Giáo án môn Ngữ văn 6 - Tiết 1 đến tiết 16

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuaàn 1 – Baøi 1 Tieát 1 CON ROÀNG CHAÙU TIEÂN (TRUYEÀN THUYEÁT) Ngày soạn: Ngaøy giaûng : I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : Giúp học sinh: + Hiểu được định nghĩa sơ lược về truyền thuyết. + Hiểu được nội dung ý nghĩa của truyền thuyết CRCT. + Chỉ ra và hiểu được ý nghĩa của những chi tiết tưởng tượng kì ảo của truyện. 2. Kó naêng : + Đọc diễn cảm VB truyền thuyết + Nhận ra những sự việc chính của truyện 3. Thái độ : + Lòng tự hào về nguồn gốc cao quí của dân tộc. + Ý thức đoàn kết trong cộng đồng. II. CHUAÅN BÒ CUÛA THAÀY VAØ TROØ: 1. Thaày: + Đọc tài liệu tham khảo, soạn bài, tranh. 2. Troø: + Đọc tìm hiểu văn bản. + Sưu tầm tranh ảnh về đền Hùng. III. TIEÁN TRÌNH TIEÁT DAÏY: 1. Ổn định lớp: + Nắm vững số HS tham gia học tập. 2. Kieåm tra: + Sự chuẩn bị học tập của HS. 3. Bài mới: HĐ 1 : Giới thiệu bài mới: Từ bao đời nay mọi thế hệ người Việt Nam đều tự hào với nguồn gốc cao quí “Con rồng cháu tiên” của dân tộc mình. Truyền thuyết “Con rồng cháu tiên” trở nên quen thuộc và không người Việt Nam nào không tự hào yêu thích. Điều gì đã làm nên giá trị đẹp đẽ của câu chuyện ấy? Ta sẽ tìm hiểu trong tieát hoïc hoâm nay. HĐ 2 : Đọc hiểu VB TL Thaày Troø Noäi dung 10’ I.Giới thiệu chung: H: Thế nào là truyền Dựa vào SGK TL: Truyền *Truyền thuyết là gì? thuyeát? thuyeát laø: + Truyeän daân gian + Sự kiện nhân vật có liên quan đến lịch sử thời quá. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> TL. Thaày. Troø. Noäi dung. khứ. + Có yếu tố tưởng tượng kỳ aûo + Thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với lịch sử. Truyện CRCT thuộc Dựa vào SGK * CRCT thuộc nhóm truyền thuyết thời đại TP truyền thuyết thời naøo? đại Hùng Vương giai đoạn đầu Hs dọc chú thích* H: Tìm bố cục của TL: Bố cục chia 3 đoạn truyeän 1. Từ đầu … Long Trang 2. Tiếp … lên đường 3. Coøn laïi. Truyện gồm coù mấy nhaân Â2 n/v LLQ vaø Cơ vật chính ? Gv nhận xét, sửa chữa Kế tóm tắt H: LLQ và ÂCï có nguồn TL: Nguồn gốc kỳ lạ: đều là goác nhö theá naøo? thaàn H: Lạc Long Quân được giới thiệu như thế nào? H: Theo em sự phi thường ấy là vẻ đẹp biểu hiện của loại người nào? H: Âu Cơ hiện lên với những vẻ đẹp đáng quí naøo? H: Đó là biểu hiện đáng quí cuûa ai? ? Qua cách miêu tả về 2 nhân vật LLQ -ÂC, em thấy những chi tiết đó có thường gặp trong cuộc sống, trong truyện ngày nay hay không?. TL: LLQ laø con thaàn bieån, có nhiều phép lạ, sức mạnh vô địch, diệt trừ yêu quái, giuùp daân.. *Bố cục : 3 đoạn. II. Đọc – hiểu VB 1. Laïc Long Quaân vaø AÂu Cô. Nguoàn goác: thaàn - Laïc Long Quaân coù veû đẹp cao quí của bậc anh huøng.. TL: Âu Cơ là con thần Nông - Âu Cơ có vẻ đẹp cao xinh đẹp tuyệt trần, yêu quí, đđđoan trang, dịu thieân nhieân. dàng của người phụ nữ.. (Thảo luận nhóm) Â Cả 2 n/v đều có nguồn -> Đây là truyện đời xưa gốc thần tiên được kể lại bằng cảm quan thần thoại để tô đậm thêm cái phi thường của 2 vị thần tiên, ông cha ta đã sáng tạo ra những chi tiết tưởng tượng, kì ảo, không có thực khiến cho nhân vật thêm kì. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> TL. Thaày. H: Giữa người anh hùng và người phụ nữ cao quí có sự việc gì xảy ra? 5’ H: Chuyeän Aâu Cô sinh con coù gì kì laï? H: theo em chi tieát naøy coù yù nghóa gì?. Troø Noäi dung vĩ, đẹp đẽ, câu chuyện thêm huyền ảo, lung linh. TL: hoï gaëp nhau, ñem loøng - Hoï keát duyeân yêu nhau và trở thành vợ choàng. TL: Sinh ra bọc trăm trứng 2. Sự nghiệp mở nước: nở thành trăm người con - Sinh nở kì lạ khỏe đẹp. TL: giải thích mọi người chúng ta đều là anh em ruột thòt do cuøng cha meï sinh ra.. TH: Từ “đồng bào” Bác Hoà noùi coù yù nghóa laø cùng bào thai, mọi người trên đất nước ta đều có chung moät nguoàn goác. Caùi goác gioáng noøi ta thaät cao quí thieâng lieâng. Daân tộc ta đã là một khối thống nhất từ trong cội nguoàn H: LLQ và Aâu Cơ đã TL: Năm mươi con theo mẹ chia con nhö theá naøo? leân nuùi, naêm möôi con theo cha xuoáng bieån. H: Vì sao cha