Giáo án: Bổ trợ Ngữ Văn 9 - Tuần 22 đến 26

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n: Bæ trî Ng÷ V¨n 9. TuÇn 22 : chã sãi vµ cõu trong th¬ ngô ng«n cña la ph«ng ten A. Môc tiªu bµi d¹y: - HS hiÓu râ h¬n vÒ v¨n b¶n. ViÕt ®o¹n v¨n. B.Néi dung: I - Gîi ý 1. T¸c gi¶: Hi-pô-lít Ten (1828-1893) là triết gia, sử gia đồng thời cũng là nhà nghiên cứu văn học nổi tiếng của Pháp, Viện sĩ Viện Hàn lâm Pháp. Ông đã dành nhiều thời gian nghiên cứu vÒ truyÖn ngô ng«n cña La-ph«ng-ten. 2. T¸c phÈm: Đây là một bài nghị luận văn chương, trích từ chương II, phần II của công trình Laphông-ten và thơ ngụ ngôn của ông, in năm 1853. 3. Tãm t¾t: Bµi viÕt gåm hai phÇn: - Phần một (từ đầu đến "tốt bụng như thế"): hình tượng con cừu trong thơ La-phôngten; - Phần hai (còn lại): hình tượng chó sói trong thơ La-phông-ten. II - Gi¸ trÞ t¸c phÈm Bài nghị luận văn chương Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten vận dụng thành công thủ pháp so sánh. Hai phần của bài viết như hai vế của một thế đối sánh tương phản: cừu - sói. Và nếu như nhìn tổng thể là sự đối sánh giữa hai đối tượng được phản ánh thì trong cấu trúc của từng phần, H. Ten lại tạo ra mạch tương phản giữa cái nh×n cña mét nhµ v¹n vËt häc vµ c¸i nh×n cña mét nhµ th¬. ë phÇn ®Çu cña v¨n b¶n, sau khi dÉn ra nh÷ng c©u th¬ cña La Ph«ng-ten vÒ "chó cõu non", H. Ten nói đến hình ảnh con cừu trong con mắt của nhà vạn vật học Buy-phông. Qua con m¾t cña nhµ khoa häc nµy, con cõu hiÖn ra víi b¶n tÝnh "ngu ngèc vµ sî sÖt". T¸c gi¶ phân tích những tập tính của loài động vật này một cách chính xác. Còn La Phông-ten thì kh¸c. B»ng mét nh·n quan cña mét nhµ th¬, mét nghÖ sÜ, Ph«ng-ten nh×n nhËn lò cõu nh­ những con vật "thân thương và tốt bụng". Sự khác nhau ấy là sự khác nhau của hai nhãn quan, hai lo¹i h×nh nhËn thøc. C¸ch nhËn thøc cña Buy-ph«ng lµ c¸ch nhËn thøc duy lÝ, thùc chøng cña khoa häc; cßn c¸ch nhËn thøc cña La Ph«ng-ten lµ c¸ch nhËn thøc thÈm mÜ, nhân văn của nghệ thuật. Không có ai sai trong hai trường hợp trên mà chỉ có sự khác nhau giữa hai con đường. Tuy nhiên, tác giả tạo ra sự so sánh này là nhằm làm nổi bật đặc trưng trong phản ánh và thể hiện của thơ ca nói riêng, nghệ thuật nói chung. Những đặc trưng nµy tiÕp tôc ®­îc t¸c gi¶ lµm râ trong phÇn hai cña v¨n b¶n, víi nh÷ng nhËn xÐt thó vÞ vÒ sự phản ánh con vật đối lập với con cừu: chó sói. Dưới con mắt của La Phông-ten hay Buy-phông thì con chó sói đều là sự đối lập với con cõu. Nh­ng ë La Ph«ng-ten, mét mÆt con chã sãi vÉn lµ "b¹o chóa cña cõu", "lµ mét tên trộm cướp", "là một gã vô lại luôn luôn đói dài và luôn luôn bị ăn đòn"; mặt khác, "cũng đáng thương", "khốn khổ và bất hạnh". Như vậy, điểm thống nhất trong sự thể hiện hai nhân vật đối lập của nhà thơ là tình thương. Còn điểm thống nhất trong nhận xét của nhà khoa học Buy-phông là chính xác. Dù là cừu hay sói thì với Buy-phông chúng đều. 1 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n: Bæ trî Ng÷ V¨n 9. không nhận được một tình thương nào cả. Tiêu chí của nhà vạn vật học là tính chính xác, trung thực trong mô tả, phân tích đối tượng. Cho nên, trước sau con chó sói chỉ là một con vËt víi "bé mÆt lÊm lÐt, d¸ng vÎ hoang d·, tiÕng hó rïng rîn, mïi h«i gím ghiÕc, b¶n tính hư hỏng, cái gì cũng làm ta khó chịu, nó thật đáng ghét, lúc sống thì có hại, chết rồi th× v« dông". H¬n n÷a, dï lµ "b¹o chóa" th× con chã sãi trong th¬ ngô ng«n La Ph«ng-ten cßn ®­îc thÓ hiÖn víi mét tÝnh c¸ch phøc t¹p, kh¸c víi con chã sãi thuÇn nhÊt chØ lµ con vËt cã h¹i trong sự nhìn nhận của nhà bác học. Nhà thơ đã phát hiện ra những khía cạnh khác của con chó sói và nếu như Buy-phông dựng lên một bi kịch về sự độc ác của chó sói thì Phông-ten lại dựng lên hình tượng chó sói như là nhân vật trong vở hài kịch của sự ngu ngèc. Căn cứ trên những hạt nhân sự thật nào đó của những con vật, nhà thơ sáng tạo nên những hình tượng nhân vật và gửi vào trong đó tình cảm của mình, sự cảm thông hay sự phê phán của mình. Những con vật, thực chất là bóng dáng của những con người với những tính cách khác nhau trong đời sống xã hội. Nhà thơ mượn hình ảnh con vật để khái quát những vấn đề của con người. II. Bµi tËp. 1. Để xây dựng hình tượng chó sói và cừu trong bài thơ chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông Ten, tác giả đã lựa chọn những khía cạnh chân thực nào của loài vật, đồng thời có những sáng tạo gì? Gîi ý - Con cừu ở đây là một con cừu cụ thể. Nhà thơ lựa chọn một chú cừu non bé bỏng và đặt chú cừu non ấy vào một hoàn cảnh đặc biệt, đối mặt với chú sói bên dòng suối. - Khi khắc hoạ tính cách chú cừu ấy, biểu hiện qua thái độ, ngôn từ…nhà thơ không hề tuỳ tiện mà căn cứ vào một trong những đặc điểm vốn có của loài cừu là tính chất hiền lành, ch¼ng bao g׬ lµm h¹i ai mµ còng ch¼ng cã thÓ lµm h¹i ai. - Với đầu óc phóng khoáng và đặc trưng của thể loại thơ ngụ ngôn, La Phông Ten còn nhân cách hoá chú cừu; nó cũng suy nghĩ và nói năng, hành động như con người: Xin bệ hạ hãy nguôi cơn giận: Xét lại cho tường tận kẻo mà…Nơi tôi uống nước quả là; Hơn hai hoc bước cách xa dưới này; Chẳng lẽ kẻ hèn này có thể: Khuấy nước ngài uống phía nguồn trên. Đó chính là hình tượng sáng tạo của tác giả khi xây dựng hình tượng chú cừu. 2. Hãy trình bày cảm nhận của em sau khi đọc bài Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn cña La – ph«ng – ten. V¨n b¶n Chã sãi vµ cõu trong th¬ ngô ng«n cña La – ph«ng – ten lµ cña viÖn sÜ hµn l©m Ph¸p Hi-p«-lÝt Ten- mét nhµ nghiªn cøu v¨n häc, vÞ triÕt gÝ, sö gia lçi l¹c cña Ph¸p trong thế kỉ XI X. Bằng phép so sánh, tác giả đã chỉ ra sự khác nhau giữa nhà vạn vật học Buy – ph«ng vµ nhµ th¬ ngô ng«n La- ph«ng – ten khi nãi vÒ chã sãi vµ con cõu. Khi viết về con cừu Buy –phông đã mô tả và chỉ ra những đặc tính tự nhiên của con cừu như ngu ngốc và hay sợ sệt, hay tụ tập thành bầy. Chúng chỉ biết đứng yên trong mưa và trong tuyết, chỉ biết làm theo con đầu đàn, nếu không bị gã chăn cừu thôi thúc hay bị chó đầu đàn xua đi. Khi viết về chó sói thì Buy – phông đã nói lên bản năng của chúng, một thú dữ hoang dã. Chúng chỉ biết kết bầy, săn mồi, khi cuộc chinh chiến đã xong xuôi thì mỗi con một nơi, sống lặng lẽ và cô đơn. Bộ mặt lấm lét, dáng vẻ hoang dã, tiếng hú ring rợn, mùi hôi thối gớm ghiếc…là đặc tính tự nhiên của loài sói. Con cừu trong thơ ngụ ngôn của La- phông – ten có đời sống tâm hồn cụ thể. Chú cừu non chưa đầy một năm lâm vào hoàn cảnh đặc biệt là phải đối mặt với một con chó sói bên dòng suối. Thái độ của cừu đối với chó sói là kính trọng và nhún nhường, nó phản ánh đặc trưng đặc tính của loài cừu là hiền lành, nhút nhát và không thể làm hại ai. Hình tượng con cừu. 2 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n: Bæ trî Ng÷ V¨n 9 trong thơ ngụ ngôn của La- phông – ten không chỉ là chuyện một con cừu bình thường mà là một triết lí nhân sinh đối với con người được nhà thơ gửi gắm vào đấy. Vì thế con cừu non cũng được nhân hoá, biết suy nghĩ, hành động và nói năng như con người. Khi viết về con chó sói, La- phông – ten đã miêu tả con chó sói cụ thể. Con sói được nhà thơ miêu tả trong hoàn cảnh nó đói meo, cơ thể