Giáo án Bồi dưỡng Tiếng Việt 8

<span class='text_page_counter'>(1)</span>§o¹n v¨n A. Khái niệm : Đoạn văn là đơn vị trực tiếp tạo nên văn bản, được qui ước bắt đầu từ chỗ viết hoa lùi đầu dòng đến chỗ chấm xuống dòng và thường biểu đạt một ý tương đối hoàn chỉnh. Đoạn văn thường do nhiều câu tạo thành. 1. Về hình thức: bắt đầu từ chỗ viết hoa lùi đầu dòng đến chỗ chấm xuống dßng ( qua hµng). 2. Về nội dung: Biểu đạt một ý tương đối trọn vẹn. 3. VÒ cÊu t¹o : - Thường do nhiều câu tạo thành. Tuy nhiên có những ĐV chỉ có mét c©u thËm chÝ lµ mét tõ. - C¸ch tr×nh bµy : Më ®o¹n – th©n ®o¹n – kÕt ®o¹n B. Từ ngữ chủ đề và câu chủ đề của đoạn văn. I. Từ ngữ chủ đề : 1. VÝ dô : *VD1 : T«i ®­a m¾t thÌm thuång nh×n theo c¸nh chim. Mét kØ niÖm cò đi bẫy chim giữa cánh đồng lúa hay bên bờ sông Viêm sống lại đầy rẫy trong trí tôi. Nhưng tiếng phấn của thầy tôi gạch mạnh trên bảng đen đã đưa tôi về c¶nh thËt.  Từ “tôi” ( đại từ) nhắc lại nhiều lần để duy trì đối tượng được nói đến. *VD2: Trần Đăng Khoa rất biết yêu thương. Em thương bác đẩy xe bò “må h«i ­ít l­ng, c¨ng sîi d©y thõng” chë v«i c¸t vÒ lµng vµ mêi b¸c vÒ nhµ mình. Em thương thầy giáo một hôm trời mưa đường trơn bị ngã, cho nên dân làng bèn đắp lại đường. -> TĐK - em - em...-> duy trì đối tượng nói đến là TĐK. * VD3 : Lão Hạc -> làm tiêu đề 2. Kết luận : Là các từ ngữ được dùng làm đề mục hoặc những từ ngữ được lặp đi lặp lại nhiều lần( thường là các chỉ từ, đại từ, các từ đồng nghĩa) nhằm duy trì đối tượng được biểu đạt trong ĐV. II. Câu chủ đề của đoạn văn : 1.VÝ dô : a. Trần Đăng Khoa rất biết yêu thương. Em thương bác đẩy xe bò “mồ h«i ­ít l­ng, c¨ng sîi d©y thõng” chë v«i c¸t vÒ lµng vµ mêi b¸c vÒ nhµ mình.Em thương thầy giáo một hôm trời mưa đường trơn bị ngã, cho nên dân làng bèn đắp lại đường. b. C¸c tÕ bµo cña l¸ c©y cã chøa nhiÒu lôc l¹p. Trong c¸c lôc l¹p nµy cã chøa mét chÊt gäi lµ diÖp lôc, tøc lµ chÊt xanh cña l¸. Së dÜ chÊt diÖp lôc cã màu xanh lục vì nó hút các tia sáng có màu khác, nhất là màu đỏ và màu lam , nhưng không thu nhận màu xanh lục mà lại phản chiếu màu này và do đó mắt ta míi nh×n thÊy mµu xanh lôc. Nh­ vËy, l¸ c©y cã mµu xanh lµ do chÊt diÖp lôc chøa trong thµnh phÇn tÕ bµo. 2. KÕt luËn: a. VÒ ý nghÜa: - Câu chủ đề là câu mang nội dung khái quát của toàn đoạn văn.. 1 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> - Câu CĐ có chức năng nêu rõ đề tài , chủ đề mà ĐV biểu đạt. Nó chi phèi toµn bé ND §V. C¸c c©u kh¸c trong §V ph¶i phô thuéc nã vµ lµm s¸ng tá cho nã b»ng c¸c lÝ lÏ, dÉn chøng, con sè… - Câu CĐ giúp người viết thể hiện ND tập trung, thống nhất hơn; giúp người tiếp nhận nắm được nhanh chóng,chính xác ND ĐV. b. VÒ cÊu t¹o : - lời lẽ ngắn gọn, thường đủ hai thành phần chính ( CV – VN), thường là câu khẳng định hoặc phủ định. c. VÒ vÞ trÝ : Thường đứng ở đầu hoặc cuối đoạn văn. + Đứng đầu ĐV sẽ có nhiệm vụ giới thiệu, nêu trước chủ đề của ĐV + Đứng cuối ĐV có nhiệm vụ tổng kết, khái quát những ND đã trình bày. Khi đứng cuối đoạn , câu chủ đề có thể kết hợp thêm với những từ ngữ mang ý tæng kÕt kh¸i qu¸t nh­ : V× vËy, tãm l¹i, v× thÕ, cho nªn… * Muốn xác định câu chủ đề : + XĐ ND chính mà ĐV biểu đạt + T×m xem ND Êy ®­îc thÓ hiÖn trong c©u v¨n nµo. *Lưu ý : Có những ĐV không có câu chủ đề ( song hành, móc xích). Chủ đề của ĐVkhông được bộc lộ trực tiếp trong một câu văn nào mà toát lên tõ ND cña tÊt c¶ c¸c c©u trong ®o¹n. VD : Mưa đã ngớt. Trời rạng dần. Mấy con chim chào mào từ hốc cây nào đó bay ra hót râm ran. Mưa tạnh. Phía đông, một mảng trời trong vắt . Mặt trời ló ra, chói lọi trên trên những vòm lá bưởi lấp lánh. ( Tô Hoài) C. C¸ch tr×nh bµy néi dung trong ®o¹n v¨n. I. DiÔn dÞch 1. VÝ dô * Sau trận mưa rào, mọi vật đều sáng và tươi. Những đoá hoa râm bụt thêm màu đỏ chói. Bầu trời xanh bóng như vừa được gột rửa. Mấy đám mây b«ng tr«i nhën nh¬, s¸ng rùc lªn trong ¸nh mÆt trêi. * Phong c¶nh miÒn T©y B¾c thËt lµ hïng vÜ. Nói rõng trïng ®iÖp nhÊp nh« mét mµu xanh th¼m. Cã nh÷ng ngän nói cao chãt vãt m©y cuèn quanh sườn. Có những cao nguyên chạy dài mênh mông. Có những thung lũng hình lòng chảo lọt vào giữa những khoảng núi đồi. 2. KÕt luËn - Là cách trình bày đi từ ý chung, khái quát đến các ý chi tiết, cụ thể làm sáng tỏ cho ý chung ý khái quát đó. Câu chủ đề đứng ở đầu đoạn văn , các câu sau triển khai làm rõ ý câu chủ đề. - §V tr×nh bµy c¸ch nµy cÊu t¹o gåm 2 phÇn : Më ®o¹n – ph¸t triÓn ®o¹n. II. Quy n¹p 1 VÝ dô : * Những ngôi nhà cao tầng đang được hoàn thiện