mẹ lại chia TL: Núi rừng là quê mẹ, con theo hai hướng lên biển là quê cha đó chính là rừng xuống biển? đặc điểm địa lý nước ta. G: Đó chính là ý nguyện phát triển dân tộc: làm ăn mở rộng và giữ vững đất đai. Là ý nguyện đoàn kết thống nhaát daân toäc. Truyeän coøn keå raèng, caùc con cuûa LLQ vaø Aâu Cơ nối nhau làm Vua ở đất Phong Châu, đặt tên nước là Văn Lang, lấy hiệu là Hùng Vương không hề thay đổi. Ngoài công lao mở mang HS tìm chi tiết trong truyện bờ cõi, xây dựng đất nước thì LLQ và ÂC còn có công lao gì đối với nhaân daân? H: Theo em, các sự việc TL: dân tộc ta có từ lâu đời đó có ý nghĩa gì trong trải qua 18 triều đại Hùng việc cắt nghìn truyền Vương. Phong Châu là đất thoáng daân toäc? Toå, daân toäc ta coù truyeàn. Lop6.net. - Chia con để cai quản đất nước, mở mang bờ coõi.. - Gúp dân diệt trừ yêu quaùi, daïy daân caùch troàng troït, chaên muoâi, daïy daân phong tuïc, leã nghi. - Người Việt là con roàng chaùu tieân.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> TL. Thaày. Troø thống đoàn kết thống nhất, bền vững. TL: là các chi tiết tưởng tượng không có thật, rất phi thường, thường có ở các truyeän coå daân gian.. Noäi dung. 8’ H: caùc truyeàn thuyeát thường chứa các yếu tố tưởng tượng kỳ ảo. Em hieåu gì veà caùc yeáu toá tưởng tượng kỳ ảo đó. GYÙ: Ví duï: pheùp laï cuûa Sôn Tinh, nieâu côm cuûa Thaïch Sanh, Buït giuùp Tấm có quần áo đẹp. H:trong vaên baûn CRCT, TL: LLQ noøi roàng coù nhieàu có những chi tiết tưởng phép lạ, diệt trừ yêu quái, kyø aûo naøo? Âu cơ đẻ ra bọc trăm trứng. nở ra trăm người con khỏe maïnh H: Các chi tiết kỳ ảo đó TL: Tô đậm tính chất lớn lao có vai trò gì trong truyện đẹp đẽ của nhân vật. Thiêng CRCT? liêng hoá nguồn gốc nòi giống, gợi niềm tự hào dân tộc. Tăng sức hấp dẫn. ? Theo caùc em, truyeän CRCT coù yù nghóa ntn? Chia nhoùm theo baøn. Nhaän xeùt, boå sung. 5’ Hoạt động 3: H: Em hieåu gì veà daân toäc ta qua truyeàn thuyeát CTCT? H: Truyeàn thuyeát CRCT đã bồi đắp cho em những tình caûm naøo? H: Caùc truyeàn thuyeát coù liên qua đến sự thật lịch sử xa xưa. Theo em, truyeàn thuyeát CRCT phản ánh sự thật lịch sử. 3. YÙ nghĩa truyện Thaûo luaän nhoùm theo baøn. - Giaûi thích, suy toân nguoàn goác caùo quí, Cử đại diện trình bày thieâng lieâng cuûa DTVN - Đề cao nguồn gốc chung vaø yù nguyeän ÑK, thoáng nhaát III. Toång keát TL: Dân tộc ta có nguồn gốc Ghi nhớ: SGK/8 thieâng lieâng cao quyù, laø moät khối đoàn kết, thống nhất, bền vững. TL: Tự hào dân tộc, yêu quí truyền thống dân tộc, đoàn kết thân ái với mọi người. TL: Thời đại các Vua Hùng, đền thờ vua Hùng ở Phong Chaâu. Phuù Thoï, gioã toå Huøng Vöông haøng naêm. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> TL. Thaày Troø Noäi dung nào của nước ta trong quá khứ. Gọi HS đọc ghi nhớ 5’ Hoạt động 4: H: Keå laïi truyeän dieãn HS keå dieãn caûm caûm H: Neâu yù nghóa cuûa truyeän TH: GV khái quát về thể loại tự sự: tự sự là phương thức trình bày một chuỗi các sự việc có mở đầu, có diễn biến, có kết thúc, thể hiện một ý nghĩa gì? 4. Cuûng coá, daën doø : - Baøi taäp veà nhaø: baøi taäp 1/8 phaàn luyeän taäp. - Học bài, đọc kể diễn cảm -Liên hệ với 1 câu chuyện có nội dung giải thích nguồn gốc người Việt - Chuẩn bị bài mới: đọc và tìm hiểu văn bản “Bánh chưng bánh giầy”. Tieát 2 Ngày soạn: 16 Baøi 1: BAÙNH CHÖNG BAÙNH GIAÀY (TRUYỀN THUYẾT – TỰ HỌC CÓ HƯỚNG DẪN) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : Giuùp hoïc sinh: + Hieåu noäi dung, yù nghóa cuûa truyeàn thuyeát “Baùnh chöng baùnh giaày”. Chæ ra và hiểu được ý nghĩa của những chi tiết kỳ ảo, hoang đường của truyện. : 2 Kó naêng : + Đọc – hiểu VB thuộc thể loại TT + Nhận ra những sự việc chính trong truyện 3. Thái độ ä đề cao lao động và sự thờ cúng trời đất, tổ tiên của nhân dân ta. II. CHUAÅN BÒ CUÛA THAÀY VAØ TROØ: 1. Thaày: + Đọc các tài liệu tham khảo – soạn bài. 2. Troø: + Đọc và tìm hiểu văn bản. + Söu taàm tranh veà caûnh laøm baùnh doùn Teát. III. TIEÁN TRÌNH TIEÁT DAÏY: 1. Ổn định lớp: 2. Kieåm tra: + Keå toùm taét truyeän “Con roàng chaùu tieân”. + Tìm những chi tiết kỳ ảo hoang đường trong truyện và nêu ý nghĩa của những chi tiết ấy?. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Gợi ý trả lời: - Keå toùm taét truyeän : goïi 1HS. - Sinh nở lạ thường, con không cần ăn vẫn lớn và khỏe mạnh, ý nghĩa: hấp dẫn người đọc, suy tôn nguồn gốc cao quí của dân tộc. 3. Bài mới: HĐ 1 :Giới thiệu bài mới: Mỗi dân tộc đều có những món ăn đặc sắc, chủ yếu daønh cho ngaøy Teát, maø neáu thieáu thì coù theå xem nhö höông vò Teát seõ nhaït nheõo ñi nhiều. Người Nhật ngày Tết có mì ống, bánh quy, mì ống tượng trưng cho tuổi thọ, bánh quy nói lên sự giàu có. Dân tộc ta, nếu thiếu bánh chưng bánh giầy (miền Baéc), baùnh chöng baùnh teùt (mieàn Nam) trong ngaøy Teát chæ theå goïi laø moät caùch teát đầy đủ. Vì sao lại như vậy? Chúng có ý nghĩa gì? Bài học sau đây sẽ giúp chúng ta hiểu rõ đấy. HĐ 2 : Đọc- hiểu VB TL Thaày Troø Nội dung 10’ I.Tìm hiểu chung : ? Baùnh chöng baùnh daøy TL : thuoäc nhoùm caùc TP - Thể loại : là truyền thuyết thuộc TT về thời đại HV dựng thời đại nào? nước Gọi HS đọc chú thích GV đọc mẫu HS đọc lại H: Tìm bố cục của TL: Chia 3 đoạn -Bố cục truyeän 1. Từ đầu … chứng giám 2. Tieáp … hình troøn 3. Coøn laïi HS đọc theo bố cục Keå toùm taét GV nhận xét, sửa chữa 15’ Hoạt động 2: II. Đọc - hieåu vaên baûn: H: Vua Hùng chọn người TL: giặc ngoài đã yên, vua 1. Vua Hùng chọn người nối ngôi trong hoàn cảnh có thể tập trung chăm lo nối ngôi: naøo? cho dân được no ấm, vua đã già, muốn truyền ngôi. H: Ý định của vua về TL: Người nối ngôi vua người nối ngôi là gì? phaûi noái chí vua, khoâng nhaát thieát phaûi laø con trưởng. H: Chọn người nối ngôi TL: thi tài, thi chí. bằng hình thức nào? Tại sao Vua không thử thử lòng hiểu thảo, sự tài văn võ của các con mà thông minh, sáng tạo cúa thử tài chọn đồ tế lễ tiên các con. vương?. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> TL. Thaày G: So với lễ giáo phong tục của người Việt thường truyền ngôi cho con trưởng nhưng vua Huøng muoán truyeàn ngoâi cho người biết quý trọng, lo laéng cho daân, quí troïng yên quý lao động. Đến đoạn văn 2 nhân vật chính mới xuất hiện nhưng lại rơi vào tình huống khó khăn: Muốn làm cỗ nhưng không có gì để làm.-> thần xuất hiện ( yếu tố thần kì) giúp Lang Liêu làm ra lễ vật để cúng tiên vương. Cuộc thi taøi dieãn ra ntn? ? Tại sao trong 20 người con chỉ Lang Liêu được thần giúp đỡ? -> Đây là một chi tiết có ý nghĩa: Làm nghề nông, một nghề chính của người việt lúc bấy giờ. Thần đã tìm đúng người trao ý nguyện “..trong trời đất không có gì quý bằng hạt gạo....hãy lấy gạo mà tế lễ tiên vương”. ? Tư tưởng mà tác giả dân gian muốn gửi gắm qua lời dạy của thần đó là gì ?. Troø Chọn người tài tiếp tục sự nghiệp vua cha.. ( Đọc thầm phần 2 văn bản). - Đua nhau làm cỗ đầy, ngon... ( Chú ý tìm chi tiết trong đoạn văn : nhà nghèo, chăm chỉ làm ăn...bó tay trước hoàn cảnh...) Lang Liêu: Làm bánh bằng gạo, các sản phẩm của nghề nông.. Thảo luận nhóm, cử đại diện, các nhóm khác bổ sung): - Tư tưởng trọng nghề nông, yêu quí sức lao động của con người. - Bánh làm bằng gạo, sản phẩm của nghề nông do mồ hôi, công sức lao động mà tạo thành. ? Tại sao thần lại không -> Thần chỉ là người gợi trực tiếp làm cho Lang ý, hướng dẫn, còn mọi việc Liêu mà chỉ mách cách đều do con người sáng tạo làm cho chàng? nên. Bánh được Lang Liêu sáng tạo ra là bánh của ý thần.. Lop6.net. Nội dung. 2. Cuộc đua tài, dâng lễ vật..