gầy gò, giơ xương đang đi kiếm mồi và bỗng bắt gặp chú cừu non đang uống nước bên bờ suối. Chó sói gian xảo, hống hách và bắt nạt kẻ yÕu. Còng nh­ chó cõu non, chã sãi ®­îc nh©n c¸ch ho¸ vµ trë thµnh mét nh©n vËt cã c¸ tÝnh như người, hành động, nói năng, ứng xử như người. Qua sự so sánh và khám phá, văn bản của Hi-pô-lit Ten đã chỉ ra sự khác biệt giữa hai văn b¶n: V¨n b¶n khoa häc vµ v¨n b¶n nghÖ thuËt. V¨n b¶n kho häc ®i s©u vµo nghiªn cøu nh÷ng đặc điểm tự nhiên, rút ra những phán đoán về đặc tính, về bản chất của sự vật. Văn bản nghệ thuật xây dựng hình tượng, miêu tả đời sống tâm hồn, sự vật bằng tưởng tượng. Chã sãi vµ cõu trong th¬ ngô ng«n cña La – ph«ng – ten lµ mét v¨n b¶n nghÖ thuËt. Trong đó chó sói là một bạo chúa độc ác, quỉ quyệt. Cừu là một thần dân, một vật tế thân đau khổ đáng thương.. Liªn KÕt c©u vµ liªn kÕt ®o¹n v¨n A. Mục tiêu cần đạt : -GV giúp HS : -Qua tiết học giúp HS củng cố và thực hành về liên kết câu và liên kết đoạn văn. -Rèn kĩ năng dựng đoạn và liên kết đoạn hình thành văn bản . B. Thời gian :90 pht . C. Tài liệu : SGV 8-9 . D. Các hoạt động : HĐ1 :GV vào bài trực tiếp I. Liên kết câu : HĐ2:GV Phương pháp liên kết câu : 1. Khái niệm : GV:Thế nào là liên kết câu ? cho ví dụ? - Liên kết câu trong văn bản là thực hiện HS : Trả lời . trước hết những mối quan hệ ý nghĩa giữa câu với câu, câu với tòan văn bản. Các câu liên kết với nhau phải có nội dung cùng hướng về sự việc chung cần nói đến . - Những từ, tổ hợp từ được dùng để thực hiện liên kết câu được gọi là những phương tiện liên kết câu .. HĐ 3 :GV Ôn các phương thức liên kết câu : GV: Để liên kêt câu và liên kết đoạn có thể sử dụng các phương pháp liên kết nào ? HS : Trả lời . GV: Thế nào l phép nối ?cho ví dụ GV : Thế nào là phép lặp ? phép thế ? phép liên tưởng ? phép nghịch đối ? phép trật tự tuyến tính ? cho ví dụ ? HS : Trả lời .. II . Các phương thức liên kết câu : 1 Phép nối 2. Phép lặp 3. Phép thế 4. Phép liên tưởng 5. Phép nghịch đối 6. Phép trật tự tuyến tính. IIIPhép liên kết và giá trị diễn đạt :. 3 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> HĐ2 : GV cho HS nắm lại phép liên kết và giá trị diễn đạt GV : Em hãy nêu các phép liên kết đã học? Cho vd? HS trả lời GV: Hãy nêu giá trị biểu đạt của các phép liên kết? HS trả lời GV chốt ý ghi bảng Bài tập 1: Tìm cac phương tiện liên kết thuộc phép nối trong đoạn văn sau : a. Các chị ạ , chị đã biếu em một thứ quý nhất, một tấm lòng thương người, một chân tình xứng đáng .Và bây giờ, trong cát bụi cuộc đời, tâm hồn em vẫn sáng mãi những tình cảm chân thật buổi đầu . Bài tập 2: Vẫn chửi. Vẫn kêu.Vẫn đấm. Vẫn đá. Vẫn thụi. Vẫn bịch. Vẫn cẳng chân. Vẫn cẳng tay . Vẫn đòn cân . Vẫn đòn gánh. Đáng kiếp ! (Nguyễn Công Hoan ) Bài tập 3: Tìm các phương tiện thuộc phép thế và thử nêu tác dụng của việc dùng phương tiện liên kết ấy ? Chí Phèo đã chết, chết trên ngưỡng cửa trở về cuộc sống . Anh phải chết vì xã hội không cho anh được sống …(Nguyễn Hoành Khung ) Bài tập 4: Xác định mối quan hệ liên tưởng trong phép liên kết đoạn văn sau: Tại sao đang sống trong hoà bình mà cảm xúc về đất nước lại khắc khoải đau thương thế? Chắc không phải Bà Huyện Thanh Quan nhớ tiếc triều Lê, triều đại đã mất trước khi bà ra đời. Nhớ nước ở đây có lẽ là hoài niệm về một thời dĩ vãng vàng son một đi không trở lại … Bài tập 5: Tìm phương pháp liên kết được sử dụng trong câu thơ sau ? Đàn ông nông nổi giếng khơi Đàn bà sâu sắc như cơi đựng trầu Bài tập 6: Các đoạn văn sau đây bị lỗi về phương tiện liên kết. Hãy chỉ ra và viết lại đoạn văn ấy cho đúng Thuý Kiều và Thuý Vân là hai con gái đầu lòng của viên ngoại họ Vương. Nàng là một thiếu nữ tài sắc vẹn toàn đa sầu đa cảm . Còn Thuý Vân lại là cô gái. Gi¸o ¸n: Bæ trî Ng÷ V¨n 9 - Các phép liên kết không chỉ có tác dụng nối kết các ý giữa các câu chứa chúng, mà còn có tác dụng diễn đạt những sắc thái ý nghĩa kèm theo - Dùng phép nối khi cần làm rõ các mối quan hệ, hoặc khi cần diễn đạt các lí lẽ - Dùng phép thế phải phù hợp với nội dung ý của cuả câu chứa nó - Dùng phép lặp là muốn thu hút sự chú ý vào khía cạnh nào đó III. Bài tập 1 .Quan hệ từ “ Và ” liên kết câu 2 với câu 1 2. Trừ câu cuối , các câu còn lại lặp từ vựng “ Vẫn” và lặp cấu trúc cú pháp ( Vẫn / …) 3. Đại từ “anh” trong câu 2 thế cho Chí Phèo trong câu 1 . Gọi trân trọng bằng “Anh” chứ không gọi thằng, hắn ..bởi nhân vật chết trong tư thế con người với khát vọng được trở về với cuộc sống lương thiện .. 4.Câu 2 và câu 3 đều có sự liên kết nhau bằng mối quan hệ liên tưởng. Nói về việc đang sống trong hoà bình, cảm xúc về đất nước …. 5 . Hai câu thơ lục bát liên kết nhau bằng phép nghịch đối (đàn ông / đàn bà , nông nổi / sâu sắc )và phép lặp ngữ âm ( khơi – cơi ) 6.Lỗi về phương tiện liên kết ở câu 2 . Đại từ “ Nàng” không rõ thay thế cho ai ở câu 1 , Thuý Vân hay Thuý Kiều? Vì thế cần thay từ “nàng” bằng từ Thuý Kiều. 7 Viết đoạn bình thơ có sử dụng hai phép liên kết -Đứa cháu nhỏ năm xưa giờ đã khôn lớn , đã được chắp cánh bay xa , được làm quen với những khung trời rộng lớn, những niềm vui rộng mở nhưng không thể nguôi quên ngọn lửa của bà, tấm lòng của bà ấp iu đùm bọc .. 4 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gi¸o ¸n: Bæ trî Ng÷ V¨n 9 xinh xắn vô tư Ngọn lửa ấy đã thành kỉ niệm êm đềm, niềm Bài tập 7: Hãy viết một đoạn bình khổ thơ tin thiêng liêng, kì diệu nâng bước cháu trên sau, trong đó có sử dụng ít nhất hai phép suốt chặng đường dài. Người cháu yêu bà, liên kết , chỉ ra phép liên kết được sử hiểu bà mà thêm hiểu dân tộc mình . dụng : ( Câu 2 liên kết với câu 1 bằng phép lặp từ Giờ cháu đã đi xa, Có ngọn khói trăm tàu “Ngọn lửa” “Cháu “. Câu 3 liên kết với câu 1, Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả 2 lặp từ “ Cháu , bà”. Cả 3 câu liên kết nhau Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở: bằng phép liên tưởng - Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa ?... (Bếp lửa – Bằng Việt) BTBS BT1: Câu 3 – 2 – 1 – 4 BT1 : Chuỗi câu sau đây sắp xếp lộn xộn. Hãy sắp lại thành đoạn cho đúng : Dặm hồng bụi cuốn chinh an Rừng phong thu đã nhuốm màu quan san Người lên ngựa kẻ chia bào Trông người đã khuất mấy ngàn dâu xanh ( Nguyễn Du ) BT2: Xác định các cách lặp của phép lặp BT2 : - Lặp ngữ âm ( mười – tôi, ngày – giữa các câu : may – dây, bầm - trần – thầm) Thuở ấy tôi mới lên mười - Lặp từ vựng ( tôi - em ) Còn em lên bảy theo tôi suốt ngày Quần em dệt kín bông may Aó tôi cắt đứt, mực dây tím bầm Tuổi thơ chân đất đầu trần Từ trong lấm láp em thầm lớn lên ( Phạm Công Trứ ) BT3 :Xác định mối quan hệ liên tưởng trong phép liên kết : BT3 : Bốn câu trong đoạn văn có quan hệ Có lần tôi đã ngây nhìn một cô gái liên tưởng : quê đang lom khom làm cỏ bên cạnh - “ Cô gái … làm cỏ “ ( ở câu 1 ) liên tưởng ruộng cải hoa vàng. Một cơn gió bấc thổi đến “ cơn gió bấc “ ( ở câu 2) mạnh. Ruộng cải giống tung lên vầng - “Cơn gió” liên tưởng đến “tung lên … hoa mưa cánh hoa cải như thể cô gái tự toả ra cải” ( ở câu 3) một ánh hào quang … Hoa quê làm đẹp - Sự so sánh cô gái “tự toả ra một ánh hào quang “liên tưởng đến” hoa quê … chân quê cho người chân quê là như thế ( Ngô Văn Phú ) “ (ở câu 4) BT4 : Tìm phép liên kết được sử dụng trong đoạn văn sau : BT4: Hai câu liên kết nhau bằng phép Mùa hè, cây bàng xanh hết sức làm nghịch đối (mùa hè – ngày đông, làm dịu – dịu cái nắng chói chang. Ngày đông, bao làm ấm, nắng chói chang –mưa rét…) nhiêu lá đỏ cháy lên làm ấm lòng người - Phép liên tưởng ( cây bàng xanh – lá đỏ ) trong mưa rét BT5 : Viết đoạn văn sử dụng các phép liên kết đã học ( đề tài tự chọn – gạch BT5 : HS tự làm chân và chỉ ra các phép liên kết ). 