khẩn trương. Những tÊm biÓn sÆc sì trªn ®­êng phè qu¶ng c¸o cho nh÷ng s¶n phÈm cña c¸c c«ng ti danh tiếng. Những văn phòng đại diện đứng chen chân ở các đường phố trung tâm. Những khách du lịch nước ngoài đứng ngơ ngác ở các ngã ba, ngã 2 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> tư…Đó là những hình ảnh về một Hà nội năng động, trẻ trung trong thời đổi míi. * Cây lan, cây huệ, cây hồng nói chuyện bằng hương, bằng hoa. Cây m¬, c©y c¶I nãi chuyÖn b»ng l¸. C©y bÇu, c©y bÝ nãi b»ng qu¶.C©y khoai, c©y dong nãi b»ng cñ, b»ng rÔ. Bao nhiªu thø hoa, bÊy nhiªu tiÕng nãi. 2. KÕt luËn - Là cách trình bày đi từ ý cụ thể, chi tiết đến ý chung, ý khái quát. Câu chủ đề đứng ở cuối ĐV. Trước câu CĐ có thể dùng những từ ngữ chuyển tiếp mang ý TKKQ : tãm l¹i, v× vËy, cho nªn… - CÊu t¹o §V gåm 2 phÇn : Ph¸t triÓn ®o¹n – KÕt ®o¹n. III. Song hµnh 1.VÝ dô * Mưa đã ngớt. Trời rạng dần. Mấy con chim chào mào từ hốc cây nào đó bay ra hót râm ran. Mưa tạnh. Phía đông, một mảng trời trong vắt . Mặt trời ló ra, chói lọi trên trên những vòm lá bưởi lấp lánh. ( Tô Hoài) * Nam Cao ( 1915 – 1951) tªn khai sinh lµ TrÇn H÷u Tri, quª ë lµng §¹i Hoµng, phñ LÝ Nh©n( Nay lµ x· Hoµ HËu, huyÖn LÝ Nh©n) tØnh Hµ Nam. ¤ng lµ mét nhµ v¨n hiÖn thùc xuÊt s¾c víi nh÷ng truyÖn ng¾n, truyÖn dµi ch©n thực viết về người nông dân nghèo đói bị vùi dập…Nam Cao đựơc nhà nước truy tặng giải thưởng HCM về VHNT năm 1996. 2. KÕt luËn - Là cách trình bày các câu ngang nhau ( Các câu có quan hệ bình đẳng, kh«ng c©u nµo phô thuéc hay bao hµm c©u nµo). C¸c c©u trong §V bæ sung vµ phối hợp với nhau để biểu đạt ý chung , ý khái quát của toàn đoạn. - §V song hµnh kh«ng cã c©u C§. C§ cña §V ®­îc to¸t ra tõ ND ý nghÜa cña tÊt c¶ c¸c c©u trong ®o¹n. - CÊu t¹o : chØ cã phÇn ph¸t triÓn ®o¹n. IV. Mãc xÝch 1.VÝ dô * Người tiêu dùng mua hàng hoá để thoả mãn những nhu cầu trong sinh hoạt hàng ngày. Hàng hoá phục vụ đời sống sinh hoạt hàng ngày được gọi là hµng tiªu dïng. Hµng tiªu dïng ph©n biÖt víi hµng t­ b¶n. Hµng t­ b¶n lµ hµng hoá thường được các nhà sản xuất mua đẻ sản xuất ra những hàng hoá khác. * Đọc thơ Nguyễn Trãi, nhiều người đọc khó mà biết có đúng là thơ NT không ? Đúng là thơ NT thì cũng không phải dễ mà hiểu đúng. Lại có khi chữ hiểu đúng mà toàn bài không hiểu. Không hiểu vì không biết chắc chắn bài thơ đã được viết ra vào lúc nào trong cuộc đời nhiều chìm nổi của NT. * Các tác phẩm VHVN có giá trị đều có tính nhân văn . “Truyện Kiều” cña NguyÔn Du lµ mét t¸c phÈm VH cã gi¸ trÞ. Bëi vËy, “TruyÖn KiÒu” lµ mét t¸c phÈm cã tÝnh nh©n v¨n, kh«ng ai cã thÓ phñ nhËn ®­îc. 2. KÕt luËn - Lµ c¸ch tr×nh bµy c¸c c©u chøa c¸c ý cã quan hÖ mãc xÝch víi nhau bằng cách câu sau lặp lại ý của câu trước để giảI thích, bổ sung cho câu trước. - §V mãc xÝch cã thÓ cã c©u C§ nh­ng còng cã khi kh«ng cã. - VD3 cßn gäi lµ mãc xÝch lËp luËn ba ®o¹n ( Tam ®o¹n luËn) V. Tæng - Ph©n - Hîp 3 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> 1. VÝ dô * Trong hoàn cảnh "trăm dâu đổ đầu tằm, ta càng thấy chị Dậu thật là một người phụ nữ đảm đang tháo vát. Một mình chị phải giải quyết mọi khó khăn đột xuất của gia đình, phải đương đầu với những thế lực tàn bạo : quan lại, cường hào, địa chủ và tay sai của chúng. Chị có khóc lóc, có kêu trời nh­ng chÞ kh«ng nh¾m m¾t khoanh tay mµ tÝch cùc t×m c¸ch cøu ®­îc chång ra khái c¬n ho¹n n¹n. H×nh ¶nh chÞ DËu hiÖn lªn v÷ng ch¾c nh­ mét chç dùa chắc chắn của cả gia đình. ( Nguyễn Đăng Mạnh) 2. KÕt luËn - Là cách trình bày đoạn văn ngoài câu chủ đề đặt ở đầu đoạn ra còn có câu kết mang nội dung khái quát , tổng kết và nhấn mạnh chủ đề ĐV. - §V cã cÊu t¹o 3 phÇn : + Më ®o¹n : C©u C§ nªu ý chÝnh, kh¸i qu¸t + Ph¸t triÓn ®o¹n : C¸c c©u chøa ý phô triÓn khai lµm râ ý chÝnh + kết đoạn : Câu kết khẳng định, tổng hợp lại vấn đề. * Muốn xác định cách trình bày nội dung đoạn văn : - Xác định ND ĐV. - Tìm câu chủ đề. - Xác định vị trí câu chủ đề và quan hệ của nó với những câu khác trong ®o¹n. - KÕt luËn vÒ c¸ch tr×nh bµy. D. T¸ch ®o¹n v¨n :. I. Kh¸i niÖm 1. VÝ dô : Có buổi sớm nắng mờ, biển bốc hơi nước, không nom thấy núi xa, chỉ một màu trắng đục. Không có thuyền, khoongcos sóng, không có mây, không cã s¾c biÕc cña da trêi. Mét buæi chiÒu l¹nh, n¾ng t¾t sím. Nh÷ng nói xa lam nh¹t pha mµu trắng sữa. Không có gió, mà sóng vẫn đổ đều đặn, rì rầm.Nước biển dâng đầy, quánh đặc một màu bạc trắng, lấm tấm như bột phấn trên da quả nhót. 2. NhËn xÐt : - Hai §V cïng nãi vÒ c¶nh biÓn.