<span class='text_page_counter'>(8)</span> TL. Thaày H: Vì sao hai thứ bánh của Lang Liêu được vua chọn để tế trời, đất, Tiên Vöông?. 5’ H: Truyeän “Baùnh chöng bánh giầy” được nhân daân ta saùng taùc nhaèm muïc ñích gì?. Troø Nội dung TL: Hai thứ bánh có ý 3. Lang Liêu được nghĩa thực tế làm bằng truyền ngôi: haït gaïo nuoâi soáng con người và là sản phẩm do chính con người làm ra. Lễ vật của chàng vừa lạ vừa quen, rất thông thường ( gạo nếp, thịt, đậu xanh, lá…)Bánh giầy là tượng Trời, bánh chưng là tượng Đất có cây cỏ muôn loài. ....-> Thể hiện sự đoàn kết, đùm bọc,...của dân tộc ta. Vua cha đã thấy rằng Lang Liêu đã hiểu được ý mình có thể nối được chí mình. Lang Liêu được kế vị ngôi vua. 3. YÙ nghóa cuûa vaên baûn: TL: giaûi thích nguoàn goác bánh chưng, bánh giầy. Đề cao lao động, đề cao nghề nông. Thể hiện sự thờ kính Trời, Đất, Tổ tiên của nhaân daân ta. HS thaûo luaän. H: Taïi sao laïi xeáp truyeän vào loại truyền thuyết? H: Tìm những chi tiết kỳ TL: Thần báo mộng. ảo hoang đường trong truyeän? HS đọc ghi nhớ HÑ 3 5’ Hoạt động 4: H: yù nghóa cuûa phong tuïc ngaøy Teát nhaân daân ta laøm baùnh chöng, baùnh giaày? G: Quang caûnh ngaøy Teát nhân dân ta gói 2 loại bánh có ý nghĩa giữ gìn truyền thống văn hoá đậm đà bản sắc dân tộc.. TL: ý nghĩa: đề cao nghề nông, đề cao sự đề kính trời, đất, tổ tiên. Đây là moät phong tuïc taäp quaùn giaûn dò nhöng raát thieâng lieâng, giaøu yù nghóa.. Lop6.net. III. Toång keát : Ghi nhớ SGK IV. Luyeän taäp:.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> TL. Thaày Troø Nội dung TH: truyeàn thuyeát “Baùnh chöng, baùnh giaày” laø moät kiểu văn bản tự sự vì truyeän trình baøy dieãn biến của một sự việc có mở đầu có kết thúc. 4. Cuûng coá, daën doø: - ĐọÏc kĩ để nhớ những sự việc chính trong truyện - Tìm những chi tiết có bóng dáng lịch sử cha ông ta trong truyền thuyết - Chuẩn bị bài mới: Xem kỹ bài “Từ và cấu tạo từ của Tiếng Việt” Tieát 3 Ngày soạn: TỪ VAØ CẤU TẠO CỦA TỪ TIẾNG VIỆT. I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp học sinh hiểu được thế nào là từ và đặc điểm cấu tạo của từ Tiếng Việt, cụ theå laø: + Khái niệm về từ. + Đơn vị cấu tạo từ (tiếng). + Các kiểu cấu tạo từ: từ đơn, từ phức. + Nhận biết, phân biệt và vận dụng từ trong giao tiếp. + Ý thức trau dồi ngôn ngữ dân tộc. II. CHUAÅN BÒ CUÛA THAÀY VAØ TROØ: 1. Thaày: + Đọc tài liệu liên quan, bảng phụ, phấn màu, soạn bài. 2. Troø: + Xem kỹ lại kiến thức về từ ở bậc Tiểu học. III. TIEÁN TRÌNH TIEÁT DAÏY: 1. Ổn định lớp: 2. Kieåm tra: + Sự chuẩn bị học tập của HS. 3. Bài mới: HĐ 1 :Giới thiệu bài mới: Trong quá trình học tập ở bậc tiểu học chúng ta đã làm quen với từ của Tiếng Việt và cách cấu tạo của chúng. Hôm nay, ta sẽ tìm hiểu kỹ về từ của Tiếng Việt. HĐ 2 : hình thành kiến thức mới TL Thaày Troø Noäi dung I. Từ là gì? 10’ GV ghi baûng caâu maãu Ví duï: Thaàn/daïy/daân/caùch/troàng. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> TL. Thaày. Troø Noäi dung trọt/chănnuôi/và/cách/ăn ở. (Con roàng chaùu tieân) H: Caâu treân coù bao nhieâu TL: 12 tieáng tieáng? H: Có bao nhiêu từ? TL: 9 từ. H: Mây từ đơn? Mấy từ - 6 từ đơn phức? - 3 từ phức H: Các đơn vị được gọi TL: Khi một tiếng có thể dùng để là tiếng và từ có gì khác tạo câu, tiếng ấy trở thành từ. nhau? - Từ là đơn vị Từ là gì? Suy nghĩ, trả lời ngôn ngữ nhỏ nhất dùng để đặt câu. G: Trong số các đơn vị 2 HS đọc ghi nhớ *Ghi nhớ /13 dùng để đặt câu: từ, cụm từ, tổ hợp từ, … từ là đơn vò nhoû nhaát. 10’ y/c HS đọc VD II. Từ đơn và từ phức: H: Hãy điền các từ trong câu vào bảng phân loại? Phân nhóm để học sinh HS tìm từ 1 tiếng và từ 2 tiếng thực hiện bài tập tạo thành trong ví dụ. Từ 2 tiếng: Gọi mỗi nhóm lên điền từ mào là từ láy, từ mào là từ vaøo moät coät. gheùp. Kiểu câu và cấu tạo từ Ví duï Từ đơn Từ/đấy/nước/ta/chăm/nghề/và/có… Từ ghép Chăn nuôi, bánh chưng, bánh giầy Từ phức Từ láy Troàng troït GV nhận xét sửa chữa. H: Dựa vào bảng đã lập -Từ đơn là từ có em haõy phaân bieät theá một tiếng, từ nào là từ đơn, thế nào từ phức gồm hai phức? hoặc nhiều tiếng.