Giáo án Ngữ văn 8 tuần 8 - Nguyễn Văn Hà

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giáo án Ngữ văn 8. -1-. Nguyễn Văn Hà. TUẦN 8 Tiết 29,30: Chiếc lá cuối cùng Tiết 31: Chương trình địa phương (phần TV) Tiết 32: Lập dàn ý cho bài văn tự sự Ngày soạn :29/10 / 08 Tiết 29, 30 -Văn học. CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG *O.Henri. A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : Giúp học sinh : Trên cơ sở văn bản là phần cuối của truyện “Chiếc lá cuối cùng”, giúp HS khám phá vài nét cơ bản nghệ thuật truyện ngắn của nhà văn Mỹ O. Henri, rung động trước cái hay cái đẹp và lòng cảm thông của tác giả đối với những nỗi bất hạnh của người nghèo. B. CHUẨN BỊ : - GV: Soạn bài, SGK, SGV, tư liệu về tác giả, tác phẩm. - HS : Đọc kĩ văn bản, trả lời các câu hỏi Đọc - hiểu văn bản ngắn gọn, vẽ tranh minh họa theo cảm nhận của HS về tác phẩm. C/ TIẾN TRÌNH DẠY HỌC : 1. Ổn định 2. Kiểm tra : Nêu cảm nhận của em về nhân vật Đôn-ki-hô-tê ? Về nhân vật Xanchô-panxa ? 3. Bài mới : A. HOẠT ĐỘNG 1: Giới thiệu bài : Giới thiệu truyện ngắn Chiếc lá cuối cùng => giới thiệu đoạn trích học. HOẠT ĐỘNG CỦA GV B.HOẠT ĐỘNG 2:Hướng dẫn HS đọc và tìm hiểu về tác giả O. Henri. -GV: Tên của O. Henri được chọn làm tên của giải thưởng truyện ngắn hay nhất hằng năm của nước Mĩ. -Cho HS văn bản -HS đọc phần chú thích các từ khó. -GV tóm tắt truyện ngắn này.. HOẠT ĐỘNG CỦA HS NDHD CHÍNH I. Đọc và tìm hiểu chú thích. I.ĐỌC VÀ TÌM HIỂU -Đọc phần tác giả, nêu những CHÚ THÍCH: nét chính cần nhớ. 1. Tác giả:O.Henri (1862-1910), nhà văn Mỹ nổi tiếng chuyên viết truyện ngắn với tinh thần nhân đạo sâu -Đọc văn bản. sắc. -Đọc chú thích từ khó. 2.Văn bản: Trích “Chiếc lá cuối cùng” C.HOẠT ĐỘNG 3: Hướng dẫn II. Tìm hiểu văn bản: II.TÌM HIỂU VĂN tìm hiểu văn bản. -Thuật lại bối cảnh và thời BẢN: -Câu chuyện xảy ra trong hoàn điểm xảy ra câu chuyện, hoàn 1.Bối cảnh câu cảnh như thế nào? Thời điểm nào? cảnh của Giônxi. chuyện: -Hoàn cảnh của Giônxi ra sao ? + Không gian, thời -Bơmen được giới thiệu là người -Bơmen:Cụ già ngoài 60 tuổi, gian. cảnh của như thế nào ? là hoạ sĩ nghèo, kiếm ăn bằng +Hoàn cách ngồi làm mẫu cho các Giônxi. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giáo án Ngữ văn 8. -Cho HS thảo luận ý sau: “Tại đây, họ (Xiu và bơmen sợ sệt ngó ra ngoài cửa sổ, nhìn cây thường xuân. Rồi họ nhìn nhau một lát chẳng nói năng gì.” +Vì sao cụ Bơmen có thái độ sợ sệt ấy ? Và vì sao họ nhìn nhau chẳng nói năng gì ? +Vì lẽ gì cụ Bơmen quyết định vẽ chiếc lá để cứu sống Giônxi ? -GV: Cụ cao thượng, quên mình vì người khác cứ lẳng lặng mà làm, không hề cho Xiu biết ý định của mình.. -2-. Nguyễn Văn Hà. hoạ sĩ trẻ, có cá tính mạnh, ước mơ vẽ kiệt tác nhưng 2.Kiệt tác của bác chưa thực hiện được. Bơmen : -Thảo luận: Thái độ sợ sệt khi nhìn những chiếc lá theo nhau rụng.  