§o¹n 1 nãi vÒ "buæi sím n¾ng mê", ®o¹n 2 nãi vÒ "buæi chiÒu l¹nh". - Thêi ®iÓm kh¸c nhau, c¶nh s¾c biÓn kh¸c nhau. ViÖc t¸ch 2 §V lµm cho phần văn bản rõ ràng, cân đối... 3. KÕt luËn : T¸ch mét VB hay mét phÇn cña VB ra thµnh nh÷ng §V lµ xếp một câu hay một số câu vào một ĐV, phân biệt nó với phần VB trước nó và sau nó, nhằm những mục đích diễn đạt nhất định như tạo sự ró ràng, cân đối, thu hút chú ý... II. Những căn cứ để tách đoạn văn : 1. C¨n cø vµo vai trß, nhiÖm vô cña ®o¹n v¨n trong cÊu t¹o chung cña VB. - Đoạn văn làm phần mở bài : Giới thiệu đề tài... - §o¹n v¨n hay nhiÒu §V lµm phÇn th©n bµi : TriÓn khai cô thÓ ND chñ đề. - Đoạn văn làm phần kết bài : tổng hợp, đánh giá chủ đề... 4 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> 2. Căn cứ vào những biến đổi trong quan hệ nội dung giữa các đoạn văn: a. Quan hệ giữa các vật, việc, hiện tượng khác nhau: mỗi vật, việc... t¸ch thµnh mét ®o¹n v¨n. VD : Nắng như cầm lửa mà đổ xuống trên rừng núi Chư Lây. Dưới suối, nước đi trốn gần hết, dân làng phải dỡ từng hòn đá ra mới tìm được nước.Rẫy muốn ch¸y. C©y lóa cø thÊp lÌ tÌ, hét cøng Ýt, hét lÐp nhiÒu. Thêm cái đói muối.Hũ muối nhà nào cũng ăn đến hạt cuối cùng rồi. Hết muối phải đổ nước ngâm cái hũ một đêm rồi dốc ra lấy cái nước mằn mặn đó ¨n víi c¬m.B©y giê c¸i hò còng hÕt mÆn. b. Quan hệ giữa các điểm, hướng không gian khác nhau: mỗi điểm, hướng không gian... tách thành một đoạn văn. VD : Từ tây sang đông, những dải núi trẻ chạy tiếp nhau trông tựa một vành ®ai.Nh÷ng d¶i nói trÎ nµy tiÕp tôc nh÷ng d¶i nói trÎ cña ch©u ¢u, ch¹y ngang qua châu á tới bán đảo Trung - ấn rồi tiến ra biển thành quần đảo In - đô - nê xi - a. Qu¸ lªn phÝa b¾c ch©u ¸ cã nhiÒu cao nguyªn cæ.Nh÷ng cao nguyªn nµy bị bào mòn từ lâu đời, nhưng về sau hiện tượng tạo sơn lại làm xuất hiện những d¶i nói trÎ. c.Quan hÖ gi÷a c¸c thêi ®iÓm, thêi h¹n kh¸c nhau : mçi thêi ®iÓm, thêi h¹n... t¸ch thµnh mét ®o¹n v¨n. VD : Có buổi sớm nắng mờ, biển bốc hơi nước, không nom thấy núi xa, chỉ một màu trắng đục. Không có thuyền, khoongcos sóng, không có mây, không cã s¾c biÕc cña da trêi. Mét buæi chiÒu l¹nh, n¾ng t¾t sím. Nh÷ng nói xa lam nh¹t pha mµu trắng sữa. Không có gió, mà sóng vẫn đổ đều đặn, rì rầm.Nước biển dâng đầy, quánh đặc một màu bạc trắng, lấm tấm như bột phấn trên da quả nhót d.Quan hệ giữa các mặt, đặc điểm, tác dụng khác nhau: mỗi mặt, đặc ®iÓm, t¸c dông ... t¸ch thµnh mét ®o¹n v¨n. VD : Hải âu là bạn bè của người đi biển. Chúng báo trước cho họ những cơn b·o. Lóc trêi s¾p næi b·o, chóng cµng bay nhiÒu, vên s¸t ngän sãng h¬n vµ vÒ tæ muén h¬n. Chóng cÇn kiÕm mèi s½n cho lò con trong nhiÒu ngµy, chê khi biÓn lÆng. Hải âu còn là dấu hiệu của điềm lành. Ai đã từng lênh đênh trên biển cả dài ngày, đã bị cái bồng bềnh của sóng gió làm say...mà thấy những cánh hải aai, lòng lại không bùng hi vọng. Bọn chúng báo hiệu sự bình an, báo trước bến cảng hồ hởi, báo trước sự sum họp gia đình sau những ngày cách biệt đằng đẵng. E. Liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n. I- T¸c dông : - Liªn kÕt lµ mét trong nh÷ng tÝnh chÊt quan träng nhÊt cña v¨n b¶n. Nã t¹o nªn mèi liªn hÖ chÆt chÏ gi÷a c¸c c©u trong ®o¹n v¨n, c¸c ®o¹n trong v¨n b¶n lµm cho VB trë nªn cã nghÜa, dÔ hiÓu. - ĐV văn được tạo nên bởi nhiều câu văn. Một văn bản thường do nhiều đoạn văn tạo thành.Do đó các câu trong một đoạn, các đoạn trong một văn bản 5 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> ph¶i cã sù liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau vÒ c¶ ND vµ HT. Kh«ng cã sù liªn kÕt văn bản sẽ không có tính thống nhất về chủ đề. - Liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n lµm cho ý c¸c ®o¹n v¨n võa ph©n biÖt vừa liền mạch với nhau một cách hợp lí giúp người tạo văn bản trình bày vấn đề một cách lô-gic, chặt chẽ ; giúp người tiếp nhận văn bản có thể dễ dàng lĩnh hội dễ dàng, đầy đủ nội dung văn bản. - Sự liên kết được thể hiện ở hai cấp độ : + Liªn kÕt c¸c c©u trong mét ®o¹n v¨n. + liªn kÕt c¸c ®o¹n trong v¨n b¶n. II. Liªn kÕt c©u trong ®o¹n v¨n : - C¸c c©u trong ®o¹n v¨n ph¶i liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau vÒ c¶ néi dung lÉn h×nh thøc. - Sự liên kết này được thể hiện trên hai phương diện : Nội dung và hình thøc. 1. Néi dung : - Liên kết chủ đề : Các câu trong đoạn văn phỉa cùng hướng vào một chủ đề đã xác định, không lạc sang chủ đề khác. - Liªn kÕt l«-gic : C¸c c©u trong ®o¹n v¨n ph¶i ®­îc s¾p xÕp theo mét tr×nh tù hîp lÝ. 2. H×nh thøc : C¸c c©u trong ®o¹n ph¶i liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau b»ng c¸c phÐp liªn kÕt. a. PhÐp lÆp : * VD : Sách là món ăn tinh thần vô giá cho con người. Sách tích luỹ tri thức, kinh nghiệm, trí tuệ loài người. Sách cung cấp kiến thức về tự nhiªn, x· héi, nh©n v¨n. Mçi quyÓn s¸ch hay gióp ta n©ng cao më réng tri thức. Sách giúp ta thấy được mặt đúng và mặt chưa đúng của mình .Vì vậy s¸ch tèt lu«n lµ b¹n cña mçi chóng ta. * KÕt luËn - Phép lặp là cách dùng đi dùng lại ở câu sau những từ ngữ đã dùng ở câu trước. - Tác dụng : Duy trì đối tượng được nói đễn trong ĐV nhằm tạo ra sự liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a c¸c c©u v¨n. - C¸c h×nh thøc lÆp : + LÆp tõ vùng. + lÆp cÊu tróc có ph¸p. + LÆp ng÷ ©m. b. PhÐp thÕ : *VD1 : Nguyễn Trãi yêu thiên nhiên tha thiết. Ông yêu một bến đò xuân đầu trại với đôi bờ “Cỏ non như khói bến xuân tươi”. Ông yêu một con đò trong làn mưa xuân gối đầu lên bãi cát nằm nghỉ suốt ngày. Yêu một ánh trăng trong lòng suối soi vào chén rượu đêm thanh, yêu một đoá hoa mai , một khóm trúc, một cây thông, một tiếng suối rì rầm như tiếng đàn cầm. Hương xoan, tiếng cuốc gọi hè đều làm nhà thơ bồi hồi , xúc động. * VD 2 : Cũng như tôi, mấy cậu học trò mới bỡ ngỡ đứng nép bên người thân, chỉ dám nhìn một nửa hay dám đi từng bước nhẹ. Họ như con chim con đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập 6 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> ngõng e sî. Hä thÌm vông vµ ­íc ao thÇm ®­îc nh­ nh÷ng cËu häc trß cò, biết lớp, biết thầy để khỏi phải rụt rè trong cảnh lạ. ( T«i ®i häc - Thanh TÞnh) * KÕt luËn : - PhÐp thÕ lµ c¸ch dïng ë c©u sau nh÷ng tõ ng÷ thay thÕ cho nh÷ng tõ ngữ đã dùng ở câu trước. - Tác dụng : Rút ngắn độ dài văn bản, tránh lặp từ không cầ thiết, thông tin nhanh đến với người đọc -> tạo ra sự liên kết chặt chẽ giữa các câu v¨n. - C¸c h×nh thøc thÕ : + Thế đại từ. + Thế bằng những từ đồng nghĩa. c. PhÐp nèi: * VD : Lão cố làm ra vui vẻ. Nhưng trông lão cười như mếu và đôi mắt lão ầng ậng nước, tôi muốn ôm choàng lấy lão mà òa lên khóc. Bây giờ thì tôi không xót xa năm quyển sách của tôi quá như trước nữa. tôi chỉ ái ngại cho l·o. ( L·o H¹c - Nam Cao) * KÕt luËn : - Là cách dùng những từ ngữ có tác dụng nối câu chứa nó với câu trước hoÆc c©u sau. - T¸c dông : Ngoµi t¸c dông LK c©u, phÐp nèi cßn thÓ hiÖn râ mèi quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c c©u mµ nã nèi. - C¸c h×nh thøc : + Nèi b»ng quan hÖ tõ : Nh­ng, vµ , råi… + Nèi b»ng phã tõ : L¹i , còng, vÉn… + Nối bằng những từ ngữ chuyển tiếp : Trái lại , bên cạnh đó… * L­u ý : - Cßn mét sè phÐp LK c©u kh¸c : Dïng tõ tr¸i nghÜa, dïng tõ cïng trường liên tưởng.( Học kĩ hơn ở lớp 9) - PhÐp liªn kÕt c©u ph¶i ®­îc thùc hiÖn Ýt nhÊt ë hai c©u. Trong mét c©u th× kh«ng gäi lµ phÐp liªn kÕt mÆc dï vÉn cã t¸c dông LK. VD : Cũng như tôi, mấy cậu học trò mới bỡ ngỡ đứng nép bên người thân, chỉ dám nhìn một nửa hay dám đi từng bước nhẹ. Họ như con chim con đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ. Hä thÌm vông vµ ­íc ao thÇm ®­îc nh­ nh÷ng cËu häc trß cò, biÕt líp, biÕt thầy để khỏi phải rụt rè trong cảnh lạ. ( T«i ®i häc - Thanh TÞnh) III. Liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n: 1. C¸c vÞ trÝ liªn kÕt : LK c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n ®­îc thùc hiÖn ë c¸c vÞ trÝ sau : * Gi÷a c¸c phÇn trong bè côc cña v¨n b¶n : - PhÇn më bµi : Giíi thiÖu kh¸i qu¸t - Phần thân bài : Triển khai, trình bày cụ thể ý khái quát đã nêu ở më bµi. - Phần kết bài : Tổng hợp, khẳng định lại chủ đề. 7 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> * Gi÷a c¸c ®o¹n v¨n trong phÇn th©n bµi. 2. Các phương tiện Lk đoạn văn : a. Dïng c¸c phÐp liªn kÕt c©u. b. Dùng từ ngữ để nối: Đây là cách dùng các từ ngữ có tác dụng liên kết để nối ý này với ý kia, đoạn này với đoạn kia nhằm chuyển tiếp chúng tạo ra ®o¹n v¨n LK m¹ch l¹c, chÆt chÏ. * Về vị trí : thường đứng đầu đoạn văn. * VÒ tõ lo¹i : - QHT : vµ, nh­ng, råi... - Chỉ từ : đó, này, kia , ấy. - Đại từ : thế, vậy, đó, đấy... - C¸c côm tõ cã ý nghÜa chuyÓn tiÕp : MÆt kh¸c, tãm l¹i, ... * VÒ ý nghÜa : - Quan hệ liệt kê, bổ sung, trình tự : Một là, hai là, trước tiên, trước hết, sau đó, sau cùng, thêm vào đó, ngoài ra, bên cạnh đó... - Quan hÖ TKKQ : Tãm l¹i, cã thÓ nãi r»ng, nh×n chung... - Quan hệ đối lập, tương phản: Trái lại, ngược lại, nhưng, vậy mµ... - Quan hÖ nguyªn nh©n : V× vËy, bëi vËy, bëi thÕ... - Chỉ sự thay thế : đó là, trước đó, sau đây... VD : Em thu đôi chân vào người, nhưng mỗi lúc em càng thấy rét buốt hơn. Tuy nhiªn, em kh«ng thÓ nµo vÒ nhµ nÕu kh«ng b¸n ®­îc Ýt bao diªm, hay không ai bố thí cho một đồng xu nào đem về; nhất định là cha sẽ đánh em. V¶ l¹i ë nhµ còng rÐt thÕ th«i. Cha con em ë trªn g¸c s¸t m¸i nhµ, vµ mÆc dầu đã nhét giẻ rách vào các kẽ hở lớn trên vách, gió vẫn thổi rít vào trong nhà. c. Dùng câu để nối : * Về vị trí : Thường đứng ở đầu đoạn sau * VÒ ý nghÜa : - Nhắc lại ND đoạn trước để chuyển ý vào đoạn sau : VD : ái dà, lại còn chuyện đi học nữa cơ đấy.... - Khép lại ý đoạn trên chuyển sang ý đoạn dưới . VD : Không! Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn, hay vẫn đáng buồn nhưng lại đáng buồn theo một nghĩa khác.... - Më ra néi dung ®o¹n sau . VD : Nh­ng lÇn nµy l¹i kh¸c.... G . lçi vµ c¸ch Ch÷a lçi ®o¹n v¨n :. I. Lçi vÒ néi dung : 1. Thiếu hụt chủ đề : a. VÝ dô : Thủa nhỏ, Lê Quí Đôn là một đứa trẻ thông minh nhưng ngỗ ngược. Ngay khi đi học, Lê Quí Đôn đã có ý thức tìm tòi, nghiên cứu, phê phán những điểm phản khoa học thường được tôn sùng thời bấy giờ. Ông 8 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> thường tham gia bình văn cùng những người lớn tuổi. không ai dám coi thường " chó häc trß nh·i ranh" häc nhiÒu biÕt réng Êy. b. NhËn xÐt lçi : - Chủ đề đoạn văn : LQĐ lúc nhỏ là một đứa trẻ thông minh nhưng ngỗ ngược. - Người viết mới chỉ triển khai được khía cạnh thông minh nhưng thiếu phần ngỗ ngược. -> Lối thiếu hụt chủ đề là lỗi trong đoạn văn có câu CĐ nêu nhiều ý, nhiều khía cạnh nhưng khi triển khai , các ý đó không được trình bày đầy đủ. Các câu triển khai chủ đề chưa lấp đầy ý câu chủ đề. c. C¸ch söa : * C¸ch 1 : ViÕt l¹i ®o¹n v¨n bæ sung thªm ý : VD : Thủa nhỏ, Lê Quí Đôn là một đứa trẻ thông minh nhưng ngỗ ngược. Ngay khi đi học, Lê Quí Đôn đã có ý thức tìm tòi, nghiên cứu, phê phán những điểm phản khoa học thường được tôn sùng thời bấy giờ. Ông thường tham gia bình văn cùng những người lớn tuổi. không ai dám coi thường " chú học trò nhãi ranh" học nhiều biết rộng ấy. Lười học , bị cha đánh đòn là điều luôn xảy ra đối với LQĐ thủa thiếu thời. Có lần , để thoát trận đòn do bố nghiêm trị, ông đã nhận lời làm một bài thơ thất ngôn bát cú. Mỗi câu thơ trong bài thơ đều có tên một loài rắn. Điều đặc biệt là bài thơ ấy phải hoàn thành trong khoảnh khắc thời gian là tám bước chân. Và ông đã làm được đúng theo điều kiện đó. * Cách 2 : Viết lại câu chủ đề cho phù hợp : Thủa nhỏ, Lê Quí Đôn là một đứa trẻ rất thông minh. Ngay khi đi học, Lê Quí Đôn đã có ý thức tìm tòi, nghiên cứu, phê phán những điểm phản khoa học thường được tôn sùng thời bấy giờ. Ông thường tham gia bình văn cùng những người lớn tuổi. không ai dám coi thường " chú học trò nhãi ranh" học nhiÒu biÕt réng Êy. 2. Lạc chủ đề : a. VÝ dô : Trong ca dao ViÖt Nam, nh÷ng bµi vÒ t×nh yªu nam n÷ là những bài nhiều hơn tất cả. Họ yêu gia đình, yêu cái tổ ấm cùng nhau chung sống, yêu nơi chôn nhau cắt rốn. Họ yêu người làng, người nước, yêu từ cảnh ruộng đồng đến công việc trong xóm, ngoài làng. Tình yêu đó nồng nhiệt, đằm th¾m mµ s©u s¾c. b. NhËn xÐt lçi : - Câu 1 là câu chủ đề, định hướng ND đoạn văn viết về TY nam nữ trong ca dao. Các câu sau không tập trung làm sáng tỏ cho câu chủ đề mà mà chñ yÕu nãi vÒ nh÷ng quan hÖ TY kh¸c. -> lỗi lạc chủ đề là lỗi ĐV có câu chủ đề nhưng câu triển khai lại không phục vụ làm sáng tỏ cho câu chủ đề đó mà nói sang một chủ đề khác. c. Cách sửa : Viết lại các câu triển khai làm sáng tỏ cho câu chủ đề. Trong ca dao ViÖt Nam, nh÷ng bµi vÒ t×nh yªu nam n÷ lµ nh÷ng bµi nhiều hơn tất cả. Có những bài là lời tỏ tình kín đáo, vô cùng tế nhị. Có những bài là lời hẹn ước thủy chung, son sắt. Lại có những bài đau đáu nỗi nhớ nhung da diết. Tình yêu đó nồng nhiệt, đằm thắm mà sâu sắc. Tình yêu đó gắn liền với tình yêu làng nước, yêu gia đình, yêu cái tổ ấm mà họ cùng nhau chung sèng. 9 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> 3. Lặp chủ đề a. Ví dụ : Mọi vật đều như ngưng đọng trong bài thơ " Câu cá mùa thu" cña NguyÔn KhuyÕn. C¶nh vËt ph¶ng phÊt nçi buån man m¸c. Mét chiÕc thuyền câu bé tẻo teo cô quạnh. Một ngõ trúc vắng vẻ đìu hiu. Mọi vật thắm đượm cái buồn cô đơn. Nỗi buồn tràn vào cảnh vật. Chỗ nào cũng chỉ thấy nỗi buồn ngưng đọng. Nỗi buồn ẩn dấu trong mọi sự vật. Mùa thu ở đây buồn hay chÝnh t©m t­ cña NguyÔn KhuyÕn ®­îm buån. b. NhËn xÐt lçi : - Các câu 5,6,7,8 lặ lại ý khiến cho đoạn văn rườm rà. -> Lặp chủ đề là hiện tượng đoạn văn