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> TL. Thaày H: Dựa vào quan hệ giữa các tiếng của từ phức người ta phân loại từ phức như thế nào?. G: Để xác định đơn vị cấu tạo từ của Tiếng Việt ta dựa vào tiếng. GV chốt lại kiến thức Gọi HS đọc ghi nhớ 15’ Hoạt động 3: Hướng dẫn HS luyện tập H: Các từ “nguồn gốc”, “con chaùu” thuoäc kieåu cấu tạo từ nào? H: Tìm những từ đồng nghĩa với từ nguồn gốc. TH: Nguoàn goác laø coäi nguoàn cuûa daân toäc. H: Tìm thêm các từ ghép chæ quan heä thaân thuoäc.. Troø. Đọc ghi nhớ. Noäi dung -Từ phức có 2 loại: +Từ láy có quan hệ láy âm giữa caùc tieáng +Từ ghép có quan heä veà nghóa giữa các tiếng.. Ghi nhớ: SGK/14 III. Luyeän taäp.. TL: Từ “nguồn gốc”, “con cháu” => từ ghép. Baøi taäp 1/14. TL: từ đồng nghĩa với từ nguồn goác: coäi nguoàn, goác gaùc, goác reã, goác tích.. TL: Từ ghép chỉ quan hệ thân thuoäc: meï con, cha con, anh em, chú cháu, cậu mợ, … H: hãy nêu qui tắc sắp TL: Theo giới tính: ông bà, cha Bài tập 2/14 xếp các tiếng trong mẹ, anh chị, cậu mợ. những từ ghép chỉ quan Theo bậc: mẹ con, ông cháu, chị heä thaân thuoäc. em, baùc chaùu. + Theo giới tính + Theo baäc H: Điền những tiếng TL: Baøi taäp 3/14 thích hợp để tạo thành - Cách chế biến bánh rán, bánh nướng, bánh hấp, bánh nhúng, tên các loại bánh. baùnh traùng, … + Caùch cheá bieán baùnh + Chaát lieäu laøm baùnh - Chaát lieäu laøm baùnh: baùnh neáp, baùnh teû, baùnh khoai, baùnh ngoâ, + Tinh chaát cuûa baùnh bánh sắn, bánh đậu xanh, … + Hình daùng cuûa baùnh - Tính chaát cuûa baùnh: baùnh goái, bánh tai vạc, bánh quấn thừng, baùnh tai heo, baùnh hoûi, …. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> TL. Thaày H: Từ láy in đậm miêu tả gì? H: Tìm từ láy có cùng tác duïng aáy?. Troø Noäi dung TL: Thuùt thít: mieâu taû tieáng khoùc Baøi taäp 4/14 của người. Cá từ láy miêu tả tiếng khóc của người: nức nở, sụt sùi, rưng rức, rấm rức, …. 4. Cuûng coá, daën doø : Học bài, làm bài tập, chuẩn bị bài mới “Giao tiếp, văn bản, …” + Laøm baøi taäp 5. + Baøi taäp laøm theâm. 1.Gạch chân dưới những từ ghép trong đoạn thơ: Đất nước là nơi dân mình đoàn tụ. Đất là nơi chim về Nước là nơi rồng ở Laïc Long Quaân vaø Aâu Cô Đẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng. (Nguyeãn Khoa Ñieàm) 2, Tìm các từ láy miêu tả tiếng nói, dáng điệu của con người 3. Tìm từ ghép miêu tả mức độ, kích thước của một đồ vật Tieát 4 Ngày soạn: 2-9-2009 GIAO TIẾP, VĂN BẢN VAØ PHƯƠNG THỨC BIỂU ĐẠT I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức :Giúp học sinh: + Bước đầu hiểu biết về VB và phương thức biểu đạt. + Nắm được mục đích giao tiếp VB, phương thức biểu đạt. 2. Kó naêng : + Bước đầu nhận biết các loại văn bản khác nhau. + Nhận ra tác dụng của việc lựa chọn ptbđ ở một VB cụ thể 3. Thái độ : Xây dựng thái độ nghiêm túc, khoa học trong việc học ngữ văn. II. CHUAÅN BÒ CUÛA THAÀY VAØ TROØ: 1. Thaày: + Chuẩn bị một số thiếp mời, công văn, bào báo, hoá đơn. 2. Troø: + Xem, chuẩn bị kỹ bài ở nhà. III. TIEÁN TRÌNH TIEÁT DAÏY: 1. Ổn định lớp: 2. Kieåm tra:. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> + Vieäc chuaån bò baøi cuûa hoïc HS. 3. Bài mới: HĐ 1 :Giới thiệu bài mới: Đây là tiết học mở đầu về phân môn Tập làm văn của chöông trình THCS seõ giuùp cho caùc em tìm hieåu veà vaên baûn vaø caùc kieåu vaên baûn khaùc nhau moät caùch khaùi quaùt. HĐ 2 : Hình thành kiến thức mới TL Thaày Troø Noäi dung 10’ Hướng dẫn HS trả lời câu I. Tìm hieåu chung veà hoûi SGK. văn bản và phương thức biểu đạt. H: Khi có một tư tưởng, TL: Phải nói hay viết để 1. Văn bản và mục đích tình cảm nguyện vọng thì người khác hiểu. Tức là giao tiếp. em sẽ làm thế nào để giao tiếp. người khác tiếp nhận được nó? H: Vậy phải nói hoặc TL: Phải biểu đạt một - Biểu đạt tư tưởng, tình viết như thế nào để cách đầy đủ, có đầu có đui cảm => giao tiếp => tạo người khác hiểu? maïch laïc, coù lí leõ. vaên baûn. G: Vậy tức là ta đã tạo moät vaên baûn. Gọi HS đọc câu cao dao. H: Câu ca dao được sáng TL: Đây là một lời tác để làm gì? khuyeân. H: Noù noùi leân ñieàu gì? TL: Phải kiên định, giữ chí cho beàn. H: Hai câu này được liên TL: Theo thể thơ lục bát, kết với nhau như thế vần “ền”. Về ý câu sau naøo? giải thích rõ cho câu trước. H: Caâu ca dao naøy coù TL: Ñaây laø moät vaên baûn. phaûi laø moät vaên baûn khoâng? Tiếp tục hướng dẫn học sinh trả lời. H: lời phát biểu trong lễ TL: Phải. Vì nó diễn đạt ý khai giaûng cuûa thaày hieäu troïn veïn: tình hình naêm trưởng có phải là một học, đặc điểm của văn bản văn bản không? Vì sao? mới, phương hướng dạy và hoïc. Coù lieân keát maïch laïc roõ raøng. H: Thư, đơn xin, thiệp TL: Tất cả đều là một văn mời, truyện cổ tích, bản, vì có nội dung, hình thông báo, biên bản, … có thức liên kết.