân vieát nhân buổi mới về queâ, baûn dòch raèm thaùng gieâng cuûa Xuaân Thuyû) HÑ2 Đoïc, xaùc ñònh yeâu caàu của bai tập. 2 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Bài 2: Phát biểu chỗ sai - sửa lại cho đúng luật - Ghi kết quả vào giấy trong, thu bài tiếng 6 câu bát lạc vần với vần tiếng 6 - Kiểm tra, giơ bảng- cho HS đối chiếu kết quả và rút ra nhận xét câu lục -> bòng thay = xoài - Ghi nhận kết quả đúng (2) sai tương tự: Tiếng 6 câu lạc vần * (2) tương tự (1) với tiếng 6 câu lục: -> trở thành trò - Ghi nhận ý kiến đúng ngoan - Tổ chức lớp thành 2 đội hướng dẫn HS cách chơi: Thực hiện trên bảng Bài 3: - Chọn ra chủ đề +1 đội xướng câu lục -> Thi làm thơ (trò chơi 2 đội) đội kia hoạ câu bát Gợi ý: + Đội nào làm hay sẽ được tuyên dương Đề tài: * Nói về dề tài môi trường. + Đội nào không làm được là thua điểm - Thu 1 bài cho HS trao đổi, kiểm định chéo trước về luật thơ: nhận xét đúng, sai của mỗi nhóm * Đánh giá bằng cách: Đội nào làm đúng luật, ý thơ hay, bảo đảm thời gian đội đó sẽ thắng GV gd hs ý thức bảo vệ môi trường thiên nhiên , môi trường sống . - Yêu cầu HS đọc phần tham khảo * Đưa thêm một số câu thơ… cho HS nhận xét ĐH: Không sai luật: trường hợp biến thể theo luật thơ lục bát biến thể- vần trắc (biến thể kéo theo sự thay đổi vị trí của sự gieo vần, sự thay đổi về thanh) Hướng dẫn HS phân biệt thơ lục bát với văn vần 6/8. Đọc bài tập 2: Xác định yêu cầu (2 yêu cầu) Thảo luận nhómghi kết quả vào giấy trong Lên bảng hiện. thực. Lần lượt thực hiện chỉ sai -> sửa đúng. Đọc bài tập 3xác định yêu cầu Thực hiện lên bảng giấy trong. “Con mèo, con chó, con lông Bụi tre có mắt, nồi đồng có quai (đồng dao) -Văn vần giúp trẻ em nhận biết các sự vật quen thuộc… Lắng nghe *Củng cố: trình bày lại luật thơ lục bát - đọc thuộc một văn bản thơ lục bát đã học và chỉ ra Đọc ghi nhớ SGK đặc điểm trên văn bản đó V. Hướng dẫn tự học: 1. Bài vừa học: -Nắm vững luật thơ lục bát - Tiếp tục phân tích luật thơ lục bát trên những văn bản đã học - Tiếp tục làm thơ lục bát, ghi vào vở tập, hoặc sổ tay 2-Bài sắp học: Chuẩn mực sử dụng từ Đọc, soạn các ví dụ SGK. *. Bổ sung:. Ngữ văn 7 – Trà My. 3 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> * Bạn ơi, đến lớp ngoan hiền Chớ nên quậy phá làm phiền thầy cô.. Ngữ văn 7 – Trà My. 4 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>