có chứa những câu trùng lặp ý nhau một c¸ch thiÕu nghÖ thuËt lµm cho néi dung ®o¹n v¨n nghÌo nµn, th«ng tin th«ng bµo bÞ dÉm ch©n t¹i chç. c. Cách sửa : Lược bỏ những câu lặp ý không cần thiết. VD : Mọi vật đều như ngưng đọng trong bài thơ " Câu cá mùa thu" của NguyÔn KhuyÕn. C¶nh vËt ph¶ng phÊt nçi buån man m¸c. Mét chiÕc thuyÒn câu bé tẻo teo cô quạnh. Một ngõ trúc vắng vẻ đìu hiu. Mùa thu ở đây buồn hay chÝnh t©m t­ cña NguyÔn KhuyÕn ®­îm buån. 4. ý lén xén, thiÕu tÝnh trung thùc : a. Ví dụ : Lịch sử dân tộc ta đã ghi lại biết bao trang sử hào hùng với những tên tuổi chói sáng muôn đời không quên. Ngô Quyền đánh tan quân xâm lước Nam Hán. Nguyễn Huệ đánh tan quân xâm lược nhà Thanh.Lê Lợi phá tan quân Nguyên. Rồi Trần Hưng Đạo lãnh đạo nhân dân đánh đuổi quân Minh giành nền độc lập cho Tổ quốc. Những tên tuổi đó sẽ sống mãi cùng non sông đất nước. b. Ph©n tÝch lçi : - Liệt kê các sự kiện không theo trình tự thời gian các triều đại. - Phản ánh sai thực tế khách quan : Lê Lợi không đánh tan quân nguyên, Trần Hưng Đạo không đánh tan quân Minh. -> Lµ lçi ®o¹n v¨n cã cã néi dung c¸c ý kh«ng s¾p xÕp theo mét tr×nh tù hîp lÝ. Hơn nữa , có ý lại phản ánh không đúng với hiện thực khách quan, có nghĩa là không phản ánh đúng bản chất sự vật , hiện tượng. c. C¸ch söa : - S¾p xÕp l¹i theo tr×nh tù hîp lÝ : Thêi gian, kh«ng gian... - Điều chỉnh lại sự vật hiện tượng cho đúng bản chất. VD : Lịch sử dân tộc ta đã ghi lại biết bao trang sử hào hùng với những tên tuổi chói sáng muôn đời không quên. Ngô Quyền đánh tan quân xâm lược Nam Hán. Rồi Trần Hưng Đạo lãnh đạo nhân dân đánh đuổi quân Nguyên giành nền độc lập cho Tổ quốc.Lê Lợi phá tan quân Minh . Nguyễn Huệ đánh tan quân xâm lược nhà Thanh .Những tên tuổi đó sẽ sống mãi cùng non sông đất nước. II. Lçi vÒ h×nh thøc : 1.Dïng sai phÐp thÕ : a. Ví dụ : Thúy Kiều và Thúy Vân đều là con gái của ông bà Vương Viªn Ngo¹i. Nµng lµ mét thiÕu n÷ tµi s¾c vÑn toµn sèng hßa thuËn h¹nh phóc với cha mẹ. Họ sống êm đềm dưới một mái nhà , cùng có những nét xinh đẹp tuyệt vời. Vẻ đẹp của Kiều hoa cũng phải ghen, liễu cũng phải hờn. Còn Vân 10 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> lại có nét đẹp đoan trang, thùy mị. Về tài năng thì nàng hơn hẳn Thúy Vân. Thế nhưng nàng đâu có được hưởng hạnh phúc. b. Ph©n tÝch lçi : - Câu 2 dùng từ "nàng' thay thế cho TV và TK là không đúng vì "nàng" chỉ thay thế cho một người. - C©u 5 nãi vÒ TV, c©u 6 dïng tõ "nµng" nãi vÒ TK lµ sai vÒ l«-gic ng÷ nghÜa. c.C¸ch söa : Thay tõ ng÷ cho phï hîp Thúy Kiều và Thúy Vân đều là con gái của ông bà Vương Viên Ngoại. Hä lµ nh÷ng thiÕu n÷ tµi s¾c vÑn toµn sèng hßa thuËn h¹nh phóc víi cha mÑ. Họ sống êm đềm dưới một mái nhà , cùng có những nét xinh đẹp tuyệt vời. Vẻ đẹp của Kiều hoa cũng phải ghen, liễu cũng phải hờn. Còn Vân lại có nét đẹp ®oan trang, thïy mÞ. VÒ tµi n¨ng th× KiÒu h¬n h¼n Thóy V©n. ThÕ nh­ng nµng đâu có được hưởng hạnh phúc. 2. Dïng sai phÐp nèi : a. VÝ dô : C¶nh vËt trong bµi th¬ "C©u ca mïa thu"cña NguyÔn KhuyÕn thËt lµ v¾ng vÎ . Mét chiÕc thuyÒn c©u bÐ tÎo teo. Mét ngâ tróc quanh co, v¾ng lÆng. Một chiếc lá vàng lạnh lẽo cô đơn. Cảnh vật dường như ngưng đọng, im lìm. Bởi vậy, nét bút của nhà thơ đã tạo dựng rất thành công cảnh sắc ấy. b. Ph©n tÝch lçi : - Quân hệ từ "Bởi vậy" dùng sai làm cho người đọc, người nghe hiểu cảnh vật được Nguyễn Khuyến miêu tả trong bài thơ là nguyên nhân để "Nhà thơ đã tạo dùng rÊt thµnh c«ng c¶nh s¾c Êy". c. C¸ch söa : C¶nh vËt trong bµi th¬ "C©u ca mïa thu"cña NguyÔn KhuyÕn thËt lµ v¾ng vÎ . Mét chiÕc thuyÒn c©u bÐ tÎo teo. Mét ngâ tróc quanh co, v¾ng lÆng. Một chiếc lá vàng lạnh lẽo cô đơn. Cảnh vật dường như ngưng đọng, im lìm. Bởi vậy, ta thấy cảnh vật trong thơ nguyễn Khuyến thường chứa một nỗi buồn man m¸c. 3. Kh«ng biÕt t¸ch ®o¹n: a. VÝ dô : Lão Hạc là một người cha thương con tha thiết. Vợ mất sớm, lão ở vậy nuôi con. Lão rất đau khổ và day dứt khi không lo đủ tiền cưới vợ cho con. Lão đã dùng mọi lời lẽ để động viên , an ủi con.Con bỏ đi đồn đền cao su, thương nhớ con, lão dành tình thương cho Cậu Vàng. Lão thà chết chứ không chịu bán mảnh vườn và tiêu lẹm vào số tiền đã dành dụm cho con...Lão Hạc còn là môt người nông dân giàu lòng tự trọng. Lão đã từ chối mọi sự giúp đỡ của ông giáo vì biết rằng hoàn cảnh nhà ông giáo cùng cũng rất khó khăn. Ngay đến cẻ cái chết của mình lão cũng không muốn liên lụy đến người khác. Lão đã gửi ông giáo ba mươi đồng để lo ma chay cho mình, thiếu đâu mới nhờ đến bà con làng xãm... b. Ph©n tÝch lçi : Đoạn văn trình bày về hai nét đẹp ở lão Hạc : - Lão Hạc là một người cha thương con. - Lão Hạc là một người nông dân giàu lòng tự trọng 11 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Tuy nhiên người viết không biết tách đoạn văn và dùng các phương tiện LK ®o¹n nªn phÇn trÝch thiÕu tÝnh m¹ch l¹c. c. Cách sửa : Căn cứ vào các cơ sở của việc tách đoạn văn để tách cho phï hîp. Trước hết lão Hạc là một người cha thương con tha thiết. Vợ mất sớm, lão ở vậy nuôi con. Lão rất đau khổ và day dứt khi không lo đủ tiền cưới vợ cho con. Lão đã dùng mọi lời lẽ để động viên , an ủi con.Con bỏ đi đồn đền cao su, thương nhớ con, lão dành tình thương cho Cậu Vàng. Lão thà chết chứ không chịu bán mảnh vườn và tiêu lẹm vào số tiền đã dành dụm cho con... Không những thế, Lão Hạc còn là môt người nông dân giàu lòng tự trọng. Lão đã từ chối mọi sự giúp đỡ của ông giáo vì biết rằng hoàn cảnh nhà ông giáo cùng cũng rất khó khăn. Ngay đến cẻ cái chết của mình lão cũng không muốn liên lụy đến người khác. Lão đã gửi ông giáo ba mươi đồng để lo ma chay cho mình, thiếu đâu mới nhờ đến bà con làng xóm... 4. Kh«ng biÕt liªn kÕt ®o¹n : a. VÝ dô : Dế Mèn được em yêu thích vì chú có ý chí muốn sống độc lập từ thủa bé. Chú đã cần cù làm việc và vui thích khi được mẹ cho ở riêng.Đáng yêu biết bao là hình ảnh chú dế cường tráng, tay chân nở nang, thân hình vạm vỡ vì chú ch¨m chØ rÌn luyÖn th©n thÓ. Chúng ta khó có thể chấp nhận việc chú ta ưa gây gổ với mọi người, đặc biệt là hay bắt nạt kẻ yếu. Hành động trêu chọc chị Cốc của chú mới đáng trách làm sao ! Và chính trò nghịch ngợm ấy đã khiến Dế Choắt phải trả nợ oan. b. Ph©n tÝch lçi : - Hai đoạn văn cùng nói về Dế Mèn nhưng mỗi đoạn nói về một phương diÖn: + §o¹n 1 : Nãi vÒ ­u ®iÓm -> thiÕu tõ ngõ chØ tr×nh tù + §o¹n 2 : Nãi vÒ khuyÕt ®iÓm - Giữa hai ĐV có quan hệ đối lập, tương phản nhưng người viết đẫ kh«ng biÕt c¸ch sö dông tõ ng÷ liªn kÕt khiÕn cho phÇn v¨n b¶n rêi r¹c, thiÕu liªn kÕt, m¹ch l¹c. c. C¸ch söa : Thªm tõ ng÷ liªn kÕt Dế Mèn được em yêu thích trước hết vì chú có ý chí muốn sống độc lập từ thủa bé. Chú đã cần cù làm việc và vui thích khi được mẹ cho ở riêng.Đáng yêu biết bao là hình ảnh chú dế cường tráng, tay chân nở nang, thân hình vạm vì v× chó ch¨m chØ rÌn luyÖn th©n thÓ. Tuy nhiªn, chóng ta khã cã thÓ chÊp nhËn viÖc chó ta ­a g©y gæ víi mäi người, đặc biệt là hay bắt nạt kẻ yếu. Hành động trêu chọc chị Cốc của chú mới đáng trách làm sao! Và chính trò nghịch ngợm ấy đã khiến Dế Choắt phải tr¶ nî oan. H. Bµi tËp vÒ ®o¹n v¨n. I. Nhãm bµi 1: Bµi tËp nhËn diÖn 1.Bµi 1: Xác định cách trình bày nội dung của các đoạn văn sau. 12 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> 1 .Giã b¾t ®Çu thæi rµo rµo theo víi khèi mÆt trêi trßn ®ang tu«n ¸nh s¸ng vàng rực xuống mặt đất .Một làn hơi đất nhè nhẹ toá lên phủ mờ những cây cóc ¸o råi tan dÇn theo h¬i Êm mÆt trêi. Phót yªn tÜnh cña rõng ban mai dÇn biÕn ®i. 2. Trong t¸c phÈm “TruyÖn KiÒu”, thi hµo NguyÔn Du tá ra rÊt tµi t×nh trong viÖc kh¾c ho¹ ngo¹i h×nh nh©n vËt. Víi NguyÔn Du, viÖc miªu t¶ diÖn m¹o , phục sức, dáng điệu của nhân vật không bao giờ chỉ đơn thuần là sự vẽ lại hình dáng bề ngoài . Ngược lại , dưới ngòi bút của bậc thiên tài ấy, cái dáng vẻ bề ngoài luôn giúp cho người đọc hình dung rõ bản chất và tính cách bên trong. 3. Bài thơ “Qua Đèo Ngang” là một bức tranh đẹp về một vùng non nước. Bài thơ vẽ ra trước mắt người đọc cảnh trí nên thơ của hoa cỏ miền Trung nước Việt. Cái tài của nhà thơ là ở chỗ : Chỉ cần một vài nét chấm phá đơn sơ vẫn có thể làm cho phong cảnh Đèo Ngang lưu lại những ấn tượng không thể phai mê. 4. Quan lại vì tiền mà bất chấp công lý. Sai nha vì tiền mà đánh đập dã man cha con Vương ông. Mã Giám Sinh , Tú Bà, Bạc Bà, Bạc Hạnh vì tiền mà làm nghề buôn thịt bán người. Tóm lại, cả xã hội phong kiến chạy theo đồng tiền. 5. Các cuộc khởi nghĩa chống Pháp đều có các dân tộc thiểu số tham gia. Hà Văn Mai, Cầm Bá Thước đã đem quân giúp Đinh Công Tráng trong cuộc khởi nghÜa Ba §×nh.Trong cuéc khëi nghÜa Hïng LÜnh,Tèng Duy T©n còng ®­îc Cầm Bá Thước giúp sức. Hoàng Hoa Thám chống Pháp được gần ba mươi năm ở Yên Thế cũng là do Hoàng Hoa Thám đã biết dựa vào đồng bào miền núi. Rồi đến cách mạng tháng 8, trước ngày tổng khởi nghĩavà trong thời kháng chiến chống Pháp, căn cứ địa cách mạng cũng ở Việt Bắc, ở giữa đồng bào thiểu số. Các dân tộc thiểu số anh em đã dóng góp một phần không nhỏ vµo th¾ng lîi