5 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Gi¸o ¸n: Bæ trî Ng÷ V¨n 9. TuÇn 23: Nghị luận về một tư tưởng đạo lý A.Môc tiªu: Giúp H/s biết làm bài nghị luận về 1 vấn đề tư tưởng, đạo đức Rèn kĩ năng : Nhận diện, rèn luyện kĩ năng viết 1 văn bản nghị luận xã hội về vấn đề tư tưởng, đạo lý. B. Phương pháp. - T×m hiÓu vÝ dô, nªu-gqv®, luyÖn tËp. C. ChuÈn bÞ: GV: G/¸n; Dông cô d¹y häc.. H. ChuÈn bÞ bµi. D. TiÕn tr×nh bµi d¹y: I. Tæ chøc(1p) II. KiÓm tra. Dạng đề. Lý thuyÕt. Thùc hµnh. 1.Suy nghÜ cña em vÒ c©u tôc ng÷ “ Tr¨m hay kh«ng b»ng tay quen”. 1. Më bµi -Dẫn dắt vấn đề:. Dạng đề bài tơng tự : 2. “Tèt gç h¬n tèt níc s¬n” 3. “Cái nết đánh chết đẹp”. - Nêu vấn đề: 2. Th©n bµi : a. Gi¶i thÝch: - NghÜa ®en:. 1. Më bµi : - Dùa vµo néi dung: Bµn vÒ MQH gi÷a lÝ thuyÕt vµ thùc hµnh - “ Tr¨m hay kh«ng b»ng tay quen” 2. Th©n bµi: a. Gi¶i thÝch : - Tr¨m hay: Häc lÝ thuyÕt nhiÒu qua s¸ch, b¸o , ë nhµ trêng … - Tay quen : Lµm nhiÒu, thùc hµnh nhiÒu thµnh quen tay. - Häc lÝ thuyÕt nhiÒu kh«ng b»ng thùc hµnh nhiÒu.. 4.“NhiÔu ®iÒu… th¬ng nhau cïng” 5. “BÇu ¬i … mét giµn” 6. “Là lành đùm lá rách 7. “Công cha … đạo con. - NghÜa bãng: - NghÜa c¶ c©u:. 8. “Uèngníc nhí nguån" 9. “Đi một ngày đàng học một sàng kh«n” 10. “GÇn mùc th× ®en Gần đèn thì rạng” 11.“Häc thÇy kh«ng tµy häc b¹n” “Không thầy đố mày làm nên” 12. “Có tài mà không có đức là ngời vô dụng. Có đức mà không có tài thì lµm viÖc g× còng khã”. 6 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Gi¸o ¸n: Bæ trî Ng÷ V¨n 9 13. “Thêi gian lµ vµng”. b. KĐ: đúng, sai - Kh¶ng §Þnh:. 14. “Tri thøc lµ søc m¹nh” 15. “ Xíi c¬m th× xíi lßng ta So đũa thì phải so ra lòng ngời”. - Quan niÖm sai tr¸i: - Më réng :. 3. KÕt bµi: - Giá trị đạo lí đối với đời sống mçi con ngêi. - Bµi häc hµnh động cho mọi người, bản thân. b. Khẳng định : Đúng, sai b1. Khẳng định: - Câu tục ngữ trên đúng. Vì sao? + Chª häc lý thuyÕt nhiÒu mµ thùc hµnh Ýt (dÉn chøng) + Khen thùc hµnh nhiÒu ( dÉn chøng) b2. Quan niÖm sai tr¸i : - NhiÒu ngêi chØ chó träng häc lÝ thuyÕt nhiÒu mµ kh«ng thùc hµnh (Vµ ngîc l¹i). b3. Më réng : - Có ý cha đúng: Đối với những công việc phức tạp đòi hỏi kỹ thuật cao. - Học phải đi đôi với hành vi : + LÝ thuyÕt gióp thùc hµnh nhanh h¬n, chÝnh x¸c h¬n hiÖu qu¶ cao h¬n. + Thùc hµnh gióp lÝ thuyÕt hoµn thiÖn, thùc tÕ h¬n 3. KÕt bµi : Nhận thức cho mỗi ngời trong đời sống phải chú trọng nhiều đến thực hành. - Gîi nh¾c chóng ta hoµn thiÖn h¬n - Trong cuộc sống hiện đại : Học phải đi đôi với thực hành. Đề bài: Suy nghĩ về đạo lí " Uống nước nhớ nguồn" GV yªu cÇn HS lËp dµn ý chi tiÕt HS lµm bµi GV NhËn xÐt, ch÷a dµn ý. A. Më bµi: Trong kho tàng tục ngữ Việt Nam có nhiều câu tục ngữ sâu sắc thể hiện truyền thống đạo lí của người Việt. Một trong những câu đó là câu " Uống nước nhớ nguồn". Câu thành ngữ nói lên lòng biết ơn đối với những người đã làm nên thành quả cho con người hưởng thụ. B. Th©n bµi: - Gi¶i thÝch ý nghÜa c©u tôc ng÷: + NghÜa ®en: Nước là sự vật có trong tự nhiên có vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống. Nguông là nơi nước bắt đầu chảy. Uống nước là tận dụng môi trường tự nhiên để tông tại và phát triển. + NghÜa bãng: Nước là thành quả vật chất và tinh thần mang tính lịch sử của cộng đồng dân tộc. Uống nước là hưởng thụ cái thành quả của dân tộc Nguồn là những người đi trước đã có công sáng tạo ra các giá trị vật chất và tinh thần của dân téc.. 7 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Gi¸o ¸n: Bæ trî Ng÷ V¨n 9 Nhí nguån: lµ lßn biÕt ¬n cho «ng. bµ, tæ tiªn cña d©n téc. - Nhận định đánh giá: + Đối với những người được giáo dục chu đáo có biểu hiện sâu sắc và có lòng tự trọng thì luôn có ý thức trân trọng, giữ gìn phát huy những thành quả đã có của quê hương. + Đối với những kẻ kém hiểu biết thì nảy sinh tư tưởng sùng ngoại, thái độ coi thường, chê bai thµnh qu¶ d©n téc. + Ngày nay khi được thừa hưởng những thành quả tốt đẹp của dân tộc mỗi chúng ta không chØ kh¾c s©u thªm lßng biÕt ¬n tæ tiªn mµ cßn ph¶i cã tr¸ch nhiÖm nç lùc häc tËp vµ lao động tốt hơn để góp phần công sức nhỏ bé của mình vào kho tàng di sản dân tộc. C. KÕt bµi: HiÓu ®­îc ý nghÜa s©u xa cña c©u tôc ng÷ chóng ta h·y tù xem xÐt vµ ®iÒu chỉnh suy nghĩ, hành động của mình. Nghĩa là mỗi chúng ta không chỉ có quyền được hưởng thụ mà còn phải có trách nhiệm và nghĩa vụ đóng góp một phần công søc nhá bÐ cña m×nh vµo sù ph¸t triÓn chung cña d©n téc. GV yêu cầu HS viết bài, trình bày trước lớp GV nhËn xÐt, söa.. Con cß ChÕ Lan Viªn. A.Môc tiªu: -Học sinh cảm nhận được vẽ đẹp và ý nghĩa của hình tượng con cò trong bài thơ được phát triển từ những câu hát ru xưa để ngợi ca tình mẹ và những lời ru. -Học sinh thấy được sự vận dụng sáng tạo ca dao của tác giả, và những đặc điểm về hình ¶nh, thÓ th¬, giäng ®iÖu cña bµi th¬. -Rèn luyện kĩ năng cảm thụ và phân tích thơ đặc biệt là những hình tượng thơ được sáng tạo bằng liên tưởng tưởng tượng. B. Phương pháp. - Hướng dẫn đọc thêm. C. ChuÈn bÞ: GV: G/¸n; Tµi liÖu liªn quan. H. ChuÈn bÞ bµi. D. TiÕn tr×nh bµi d¹y: I/ T¸c gi¶. ChÕ Lan Viªn (1920 – 1989) tªn khai sinh: Phan Ngäc Hoan, quª Cam Lé – Quảng Trị nhưng lớn lên ở Bình Định, là nhà thơ xuất sắc của nền thơ ca hiện đại Việt Nam, có những đóng góp quan trọng cho thơ ca dân tộc ở thế kỉ XX. Trước Cách mạng tháng Tám năm 1945, Chế Lan Viên đã nổi tiếng trong phong trào Thơ mới qua tập Điêu tàn (1937).Thơ Chế Lan Viên hồi ấy là sự từ chối cuộc đời, tìm về thế giới của “ Điêu tàn” kinh dị, siêu hình và có xu hướng đi vào thế giới thần bí. Cách mạng tháng Tám đã giải thoát cho Chế Lan Viên và mở ra một cuộc đời mới cho thơ ông mà tập thơ “ ¸nh tr¨ng vµ phï sa” lµ cét mèc quan träng ghi nhËn thµnh c«ng ch¾c ch¾n cña ChÕ Lan Viên trên hành trình thơ cách mạng. Có thể nói từ đây một cuộc hồi sinh về con người về cuộc đời, một tâm hồn thơ được gặp hồi sinh của đất nước đã khơi nguồn sâu sac ho nguồn cảm hứng dạt dào của hồn thơ Chế Lan Viên . Ông không chỉ đóng góp cho thơ mới mà còn đóng góp cho nền thơ ca cách mạng Việt Nam với nhiều tập thơ nổi tiếng và nhiều tập phê bình tiểu luận có giá trị. Thơ ông có phong cách nghệ thuật rõ nét và độc đáo. Câu thơ của ông dài ngắn khác nhau rất tự do, phóng khoáng nhưng giàu chất suy tưởng, triết lí. Chất trí tuệ và tính hiện đại luôn được nhà thơ chú trọng. Với hơn 50 năm sáng tác, Chế Lan Viên có. 8 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Gi¸o ¸n: Bæ trî Ng÷ V¨n 9 nh÷ng t×m tßi s¸ng t¹o ë nh÷ng tËp th¬ g©y ®­îc tiÕng vang trong c«ng chóng, lµ mét trong nh÷ng tªn tuæi hµng ®Çu cña nÒn th¬ ViÖt Nam thÕ kØ XX. II/ §o¹n