Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 10: Xây dựng đoạn văn trong văn bản - Năm học 2009-2010 - Lê Đức Quang

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8. Bµi sè 3, tiÕt 10, X©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n NS: 28/08/2009 NG: 31/08/2009 I/ Mục tiêu cần đạt. 1/ KiÕn thøc. Nhận diện được khái niệm đoạn văn, từ ngữ chủ đề, câu chủ đề, quan hệ gi÷a c¸c c©u trong ®o¹n v¨n vµ c¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n 2/ KÜ n¨ng. Viết được các đoạn văn mạch lạc đủ sức làm sáng tỏ một nội dung nhất định. 3/ Thái độ. Có thái độ hợp tác khi tìm hiểu kiến thức. II/ §å dïng d¹y häc. - GV: B¶ng phô - HS : T×m hiÓu c¸c ®o¹n v¨n trong thùc tÕ. III/ Phương pháp Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm, nêu vấn đề, gợi mở IV/ Tæ chøc giê häc. 1/ Tæ chøc: SÜ sè 8a: 8b: 2/ KiÓm tra (?) Bè côc v¨n b¶n lµ g×? C¸c phÇn trong v¨n b¶n cã nhiÖm vô g×? 3/ Bµi míi. H§ cña thÇy vµ trß T/g HĐ1. Khởi động 2’ - Môc tiªu: Sử dụng kiến thức bài trước có liên quan để định hướng nội dung kiến thức sÏ tiÕp thu trong bµi tiÕp theo. - C¸ch tiÕn hµnh: Gi¸o viªn dïng lêi v¨n : Để đạt được mục đích giao tiếp một cách hiệu quả hơn, chúng ta cần vận dụng kiến thức của mình về xây dựng đoạn văn trong văn bản như thế nào? Bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu điều ấy. H§2. H×nh thµnh kiÕn thøc. - Môc tiªu: NhËn diÖn ®­îc kh¸i niÖm đoạn văn, từ ngữ chủ đề, câu chủ đề, quan hÖ gi÷a c¸c c©u trong ®o¹n v¨n vµ c¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n - C¸ch tiÕn hµnh: Lê Đức Quang – Gv trường THCS Liêm Phú Lop8.net. Néi dung chÝnh.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 8’. HS đọc bài tập (?) V¨n b¶n gåm mÊy ý? Mçi ý ®­îc viÕt thµnh mÊy ®o¹n v¨n? (?) DÊu hiÖu h×nh thøc nµo cã thÓ gióp em nhËn biÕt ®o¹n v¨n? Ch÷ ®Çu ®o¹n v¨n viÕt hoa lïi ®Çu dßng vµ hÕt ®o¹n chÊm xuèng dßng. (?) DÊu hiÖu néi dung nµo cã thÓ gióp em nhËn biÕt ®o¹n v¨n? - Mçi ®o¹n v¨n ®­îc triÓn khai mét ý tương đối trọn vẹn: đoạn đầu nói về Ng« TÊt Tè, ®o¹n hai nãi vÒ t¸c phÈm Tắt đèn. (?) Qua t×m hiÓu ®o¹n v¨n trªn, em h·y khái quát những đặc điểm cơ bản của ®o¹n v¨n. * Các đặc điểm cơ bản của đoạn văn: - §Æc ®iÓm néi dung: mçi ®o¹n v¨n triển khai một ý tương đối trọn vẹn. - §¨c ®iÓm h×nh thøc: + Thường thì đoạn văn từ hai câu trở lªn. Còng cã khi ®o¹n v¨n chØ gåm mét c©u. + §Çu ®o¹n viÕt lïi vµo ®Çu dßng, hÕt ®o¹n ng¾t xuèng dßng (?) Từ những đặc điểm về hình thức và néi dung trªn, h·y cho biÕt thÕ nµo lµ ®o¹n v¨n?. (?) Tìm từ ngữ chủ đề cho mỗi đoạn 6’ v¨n trªn? - Các từ ngữ chủ đề: + §1: Ng« TÊt Tè («ng, nhµ v¨n). + Đ2: Tắt đèn (tác phẩm). Hs đọc thầm đoạn 2 (?) ý kh¸i qu¸t