Giáo án Ngữ văn 8 tuần 2 - Nguyễn Văn Hà

<span class='text_page_counter'>(1)</span>GA Ngữ Văn 8. Nguyễn văn Hà. 1. TUẦN 2 Tiết 5 - 6: Trong lòng mẹ Tiết 7: Trường từ vựng Tiết 8: Bố cục của văn bản Tiết : 5-6 Môn : Văn học. Ngày soạn :24/8/09. TRONG LÒNG MẸ ( Trích “Những ngày thơ ấu”). A/ MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:Giúp học sinh: Hiểu đươc tình cảnh đang thương và nỗi đau tinh thần của nhân vật chú bé Hồng, cảm nhận được tinh thần yêu thương mãnh liệt của chú bé đối với mẹ Bước đầu hiểu được văn hồi kể và đặc sắc của thể văn này qua ngòi bút của Nguyên Hồng : thấm đượm chất trữ tình, lời văn tự truyện chân thành giàu sức truyền cảm B/ CHUẨN BỊ Tìm hiểu bài Tranh minh hoạ C/ TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1/ ỔN ĐỊNH 2/ KIỂM TRA Tìm những chi tiết, hình ảnh chứng tỏ tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “Tôi” tronh ngày đầu tiên đi học ? Tìm các phân tích các hình ảnh so sánh có trong văn bản 3/ BÀI MỚI a/ Giới thiệu bài b/ Tổ chức hoạt động Hoạt động GV Hoạt động HS ND HĐ CHÍNH HĐ1 : Giới thiệu bài Bài văn “Những ngày thơ ấu” trích I/ Đọc_Tìm hiểu chú Cho học sinh nêu xuất xứ của “Trong lòng mẹ” của Nguyên Hồng thích bài văn Đọc phần tác giả 1/ Tác giả Cho học sinh đọc phần tác Thể hồi kí là tự truyện Nguyên Hồng giả_Giới thiệu tóm tắt những nét (1918_1982) Nam “Tôi” là nhân vật chính là người kể chính về tác giả Nguyên Hồng về Định chuyện và trực tiếp bộc lộ cảm nghĩ Giải thưởng HCM cuốn hồi kí “Những ngày ấu thơ” Đọc đoạn trích và đoạn trích “Trong lòng me” 1966 HĐ2 : Hướng dẫn đọc văn bản và Đọc chú thích, chú ý các chú thích : Cây bút của phụ nữ tìm hiểu chú thích 5,8,12,13,14,17 và nhi đồng Hướng dẫn học sinh đọc văn 1/ Từ đầu....hỏi đến chứ ? (Cuộc đối thoại với người cô_ý nghĩa bản_đọc mẫu một đoạn cảm xúc về mẹ) HĐ3 : Hướng dẫn đọc và hiểu 2/ Tác phẩm văn bản 2/ Còn lại : Cuộc gặp bất ngờ và cảm Cho học sinh tìm bố cục của bài giác vui sướng văn Tác giả chú ý miêu tả vẻ mặt, giọng. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> GA Ngữ Văn 8. Để miêu tả được tâm địa độc ác của người cô tác giả chú ý đến những chi tiết nào? Các chi tiết đó được miêu tả theo trình tự nào? Bà ta muốn gì khi nói rằng mẹ chú bé đang “phát tài” và ngân dài hai tiếng “em bé” khi nói Vì sao những lời lẽ của bà ta đã khiếng lòng chú bé thắt lại nước mắt ròng ròng Em hãy đối chiếu thái độ đó của chú bé Hồng với thái độ của người cô ? Qua cuộc đối thoại em thấy nhân vật bà cô là người như thế nào ? Đó là một hình ảnh mang ý nghĩa tố cáo hạng người sống tàn nhẫn quên tình ruột thịt vì những đinh kiến đối với phụ nữ trong xã hội cũ. Nguyễn văn Hà. nói, cử chỉ, thái độ Vẻ mặt tươi cười, giọng nói ngọt ngào, cử chỉ cười rất kịch, thái độ lạnh lùng Cặp mắt long lanh, ánh mắt nhìn chằm chặp như muốn kéo chú bé vào trò chơi độc ác đã dàn tính sẵn Ngân dài “em bé” có ý châm chọc, nhục mạ => ngừơi cô cay nghiệt, cao tay Chú bé Hồng tâm trạng đau đớn xót xa/ người cô vô cảm, sắc lạnh, lạnh lùng Tức tưởi phẫn uất/ tỏ ra ngậm ngùi