v¨n c¶m thô. 1a/ Ph©n tÝch hai c©u th¬: Con dï lín vÉn lµ con cña mÑ Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con. ( Con cß- ChÕ Lan Viªn ). Bµi lµm. Bài thơ Con cò- Chế Lan Viên được xây dựng với hình ảnh con cò- một biểu tượng đặc trưng quen thuộc cho người nông dân Việt Nam. Chế Lan Viên đã vận dụng khai thác và sáng tạo thành công biểu tượng đó từ trong ca dao với hình ảnh mới: con cò-người con bé bỏng. Hai câu thơ: con dù lớn vẫn là con của mẹ- đi hết đời mẹ vẫn theo con như là một lời khẳng định và phần nào cho thấy được lòng yêu thương con tha thiết, gắn bó của người mẹ hiền, nhân hậu mà bao dung. Trong suy nghĩ và quan niệm của người mẹ, dưới cái nhìn của người mẹ: Con dù lớn, dù khôn, dù trưởng thành đến đâu, nhiều tuổi đến đâu, làm gì, thành đạt đến đâu chăng nữa…con vẫn là con của mẹ, con vẫn rất đáng yêu, đáng thương, vẫn cần che chë, vÉn lµ niÒm tù hµo, niÒm tin vµ hi väng cña mÑ. Ch÷ dï vµ ch÷ vÉn ®­îc ®iÖp l¹i hai lần đã khắc sâu tình mẫu tử thiêng liêng, bền chặt, sắt son. Dù mẹ có phải xa con, rất lâu, thậm chí suốt đời, không lúc nào lòng mẹ không ở bên con. Câu thơ vừa là một sự triết lí vừa ca ngợi tình cảm vô biên, thiêng liêng của người mẹ. 1b/ Cho n¨m c©u ®Çu vÒ ®o¹n v¨n ph¸t biÓu c¶m nghÜ khæ th¬ cuèi bµi con cß. H·y viÕt khoảng năm sáu câu nữa để có một đoạn văn diễn dịch hoặc tổng-phân-hợp trong đó có dùng ít nhất một câu nghi vấn không dùng để hỏi, một câu phủ định, một câu bị động. Từ đó tác giả đưa ra một qui luật rằng: Con dï lín vÉn lµ con cña mÑ Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con. Ph¶i ch¨ng ®©y chÝnh lµ mét qui luËt võa cã tÝnh bÒn v÷ng, gÇn gòi, l¹i võa réng lín, s©u sắc? Có lẽ không người mẹ nào lại bỏ mặc con mình, không dõi theo từng hành động cử chỉ của con mình. Con luôn được mẹ chăm chút từng li, từng tí mặc dù con đã lớn khôn, đã có thể tự lập. ở phần cuối của đoạn này và cũng chính là phần cuối của bài thơ này, tác giả đã đưa người đọc trở về với âm điệu lời ru để đúc kết ý nghĩa phong phú và hình tượng con cò trong những lời ru ấy. Vì vậy, qua đây ta có thể nói từ hình ảnh cò, tác giả đã đưa ra những suy ngẫm, triết lí về ý nghĩa của lời ru và lòng mẹ lớn lao đối với cuộc đời của mỗi con người. 2/ Viết đoạn văn ngắn nêu giá trị đặc sắc của bài thơ Con cò- Chế Lan Viên. Bµi lµm. Bài thơ được phát triển từ hình tượng trung tâm: con cò, được gợi ra từ những câu ca dao rất quen thuộc. Nhưng bài thơ không phải là sự lặp lại đơn giản những hình ảnh và ý tứ có sẵn trong ca dao. Hình ảnh con cò trong ca dao đã được phát triển và mở rộng ý nghĩa biểu tượng và tập trung hướng về biểu hiện tình mẹ, lòng mẹ lớn lao,sâu nặng ,bền lâu đối với suốt cuộc đời mỗi đứa con.ý nghĩa biểu tượng hình ảnh này được phát triển qua từng giai ®o¹n th¬, nh­ng vÉn mang tÝnh thèng nhÊt. 3/ T×m mét sè tõ ng÷ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng trong c¸c c©u v¨n sau ( Hai tiÕng ).. 9 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Gi¸o ¸n: Bæ trî Ng÷ V¨n 9 Bài thơ Con cò của nhà thơ Chế Lan Viên đã… và…hình ảnh con cò trong câu hát ru quen thuộc để… tình mẫu tử và ý nghĩa của lời ru đối với cuộc đời mỗi con người. Mặc dù h×nh ¶nh con cß cña bµi th¬ ®­îc gîi ra tõ nh÷ng c©u ca dao… nh­ng nhµ th¬ kh«ng lÆp l¹i hình ảnh và …có sẵn trong ca dao từ lâu đã trở thành hình ảnh gần gũi và…mật thiết với người nông dân bằng biện pháp ẩn dụ. Bµi lµm. - Khai th¸c - Ph¸t triÓn. - Ca ngîi - Quen thuéc - ý nghÜa. - G¾n bã. 4/ T×m mét sè tõ ng÷ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng trong c¸c c©u v¨n sau: Đi vào trong bài thơ của Chế Lan Viên, hình ảnh này lại trở thành biểu tượng của tình mẹ, lòng mẹ lớn lao…( Hai tiếng )trong suốt cuộc đời con người. ý nghĩa biểu tượng này phát triÓn qua tõng ®o¹n th¬ nh­ng vÉn mang tÝnh thèng nhÊt. H×nh ¶nh con cß cïng víi ©m ®iÖu lời ru của bài thơ còn nhắn nhủ với người đọc ý nghĩa và vai trò của lời hát ru đối với tuổi thơ và với cả cuộc đời mỗi người…( một tiếng ) từ bao đời nay hát ru vốn quen thuộc và…( Hai tiếng) đối với các bà các mẹ trong mỗi gia đình Việt Nam chúng ta. Một điểm đáng …( Hai tiếng ) nữa là bài thơ này đã thể hiện phong cách nghệ thuật của thơ Chế lan Viên. Hình ảnh thơ có sự…( Hai tiếng) giữa thực và ảo, lại được sáng tạo bằng liên tưởng, tưởng tượng bất ngờ. Chất suy tưởng…( Hai tiếng ) vốn có trong thơ Chế Lan Viên được thông qua hình ảnh con cò trong lời ru nên không xa lạ mà trái lại rất gần gũi, dễ hiểu đối với chúng ta. Bµi lµm. - S©u nÆng - Bëi. - Tù nhiªn - L­u ý - KÕt hîp - TriÕt lÝ. 5/ Cho c©u v¨n sau: Trong đoạn đầu bài thơ, nhà thơ đã nêu ra một điều là ngay từ tuổi ấu thơ của mình, mỗi người chúng ta đều đã từng ít nhiều biết đén hình ảnh con cò qua lời ru của mẹ. - H·y triÓn khai thµnh mét ®o¹n v¨n diÔn dÞch hoÆc tæng-ph©n-hîp ( 8-12 c©u ) trong đó dùng phép nối có sử dụng quan hệ từ, một phép nối dùng cụm từ. Bµi lµm Trong đoạn đầu bài thơ, nhà thơ đã nêu ra một điều là ngay từ tuổi ấu thơ của mình, mỗi người chúng ta đều đã từng ít nhiều biết đén hình ảnh con cò qua lời ru của mẹ. ở đoạn này tác giả đã gợi ra nhiều câu ca dao khác nhau. Các câu ca dao đó vừa gợi tả không gian quen thuộc của phố phường dến làng mạc lại vừa nói lên được nhịp sống bình yên của cuộc sống. Nhưng bài ca dao con cò mà đi ăn đêm lại có ý nghĩa khác. Con cò ở đây tượng trưng cho người phụ nữ, người mẹ, họ là những người rất yêu thương con của mình. Họ bất chấp khó khăn vất vả để nuôi con mình khôn lớn. Có lẽ ca dao mà chỉ đặc sắc về nội dung thôi thì chưa đủ mà còn phải có cả âm điệu ngọt ngào của người mẹ nữa thì nó mới có sức chuyển tải được ý nghĩa của lời ru đến với mỗi tâm hồn con người. Vậy nên bài thơ đã khép lại bằng hình ảnh của cuộc sống qua lời ru vỗ về của người mẹ: Ngñ yªn! ngñ yªn! cß ¬i chí sî. 10 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Gi¸o ¸n: Bæ trî Ng÷ V¨n 9 Cành có mềm mẹ đã sẵn tay nâng Trong lêi ru cña mÑ thÊm h¬i xu©n Con ch­a biÕt con cß con v¹c Con ch­a biÕt nh÷ng cµnh mÒm mÑ h¸t S÷a mÑ nhiÒu con ngñ ch¼ng ph©n v©n. 6/ Trong mét ®o¹n cña bµi th¬ h×nh ¶nh con cß xuÊt hiÖn mÊy lÇn? Nh÷ng lÇn xuÊt hiện ấy hình ảnh đó mang những ý nghĩa nào? Bµi lµm Trong đoạn đầu bài thơ, nhà thơ đã nêu ra một điều là ngay từ tuổi ấu thơ của mình, mỗi người chúng ta đều đã ít nhiều biết đến hình ảnh con cò qua lời ru của mẹ. Bằng sự sáng t¹o cña nhµ th¬, h×nh ¶nh con cß cø thÊp tho¸ng hiÖn ra tõ nh÷ng c©u ca dao víi néi dung, ý nghÜa kh¸ ®a d¹ng. H×nh ¶nh con cß bay la, con cß bay l¶ ë ®Çu ®o¹n võa gîi t¶ mét không gian quen thuộc của phố phường, làng mạc, đồng ruộng, lại vừa gợi lên nhịp sống thong thả, bình yên của người dân Việt Nam từ thủa xưa. Nhưng hình ảnh con cò ăn đêm, con cò xa tổ gợi cho em nhớ đến bài ca dao con cò mà đi ăn đêm với nội dung ý nghĩa khác hẳn, đây là hình ảnh tượng trưng cho người mẹ vất vả, nhọc nhằn trong cuộc sống vì hạnh phúc gia đình. Còn trong lời ru Ngủ yên! ngủ yên! cò ơi chớ sợ! Con cò lại chính là h×nh ¶nh tuæi th¬ cÇn ®­îc b¶o vÖ, chë che. Trong ©m ®iÖu ngät ngµo, dÞu dµng thÊm h¬i xuân của lời ru, đứa trẻ lớn dần lên trong giấc ngủ và hình ảnh con cò đi vào tâm hồn non nít Êy mét c¸ch v« thøc. ¢m ®iÖu cña lêi ru, cña ca dao, d©n ca chÝnh lµ ®iÖu hån cña quª hương, của dân tộc bắt đầu đến với tâm hồn tuổi thơ bằng một con đường ngắn nhất- lời ru của mẹ. ở tuổi nằm nôi, đứa trẻ chưa thể hiểu và cũng chưa thể hiểu nội dung ý nghĩa của lời ru, nhưng nó đxa đón nhận bằng trực giác tình yêu và sự che chở của mẹ. Đoạn thơ kết thóc b»ng nh÷ng lêi an ñi vç vÒ con còng chÝnh lµ lêi mÑ tù nãi víi m×nh: Ngñ yªn! ngñ yªn! cß ¬i chí sî Cành có mềm mẹ đã sẵn tay nâng Trong lêi ru cña mÑ thÊm h¬i xu©n Con ch­a biÕt con cß con v¹c Con ch­a biÕt nh÷ng cµnh mÒm mÑ h¸t S÷a mÑ nhiÒu con ngñ ch¼ng ph©n v©n 7/ H×nh ¶nh con cß trong ®o¹n hai kh¸c ®o¹n mét ë chç nµo? Bµi lµm - Đoạn 1: có hình ảnh thực và hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng. Cã nhiÒu líp ý nghÜa kh¸c nhau. - Đoạn 2: Chỉ nhận được ra qua đôi cánh. Từ đó gợi ra ý nghĩa biểu tượng về lòng mẹ, về sự dìu dắt nâng đỡ của người mẹ đối với con trong suốt cả cuộc đời. ( đã được nâng lên). 