Tấm lòng thương yêu lo lắng Giôn xy, thâm tâm đang nghĩ cách vẽ chiếc lá để cứu sống Giôny.. -Giônxi đang bị sưng phổi nặng, lại nghèo túng nên thất vọng, chán sống. Cô lạnh lùng , thản nhiên chờ cái chết với suy nghĩ” khi chiếc lá cuối cùng rụng thì cũng lúc đó cô sẽ chết “ -Cho HS thảo luận : -Thảo luận : +Tại sao nhà văn bỏ qua không kể +Tạo bất ngờ cho Giônxy sự việc cụ đã vẽ chiếc lá trên +Gây hứng thú cho người tường trong đêm mưa tuyết mà đến đọc. cuối truyện mới cho biết qua lời kể của nhân vật Xiu ? +Tại sao có thể nói chiếc lá của cụ +Vẽ chiếc lá rất giống khiến Bơmen vẽ trên tường là một kiệt Giônxi tưởng đó là chiếc lá tác ? Theo em đó có phải là một thật. +Nó đem lại sự sống cho kiệt tác không ? Giônxi. +Vẽ bằng tình thương bao la và lòng hy sinh cao thượng. +Vẽ trong hoàn cảnh đặc biệt. -Nêu cảm nghĩ của em về nhân vật -Cảm phục tấm lòng thương cụ Bơmen ? người, tinh thần nhân đạo. Cảm thông cho hoàn cảnh nghèo. -Theo em, tình thương yêu của Xiu *Tình thương yêu của Xiu : dành cho Giônxi như thế nào ? +Nỗi lo sợ khi nhìn chiếc lá Tình cảm ấy biểu hiện ở những chi bám lại trên tường, lo sợ tiết nào trong truyện ? Giônxy chết đi theo chiếc lá rụng, động viên chăm sóc Giônxy. -Em hãy tìm bằng chứng để khẳng +Xiu không hề biết ý định định Xiu không hề được cụ Bơmen của cụ Bơmen (Cô kéo tấm cho biết ý định vẽ một chiếc lá mành lên một cách chán nản, thay cho chiếc lá cuối cùng rụng cúi khuôn mặt hốc hác xuống xuống ? người bệnh, nói lời não ruột) Lop7.net. +Chiếc lá vẽ rất giống lá thật. +Sức mạnh nhiệm mầu của nghệ thuật chân chính: đem lại sự sống cho Giônxi, khơi gợi lại ước mơ sang tạo nghệ thuật cho cô. +Vẽ bằng tình thương bao la và lòng hy sinh cao thượng. +Vẽ trong hoàn cảnh đặc biệt.. 3.Tình thương yêu của Xiu : -Lo sợ, căng thẳng khi nhìn vài chiếc lá thường xuân còn sót lại trên cây rụng dần..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giáo án Ngữ văn 8. -Cho HS thảo luận : +Xiu biết rõ sự thật vào lúc nào ? +Và tại sao cô lại bình tĩnh khi lần thứ hai Giônxi bảo cô kéo tấm mành lên? +Nếu Xiu biết được ý định của cụ Bơmen thì truyện có sức hấp dẫn không ? Vì sao ? -Thử hình dung tâm trạng căng thẳng của Giônxi, của Xiu và của bạn đọc khi hai lần Giônxi ra lệnh kéo tấm mành lên ? -Nguyên nhân sâu xa nào quyết định tâm trạng hồi sinh của Giônxy ? -Tại sao nhà văn kết thúc truyện bằng lời kể của Xiu mà không để cho Giônxi phản ứng gì thêm ? -Câu chuyện có nhiều tình huống bất ngờ. Em thử chỉ ra những tình huống đó ?. -Em có nhận xét gì về những tình huống bất ngờ đó và ý nghĩa của biện pháp nghệ thuật này ?. -3-. Nguyễn Văn Hà. +Xiu ngạc nhiên không ngờ -Động viên chăm sóc còn chiếc lá sau một đêm mưa bạn. gió. -Kính phục và nhớ tiếc cụ Bơmen. -Nếu như vậy thì truyện sẽ kém hay đi vì Xiu không bị bất ngờ và đoạn văn không nói lên tâm trạng lo lắng thấm đượm tình người của cô. -Lần kéo mành lên : +Xiu và bạn đọc hồi hộp chờ đợi chiếc lá +Giônxi lạnh lùng chờ đợi cái chết. -Sự gan góc của chiếc lá với thiên nhiên / nghị lực yếu đuối của Giônxi. -Kết thúc như vậy là vừa đủ để truyện có dư âm để lại cho người đọc nhiều suy nghĩ và dự đoán. -Giônxi từ tuyệt vọng, tưởng sẽ chết vì bệnh nặng và nghèo túng nhưng trở lại yêu đời, thoát cơn nguy hiểm. -Cụ Bơmen đang khoẻ mạnh, chẳng ai ngờ đến cái chết của cụ. => Hai lần đảo ngược tình huống trái chiều nhau. Nghệ thuật đảo ngược tình huống gây hứng thú cho người đọc. III.Tổng kết. - Trả lời.. 4.Diễn biến tâm trạng của Giônxi: -Yếu đuối, bệnh tật, lạnh lùng, thản nhiên chờ đón cái chết. -Tâm trạng hồi