Bài giảng ngữ văn 7 bài 20 câu đặc biệt 2

Tiết 82

CÂU ĐẶC BiỆT

Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức: Khái niệm câu đặc biệt.
Tác dụng của việc sử dụng câu đặc biệt.
2. Kỹ năng: Nhận biết câu đặc biệt, biết phân biệt câu
đặc biệt và câu rút gọn.
Phân tích tác dụng của câu đặc biệt.
Sử dụng điệp ngữ phù hợp với hồn cảnh
giao tiếp.
3.Thái độ:Cĩ ý thức sử dụng câu đặc biệt trong nĩi, viết.

TaiLieu.VN


*Xét ví dụ:
- Ôi, em Thủy ! Tiếng kêu sửng sốt của cô giáo làm tôi giật
mình. Em tôi bước vào lớp.
Khánh Hoài
- Mưa và rét! Vắt rừng! Đoàn quân vượt suối băng
rừng tiến lên phía trước. Dân công ùn ùn lướt theo…
- Làng quê đang thức dậy. Một tiếng gà gáy xa.
Một ánh sao Mai chưa tắt. Một chân trời ửng đỏ
phía xa.
Câu in đậm không thể có chủ ngữ và vị ngữ
TaiLieu.VN

Các câu in đậm có phải là câu đặc biệt không? Tại sao?
a.
Chừng nửa đêm tới đỉnh. Có một cái hang rộng.
Chúng tôi dừng lại.
b.
Buổi văn nghệ, bỗng nhiên có một tiếng động
mạnh, nước đập ùm ùm như có người tập bơi. Một
người reo lên:
- Cá heo!
Hà Đình Cẩn
c. Hai chân Nhẫn quàng lên cổ. Quên cả đói. Quên cả
rét. Con Tô cũng dài bụng ra chạy theo.
Hồ Phương

TaiLieu.VN


tác dụng
Câu
Đặc biệt
Một đêm mùa xuân.
Trên dòng sông êm ả, cái
đò cũ của bác tài Phán từ
từ trôi.
Đoàn người nhốn nháo
lên. Tiếng reo. Tiếng vỗ
tay
Trời ơi! Cô giáo tái mặt
và nước mắt giàn giụa.
Lũ trẻ cũng khóc mỗi lúc

một to hơn.
An gào lên:
-Sơn! Em Sơn! Sơn ơi!
-Chị An ơi!
Sơn
đã nhìn thấy chị.
TaiLieu.VN

Bộclộ
cảm xúc

Liệt kê, thông báo
sự tồn tại của sự
vật, hiệntượng

Xác định
thời gian nơi
chốn

Gọi đáp


2.Nhận xét các câu in đậm trong các ví dụ sau:
a/. Vài hôm sau. Buổi chiều. Anh đi bộ dọc con đường từ
bến xe tìm về xóm Hạ.
b/. Lớp sinh hoạt vào lúc nào?
-Buổi chiều.
c/. Bên ngoài. Người đang đi và thời gian đang trôi.
d/. Anh để xe trong sân hay ngoài sân?
- Bên ngoài.

TaiLieu.VN


*Phân biệt câu rút gọn và câu đặc biệt có
điểm nào giống và khác?
Giống: Có cấu tạo gồm 1 từ hoặc một cụm từ.
Khác:
Câu rút gọn
- Là câu đơn 2 thành phần
- Dựa vào hoàn cảnh sử
dụng có thể xác định từ,
cụm từ làm thành phần nào
trong câu
- Có thể khôi phục các
thành phần bị lược bỏ
TaiLieu.VN

Câu đặc biệt
- Không tạo ra theo mô hình CNVN
-Từ, cụm từ làm trung tâm cú
pháp
- Không có khả năng khôi phục.


1. Tìm câu rút gọn và câu đặc biệt. Nêu tác dụng.

a/.Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được
trưng bày trong tủ kính trong bình pha lê rõ ràng dể thấy.
Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương trong hòm.

Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy
được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên
truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất
cả mọi người dều được thực hành vào công việc yêu nước,
công việc kháng chiến.
Hồ Chí Minh
b/. Đứng trước tổ dế ong xanh khẽ vỗ cánh, uốn mình, giương
cặp răng rộng và nhọn như đôi gọng kìm, rồi thoắt một cái lao
nhanh xuống hang sâu. Ba giây….. Bốn giây…..Năm
giây….Lâu quá!
TaiLieu.VN

Vũ Tú Nam


c/. Sóng ầm ầm đập vào những tảng đá lớn ven bờ. Gió
biển thổi lồng lộng. Ngoài kia là ánh đèn sáng rọi của một
con tàu. Một hòi còi.
Nguyễn Tri Huân
d/. Chim sâu hỏi chiếc lá:
-Lá ơi! Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi!
-Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu.

Trần Hoài Dương
TaiLieu.VN


*Bài tập về nhà:
-Học thuộc bài, tìm trong các văn bản đã học câu đặc biệt
và nêu tác dụng của chúng.

-Nhận xét về cấu tạo của câu đặc biệt và câu rút gọn.
Soạn bài: Sự giàu đẹp của Tiếng Việt

TaiLieu.VN


Nội dung bài giảng đến đây
kết thúc!
Chúc các em học tập thật tốt!

TaiLieu.VN