8/ Tìm từ ngữ thích hợp để điền vào chỗ trống trong những câu sau ( những câu cảm nhËn vÒ ®o¹n th¬ thø hai cña bµi con cß.) ở trong đoạn thứ hai, con cò từ trong lời ru đã đi vào…( Hai tiếng ) tuổi thơ, trở nên gần gũi thân thiết và sẽ theo cùng người con trong suôt cuộc đời. Bằng sự liên tưởng, tưởng tượng phong phú của nhà thơ, cánh cò như được bay ra từ những câu ca dao để sống cùng…( Hai tiếng ) con người, theo cùng và nâng đỡ con người…( bốn tiếng). Với tuổi ấu th¬ cßn n»m ë trong n«i, c¸nh cß b¶o vÖ, che chë cho…( bèn tiÕng ): Con ngñ yªn th× cß cũng ngủ- Cánh của cò hai đứa đắp chung đôi. Đến lúc lớn khôn, cò là người bạn…( hai tiếng) bước đến trường: mai lớn khôn con theo cò đi học- Cánh trắng cò bay theo gót đôi ch©n.. 11 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Gi¸o ¸n: Bæ trî Ng÷ V¨n 9 Bµi lµm -TiÒm thøc -T©m hån -Mỗi chặng đường đời. -GiÊc ngñ cña bÐ. -§ång hµnh - D×u d¾t. 9/ Viết tiếp khoảng 4-5 câu nữa để có một đoạn văn hoàn chỉnh theo cách diễn dịch hoặc tổng-phân-hợp phân tích đoạn thứ hai của bài con cò ( trong đó có câu hỏi tu từ). Bµi lµm Nh­ vËy, ChÕ Lan Viªn khai th¸c h×nh ¶nh con cß trong ca dao vµo trong ®o¹n th¬ nµy nhµ thơ đặc biệt chú ý đến đôi cánh: cánh trắng cò, cánh cò trắng, cánh của cò. Phải chăng qua hình ảnh cánh cò này người mẹ muốn gửi chọn niềm tin và ước mơ vô cùng tốt đẹp vào con? Mặt khác cũng qua hình ảnh cánh cò này, nhà thơ đã gợi cho người đọc ý nghĩa biểu tượng về sự nâng đỡ, chăm chút và dìu dắt con suốt đời của mẹ. Sự suy ngẫm và triết lí, phong cách đặc trưng của nhà thơ Chế Lan Viên trong đoạn thơ này gần gũi và dễ hiểu biết bao! 10/ Bài thơ con cò gợi cho em nhớ tới bài thơ nào trong chương trình lớp 9. Hãy nêu hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña bµi th¬ Êy vµ nªu ý kiÕn cña em vÒ c¸ch vËn dông lêi ru ë hai bµi th¬? Bµi lµm. * Bµi th¬ con cß gîi cho em nhí tíi bµi th¬ Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn l­ng mÑ cña NguyÔn Khoa §iÒm. - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: Bµi th¬ ®­îc t¸c gi¶ NguyÔn Khoa §iÒm s¸ng t¸c n¨m 1971, khi «ng cã mét chuyÕn c«ng t¸c ë miÒn T©y Thõa Thiªn HuÕ. §Êy lµ n¨m cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ ®i vµo giai ®o¹n ¸c liÖt nhÊt. * C¸ch vËn dông lêi ru: - Giống nhau: Cả hai bài đều vận dụng lời ru thể hiện tình yêu thương con của người mẹ. - Kh¸c nhau: Con cß Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn l­ng mÑ. - Nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn chñ yÕu dïng - T¸c gi¶ võa chuyÖn trß víi em Cu Tai víi ©m nh÷ng c©u th¬ ng¾n cã cÊu tróc gièng ®iÖu cña lêi ru, l¹i võa cã lêi ru trùc tiÕp cña nhau, nhiều chỗ lặp lại để tạo âm điệu người mẹ. Khúc hát ru ấy được cất lên trong lời ru và tác giả thường dùng các từ: à hoàn cảnh khá đặc biệt: Bà mẹ người dân tộc ơi! ngủ yên! ngủ đi! Ông khai thác và Tà Ôi vừa địu con trên lưng vừa làm một số phát triển hình ảnh con cò trong lời hát công việc khác nhau; lúc thì mẹ giã gạo để nuôi ru và có những liên tưởng độc đáo, bất bộ đội, lúc khác mẹ vẫn địu con trên lưng lên ngờ. Từ những liên tưởng, tưởng tượng núi tỉa bắp vì thương làng đói và đặc biệt hơn là ấy mà nhà thơ mở ra những suy ngẫm, mẹ địu em trên lưng đi chuyển lán, đi đạp rừng, triết lí về tình mẹ, lòng mẹ và vai trò ý trực tiếp tham gia chiến đấu. Hơn nữa ở đây nghĩa của lời ru đối với cuộc đời mỗi tình yêu thương con của bà mẹ thống nhất với con người. tình yêu quê hương , đất nước và có ý chí quyết tâm chiến đấu vì độc lập tự do của dân tộc.. 12 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Gi¸o ¸n: Bæ trî Ng÷ V¨n 9. TuÇn 24:. Mïa xu©n nho nhá. Thanh H¶i. A.Môc tiªu: -HS cảm nhận được xúc cảm của nhà thơ trước mùa xuân thiên nhiên, đất nước và khát vọng đẹp đẽ muốn làm một mùa xuân nho nhỏ cống hiến cho cuộc đời. Từ đó më ra nh÷ng suy nghÜ vÒ ý nghÜa, gi¸ trÞ cuéc sèng cña c¸ nh©n lµ sèng cã Ých, sèng là để cống hiến cho cuộc đời chung. -TÝch hîp víi TiÕng ViÖt vµ TËp lµm v¨n . -Rèn kĩ năng đọc ,cảm tụ, phân tích hình ảnh thơ trong mạch vận động của tứ thơ. B. Phương pháp. - §äc, nªu – gqv®. Ph©n tÝch, b×nh gi¶ng. C. ChuÈn bÞ: - GV: G/¸n; TliÖu liªn quan. - HS: Häc vµ so¹n bµi theo hÖ thèng c©u hái(Sgk) D. TiÕn tr×nh bµi d¹y: I. Tæ chøc(1p) II. KiÓm tra. (0p) III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề.(1p) Dẫn vào bài. 2. TriÓn khai bµi. I/ T¸c gi¶. II/ §o¹n v¨n c¶m thô. 1/ Một bạn học sinh đã giới thiệu Thanh Hải và bài thơ mùa xuân nho nhỏ bằng một ®o¹n v¨n sau. Em h·y nhËn xÐt vµ söa l¹i c¸c lçi vÒ kiÕn thøc, tõ vµ c©u mµ b¹n m¾c ph¶i( chó ý giö nguyªn ý vµ h¹n chÕ thªm bít tõ). Thanh H¶i ( 1930-1980) tªn khai sinh lµ Ph¹m B¸ Ngoan. ¤ng quª ë huyÖn Phong §iÒn, tỉnh Thừa Thiên- Huế. Thanh Hải hoạt động văn nghệ từ thời kháng chiến chống Pháp. Trong thời kì chống Mĩ cứu nước là một trong những cây bút có công xây dựng nền văn học c¸ch m¹ng ë miÒn Nam tõ nh÷ng ngµy ®Çu. Bµi th¬ Mïa xu©n nho nhá ®­îc viÕt vµo th¸ng 11 năm 1978 trước khi nhà thơ qua đời. Tác phẩm đã thể hiện niềm yêu tha thiết cuộc sống và ước nguyện chân thành được cống hiến cho đất nước của nhà văn. a- Nhà thơ Thanh Hải đặt tên cho bài thơ của mình nhan đề là Mùa xuân nho nhỏ. Nhan đề đó có gì đặc biệt và gợi cho em suy nghĩ gì? b- H·y chÐp l¹i 8 c©u th¬ thÓ hiÖn râ ý nghÜa h×nh ¶nh mïa xu©n nho nhá trong bµi th¬ cïng tªn. c- Viết đọan văn khoảng 10 câu theo cách tổng - phân – hợp để làm rõ lẽ sống cao đẹp của con người trong các câu thơ trên? Bµi lµm * §o¹n v¨n : Thanh H¶i ( 1930-1980) tªn khai sinh lµ Ph¹m B¸ Ngoan. ¤ng quª ë huyÖn Phong §iÒn, tØnh Thõa Thiªn- HuÕ. Thanh H¶i viÕt v¨n tõ thêi kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. Trong thêi k× chống Mĩ cứu nước, ông là một trong những cây bút có công xây dựng nền văn học cách m¹ng ë miÒn Nam tõ nh÷ng ngµy ®Çu. Bµi th¬ Mïa xu©n nho nhá ®­îc viÕt vµo th¸ng 11 năm 1980 trước khi nhà thơ qua đời. Tác phẩm đã thể hiện niềm yêu tha thiết cuộc sống và ước nguyện chân thành được cống hiến cho đất nước của nhà văn.. 13 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Gi¸o ¸n: Bæ trî Ng÷ V¨n 9 2/ Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ tiếng lòng tha thiết, tình yêu đối với đất nước, cuộc đời, thể hiÖn kh¸t khao ch©n thµnh cña nhµ th¬. Nhµ th¬ muèn gãp mét mïa xu©n nho nhá cña m×nh vào mùa xuân lớn của cuộc đời, của dân tộc. Bài thơ theo thể năm tiếng, nhạc điệu trong sáng, gần gũi với dân ca. Những hình ảnh đẹp, giản dị, những so sánh và ẩn dụ sáng tạo đã góp phần diễn tả ước nguyện khiêm nhường mà vô cùng thiêng liêng, cao đẹp của nhà thơ. a/ H·y chÐp l¹i ®o¹n v¨n trªn sau khi ch÷a hÕt lçi vÒ ng÷ ph¸p vµ thay hai trong ba từ nhà thơ ở đoạn văn bằng những từ khác để tránh lặp từ. b/ Việc thay từ như vậy đã làm thay đổi phép liên kết câu như thế nào? c/ Khổ đầu và khổ thơ thứ tư của bài thơ có những hình ảnh thơ lặp lại, đó là những h×nh ¶nh nµo? Bằng một đoạn văn ngắn, hãy trình bày ý nghĩa sự trở lại của những hình ảnh đó? Bµi lµm 3/ Phân tích giá trị nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác trong hai câu thơ cuối của ®o¹n th¬ sau: Mäc gi÷a dßng s«ng xanh Mét b«ng hoa tÝm biÕc ¬i con chim chiÒn chiÖn Hãt chi mµ vang trêi Tõng giät long lanh r¬i T«i ®­a tay t«i høng… ( Mïa xu©n nho nhá- Thanh H¶i ). Bµi lµm. Đoạn thơ trích trong bài Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải đã chuyển tải được cảm xúc của tác giả trước cảnh mùa xuân của thiên nhiên được miêu tả tập trung ở hai câu thơ: Tõng giät long lanh r¬i- t«i ®­a tay t«i høng. Nhµ th¬ ®­a tay høng tõng giät ©m thanh cña tiếng chim hay hứng những giọt sương ban mai treo trên đầu cành cây, ngọn cỏ? ở đây có sự chuyển đổi cảm giác. Tiếng chim từ chỗ là âm thanh ( cảm nhận bằng thính giác ) bỗng chuyÓn thµnh tõng giät, cã h×nh cã khèi ( c¶m nhËn b»ng thÞ gi¸c ), råi tõng giät Êy l¹i long lanh ¸nh s¸ng vµ mµu s¾c, cã thÓ c¶m nhËn ®­îc b»ng c¶ xóc gi¸c : t«i ®­a tay t«i høng. Vậy nên, nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác đã giúp nhà thơ bày tỏ niềm mê say, hứng khởi, ngây ngất của mình trước vẻ đẹp mời gọi của thiên nhiên, đất trời nơi xứ Huế mộng m¬ lóc mïa xu©n trµn vÒ. 4/Viết đoạn văn ngắn để liên kết các nội dung của chủ đề tư tưởng trong bài Mùa xu©n nho nhá cña Thanh H¶i. - Mùa xuân của thiên nhiên, đất nước trong lao động, chiến đấu. - Đất nước vất vả gian lao vẫn đi lên phía trước. - ước nguyện dâng hiến cho đời một mùa xuân nho nhỏ. Bµi lµm. Mùa xuân nho nhỏ là một bài thơ xinh xắn về tình cảm yêu đời, yêu cuộc sống và khát vọng dâng hiến sức mình làm cho cuộc đời thêm phong phú. Bài thơ càng đáng quí hơn rất nhiều khi nó được ra đời mấy tuần trước khi tác giả từ giã cuộc đời mình. Dù vậy tác giả đã để lại cho đời những lời thơ thật nhân hậu, thiết tha, thanh thản không hề gợn nét u ám của cuộc đời sắp tắt. Với Thanh Hải, trước hết đó là mùa xuân của thiên nhiên, đất nước. 14 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Gi¸o ¸n: Bæ trî Ng÷ V¨n 9 trong lao động, chiến đấu. Một mùa xuân với một vài hình ảnh tiêu biểu : dòng sông xanh, bông hoa tím, âm thanh của tiếng chim hót…cũng đủ làm nên một sức xuân của đất nước đang hăng say trong công cuộc bảo vệ tổ quốc của những người ra trận và xây dựng đất nước của những người ra đồng. Nói đến mùa xuân tác giả cũng không quên gợi nhắc đến một đất nước vất vả và gian lao mà vẫn đi lên phía trước. Một lời khẳng định hay là một nềm tin sắt đá về truyền thống lịch sử 4000 năm dựng nước và giữ nước của cha ông ta? Và đứng trước mùa xuân tươi đẹp của thiên nhiên, sức xuân dạt dào của đất nước nhà thơ đã có một tâm nguyện thật cảm động: ước nguyện dâng hiến cho đời một mùa xuân nho nhỏ trong mùa xuân của đất nước. Tác giả muốn đóng góp, dâng cho đời một nhành hoa để tô điểm cuộc sống, con chim hót để gọi mùa xuân về, làm một nốt trầm xao xuyến lòng người trong bản hoà ca êm ái.Tất cả thật đáng để chúng ta cảm phục và trân trọng biết bao! 5/ C©u 1/II- §Ò 5. Hãy viết một đoạn văn ngắn khoảng mười câu theo cách tổng – phân – hợp, nội dung tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ bøc tranh mïa xu©n xø HuÕ trong ®o¹n th¬. Bµi lµm. Sáu câu thơ đầu trong bài Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải đã cho chúng ta thấy về bức tranh xuân xứ Huế tuyệt đẹp mà đằm thắm và đầy sức sống. Không gian mùa xuân được gợi ra tõ hai h×nh ¶nh rÊt riªng, rÊt ®Ëm chÊt HuÕ: dßng s«ng xanh, b«ng hoa tÝm biÕc. Sù hoµ nhập giữa màu xanh của mùa xuân và sắc tím của bông hoa đã tạo nên một cảm giác dịu mát đầy sức sống. Đó là những màu sắc tươi thắm, đặc trưng của xứ Huế. Bức tranh xuân của xứ Huế không chỉ đẹp mà sinh động bởi âm thanh rộn ràng tươi vui của chú chim chiền chiện hót gọi mùa xuân về. Tiếng hót ấy ngân vang rung động đất trời đem đến bao niềm vui; hãt chi mµ vang trêi. TÊt c¶ chóng nh­ bõng tØnh håi sinh sau mét giÊc ngñ dµi vµ ®ang được tiếp thêm sức sống tạo nên bức tranh xuân chấm phá mà đằm thắm. Không những thế hình ảnh giọt long lanh ở đây còn rất thơ mộng, hữu tình, nó là sự liên tưởng đầy chất thơ, là giọt sương ban mai hay giọt âm thanh thánh thót của tiếng chim chiền chiện. Để rồi tác gi¶ ®­a ra mét cö chØ b×nh dÞ: t«i ®­a tay t«i høng thÓ hiÖn hån th¬ l·ng m¹n chan hoµ víi thiªn nhiªn. ChØ víi ba nÐt vÏ: dßng s«ng xanh, b«ng hoa tÝm biÕc, tiÕng chim chiÒn chiÖn hót,,, tác giả đã phác hoạ lên một bức tranh xuân đẹp đẽ và có một sức sống mặn mà của đất trêi xø HuÕ. 6/ Câu 1/ II ( đề 6 ). Më ®Çu bµi th¬ Mïa xu©n nho nhá Thanh H¶i viÕt : Mäc gi÷a dßng s«ng xanh Mét b«ng hoa tÝm biÕc. Em hãy viết đoạn văn khoảng tám câu phân tích nét đặc sắc về đặt câu của câu thơ trªn. Bµi lµm. Hai câu thơ mở đầu bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải là một sự sáng tạo độc đáo trong cách đặt câu của tác giả. Ngay từ đầu câu thơ của bài thơ, tác giả đã viết: Mọc giữa dòng sông xanh. Một thủ pháp đảo cấu trúc câu thật tài tình, điêu luyện và đầy dụng ý nghệ thuật. Động từ mọc đóng vai trò là vị ngữ xuất hiện ngay trước chủ ngữ của câu như báo hiệu cho người đọc thấy mùa xuân đã về, chợt về bất ngờ. Nét vẽ đầu tiên cho bức tranh xu©n tuyÖt t¸c Êy lµ mét b«ng hoa víi gam mµu tÝm biÕc næi lªn trªn nÒn cña dßng s«ng xanh Hương Giang thơ mộng. Sức sống mãnh liệt của mùa xuân đất trời được trở về hiện hữu trên dòng sông quê hương. Chúng ta cũng như tác giả cảm thấy ngạc nhiên, thú vị vì sức xuân chợt đến thật nhanh. Với hai nét chấm phá, Thanh Hải đã đem đến trong lòng của. 15 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Gi¸o ¸n: Bæ trî Ng÷ V¨n 9 mỗi độc giả một mùa xuân xinh đẹp, một bức tranh xuân với hai gam màu trầm,ấm nhẹ nhàng, một sức xuân làm lay động cả quê hương đất trời, làm lay động lòng người. 