Giáo án Ngữ văn 7 - Tiết 82: Câu đặc biệt - Lại Thị Tiền - Năm học 2006-2007

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc: 2006 - 2007 Ngµy so¹n: 30/1/2007 Ngµy d¹y: 31/1/2007. TiÕt 82 : C©u. đặc biệt.. A. Mục tiêu cần đạt:. 1. Kiến thức: Nắm được khái niệm câu đặc biệt. 2. Kĩ năng: Hiểu được tác dụng của câu đặc biệt. Biết cách sử dụng câu đặc biÖt trong t×nh huèng nãi hoÆc viÕt cô thÓ. B. ChuÈn bÞ:. + Gi¸o viªn: So¹n bµi. + Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động Hoạt động 1. : KiÓm tra bµi cò.. - ThÕ nµo lµ c©u rót gän? C¸ch sö dông c©u rót gän?. : Giíi thiÖu bµi.. Hoạt động 2. ở tiết trước các em đã tìm hiểu về câu rút gọn. Trong ngữ pháp Tiếng Việt còn có một loại câu khác. Câu đặc biệt. Vậy câu đặc biệt khác với câu rút gän nh­ thÕ nµo. Bµi häc h«m nay c« cïng c¸c em cïng t×m hiÓu.. : Bµi míi.. Hoạt động 3. Hoạt động của giáo viên. H§ cña HS. Nội dung cần đạt. I. Thế nào là câu đặc biệt. - C¸c em chó ý lªn b¶ng c« cã 1. Bµi tËp 1. bµi tËp sau- B¶n phô. - «i em Thuû! - Gọi học sinh đọc bài tập . - §äc bµi - TiÕng kªu söng sèt cña c« gi¸o - Trong bµi tËp c¸c em chó ý tËp. làm tôi giật mình. Em tôi bước vµo c¸c c©u g¹ch ch©n. vµo líp. ( Kh¸nh Hoµi) ? C©u ®­îc g¹ch ch©n cã cÊu t¹o nh­ thÕ nµo? - Hãy đánh dấu x vào câu trả lời đúng. - HS thùc theo A- Đó là 1 câu bình thường có hiện đủ chủ ngữ và vị ngữ. yªu cÇu. -> §¸p ¸n - c B- đó là 1 câu lược bỏ cả chủ ng÷ vµ vÞ ng÷. C- §ã lµ 1 c©u kh«ng thÓ cã chñ ng÷ vµ vÞ ng÷. - GV gäi kiÓu c©u trªn lµ c©u đặc biệt. 1. Lại Thị Tiền - Trường THCS Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc: 2006 - 2007 ? Em hiểu thế nào là câu đặc biÖt. - GV l­u ý: Nã cã mét trung tâm cú pháp không phân định ®­îc chñ ng÷ vµ vÞ ng÷. ? Em hãy phân biệt câu đặc biệt với câu đơn bình thường. ? Em hãy phân biệt câu đặc biÖt víi c©u rót gän.. - Rót ra kh¸i niÖm. - Câu đặc biệt là loại câu không cÊu t¹o theo m« h×nh chñ ng÷ vÞ ng÷. - HS phân - Câu đơn bình thường là câu có biÖt. c¶ chñ ng÷ vµ vÞ ng÷.. - GV: §èi víi c©u rót gän cã thÓ c¨n cø vµo t×nh huèng nãi hoặc viết cụ thể để khôi phục l¹i c¸c thµnh phÇn bÞ rót gän lµm cho c©u cã cÊu t¹o chñ ngữ - vị ngữ bình thường. - Câu đặc biệt không thể có chñ ng÷ - vÞ ng÷. - ë phÇn nµy c¸c em n¾m ch¾c cho cô khái niệm về câu đặc biÖt - Néi dung bµi häc n»m trong phÇn ghi nhí. - Gọi học sinh đọc phần ghi - Đọc ghi nhí. nhí. - GV ®­a ®o¹n v¨n b¶ng phô. - §äc ®o¹n - Gọi học sinh đọc. v¨n. ? Em hãy xác định câu đặc biệt trong ®o¹n v¨n trªn. - GV g¹ch ch©n. ? V× sao em cho nh÷ng c©u nµy - LÝ gi¶i. là câu đặc biệt. - GV: Vậy câu đặc biệt có tác. 2. Ghi nhí: SGK * Bµi tËp nhanh: a, Một đêm mùa xuân. Trên dòng sông êm ả, cái đò cũ của b¸c tµi Ph¸n tõ tõ tr«i. (Nguyªn Hång) b, Sµi Gßn. Mïa xu©n n¨m 1975. Các cánh quân đã sẵn sàng cho trËn tÊn c«ng lÞch sö. II. Tác dụng của câu đặc biệt. dông nh­ thÕ nµo. - GV: Treo b¶ng liÖt kª t¸c dụng của câu đặc biệt. - GV giíi thiÖu: Trong b¶ng nµy cã c¸c cét sau: + Cét hµng däc thø nhÊt ghi các ví dụ có các câu đặc biệtlà những câu gạch chân. + 4 cét tiÕp theo lµ t¸c dông 3. Lại Thị Tiền - Trường THCS Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc: 2006 - 2007 của câu đặc biệt- GV đọc 4 t¸c dông. T¸c dông Béc lé c¶m xóc. Câu đặc biệt 1. Một đêm mùa xuân.... 2. TiÕng reo. TiÕng vç tay. 3. trêi ¬i.. Liệt kê, thông Xác định b¸o vÒ sù tån thêi gian Gọi đáp t¹i cña sù vËt n¬i chèn hiện tượng X X. X. 4. S¬n! Em S¬n! S¬n ¬i! 5. ChÞ An ¬i!. X. - GV: Ph¸t phiÕu häc tËp.. - Các em đọc kĩ bài tập- Xác định những câu đặc biệt có tác dụng như thế nào thì đánh dấu X vào ô đó. - Gọi đại diện các nhóm trả lời. ? Câu đặc biệt: Một đêm mùa xuân có tác dụng gì?