sinh.. 5. Nghệ thuật: -Tình tiết hấp dẫn, sắp xếp chặt chẽ, hợp lí. -Kết cấu đảo ngược tình huống hai lần. -Tạo sự bất ngờ gây hứng thú cho người đọc.. D.HOẠT ĐỘNG 4:Tổng kết. III.TỔNG KẾT: -Hãy nêu những nét đặc sắc về * Ghi nhớ /SGK. nghệ thuật và nội dung của truyện ? -GV chốt. -Cho HS đọc phần ghi nhớ SGK -Đọc ghi nhớ/SGK. E. HOẠT ĐỘNG 5 : 4. Củng cố : Câu chuyện nói lên sức mạnh của niềm tin. Em hãy làm sáng tỏ điều đó. 5 Dặn dò : Học bài Tóm tắt nội dung đoạn trích. Câu chuyện ngợi ca sức mạnh của nghệ thuật chân chính. Em hãy làm sáng tỏ điều đó. Đọc bài chương trình Tiếng Việt địa phương, tìm các từ địa phương tương ứng với từ toàn dân đã cho ở trong bài. **************************************** Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giáo án Ngữ văn 8. -4-. Nguyễn Văn Hà. Ngày soạn : / / Tiết 31 - Tiếng Việt CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG (TIẾNG VIỆT ) A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT :Giúp học sinh : - Hiểu được từ ngữ chỉ quan hệ ruột thịt thân thích được dùng ở địa phương các em sinh sống. - Bước đầu so sánh các từ ngữ địa phương với các từ ngữ tương ứng trong ngôn ngữ toàn dân để thấy rõ những từ ngữ nào trùng với từ ngữ toàn dân, những từ ngữ nào không trùng với từ ngữ toàn dân. B. CHUẨN BỊ : - GV: Hướng dẫn HS đọc kĩ yêu cầu bài học, điền các từ địa phương tương ứng vào bảng thống kê, bảng phụ. - HS : Sưu tầm, điền vào bảng thống kê theo yêu cầu, bảng con.. C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định 2. Kiểm tra : - Thế nào là tình thái từ ? - Nêu các loại tình thái từ ? - Khi sử dụng tình thái từ cần chú ý điều gì ? 3. Bài mới : a/ Giới thiệu bài b/ Tổ chức hoạt động HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NDHD CHÍNH A.HOẠT ĐỘNG 1: Thảo luận ở tổ. 1. Tìm từ ngữ -Tìm các từ ngữ chỉ quan hệ ruột 1.Cha : bố, ba, thầy, cậu, tía địa phương chỉ thịt thân thích được dùng ở địa 2.Mẹ : má, mẹ, mạ, bầm, u, quan hệ ruột thịt phương em có nghĩa tương đương mợ thân thích. với các từ ngữ toàn dân trong bảng 3.Ông nội : ôn nội 2. Sưu tầm kê gồm 34 từ ở SGK. 4.Bà nội : mệ nội 5.Ông ngoại : ôn ngoại 6.Bà ngoại : mệ ngoại -Cho HS đọc từ ngữ toàn dân có 7.Bác : bác 8.Bác : bác dâu trong bảng kẻ. -Cho HS kẻ lại bảng vào vở theo 9.Chú : chú thứ tự, ghi rõ từ ngữ được dùng ở 10. Thím : thím dâu địa phương em. Từ ngữ đó có thể 11. Bác : cô, o trùng với từ ngữ toàn dân hoặc 12. Bác : dượng 13. Cô : o khác với từ ngữ địa phương. 14. Chú : dượng -Cho HS gạch dưới các từ ngữ 15. Bác : Cậu 16. Bác : mợ khác với từ ngữ toàn dân. -Cho HS sưu tầm một số từ ngữ 17. Mợ : mợ chỉ quan hệ ruột thịt thân thích 18. Bác : dì được dùng ở địa phương khác. 19. Cậu: cậu 20. Bác : dượng 21. Dì : dì 22. Chú : dượng 23. Anh trai : anh, anh Hai, anh cả, bác Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Giáo án Ngữ văn 8. -5-. Nguyễn Văn Hà. 24. Chị dâu : chị, bác 25. Em trai : Em, chú 26. Em dâu : Em, thím 27. Chị gái : chị, chị Hai, chị cả, cô, dì 28. Anh rể : anh, dượng -Cho HS sưu tầm một số thơ ca có 29. Em gái : em, cô, o sử dụng từ ngữ chỉ quan hệ ruột 30. Em rể : em, dượng, chú thịt thân thích ở địa phương em. 31. Con : con, anh, cậu 32. Con dâu : con, chị, mợ 33. Con rể : con, anh 34. Cháu : con *Thơ ca địa phương- Ngó lên hòn kẽm đá dừng B.HOẠT ĐỘNG 2 : Thương cha nhớ mẹ quá -Cho HS cử đại diện tổ trình bày chừng bạn ơi kết quả điều tra sưu tầm. - Đứng bên ni đồng ngó bên -Hướng dẫn cả lớp nhận xét. kia đồng mênh mông bát ngát Đứng bên tê đồng ngó bên ni đồng .... - Thân em như chẽn lúa đòng đòng Phất phơ giữa ngọn nắng hồng ban mai -Trình bày kết quả. -Nhận xét, bổ sung. C.HOẠT ĐỘNG 3 : 4. Củng cố : Cho HS đọc phần ghi nhớ 5. Dặn dò : Xem lại bài Chuẩn bị bài mới “Lập dàn ý cho bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm”. ****************************************. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Giáo án Ngữ văn 8. Ngày soạn : / / Tiết 32 - Tập làm văn. -6-. Nguyễn Văn Hà. LẬP DÀN Ý CHO BÀI VĂN TỰ SỰ KẾT HỢP VỚI MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM. A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : Giúp học sinh : - Nhận được bố cục các phần : Mở bài, thân bài, kết bài của một bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm. - Biết cách tìm, lựa chọn và sắp xếp các ý trong bài văn ấy. B. CHUẨN BỊ : - GV : Soạn bài, SGK, SGV, đèn chiếu.. - HS : Học kĩ lí thuyết về kết hợp miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự, đọc lại các bài đọc thêm ở SGK. C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC : 1. Ổn định 2. Kiểm tra : - Nêu các bước xây dựng một đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm - Kiểm tra vở bài tập 3. Bài mới : a/ Giới thiệu bài b/ Tổ chức hoạt động HOẠT ĐỘNG CỦA GV A.HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu và nhận biết dàn ý một bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm -Cho HS đọc bài văn “Món quà sinh nhật” -Bài văn trên có thể chia làm ba phần : mở bài, thân bài, kết bài. Hãy chỉ ra ba phần đó và nêu nội dung khái quát của mỗi phần.. -Cho HS tìm lần lượt và chỉ ra các yếu tố sau : +Truyện kể về việc gì ? +Ai là người kể chuyện ? Ở ngôi thứ mấy ? +Câu chuyện xảy ra ở đâu? vào lúc nào ? trong hoàn cảnh nào ? +Chuyện xảy ra với ai ? có những nhân vật nào ? Ai là. HOẠT ĐỘNG CỦA HS NDHD I. Tìm hiểu và nhận biết dàn ý một I. BÀI HỌC : bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và 1. Dàn ý của bài văn biểu cảm tự sự. -Đọc bài “Món quà sinh nhật” -Chỉ ra bố cục ba phần: A/ Mở bài Từ đầu... trên bàn (kể và tả lại quang cảnh chung của buổi sinh nhật) B/ Thân bài:”Vui... không nói” (kể về món quà sinh nhật độc đáo của người bạn) C/ Kết bài: Còn lại (Nêu cảm nghĩ của người bạn về món quà sinh nhật) -Truyện kể về câu chuyện : món quà sinh nhật. -Nhân vật chính là người kể chuyện ở ngôi thứ nhất. -Câu chuyện xảy ra tại nhà Trang (nhân vật chính) vào ngày sinh nhật. Vào lúc mọi người đầy đủ, đông vui. -Chuyện xảy ra với Trang và Trinh -Trang là nhân vật chính. Lop7.net. *Tìm hiểu dàn ý của bài văn tự sự: “Món quà sinh nhật” A/ Kể và tả lại quang cảnh chung của buổi sinh hoạt. B/ Kể về món quà sinh nhật độc đáo của người bạn C/ Nêu cảm nghĩ về người bạn về món quà..