7/ C©u 1/II- §Ò 7-22. Cho ®o¹n th¬ sau: Mùa xuân người cầm súng Léc gi¾t ®Çy quanh l­ng Mùa xuân người ra đồng Lộc trải dài nương mạ TÊt c¶ nh­ hèi h¶ TÊt c¶ nh­ x«n xao ( Mïa xu©n nho nhá- Thanh H¶i.) Em hãy viết một đoạn văn ngắn khoảng tám câu, phân tích để làm rõ giá trị của các điệp ng÷ trong ®o¹n th¬ trªn? Bµi lµm. §o¹n th¬ thø hai trong bµi Mïa xu©n nho nhá cña nhµ th¬ Thanh H¶i næi lªn víi nh÷ng nhÞp ®i hành khúc- hành khúc mùa xuân của con người và của cả đất nước. quê hương. Trong bản hoà ca của Thanh Hải tiếng súng chưa im nên những người lính vẫn phải ra trận, vòng lá nguỵ trang giắt quanh lưng trổ từng lộc non, trồi biếc. Người chiến sĩ ra đi với niềm tin vào mùa xuân, để giữ gìn mùa xuân và như đem cả hồn xuân xao xuyến và tuổi thanh xuân của mình ra trận. Sức xuân, hương xuân lớn dần từ vòng lá nguỵ trang mở ra cả cánh đông lúa : Lộc trải dài nương mạ. Không phải ngẫu nhiên mà từ lộc được điệp hai lần, lộc là lá non, chồi biếc, là tinh tuý của vạn vật, lộc đến báo hiệu mùa xuân, cũng giúp cho hình ảnh người chiến sĩ thêm cao đẹp. Mùa xuân cũng được nhắc lại hai lần như gợi ra không khí xuân ®ang hoµ nhËp, lan to¶ vµo trong khÝ thÕ bõng bõng gi÷a nh÷ng n¨m th¸ng võa x©y dùng, vừa chiến đấu, vừa bảo vệ tổ quốc. Nói rằng tác giả khéo lựa chọn ngôn từ hay khéo dùng phép liên tưởng đều đúng, bởi từ giây phút này, mùa xuân của mỗi con người hoá ra mùa xuân của toàn dân tộc. Mỗi người một công việc nhưng tất cả đều nhịp bước hối hả, xôn xao. C©u th¬ ng¾n gän mµ gi¶n dÞ, ®iÖp ng÷ tÊt c¶ nh­ diÔn t¶ sù thèng nhÊt trong suy nghÜ và hành động, chất chứa tình cảm chân thành nhưng tha thiết sâu lắng. Như vậy chỉ trong một đoạn thơ ngắn mà Thanh Hải đã khắc hoạ lên được một sức xuân, một vẻ đẹp xuân của không chỉ trong mỗi người mà còn của cả chung một đất nước, một dân tộc. 8/ C©u 1/II- §Ò 8. Ta lµm con chim hãt Ta lµm mét nhµnh hoa Ta nhËp vµo hoµ ca Mét nèt trÇm xao xuyÕn Mét mïa xu©n nho nhá Lặng lẽ dâng cho đời Dù là tuổi hai mươi Dï lµ khi tãc b¹c. Hãy viết một đoạn văn khoảng mười câu nói lên suy nghĩ và nguyện ước chân thành của tác gi¶ trong ®o¹n th¬ trªn. Bµi lµm. Ngay từ những khổ đầu của bài thơ Mùa xuân nho nhỏ Thanh Hải đã dựng lên một bức tranh xu©n víi bao h×nh ¶nh s¸ng t¹o míi l¹. §ã lµ tiÕng chim chiÒn chiÖn hãt vang lõng, lµ nhµnh hoa tÝm biÕc vµ c¸c h×nh ¶nh Êy ®­îc lÆp l¹i nh­ng mang theo mét ý nghÜa, mét t­ tưởng khác lớn lao hơn. Nó làm rõ được tâm trạng dắm say, yêu sự sống, luôn đam mê cống hiÕn cña nhµ th¬. §iÖp ng÷ ta lµm gîi t¶ ­íc nguyÖn thiÕt tha vµ ch©n thµnh. ë ®©y ta lµ nhµ. 16 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Gi¸o ¸n: Bæ trî Ng÷ V¨n 9 thơ nhưng cũng là tất cả mọi người. Cái ta riêng được hoà nhập với cái ta chung của cộng đồng, của đất nước. Làm con chim hót để gọi mùa xuân về, làm nhành hoa để tô điểm sắc xuân, làm một nốt trầm trong bản tình ca khiến lòng người xao xuyến, các hình ảnh ấy tượng trưng cho cái đẹp, niềm vui và tài trí của con người Việt Nam…Những ước nguyện ấy một lần nữa khẳng định tư tưởng, tinh thần, cách sống của nhà thơ và càng cao đẹp biết bao khi tác giả muốn cống hiến cả tuổi trẻ, cả sự sống cả cuộc đời- một mùa xuân nho nhỏ của mình vào linh hồn quê hương, Tổ quốc. Song nhà thơ lại khiêm nhường tự nhủ với lòng mình: Lặng lẽ dâng cho đời, dù là tuổi hai mươi- sức xuân đang trai tráng, sôi nổi yêu đời hay khi tóc bạc- tuổi đã về già, cần nghỉ ngơi. Thanh Hải vẫn muốn đóng góp một chút gì cho dân tộc, cho đất nước. Như vậy, đọc hai đoạn thơ này, ta như chợt thấy tiếng thơ của riêng một mình Thanh Hải bỗng trở thành tiếng lòng giục giã của muôn người khát khao, d©ng hiÕn vµ hoµ nhËp. 9/ Cho c¸c c©u v¨n s¾p xÕp lén xén nh­ sau, h·y xÕp l¹i thµnh mét ®o¹n v¨n diÔn dÞch. 1- Trong khổ thơ đầu bài Mùa xuân nho nhỏ, nhà thơ thanh Hải đã diễn tả cảm xúc say sưa , ngây ngất của mình trước mùa xuân của đất trời. 2- Mùa xuân như được vẽ ra trước mắt chúng ta với không gian cao rộng của dòng sông, mặt đất bầu trời bao la cùng sắc sông xanh, màu hoa tím biếc, màu đặc trưng của xứ Huế, và cả âm thanh rộn ràng vui tươi của con chim chiền chiện- sơn ca của vùng miền Trung nước Việt. 3- Nhưng điều đặc biệt nhất trong khổ thơ này là hiện tượng chuyển đổi cảm giác. 4/ ở đây tác giả đã lựa chọn một số chi tiết tiêu biểu: dòng sông xanh,bông hoa tím biếc, tiÕng hãt vang trêi cña con chim chiÒn chiÖn. 5/ Nếu văn xuôi mà viết như vậy thì không một người đọc nào chấp nhận. 6/ Tiếng chim từ chỗ là âm thanh được cảm nhận bằng thính giác đã chuyển thành giọt long lanh cã mµu s¾c vµ ¸nh s¸ng ®­îc c¶m nhËn b»ng thÞ gi¸c. 7/ Kh«ng chØ vËy nh÷ng giät ©m thanh Êy cßn ®­îc t¸c gi¶ c¶m nhËn b»ng xóc gi¸c: T«i ®­a tay t«i høng. 8/ H¬n n÷a chóng ta cã thÓ nãi r»ng ph¶i viÕt nh­ vËy míi béc lé hÕt c¶m xóc say s­a ng©y ngất của một con người đã gắn bó với xứ Huế quê hương trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ trường kì gian khổ và cả đến lúc sắp vĩnh biệt cuộc đời. 9- Ph¶i ch¨ng ng«n ng÷ th¬ cã con ®­êng ®i riªng cña nã nªn ®©y l¹i lµ mét Èn dô chuyÓn đổi cảm giác độc đáo, mới lạ chỉ xuất hiện lần đầu trong thơ Thanh Hải. Bµi lµm. 1-4-2-3-6-7-5-9-8. Trong khổ thơ đầu bài Mùa xuân nho nhỏ, nhà thơ thanh Hải đã diễn tả cảm xúc say sưa , ngây ngất của mình trước mùa xuân của đất trời. ở đây tác giả đã lựa chọn một số chi tiÕt tiªu biÓu: dßng s«ng xanh,b«ng hoa tÝm biÕc, tiÕng hãt vang trêi cña con chim chiÒn chiện. Mùa xuân như được vẽ ra trước mắt chúng ta với không gian cao rộng của dòng sông, mặt đất bầu trời bao la cùng sắc sông xanh, màu hoa tím biếc, màu đặc trưng của xứ Huế, và cả âm thanh rộn ràng vui tươi của con chim chiền chiện- sơn ca của vùng miền Trung nước Việt. Nhưng điều đặc biệt nhất trong khổ thơ này là hiện tượng chuyển đổi cảm giác. Tiếng chim từ chỗ là âm thanh được cảm nhận bằng thính giác đã chuyển thành giọt long lanh cã mµu s¾c vµ ¸nh s¸ng ®­îc c¶m nhËn b»ng thÞ gi¸c. Kh«ng chØ vËy nh÷ng giät ©m thanh Êy cßn ®­îc t¸c gi¶ c¶m nhËn b»ng xóc gi¸c: T«i ®­a tay t«i høng.NÕu v¨n xu«i mà viết như vậy thì không một người đọc nào chấp nhận.Phải chăng ngôn ngữ thơ có con đường đi riêng của nó nên đây lại là một ẩn dụ chuyển đổi cảm giác độc đáo, mới lạ chỉ xuÊt hiÖn lÇn ®Çu trong th¬ Thanh H¶i.H¬n n÷a chóng ta cã thÓ nãi r»ng ph¶i viÕt nh­ vËy. 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Gi¸o ¸n: Bæ trî Ng÷ V¨n 9 mới bộc lộ hết cảm xúc say sưa ngây ngất của một con người đã gắn bó với xứ Huế quê hương trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ trường kì gian khổ và cả đến lúc sắp vĩnh biệt cuộc đời. - Thành phần phụ chú: Màu sắc đặc trưng của xứ Huế. - Câu không dùng để hỏi: Phải chăng ngôn ngữ thơ có con đường đi riêng của nớ nên đây lại là một ẩn dụ chuyển đổi cảm giác độc đáo, mới lạ chỉ xuất hiện lần đầu trong thơ Thanh H¶i. - Câu phủ định: Nếu văn xuôi mà viết như vậy thì không một người đọc nào chấp nhận. - Câu bị động: Không chỉ vậy những giọt âm thanh ấy còn được tác giả cảm nhận bằng xúc gi¸c: T«i ®­a tay t«i høng. 10/ Tìm từ ngữ thích hợp để điền vào chỗ trống trong các câu văn sau: Từ mùa xuân của thiên nhiên đất trời, tác giả đã chuyển sang cảm nhận về mùa xuân của đất nước…( hai tiếng )của đất nước của dân tộc được cảm nhận qua hai hình ảnh người cầm súng, người ra đồng tượng trưng cho hai…( hai tiếng ) bảo vệ và lao động xây dựng đất nước…( năm tiếng ) không phải là mới mẻ nhưng sức gợi cảm của nó được nhà thơ tạo nên với hình ảnh…( hai tiếng ) của mùa xuân gắn liền với người cầm súng và người ra đồng. Mùa xuân người cầm súng Léc gi¾t ®Çy quanh l­ng Mùa xuân người