thương xót người đã mất Đó là sự giả dối thâm hiểm đến trơ trẽn Lạnh lùng, độc ác, thâm hiểm. 2. II/ Đọc_Hiểu văn bản. Giả dối, thâm độc, lạnh lùng, tàn nhẫn. IV/ CỦNG CỐ V/ DẶN DÒ : Học thuộc bài Chuẩn bi tiết sau học tiếp **************************************** *KIỂM TRA Nêu nội dung chính của đoạn trích “Trong lòng mẹ” Những câu văn nào trực tiếp miêu tả tính cách nhân vật người cô ? Qua cuộc trò chuyện em thấy nhân vật người cô là người như thế nào ? *BÀI MỚI Hoạt động GV HĐ2 : Hướng dẫn đọc và hiểu văn bản Cho học sinh đọc lại đoạn văn Mới đầu nghe người cô hỏi, trong tâm trí chú bé Hồng sống dậy điều gì và chú bé Hồng phản ứng như thế nào ? Em hãy phân tích tâm trạng của chú bé Hồng sau câu hỏi thứ hai của người cô ? Khi nào thì lòng đau đớn uất tức của chú bé dâng lên đến cực điểm ? Em hãy tìm chi tiết thể hiện tâm trạng đó. Hoạt động HS Đọc lại đoạn văn Nghe cô hỏi, tâm tư chú bé sống dậy hình ảnh vẻ mặt rầu rầu và sự hiền từ của người mẹ Chú bé cúi đầu không đáp. Sau đó cười đáp lại thể hiện sự nhạy cảm, lòng tin yêu mẹ và nhận ra ý nghĩ cay độc của người cô Đau đớn, phẫn uất tức tưởi (lòng thắt lại, khóe mắt cay cay, nước mắt ròng ròng, chan hoà, đầm đìa,. Lop7.net. ND HĐ CHÍNH 2/ Tình yêu thương của chú bé Hồng đối với mẹ a/ Những ý nghĩ, cảm xúc của chú bé khi trả lời người cô Nhận ra ý nghĩ cay độc của người cô.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> GA Ngữ Văn 8. Cho HS đọc đoạn văn còn lại Tác giả chú ý miêu tả hành động, cử chỉ của chú bé Hồng khi thoáng nhìn thấy mẹ Tái sao chú bé Hồng lại khóc ? Lần khóc này của chú bé Hồng có gì khác so với lần khóc khi đối diện với người cô ? Cảm giác sung sướng cực điểm của chú bé khi gặp lại và nằm trong lòng người mẹ mà chú mong mỏi được tác giả miêu tả như thế nào Đoạn trích Trong lòng mẹ và đặc biệt phần cuối là bài ca chân thành và cảm động về tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt Em hãy tìm những chi tiết, yếu tố thể hiện được chất trữ tình của đoạn trích, của nhà văn ? Có nhà nghiên cứu nhận định Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng? Nên hiểu như thế nào về nhận định đó ? Qua đoạn trích “Trong lòng mẹ” em hãy chứng minh nhận định trên ? Qua đoạn trích, em hiểu thế nào là hồi kí ? Nêu những nét đặc sắc về nghệ thuật, nội dung của truyện Cho HS đọc lại phân ghi nhớ. Nguyễn văn Hà. cười dài trong tiếng khóc Tâm trạng đau đớn uất ức đến cực điểm là lúc lời người cô kể về mẹ vừa dứt. Chi tiết biểu hiện “Giá như những cổ tục ....” Phép so sánh độc đáo Cách dùng từ có tính biểu cảm : vồ, cắn, nhai, nghiếng Cử chỉ : vội vã, bối rối, cập rập Khóc vì dỗi hờn mà hạnh phúc/ Khóc vì tức tưởi mà mãn nguyện Tác giả miêu tả bằng cảm hứng say mê, những rung động vô cùng tinh tế Đoạn văn là một không gian của ánh súng, màu sắc của hương thơm. Hình ảnh của thế giới đang bừng nở, hồi sinh. Thế giới dịu dàng kỉ niệm và ăm ắp tình mẫu tử Tình huống và nội dung câu chuyện Dòng cảm xúc phong phú của chú bé Hồng Cách thể hiện ( kể, bộc lộ cảm xúc, các hình ảnh so sánh, lời văn cảm xúc, dùng