bao trïm c¶ ®o¹n v¨n lµ g×? Đoạn văn đánh giá những thành công suÊt s¾c cña NTT trong viÖc t¸i hiÖn thùc trạng nông thôn VN trước CMT8 và Lê Đức Quang – Gv trường THCS Liêm Phú Lop8.net. I/ ThÕ nµo lµ ®o¹n v¨n. 1/ Bµi tËp. (SGK Tr 34) V¨n b¶n: Ng« TÊt Tè vµ t¸c phẩm “Tắt đèn” 2/ T×m hiÓu.. * Các đặc điểm cơ bản của đoạn v¨n: - §Æc ®iÓm néi dung: mçi ®o¹n văn triển khai một ý tương đối trän vÑn. - §¨c ®iÓm h×nh thøc: + Thường thì đoạn văn từ hai c©u trë lªn. Còng cã khi ®o¹n v¨n chØ gåm mét c©u. + §Çu ®o¹n viÕt lïi vµo ®Çu dßng, hÕt ®o¹n ng¾t xuèng dßng. II/ Tõ ng÷ vµ c©u trong ®o¹n v¨n. 1/ Từ ngữ chủ đề và câu chủ đề của đoạn văn. - Các từ ngữ chủ đề: + §1: Ng« TÊt Tè («ng, nhµ v¨n). + Đ2: Tắt đèn (tác phẩm)..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 khảng định phẩm chất tốt đẹp của những người lao động chân chính. ? Câu nào trong đoạn văn chứa đựng ý kh¸i qu¸t Êy? V× sao em biÕt ? “Tắt đèn” là tác phẩm tiêu biểu nhất cña Ng« TÊt Tè”. V×: C©u nµy lµ c©u then chèt cña c¶ ®o¹n v× nã kh¸i qu¸t néi dung cña c¶ đoạn: chủ ngữ nêu đối tượng (Tắt đèn), vị ngữ nêu hướng triển khai nội dung của đối tượng (là tác phẩm tiêu biểu nhÊt cña Ng« TÊt Tè). (?) Tõ nhËn thøc trªn, em hiÓu tõ ng÷ chủ đề và câu chủ đề là gì ? Chúng đóng vai trò gì trong văn bản ?. - Câu chủ đề: + Về nd: Câu chủ đề thường mang ý nghÜa kh¸i qu¸t cña c¶ ®o¹n. + Về ht: lời lẽ ngắn gọn, thường có đủ hai thành phần chính (CN vµ VN). + Về vị trí: có thể đứng đầu hoÆc cuèi ®o¹n v¨n.. 10’ 2/ C¸ch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n. */ V¨n b¶n: Ng« TÊt Tè vµ t¸c (?) Tìm hiểu câu chủ đề trong các đoạn phẩm “Tắt đèn” văn trên. Nếu có hãy xác định vị trí của câu chủ đề ? - Đoạn 1: không có câu chủ đề. - Đoạn 2: câu chủ đề đặt ở vị trí mở đầu đoạn văn: Tắt đèn là tác phẩm tiêu biÓu nhÊt cña Ng« TÊt Tè. (?) Néi dung cña tõng ®o¹n ®­îc tr×nh bµy theo tr×nh tù nµo?. Hs đọc (?) Đoạn văn trên có câu chủ đề không ? nÕu cã th× ë vÞ trÝ nµo ? Câu chủ đề đặt ở vị trí cuối đoạn văn Như vậy, lá cây có màu xanh là do chất diÖp lôc chøa trong thµnh phÇn tÕ bµo. (?) Néi dung cña ®o¹n ®­îc tr×nh bµy theo tr×nh tù nµo ? Lê Đức Quang – Gv trường THCS Liêm Phú Lop8.net. - §o¹n 1: §­îc triÓn khai theo tr×nh tù giíi thiÖu mét t¸c gi¶ : quê hương- gia đình- con ngườinghề nghiệp - tác phẩm  trình bµy theo c¸ch song hµnh. - §o¹n 2: ý ®­îc triÓn khai theo trình tự từ khái quát đến cụ thể, từ chung đến riêng - trình bày theo c¸ch diÔn dÞch */ §o¹n v¨n SGK Tr 35.. §o¹n v¨n ®­îc tr×nh bµy theo trình tự từ cụ thể đến khái quát, từ riêng đến chung - trình bày theo.