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Giáo án Ngữ văn 8. -7-. Nguyễn Văn Hà. nhân vật chính ? -Trang: quí bạn, tôn trọng món quà +Tính cách của mỗi nhân vật của bạn, tình bạn chân thành. -Trinh: quí bạn, tình cảm chân ra sao ? thành, nhiệt tình với bạn. +Câu chuyện diễn ra như thế -Sinh nhật Trang đông vui nhưng nào ? Mở đầu nêu vấn đề gì ? thiếu Trinh. +Đỉnh điểm câu chuyện ở đâu -Đỉnh điểm là Trang đang trông ? mong, giận hờn trách cớ bạn thì Trinh xuất hiện. +Truyện kết thúc như thế nào -Trang hiểu được lý do của bạn, ? tình cảm của bạn. +Điều gì đã tạo nên sự bất -Món quà của Trinh tặng Trang. ngờ ? +Các yếu tố miêu tả, biểu -Đó là tình huống truyện, việc cảm được kết hợp và thể hiện Trang chê trách bạn. ở những chỗ nào trong truyện  Hiểu nhầm bạn. ? +Nêu tác dụng của những yếu tố miêu tả và biểu cảm này ? -Những nội dung trên được -Kể theo trình tự thời gian nhưng * Ghi nhớ/SGK. tác giả kể theo thứ tự nào ? trong khi tác giả có dùng hồi ức (Kể theo trình tự thời gian ngược thời gian. trước, sau hay có gì đảo ngược từ hiện tại về quá khứ) B.HOẠT ĐỘNG 2: Hướng II. Rút ra bố cục và dàn ý của bài dẫn rút ra bố cục và dàn ý của văn tự sự kết hợp với miêu tả biểu bài văn tự sự kết hợp với miêu cảm. tả biểu cảm -Cho HS đọc lại bố cục ba -Đọc lại bố cục. phần của bài văn -Theo em, phần mở bài nêu lên điều gì ? -Phần kết bài của bài văn tự sự nêu lên điều gì ? -Em có nhận xét gì về dàn bài -Nêu nhận xét. văn tự có kết hợp miêu tả và biểu cảm ? -Cho HS đọc phần ghi nhớ -Đọc ghi nhớ . SGK C.HOẠT ĐỘNG 3:Luyện tập III. Luyện tập II. LUYỆN TẬP: * BT 1. *BT 1: * Bài tập1 -Mở bài giới thiệu ai ? Trong A/ Mở bài Giới thiệu quang cảnh đêm giao hoàn cảnh nào ? thừa và gia cảnh của em bé bán diêm (nhân vật chính của truyện) -Nêu các sự việc chính xảy ra B/ Thân bài: Diễn biến sự việc; với nhân vật theo trật tự thời +Do không bán được diêm nên Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Giáo án Ngữ văn 8. -8-. Nguyễn Văn Hà. gian lúc đầu, sau đó, tiếp theo em bé không dám về nhà sợ bố và kết quả ? đánh. -Mấy lần quẹt diêm? Mỗi lần +Em bé tìm góc tường ngồi tránh diễn ra thế nào và kết quả ra rét, em bị gió rét hành hạ sao ? +Em bé đánh diêm sưởi ấm, mỗi lần quẹt diêm một que em bé lại thấy hiện lên một viễn cảnh ấm áp và đẹp đẽ -Trong khi nêu các sự việc +Các yếu tố miêu tả và biểu cảm chính, chỉ ra các yếu tố miêu được đan xen trong quá trình kể tả và biểu cảm được sử dụng chuyện. Tác giả miêu tả sinh động trong đó ? những lần quẹt diêm và những suy nghĩ, tâm trạng của nhân vật. C/ Kết bài: -Kết cục số phận của nhân vật -Em bé chết trong giá rét, người như thế nào ? Cảm nghĩ của qua đường không ai hay biết người kể ra sao ? -Em trông thấy bà, cùng bà bay lên * BT 2 * BT 2 *Bài tập 2 -Kỉ niệm khiến mình xúc độn A/ Mở bài: là kỉ niệm gì ? Em hãy nêu Nêu khái quát kỉ niệm. một cách khái quát ? B/ Thân bài: -Kỉ niệm xảy ra ở đâu ? lúc + Thời gian, hoàn cảnh nhân vật nào ? với ai ? + Mở đầu, diễn biến, kết quả -Chuyện xảy ra như thế nào? Miêu tả các biểu hiện của sự xúc -Điều gì khiến em xúc động? động Xúc động như thế nào? -Em có suy nghĩ gì về kỉ niệm C/ Kết bài đó ? D. HOẠT ĐỘNG 4 : 4. Củng cố : Cho HS đọc lại phần ghi nhớ 5. Dặn dò : Học thuộc bài Làm bài tập 2 cho hoàn chỉnh. Chuẩn bị bài mới “Hai cây phong”. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span>