( GV đánh dÊu) ? Câu đặc biệt: Tiếng reo. TiÕng vç tay cã t¸c dông g× ? - §äc c©u 3. C©u nµy cã t¸c dông nh­ thÕ nµo? ? C©u: S¬n! Em S¬n! S¬n ¬i! Dùng để làm gì? - Mét em nhËn xÐt bµi lµm cña các bạn đúng hay sai? ? C¨n cø vµo b¶ng nµy em h·y nêu tác dụng của câu đặc biệt. - GV: §ã lµ néi dung phÇn ghi nhí. - Gọi học sinh đọc phần ghi nhí. biệt các em đã tìm được. - GV: §Ó gióp c¸c em cñng cè, kh¾c s©u kiÕn thøc võa häc ta. - Th¶o luËn theo nhãm. - §¹i diÖn tr×nh bµy.. - Nªu t¸c dông. - §äc ghi 2. Ghi nhí: SGK. nhí.. 4. Lại Thị Tiền - Trường THCS Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc: 2006 - 2007 sang phÇn III. - Nªu yªu cÇu cña bµi tËp. ? T×m trong c¸c ®o¹n v¨n c©u đặc biệt và câu rút gọn. - Gọi học sinh đọc đoạn văn a. ? Tìm câu đặc bịêt trong đoạn v¨n c©u rót gän? ( GV gạch chân câu đặc biệt bằng mực đỏ - câu rút gọn b»ng mùc ®en) -? Nh÷ng c©u rót gän nµy cã t¸c dông g×?. - HS nghe.. III. LuyÖn tËp. 1. Bài tập 1. Tìm câu đặc biệt và c©u rót gän trong vÝ dô.. - §äc ®o¹n v¨n. a. Câu đặc biệt: Không có - Xác định - Câu rút gọn: Có khi được trưng theo yêu bầy .... trong gương, trong hòm. cÇu.. - Nªu t¸c dông. - T¸c dông: Lµm cho c©u rót gän h¬n tr¸nh lÆp l¹i nh÷ng tõ ng÷ - Gọi học sinh đọc câu b. - Đọc bài xuất hiện trong câu đứng trước. ? Tìm câu đặc biệt và nêu tác tập. dông? - Xác định. b. Câu đặc biệt. - Ba gi©y..... Bèn gi©y..... N¨m giây.... Xác định thời gian. - L©u qu¸! béc lé c¶m xóc. - Học sinh đọc đoạn văn c. - C©u rót gän: Kh«ng cã. ? Tìm câu đặc biệt trong đoạn v¨n. t¸c dông . - Tìm câu c. Câu đặc biệt . ? Trong đoạn văn có câu rút đặc biệt. - Mét håi cßi: Th«ng b¸o vÒ sù gän kh«ng? vật, hiện tượng. ( NÕu häc sinh cho c©u 1 håi - C©u rót gän: Kh«ng cã. cßi lµ c©u rót gän) ? V× sao em cho c©u nµy lµ c©u rót gän. ? Em hãy đặt câu này trong ngữ cảnh để xác định xem có đúng là câu rút gọn không. - Hoc sinh đọc đoạn văn d. - §äc ®o¹n v¨n. d. Câu đặc biệt: ? Tìm câu đặc biệt trong đoạn - Làm bài - Lá ơi-> Gọi đáp. v¨n vµ nªu t¸c dông. theo yªu + C©u rót gän: cÇu. - Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho t«i nghe ®i. - Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu. -> Câu mệnh lệnh thường rút gọn chñ ng÷. 5. Lại Thị Tiền - Trường THCS Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc: 2006 - 2007 - Lµm cho c©u gän h¬n tr¸nh lÆp - Gọi học sinh đọc bài 3. - Nhắc lại từ ở phần trước. - Bµi tËp 3 yªu cÇu c¸c em viÕt yªu cÇu. 2. Bµi tËp 3. 1 ®o¹n v¨n ng¾n ( 5 - 7 c©u) t¶ cảnh đẹp quê hương trong đó - Thùc hµnh có một vài câu đặc biệt. ®o¹n - Gîi ý: t¶ c¶nh tr¨ng lªn, mÆt viÕt trêi lªn, c¶nh hoµng h«n, c¶nh v¨n. dßng s«ng cã thÓ chän nh÷ng - §o¹n v¨n: Tr¨ng tõ tõ nh« lªn câu đặc biệt để bộc lộ cảm xúc c¶ mét vßng trßn vµnh v¹nh mµu ..... vàng tươi mát. Trăng lên cao như - Gọi học sinh đọc bài. treo l¬ löng trªn ngän c©y vµ to¶ - Gäi häc sinh nhËn xÐt. ra mét thø ¸nh s¸ng k× ¶o xanh xanh tr¾ng tr¾ng mµ rÊt trong. vạn vật đều chìm trong ánh trăng huyÒn ¶o Êy. thËt lµ tuyÖt. Hoạt động 4: Hướng dẫn học ở nhà. - Häc: Ghi nhí - SGK - Bµi tËp: 3, BT4,5 SBT. - Soạn bố cục và phương pháp lập luận…. 5. Lại Thị Tiền - Trường THCS Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>