vì câu văn biểu cảm) Là nhà văn viết nhiều về phụ nữ và nhi đồng. Viết với tấm lòng chan chứa yêu thương chân thành và thái độ trân trọng diễn tả nỗ cơ cực tủi nhục, thấu hiểu vẻ đẹp tâm hồn đức tính cao quí của người phụ nữ Hồi kí là một thể của kí ở đó người viết kể lại những chuyện, những điều chứng minh đã trải qua, đã chứng kiến Trả lời theo ghi nhớ. HĐ3 : Hướng dẫn luyện tâp *CỦNG CỐ Cho HS đọc lại phần ghi nhớ *DẶN DÒ Học thuộc bài Chuẩn bị bài mới “Trường từ vựng”. Lop7.net. 3. Đau xót, tức tưởi Đau đớn, uất ức. b/ Cảm giác sung sướng cực điểm khi được trong lòng mẹ Khóc tức tưởi vì dỗi hờn, hạnh phúc, mãn nguyện. Cảm giác sung sướng. 3/ Chất trữ tình. III/ Tổng kết IV/ Luyện tập.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> GA Ngữ Văn 8. Nguyễn văn Hà. Lop7.net. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> GA Ngữ Văn 8. Ngày soạn : 28/8/09 Tiết 7 -Tiếng Việt. Nguyễn văn Hà. 5. TRƯỜNG TỪ VỰNG. A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : Giúp học sinh: - Hiểu đựơc thế nào là trường từ vựng, biết xác lập các trường từ vựng đơn giản. - Bước đầu hiểu được mối liên quan giữa trường từ vựng với các hiện tượng ngôn ngữ đã học như đồng nghĩa, trái nghĩa, ẩn dụ, hoán dụ, nhân hoá.... giúp ích cho việc học văn và làm văn. B. CHUẨN BỊ: - GV: Soạn bài, sgk, sgv, sbt, bảng phụ. - HS: Học kĩ bài Cấp dộ khái quát nghĩa của từ ngữ, bảng con. C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định 2. Kiểm tra bài cũ: - Thế nào là một từ được coi là có nghĩa rộng ? Cho ví dụ. - Thế nào là một từ được coi là có nghĩa hẹp ? Cho ví dụ. 3. Bài mới: a/ Giới thiệu bài b/ Tổ chức hoạt động HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS ND HĐ CHÍNH A.HOẠT ĐỘNG 1 : Tìm hiểu khái niệm. I. Tìm hiểu khái niệm. I. BÀI HỌC: -Cho HS đọc đoạn văn ở phần 1/ SGK. -Các từ in đậm trong đoạn văn có nét -Đọc đoạn văn ở phần 1/ SGK 1.Thế nào là trường từ - Có các nét chung về nghĩa chỉ chung gì về nghĩa? vựng? bộ phận cơ thể người. -GV hình thành khái niệm:Tập hợp những từ có nét chung về nghĩa gọi là trường từ vựng. -GV nhấn mạnh: Cơ sở để hình thành * Ghi nhớ /tr.21 trường từ vựng là đặc điểm chung về ( SGK ) nghĩa.Không có đặc điểm chung về nghĩa thì không có trường từ vựng. -Trả lời theo ghi nhớ. -Cho HS đọc phần ghi nhớ ở SGK. -Hãy tìm các từ của các trường từ vựng -Làm trên bảng con theo nhóm sau : + dụng cụ nấu nướng (song, nồi 2 HS. chảo... + chỉ số lượng (một, hai, trăm, ngàn...) B.HOẠT ĐỘNG 2 : Lưu ý HS một số điều. - Đọc phần a / SGK và trả lời: 2/ Lưu ý: Một trường từ vựng có thể bao -Cho HS đọc phần a/ SGK a/Một trường từ vựng có gồm nhiều trường từ vựng nhỏ thể bao gồm nhiều trường -Trường từ vựng mắt có những trường nhỏ hơn.. từ vựng nhỏ hơn. nào? -GV sử dụng bảng phụ cho thêm ví dụ về trường từ vựng người để HS dễ hiểu. Người: +Cơ thể người:mắt, mũi , miệng, tay ,chân.... Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> GA Ngữ Văn 8. Nguyễn văn Hà. 6. +Hoạt động: Đi, chạy, bơi, học... +Tình cảm: Yêu, ghét, giận, buồn, vui... -Đọc mục b và cho biết các từ thuộc trường mắt gồm những từ loại nào? -Từ đó ta có thể rút ra thêm điều gì nữa về trường từ vựng? -Gọi HS đọc mục c. -Gọi HS cho ví dụ thêm.. -Đọc phần b/SGK và trả lời: Một trường từ vựng có thể bao gồm những từ khác biệt nhau về từ loại. -Đọc mục c. -Cho ví dụ.. -Gọi HS đọc phần d. -Tác dụng của việc chuyển trường từ vựng trong đoạn văn trên? -Hãy tìm một số ví dụ về chuyển trường từ vựng như trên? C.HOẠT ĐỘNG 3 : Hướng dẫn luyện tập. 1/ 2/ a/ Dụng cụ đánh bắi hải sản b/ Dụng cụ để đựng c/ Hoạt động của chân d/ Trạng thái tâm lý e/ Tính cách g/ Dụng cụ để viết. -Đọc mục d. -Trường từ vựng người sang vật ( nhân hoá ) Ví dụ: Hai cây phong nghiêng ngã tấm thân dẻo dai. III.Luyện tập: 1.Thầy, cậu, mẹ, mợ, người đàn bà họ nội xa, em bé, em Quế, cô 3. Các từ in đậm thuộc trường từ vựng : thái độ 4.+ Khứu giác : mũi, thơm, ngửi + Thính giác : tai, nghe, điếc, rõ, thính. D.HOẠT ĐỘNG 4: 4. Củng cố: Cho HS đọc phần ghi nhớ 5. Dặn dò: - Học thuộc bài - Làm bài tập 5, 6 SGK - Chuẩn bị bài mới “Bố cục của văn bản”. ****************************************. Lop7.net. b/Một trường từ vựng có thể bao gồm những từ khác biệt nhau về từ loại. c/Do hiện tượng nhiều nghĩa, một từ có thể có nhiều trường từ vựng khác nhau. d/ Mối quan hệ giữa trường từ vựng với các biện pháp tu từ từ vựng.. II.LUYỆN TẬP: *Bài tập1. *Bài tập 2. *Bài tập 3 . *Bài tập 4..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> GA Ngữ Văn 8. Ngày soạn: 28/8/09 Tiết 8 - Tập làm văn. Nguyễn văn Hà. 7. BỐ CỤC CỦA VĂN BẢN. A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp học sinh: -Nắm được bố cục của văn bản, đặc biệt là cách sắp xếp các nội dung trong phần thân bài. -Biết xây dựng bố cục VB mạch lạc phù hợp với đối tượng và nhận thức của người đọc. B. CHUẨN BỊ: -GV: Soạn bài, SGK, SGV -HS: Đọc kĩ văn bản Tôi đi học và Người thầy đạo cao, đức trọng ở SGK C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định 2. Kiểm tra bài cũ: - Thế nào là chủ đề của văn bản ? - Nêu tính thống nhất của chủ đề văn bản ? 3. Bài mới: a/ Giới thiệu bài b/ Tổ chức hoạt động HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS ND HĐ CHÍNH A.HOẠT ĐỘNG 1 : Ôn lại kiến I.Ôn lại kiến thức bố cục ba phần của I. BÀI HỌC: thức bố cục ba phần của văn bản văn bản 1. Bố cục của văn bản -Cho HS đọc văn bản phần 1 SGK. -Văn bản trên có thể chia làm mấy -Đọc văn bản “Người thầy đạo cao phần ? đức trọng” - Em hãy chỉ ra các phần đó ? -Chỉ ra bố cục 3 phàn của văn bản. -Hãy cho biết nhiệm vụ từng phần Phần 1 : của văn bản trên ? - Hãy phân tích mối quan hệ giữa các Phần 2 : Tiếp..... phần 3 : còn lại phần trong văn bản trên ? -Từ việc phân tích trên, em hãy cho biết bố cục văn bản gồm mấy phần ? Nhiệm vụ từng phần là gì ? -Các phần của văn bản quan hệ với Mỗi phần đều có chức năng, nhiệm nhau như thế nào ? vụ riêng nhưng phải phù hợp với nhau - Cho HS đọc ý 1+ý 2 phần ghi nhớ Mở bài : Nêu chủ đề của văn bản B.HOẠT ĐỘNG2 : HS nắm được - Đọc ý 1, 2/ phần ghi nhớ. một số cách bố trí sắp xếp nội dung phần thân bài trong văn bản “Tôi