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> TL. Thaày phaûi laø vaên khoâng? Duøng baûng phuï veà caùc kieåu vaên baûn, caùc phương thức biểu đạt và mục đích giao tiếp để HS tìm hiểu và hướng dẫn HS cho ví duï. H: Nhìn vaøo baûng cho bieát coù maáy kieåu vaên baûn thường gặp. H: Muïc ñích giao tieáp cuûa moãi kieåu vaên baûn laø gì? H: Hãy lựa chọn kiểu văn bản và phương thức biểu đạt phù hợp? GV hướng dẫn HS làm baøi taäp. Chốt lại kién thức Hoạt động 3: Gọi HS đọc bài tập 1 H: Các đoạn thơ dưới đây thuộc phương thức biểu đạt nào? Hướng dẫn HS nhận diện caùc kieåu vaên baûn.. Troø Quan saùt baûng phuï. Noäi dung 2. Kieåu vaên baûn vaø phương thức biểu đạt cuûa vaên baûn. Veõ baûng SGK/16. TL : coù 6 kieåu VB. Dựa vào bảng phụ để trả lời Baøi taäp: HS tìm kiểu văn bản và Lựa chọn kiểu văn bản phương thức biểu đạt phù a. Hành chính công cụ hợp với yêu cầu của đề. b. Tự sự c. Mieâu taû d. Bieåu caûm e. Nghò luaän Đọc ghi nhớ *Ghi nhớ: SGK/17 II. Luyeän taäp Baøi taäp 1: HS đọc từng đoạn và nhận a. Tự sự dieän b. Mieâu taû c. Nghò luaän d. Bieåu caûm e. Thuyeát minh. 4. Daën doø hoïc sinh cho tieát hoïc tieáp theo: - Hoïc baøi, laøm baøi taäp 2/18 - Tìm VD cho moãi ptbñ, kieåu VB - Xác định các ptbđ của các VB đã học - Chuẩn bị bài mới “Thánh Gióng”. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Tuaàn 2 – BaØi 2 Ngày soạn: Tieát 5 THAÙNH GIOÙNG I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp học sinh: + Nắm được nội dung, ý nghĩa và một số chi tiết tưởng kỳ ảo của truyện. : + Đọc diễn cảm, kể được truyện. + Loøng yeâu meán anh huøng daân toäc vaø baûo veä truyeàn thoáng anh huøng cuûa daân toäc. II. CHUAÅN BÒ CUÛA THAÀY VAØ TROØ: 1. Thaày: + Sưu tầm tranh ảnh, thơ về Thánh Gióng, soạn giảng. 2. Troø: + Học bài cũ, đọc kỹ tác phẩm, trả lời câu hỏi đọc hiểu. III. TIEÁN TRÌNH TIEÁT DAÏY: 1. Ổn định lớp: 2. Kieåm tra: + Nêu các chi tiết tưởng tượng kỳ ảo và ý nghĩa của truyện “Bánh chưng bánh giaày”. Gợi ý trả lời: Chi tiết tưởng kỳ ảo: thần báo mộng dạy làm bánh. Ý nghĩa của truyện: giải thích nguồn gốc bánh chưng bánh giầy. Đề cao lao động và nghề nông, thể hiện sự thờ kính Trời, Đất, Tổ tiên của nhân dân ta. 3. Bài mới: Giới thiệu bài mới: Ngay từ buổi đầu dựng nước, Tổ tiên ta đã phải liên tục đấu tranh chống giặc giữ nước. Truyền thuyết “Thánh Gióng” kể về người anh hùng làng Gióng đẹp đẽ phi thường mà không một người Việt nào mà không tự hào kính phuïc. Chuùng ta seõ tìm hieåu caâu chuyeän haøo huøng aáy . TL Thaày Troø 10’ Hoạt động 1: GV đọc mẫu, đọc sáng HS đọc lại taïo. GV nhận xét, sửa chữa Tp thuộc nhóm TT thời đại nào? Xaùc ñònh PTBÑ H: Truyện có thể chia TL: chia làm 4 đoạn làm mấy đoạn? 1. Từ đầu … nằm đấy: sự ra đời. H: Nêu nội dung từng 2. Tiếp … cứu nước: tuổi thơ kỳ đoạn? laï.. Lop6.net. Ghi bảng I. Tìm hiểu chung:. - Thể loại : TT (thời đại vua Huøng) - Ptbđ : Tự sự, miêu tả, bieåu caûm - Bố cục : 4 đoạn.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> TL Thaày. Hướng dẫn HS tìm hiểu moät soá chuù thích 1, 2, 4, 6, 10, 11, 17, 18, 19. 18’ Hoạt động 2: H: Trong truyeän “Thaùnh Gióng” có những nhân vaät naøo? H: Ai laø nhaân vaät chính? H: Tìm những chi tiết về sự ra đời của TG? Em có nhận xét gì về sự ra đời của TG? Sự ra đời của Gióng có giống với người bình thường không? Người xưa xây dựng như vậy nhằm mục đích gì? Hãy kể một vài nhân vật mà em biết, so sánh với Thánh gióng để thấy được điểm khác biệt nhất, đáng lưu ý nhất ?. H: Vì sao tiếng nói đầu tieân cuûa chuù beù leân ba là đòi đi đánh giặc? Theo em sức mạnh nào, tình cảm nào thôi thúc cậu bé bật ra câu nói đó? Theo em sức mạnh nào, tình cảm nào thôi thúc cậu bé bật ra câu nói đó? ? Câu nói đầu tiên của. Troø Ghi bảng 3. Tiếp … lên trời: TG đánh giặc cứu nước. 4. Còn lại: những dấu tích lịch sử về Gióng.. II. Đọc - hieåu vaên baûn. TL: Vợ chồng ông lão, sứ giả, 1.Sự ra đời kì lạ của Gioùng, nhaân daân. thánh Gióng: TL: Thaùnh Gioùng TL: Bà mẹ ướm vào bước chân laï, veà nhaø thuï thai, 12 thaùng sinh ra moät caäu beù, 3 tuoåi không biết nói, cười, đi đặt đâu nằm đấy. (Nhằm mục đích thần thánh hóa, đề cao người anh hùng cứu nước, có nguồn gốc siêu nhiên, thần thánh khác thường.) - Thạch Sanh: Bà mẹ nằm mơ thấy “Rồng ấp” và Ngọc Hoàng sai Thái Tử xuống đầu thai. - Sọ dừa: Bà mẹ uống nước mưa trong sọ dừa và thụ thai. - > ba người mẹ sinh con đều khác thường nhưng câu bé gióng khác hẳn: chỉ nằm im một chỗ 3 năm, chỉ khi đất nước lâm nguy mới cất tiếng nói. - Cho hs đọc thầm phần 2 văn bản. TL - Hoàn cảnh đất nước gặp nguy nan... - lòng yêu nước của chú bé 3 tuổi lo lắng cho vận mệnh đất nước. - Lúc bình thường lực lượng chống ngoại xâm, bảo vệ tổ quốc của nhân dân ta còn tiềm ẩn trong nhân dân. - Khi đất nước gặp gian nguy,. Lop6.net. - Nguồn gốc siêu nhiên, kì lạ khác thường.. 2. Tuoåi thô kì laï - Tiếng nói đầu tiên :đòi đánh giặc cứu nước..

<span class='text_page_counter'>(17)</span> TL Thaày một cậu bé lên ba xin đi đánh giặc, điều đó có ý nghĩa gì? Có điều gì kì lạ từ sau khi cậu bé gióng gặp sứ giả? Những người nuôi gióng lớn lên là ai? Họ nuôi gióng bằng cách nào? Trong dân gian còn truyền tụng những câu ca về sức ăn uống phi thường của Gióng: Bảy nong cơm, ba nong cà Uống một hơi nước, cạn đà khúc sông. - Cho hs đọc thầm phần 3 văn bản. Cái vươn vai lớn bổng thaàn kì cuûa Gioùng theå hiện điều gì?(Hình tượng “Thần trụ trời, Hêraches. Tìm những chi tiết miêu taû hình aûnh TG khi ra traän H: Gióng nhổ tre để làm vũ khí đánh giặc. Điều đó có ý nghĩa gì? Liên hệ: Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến cuûa Hoà Chuû Tòch: “Ai coù suùng duøng suùng, ai coù göôm duøng göôm, khoâng coù suùng göôm thì duøng cuoác thuoång gaäy goäc” hoặc thơ Tố Hữu: “Ôi VN xứ xở lạ lùng Đến em thơ cũng hoá. Troø Ghi bảng tinh thần yêu nước được thức tỉnh. - Lớn nhanh như thổi. TL: Với tấm lòng yêu nước, nhaân daân ta ai cuõng muoán Gióng mau lớn để đánh giặc cứu nước. Người anh hùng của chúng ta lớn lên trong sự nuôi dưỡng, che chở của nhân dân, bám rễ từ nhân dân, vì nhân dân mà chiến đấu. => sức mạnh đoàn kết toàn dân 4. Gióng đánh giặc và những chiến công của Gióng: cái vươn vai thần kì, phi thường - Khi giặc đến cao lớn thể hiện sức sống mãnh liệt, kì mười trượng. diệu của dân tộc ta mỗi khi gặp khĩ khăn. Người anh hùng phải có tầm vóc phi thường, phải tự vươn lên trưởng thành vượt bậc đối phó với kẻ thù hung bạo. vươn vai thành tráng sĩ...mặc áo -Laäp chieán coâng phi giáp, nhảy lên lưng ngưa....ra thường trận....roi sắt gãy...nhổ tre đánh giặc TL: Gióng nhổ tre để làm vũ khí đánh giặc. Sự linh động trong xử lý các tình huống ở chiến trường. Sức mạnh làm neân chieán thaéng cuûa daân toäc. Đó là sức mạnh tổng hợp không chæ baèng vuõ khí maø baèng caû coû cây đất nước.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> TL Thaày thaønh anh huøng Đến ong dại cũng luyện thaønh chieán só Vaø hoa traùi cuõng bieán thaønh vuõ khí.” H: Đánh giặc xong, Gióng cởi giáp sắt để lại và bay về trời. Chi tieát naøy coù yù nghóa gì? Tại sao tác giả dân gian không để Thánh Gióng về kinh đô nhận chức tước vua ban hoặc về quê nhà lạy tạ mẹ ? H: Em haõy cho bieát hình tượng Thánh Gióng có ý nghóa gì? Cho HS thaûo luaän nhoùm (theo baøn). Troø. Ghi bảng. TL: Gióng ra đời phi thường thì ra đi cũng phi thường. Bay về trời là bất tử với trời đất, non nước. Người anh hùng ấy vì nghĩa cả mà đánh giặc không maøn coâng danh phuù quyù.. - TG bay về trời, về cõi vô biên bất tử - Bất tử trong lòng dân toäc. Khoâng maøng coâng danh phuù quyù.. Thaûo luaän nhoùm: 3. YÙ nghóa cuûa hình TL: Gióng là hình tượng tiêu tượng Thánh Gióng. biểu rực rỡ của người anh hùng - Ca ngợi hình tượng đánh giặc cứu nước ngay từ người anh hùng đánh những ngày đầu dựng nước. giặc Gióng mang trong mình sức - Tiêu biểu cho truyền mạnh tổ tiên, thần thánh của cả thống yêu nước, đoàn cộng đồng (sự ra đời thần kỳ, kết, tinh