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 c¸ch quy n¹p. (?) Tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n cã mÊy kiÓu? §ã lµ nh÷ng kiÓu nµo? GV: Nhìn chung, đoạn văn thường ®­îc triÓn khai theo ba kiÓu cÊu tróc: diÔn dÞch, quy n¹p, song hµnh. §o¹n v¨n theo kiÓu song hµnh kh«ng cã c©u chủ đề nhưng vẫn phải đảm bảo có chủ đề; chủ đề được khái quát từ ý nghĩa cña tÊt c¶ c¸c c©u trong ®o¹n. H§3: HDHS rót ra kÕt luËn bµi häc. - Môc tiªu: Rót ra ®­îc thÕ nµo lµ ®o¹n 2’ văn ? Từ ngữ chủ đề và câu chủ đề trong ®o¹n v¨n ? Cã nh÷ng c¸ch nµo tr×nh bµy néi dung trong ®o¹n v¨n ? - C¸ch tiÕn hµnh: (?) ThÕ nµo lµ ®o¹n v¨n ? Tõ ng÷ chñ đề và câu chủ đề trong đoạn văn ? Có nh÷ng c¸ch nµo tr×nh bµy néi dung trong ®o¹n v¨n ? Hs đọc ghi nhớ trong SGK (?) Cần nắm được những đơn vị kiến thøc nµo trong ghi nhí ?. H§4. HDHS lµm bµi tËp - Môc tiªu: Xác định đúng các yêu cầu bài tập và gi¶i c¸c bµi tËp trong SGK. - C¸ch tiÕn hµnh:. - §o¹n v¨n lµ g× ? - Thế nào là từ ngữ chủ đề và câu chủ đề. - C¸c c¸ch tr×nh bµy ®o¹n v¨n. 14’ IV/ LuyÖn tËp.. (?) V¨n b¶n trªn cã thÓ chia thµnh mÊy ý? Mỗi ý được diễn đạt bằng mấy đoạn v¨n? V¨n b¶n "Ai nhÇm" ®­îc chia thµnh 2 ý. Mỗi ý được diễn đạt bằng một đoạn v¨n. (?) C¸c ý chÝnh cña hai ®o¹n v¨n trªn lµ g×?. Lê Đức Quang – Gv trường THCS Liêm Phú Lop8.net. III/ Ghi nhí (SGK Tr 36).. Bµi tËp 1 (SGK Tr 36). V¨n b¶n: Ai nhÇm. - ý1 (Đ1): Thầy đồ chép bài văn tế ông thân sinh mình để tế bà chñ nhµ chÕt. - ý2 (§2): Chñ nhµ tr¸ch thÇy viết nhầm, thầy cãi là do người chÕt nhÇm..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 8 (?) Nªu ý nghÜa cña truyÖn trªn?. (?) Ph©n tÝch c¸ch tr×nh bµy néi dung trong ®o¹n v¨n?. - Truyện chế diễu ông thầy đồ lười dốt, làm liều lại hay lí sựloại người “vụng chèo khéo chống” mà dân ta thường nói tíi. Bµi tËp 2 (SGK Tr 36, 37). C¸ch tr×nh bµy néi dung:. Gv chia líp lµm 3 tæ (Mçi tæ lµm 1 ý) Hs tr¶ lêi Hs kh¸c nhËn xÐt - §o¹n (a) ®­îc tr×nh bµy theo kiểu diễn dịch. Câu chủ đề nằm ë ®Çu ®o¹n (TrÇn §¨ng Khoa rất biết yêu thương) . Tình yêu thương của Trần Đăng Khoa ®­îc cô thÓ ho¸ ë hai c©u tiÕp theo. - §o¹n (b) tr×nh bµy theo kiÓu song hành, không có câu chủ đề. Kh¸i qu¸t ý nghÜa cña c¸c c©u ta được chủ đề của đoạn: Cảnh vật khi m­a s¾p t¹nh vµ sau c¬n m­a. - §o¹n (c) tr×nh bµy theo kiÓu song hành, không có câu chủ đề. Kh¸i qu¸t ý nghÜa cña c¸c c©u ta được chủ đề của đoạn là: Giới thiÖu kh¸i qu¸t vÒ nhµ v¨n Nguyªn Hång.. Gv chèt. 4/ Cñng cè (?) Cã nh÷ng c¸ch nµo tr×nh bµy néi dung trong ®o¹n v¨n ? Gv hÖ thèng kiÕn thøc. 5/ HDHT Häc bµi vµ hoµn thiÖn bµi tËp 3. Xem lại các kiến thức về văn tự sự đã học ChuÈn bÞ: ViÕt bµi TLV sè 1 – V¨n tù sù ––––––––––––––––––––––––––––––––. Lê Đức Quang – Gv trường THCS Liêm Phú Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>