ra đồng Lộc trải dài nương mạ. Anh bộ đội mạng …( bốn tiếng ) trên lưng như mang cả sức sống của…( ba tiếng) đất nước mình vào trận đánh. Chị nông dân ra đồng gieo mạ như đang gieo mùa xuân, sức sống trên kh¾p…( bèn tiÕng) hèi h¶, trong ©m thanh x«n xao. Bµi lµm. - Søc sèng - NhiÖm vô - ý nghÜa biÓu tr­ng nµy. - Léc non. - Cµnh l¸ nguþ trang. - ThÕ hÖ m×nh. - Quê hương đất nước. - NhÞp ®iÖu. 11/ Cho c©u më ®Çu nh­ sau: Bằng những sáng tạo độc đáo, nhà thơ Thanh Hải không chỉ tin tưởng vào sức sống mới của đất nước mà ông còn có khát vọng hoà nhập và dâng hiến những gì tốt đẹp nhất dù nhỏ bé của cuộc đời chung cho Tổ quốc. a/ Theo em đề tài của đoạn văn trên có câu chủ đề là gì? b/ Trong khổ thơ thứ tư và thứ năm của bài thơ có những gì đáng lưu ý về nghệ thuật? Bµi lµm. a/ Theo em đề tài của đoạn văn có câu chủ đề như trên là: Bày tỏ suy ngẫm và tâm niệm khát vọng được cống hiến của nhà thơ với mùa xuân của đất nước. b/ Nghệ thuật đáng lưu ý là các hình ảnh ẩn dụ: - Ta lµm con chim hãt - Ta lµm mét nhµnh hoa - Ta nhËp vµo hoµ ca - Mét nèt trÇm xao xuyÕn. + c¸c tõ lÆp l¹i: con chim, nhµnh hoa. + ®iÖp ng÷: ta lµm, ta nhËp, dï lµ.. 18 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Gi¸o ¸n: Bæ trî Ng÷ V¨n 9 + C¸ch biÓu hiÖn nh©n vËt tr÷ t×nh: T«i- ta. 12/ Tõ c©u më ®Çu tiªn vµ c¸c gîi ý ë môc (a) vµ (b) h·y viÕt thµnh mét ®o¹n v¨n tổng-phân- hợp từ 10-12 câu trong đó có một câu là câu hỏi tư từ và câu kết là câu c¶m th¸n? Bµi lµm Bằng những sáng tác độc đáo nhà thơ Thanh Hải không chỉ tin tưởng vào sức sống của đất nước mà ông còn có khát vọng hoà nhập và dâng hiến những gì tốt đẹp nhất dù nhỏ bé của cuộc đời mình cho mùa xuân của cuộc đời chung, cho Tổ quốc. Điều tâm niệm ấy đã ®­îc t¸c gi¶ thÓ hiÖn qua c¸c h×nh ¶nh Èn dô: con chim hãt, nhµnh hoa, nèt trÇm xao xuyÕn và một mùa xuân nho nhỏ. Các hình ảnh trên đẹp nhưng không phải là đẹp trong sự hoa mĩ mà là đẹp trong sự tự nhiên, khiêm tốn và độc đáo. ở đầu khổ một tác giả đã nhắc đến những bông hoa và những con chim chiền chiện sang đến khổ thơ này, tác giả lại muốn cống hiến những gì tinh tuý của cuộc đời mình như con chim cống hiến tiếng hót và nhành hoa cống hiến sắc đẹp. Phải chăng đây chính là cái đẹp trong sự tự nhiên và chân thành? Hình ảnh nốt nhạc trầm thì đẹp trong sự khiêm tốn, bởi lẽ tác giả không muốn làm một nốt nhạc cao véo von để tự khẳng định mình. Dù ông đã già hơn trước nhưng sự nhiệt tình của tuổi trẻ không thể thay đổi sức trẻ trong ông. Và hình ảnh một mùa xuân nho nhỏ là hình ảnh đẹp trong sự độc đáo theo tác giả mùa xuân của thiên nhiên đất nước là một sự khách quan không phụ thuộc vào bất cứ ai dù người có là thế nào đi chăng nữa. Mỗi người chúng ta chỉ là một mùa xuân nho nhỏ, góp sức mình vào mùa xuân của đất nước tươi đẹp. ở hai khổ thơ này đã có sự thay đổi trong cách xưng hô của tác giả. Khổ một thì tác giả xưng là tôi, nhưng đến đây tác giả lại xưng là ta. Có lẽ đây là nghệ thuật biểu hiện nhân vật trữ tình đặc sắc nhất của tác giả. 13/ Trong khæ th¬ cuèi nhµ th¬ viÕt: Mïa xu©n ta xin h¸t C©u Nam Ai, Nam B×nh. Đang ở trên giường bệnh chống lại căn bệnh hiểm nghèo có phải nhà thơ muốn hát lên kh«ng? Theo em qua khæ th¬ cuèi nµy nhµ th¬ muèn nãi lªn ®iÒu g×? Bµi lµm. Nhà thơ dù biết là mình sắp vĩnh biệt cuộc đời nhưng ông lại có một tâm trạng hào hứng. Với bài thơ này ông đã để lại một kiệt tác cho đời. ở đây tác giả muốn hát lên những câu Nam Ai Nam Bình nhưng có lẽ không phải là hát cho mọi người nghe mà hát lên ở trong lßng, cÊt lªn tõ tr¸i tim vµ ®iÒu quan träng h¬n khi viÕt khæ th¬ cuèi cña khæ th¬ nµy mét lần nữa ông khẳng định lại sức sống mới của đất nước. Ông tin tưởng một cách chắc chắn bằng sự phát triển đi lên của dân tộc đất nước ta mẫi mãi trường tồn bất diệt như các làn điệu dân ca của xứ Huế hay dân ca quan họ, chèo, cải lương…trên khắp mọi miền đất nước.. ViÕng L¨ng B¸c Viễn Phương. A.Môc tiªu: -Gióp HS n¾m ®­îc : ViÕng l¨ng B¸c lµ bµi th¬ ghi l¹i c¶m xóc s©u s¾c cña nhµ th¬ vµ bài thơ cũng là tình cảm chung của nhân dân Nam Bộ, nhân dân cả nước đối với Bác. -Tích hợp với những bài thơ văn viết về Bác đã học, với Tiếng Việt và Tập làm văn. -Rèn đọc, hiểu thơ trữ tình, phân tích các hình ảnh ẩn dụ.. 19 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Gi¸o ¸n: Bæ trî Ng÷ V¨n 9 B. Phương pháp. - §äc, nªu – gqv®. Ph©n tÝch, b×nh gi¶ng. C. ChuÈn bÞ: - GV: G/¸n; TliÖu liªn quan. - HS: Häc vµ so¹n bµi theo hÖ thèng c©u hái(Sgk) D. TiÕn tr×nh bµi d¹y: I. Tæ chøc(1p) II. KiÓm tra. (5p) -§äc thuéc lßng vµ ph©n tÝch phÇn 1 cña bµi th¬ Mïa xu©n nho nhá? III. Bµi míi: 1. Đặt vấn đề.-Dẫn vào bài. 2. TriÓn khai bµi. I/ T¸c gi¶. Nhà thơ Viễn Phương tên thật là Phan Thanh Viễn, ông sinh năm 1928 tại Long Xuyên, An Giang hiÖn sèng vµ s¸ng t¸c t¹i Thµnh phè Hå ChÝ Minh.Trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p và chống Mỹ, ông hoạt động ở Nam Bộ, là một trong những cây bút có mặt sớm nhất của lực lượng văn nghệ giải phóng ở miền Nam . Thơ Viễn Phương bắt đầu được biết tới từ những năm chống Mỹ cứu nước. Đó là tiếng thơ chân chất, chứa chan tình đồng đội, tình quê hương. Nghĩ về đời mình, nhà thơ từng tâm sự: T«i nh­ chim nhá say trêi réng Mê mải vầng trăng đỉnh núi cao Lăn lộn và trưởng thành từ công tác tuyên huấn, văn nghệ trong chiến tranh, kể cả những ngày bÞ giam cÇm ë nhµ lao Gia §Þnh, bÒn bØ vµ liªn tôc c«ng t¸c, s¸ng t¸c trong nh÷ng n¨m quª hương, đất nước đã chuyển sang giai đoạn mới – giai đoạn xây dựng chủ nghĩa xã hội. Nhà thơ Viễn Phương tuy viết và in không thật nhiều, nhưng sự có mặt của ông gây được sự tin yªu mÕn phôc. Thµnh qu¶ Êy h¼n kh«ng chØ do tµi n¨ng, mµ cßn do b¶n tÝnh ch©n thµnh, hiền hòa và sự kiên định trên con đường đã chọn của ông đem lại. Chắt lọc từ mấy chục năm hoạt động và sáng tác, thơ Viễn Phương đã được chọn in lại ở các tập: Anh hùng mìn gạt, Mắt sáng học trò, Nhớ lời di chúc, Như mấy mùa xuân, Quê hương địa đạo, Sắc lụa trữ la… Nổi bật từ các tập thơ đó là những bài viết về tình quân dân, tình đồng chí, tình bè bạn… trong chiến đấu gian lao và tình yêu quê hương đất nước.Năm 1976, sau khi cuộc kháng chiến chống Mĩ kết thúc thắng lợi, đất nước thống nhất, lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng vừa khánh thành, Viễn Phương cùng với đoàn cán bộ, chiến sĩ và đồng bào miền Nam lần đầu tiên ra th¨m miÒn B¾c, vµo l¨ng viÕng B¸c Hå. Bài thơ Viếng lăng Bác được tác giả xúc động sáng tác trong dịp đó và in trong tập thơ Như mấy mùa xuân (1978). Ngay từ đầu, nó đã được chú ý rồi được coi là một bài thơ hay bởi ý tứ nhuần nhị, hình ảnh sáng tươi, tình cảm đằm thắm, thiết tha. Với bài thơ này, nhà thơ đã nói hộ được tiếng lòng của hàng triệu triệu người con đất Việt với Bác Hồ kính yêu - vị cha già của dân tộc. Và đó cũng là một trong những lý do để bài thơ Viếng lăng Bác được đưa vào chương trình Ngữ văn lớp 8 ở bậc Trung học cơ sở. II/ §o¹n v¨n c¶m thô. 1/ Chép lại thật chính xác bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương. Theo em bố cục của bài thơ có gì đáng chú ý. Bµi lµm. - ChÐp th¬.. 20 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>