thần anh dũng bà con góp gạo nuôi). Sức của DT ta maïnh cuûa kyõ thuaät, thieân nhieân (sắt, tre). Hình tượng đẹp đẽ, cao cả của người anh hùng vĩ đại vì nghĩa lớn. H: Theo em truyện TL: Vua Hùng, đền thờ, hội “Thaùnh Gioùng” coù gì laøng Gioùng, laøng Chaùy, … liên quan đến sự thật lịch sử? G: Vào thời đại Hùng Vương cư dân Việt cổ tuy nhỏ nhưng đã biết đoàn kết huy động sức mạnh của cả cộng đồng để tự vệ chống lại mọi đạo quân xâm lược. Số lượng và vũ khí tăng lên rất nhiều. Sử dụng cả vũ khí tối tân (roi sắt, áo giáp sắt) và vũ khí thô sơ (tre) để chống giặc. 3’ Hoạt động 3: III. Toång keát Tìm hiểu phần ghi nhớ Đọc phần ghi nhớ Ghi nhớ SGK/23 Yêu cầu HS nắm vững vaø hoïc thuoäc loøng. Tìm hiểu phần đọc thêm. Đọc phần “đọc thêm” 5’ Hoạt động 4: H: Hình aûnh naøo laø hình HS phaùt bieåu tuyø theo caûm. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> TL Thaày ảnh đẹp nhất của Thánh Gioùng trong taâm trí em? GV định hướng cho HS tìm những hình ảnh đẹp veà noäi dung vaø ngheä thuaät. H: Theo em, taïi sao hoäi thi theå thao trong nhaø trường phổ thông lại mang teân “Hoäi khoeû Phuø Đổng”.. Troø nhận của từng cá nhân.. Ghi bảng. TL: Vì Phù Đổng: - Có lứa tuổi ở nhà trường - Có sức mạnh phi thường - Ước mơ trưởng thành nhanh choùng. - Vô tư gần gũi nhân dân sớm có lòng yêu nước. Vaäy truyeàn thuyết TL: Thuộc phương thức biểu “Thánh Gióng” thuộc đạt tự sự. Vì truyện có mở đầu, phương thức biểu đạt có kết thúc, các sự việc liên naøo? Taïi sao? tieáp coù yù nghóa. 4. Cuûng coá, daën doø : - Keå toùm taét. - Sưu tầm 1 số TP nghệ thuật (tranh, truyện thơ…hoặc vẽ tranh về hình tượng Thaùnh Gioùng - Xem kỹ bài và soạn bài : Từ mượn. Tieát 6 Ngày soạn: 4-9-2009 TỪ MƯỢN I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức :Giúp học sinh: + Giúp HS hiểu thế nào là từ mượn. + Bước đầu biết sử dụng từ mượn một cách hợp lý . 2. Kó naêng : + Nhận biết được các từ mượn trong Vb +Xác định đúng nguồn gốc của từ mượn + Viết đũng những từ mượn + Sử dụng từ điển để hiểu nghĩa từ mượn + Sử dụng từ mượn trong nói và viết 3. Giáo dục : Ý thức trao dồi ngôn ngữ dân tộc II. CHUAÅN BÒ CUÛA THAÀY VAØ TROØ: 1. Thaày:. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> + Soạn giảng, tham khảo SGK, SGV. 2. Troø: + Xem kỹ bài ở nhà. III. TIEÁN TRÌNH TIEÁT DAÏY: 1. Ổn định lớp: 2. Kieåm tra: + Hoûi: Từ và tiếng khác nhau như thế nào? Khi nào một tiếng được coi là một từ? Xác định từ đơn và từ phức trong câu sau: Chuù beù / vuøng daäy / vöôn / vai / moät / caùi / boãng / bieán thaønh / moät / traùng só/ mình / cao/ hơn / tượng. Gợi ý trả lời: Tiếng là đơn vị cấu tạo nên từ. Từ là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất dùng để đặt câu. Tiếng: có tiếng, có nghĩa, có tiếng chưa đủ nghĩa hoặc không có nghĩa. Một tiếng được coi là một từ khi tiếng ấy có nghĩa. 3. Bài mới: HĐ1 :Giới thiệu bài mới: Trong câu bạn vừa xác định chúng ta thấy có hai từ tráng sĩ và trượng là hai từ chúng ta mượn từ tiếng Hán (Trung Quốc). Hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu thế nào là từ mượn và nguyên tắc mượn từ. HĐ 2 TL Thaày Troø Nội dung 15’ Cheùp VD I. Từ Thuần Việt và từ mượn H. Hãy giải thích từ Dựa vào chú thích phần trượng, tráng sĩ ? vaên baûn “Thaùnh Gioùng” H: Hai từ này có nguồn TL: Có nguồn gốc từ tiếng gốc từ đâu ? Haùn (Trung Quoác) - Sứ gải, giang sơn, xà phòng, buồm, mít tinh, ra-đi-ô, gan, ñieän, ga, bôm, xoâ veát. giang sôn, in-tô-neùt H: Trong số các từ trên. TL: Mượn từ tiếng hán: sứ những từ nào được mượn giả, giang sơn, gan. từ tiếng Hán ? Những từ nào được mượn Tiếng anh : tivi, mít tinh, từ các ngôn ngữ khác ? in – tơ nét H: Những từ trên gọi là Tiếng Nga: Xô Viết - Từ mượn là những từ từ mượn ? Vậy theo em Tiếng Pháp : xà phòng, ra- vay mượn của tiếng nước di-oâ, ga thế nào là từ mượn ? ngoài để biểu thị những sự vật, hiện tượng, đặc ñieåm … maø tieáng Vieät chưa có từ thật thích hợp bieåu thò. H: Thế nào là từ Thuần - Từ Thuần Việt là từ do. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>