đi II. Cách bố trí, sắp xếp nội dung phần học” thân bài của văn bản * Bước 1 : Phân tích cách sắp xếp 2/ Cách bố trí, sắp nội dung phần thân bài trong văn bản xếp nội dung phần thân A/ Đọc văn bản “Tôi đi học” “Tôi đi học” bài của văn bản -Cho HS chỉ ra phân thân bài trong -Chỉ ra phần thân bài văn bản “Tôi đi học” -Phần thân bài trong văn bản “Tôi đi -Phần thân bài trong văn bản “Tôi đi học” kể về những sự kiện nào ? học” kể về diễn biến tâm trạng nhân. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> GA Ngữ Văn 8. -Các sự kiện ấy được sắp xếp theo thứ tự nào ?. *Bước 2 : Phân tích diễn biến tâm trạng của chú bé Hồng ở đoạn trích “Trong lòng mẹ” của nhà văn Nguyên Hồng chủ yếu trình bày diễn biến tâm trạng của chú bé Hồng Hãy chỉ ra những diễn biến tâm trạng cậu bé trong phần thân bài Bước 3 : Khi tả người, con vật, phong cảnh... em sẽ lần lượt miêu tả theo trình tự nào? Hãy kể một số trình tự miêu tả thường gặp hoặc em biết ? Bước 4 : Chỉ ra hai nhóm sự việc về Chu Văn An trong phần thân bài Phần thân bài của văn bản Người thầy đạo đức trong sự việc được nêu thể hiện chủ đề “ Người thầy đạo cao đức trọng” - Em hãy chỉ ra cho biết cách sắp xếp các sự việc ấy ? Bước 5 : Khái quát quy tắc sắp xếp tổ chức nội dung phần thân bài trong văn bản Cho HS thảo luận Việc sắp xếp nội dung phân thân bài tuỳ thuộc vào những yếu tố nào ? Các ý trong phần thân bài thường được sắp xếp theo thứ tự nào ? Cho HS đọc phân ghi nhớ SGK C.HOẠT ĐỘNG 3 : Hướng dẫn luyện tập Cho HS đọc phân a, b, c ở phần 1 SGK Tìm các từ ngữ hoặc câu văn thể hiện chủ đề sau đó phân tích cách triển khai chủ đề ấy trong đoạn trích. Nguyễn văn Hà. vật Tôi lần đầu tiên đi học theo trình tự + Trên đường đến trường + Khi đến trường + Khi vào lớp học -Sự việc được sắp xếp theo sự hồi tưởng những kỉ niệm về buổi tựu trường. Cảm xúc được sắp xếp theo thứ tự thời gian. B/ Sự việc được sắp xếp theo sự liên tưởng đối lập những cảm xúc về cùng một đối tượng. -Tình thương mẹ và thái độ căm ghét cực độ những cổ tục đã đày đoạ người mẹ. -Niềm vui sướng cực độ khi được ở trong lòng mẹ. C/ Có thể sắp xếp theo thứ tự không gian (tả phong cảnh) theo thứ tự chỉnh thể_bộ phận (tả người, tả vật, con vật) hoặc tình cảm, cảm xúc (tả người) D/ Các sự việc nói về Chu Văn An là người tài cao. Các sự việc nói về Chu Văn An là người đạo đức được hoc trò kính trọng. a/ Trình bày theo thứ tự thời gian. b/ Trình bày theo logic khách quan của đối tượng.. -Thảo luận theo ghi nhớ. -Đọc phần ghi nhớ III. Hướng dẫn luyện tập a/ Trình bày theo thứ tự không gian : xa_gần_tận nơi_đi xa dần b/ Trình bày theo thứ tự thời gian : về chiều, lúc hoàng hôn - Hai luận cứ được sắp xếp theo tầm quan trọng của chÚng đối với luận điểm cần chứng minh. D.HOẠT ĐỘNG 4: 4. Củng cố: Cho HS đọc lại phần ghi nhớ 5. Dặn dò: - Học thuộc bài - Làm bài tập 2, 3 SGK - Chuẩn bị bài “Tức nước vỡ bờ”. Lop7.net. 8. *Ghi nhớ/SGK.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> GA Ngữ Văn 8. Nguyễn văn Hà. Lop7.net. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span>