cña nh÷ng cuéc khíi nghÜa Êy. 6. Bây giờ muốn mang lại lợi ích cho đồng bào thì phải nâng cao đời sống . Muốn nâng cao đời sống cho đồng bào không phải nói mà ra cơm gạo. Cơm gạo không phải ở trên trời rơi xuống.Muốn có cơm gạo mọi người phải làm c¸i g×? Muèn no Êm ph¶i lµm c¸i g× .Ph¶i t¨ng gia s¶n xuÊt. ( Hå ChÝ Minh ) 7. Nguyễn Trãi yêu thiên nhiên tha thiết. Ông yêu một bến đò xuân đầu trại với đôi bờ “Cỏ non như khói bến xuân tươi”. Ông yêu một con đò trong làn m­a xu©n gèi ®Çu lªn b·i c¸t n»m nghØ suèt ngµy. Yªu mét ¸nh tr¨ng trong lòng suối soi vào chén rượu đêm thanh, yêu một đoá hoa mai , một khóm trúc, một cây thông, một tiếng suối rì rầm như tiếng đàn cầm. Hương xoan, tiếng cuốc gọi hè đều làm nhà thơ bồi hồi , xúc động. 8. Sách là món ăn tinh thần vô giá cho con người. Sách tích luỹ tri thức,kinh nghiệm, trí tuệ loài người. Sách cung cấp kiến thức về tự nhiên, xã hội, nhân v¨n. Mçi quyÓn s¸ch hay gióp ta n©ng cao më réng tri thøc. S¸ch gióp ta thÊy được mặt đúng và mặt chưa đúng của mình .Vì vậy sách tốt luôn là bạn của mçi chóng ta. 9. Trong kháng chiến có biết bao tấm gương sẵn sàng xả thân vì nước. Anh Bế Văn Đàn lấy thân mình lấp lỗ châu mai để đồng đội xông lên diệt giặc. Anh Lê Văn Tám lấy thân mình tẩm xăng làm ngọn đuốc để đốt cháy kho xăng của giặc . Hay mười cô gái thanh niên xung phong đã anh dũng hy sinh 13 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> trên ngã ba Đồng Lộc mãi là bài ca yêu nước về người con gái Việt Nam anh hïng. 10. Mọi tiếng động trong nông trường đã im bặt từ lâu. Những quả đồi trọc n»m gèi ®Çu vµo nhau ngñ im l×m. ChØ cã giã vµ bãng tèi vÉn th× thµo ®i l¹i. H¬i l¹nh trªn kh¾p mäi nÎo c¨m c¨m. 2.Bµi 2 :. Nh÷ng ®o¹n v¨n sau ®­îc liªn kÕt b»ng yÕu tè ng«n ng÷ nµo ?. 1. Em thu đôi chân vào người, nhưnh mỗi lúc em càng thấy rét buốt hơn. Tuy nhiªn, em kh«ng thÓ nµo vÒ nhµ nÕu kh«ng b¸n ®­îc Ýt bao diªm, hay không ai bố thí cho một đồng xu nào đem về; nhất định là cha sẽ đánh em. V¶ l¹i ë nhµ còng rÐt thÕ th«i. Cha con em ë trªn g¸c s¸t m¸i nhµ, vµ mÆc dầu đã nhét giẻ rách vào các kẽ hở lớn trên vách, gió vẫn thổi rít vào trong nhà. 2. T«i quªn thÕ nµo ®­îc nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng Êy n¶y në trong lßng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi vµ ngµy nay t«i kh«ng nhí hÕt. 3. Tờ giấy xanh lạnh lùng phủ ngoài vách đất chứng tỏ nhà mới có tang. Nhưng mớ mạng nhện chằng chịt quấn trên đám chân hương lơ thơ lại làm chøng cho mét thêi gian kh¸ l©u, chñ nh©n kh«ng hÒ cóng lÔ.. II. Nhãm bµi 2 : Bài tập dựng đoạn theo nội dung chủ đề và theo kết cấu. 1. Bài 1: Cho chủ đề sau : Tình yêu thương của những họa sĩ nghèo trong truyÖn ng¾n "ChiÕc l¸ cuèi cïng" cña O Hen – ri. a. Em hãy viết một câu chủ đề hoàn chỉnh. b. Từ câu chủ đề đó , em hãy triển khai thành một đoạn văn theo cách diÔn dÞch. 2. Bµi 2 : Cho câu chủ đề sau đây : " Trong thơ Bác, ánh trăng luôn tràn đầy". Em hµy viÕt thµnh ®o¹n v¨n tr×nh bµy theo c¸ch qui n¹p. 3. Bµi 3 : Từ câu chủ đề "Bác Hồ sống thật giản dị" ,em hãy triển khai thành ®o¹n v¨n theo c¸ch Tæng – Ph©n – Hîp. 4. Bµi 4 : Cho câu chủ đề " Chiếc lá cuối cùng quả đúng là một kiệt tác", em h·y triÓn khai thµnh mét ®o¹n v¨n hoµn chØnh va cho biÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy ND theo c¸ch nµo? III. Nhãm bµi tËp 3 : Luyện biến đổi đoạn văn 1. Bài 1 : Đọc kĩ đoạn văn sau rồi thực hiện yêu cầu cho bên dưới " Nh÷ng ngµy th¬ Êu" (NGuyªn Hång) chñ yÕu lµ nh÷ng kØ niÖm ®au buồn, tủi cực của một đứa trẻ sinh ra trong một gia đình bất hòa, phá sản, sớm 14 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> phải sống bơ vơ, lêu lổng. Gia đình ấy khi còn sung túc đã không có hạnh phúc. Người bố phẫn chí, lặng lẽ trả thù số phận bằng khói thuốc phieenjng]ời mẹ trẻ trung tuy khao khát hạnh phúc chân thật nhưng cũng đành chịu cúi đầu trước lễ giáo phong kiến, sống âm thầm như chiếc bóng dưới chân tường.Gia đình sa sút rồi sụp đổ hẳn. Bố chết, mẹ ngược xuôi tần tảo.Đứa trẻ mồ côi cha, xa tình mẹ, phải sống bơ vơ, đói rách trong sự lườm nguýt, đay nghiến của họ hàng và thái độ dửng dưng của xã hội. a. §o¹n v¨n trªn tr×nh bµy ND theo c¸ch nµo? b. Hãy viết lại bằng cách thay đổi cách trình bày của đoạn văn trên và cho biÕt ®o¹n v¨n em míi viÕt tr×nh bµy theo c¸ch nµo? 2.Bài 2 : Dưới đây là một đoạn văn viết về Truyện Kiều của Nguyễn Du: "Chim én đưa thoi",đó là dấu hiệu của mùa xuân. Mùa hè hiện ra qua tiếng quyên kêu : "Dưới trăng quyên đã gọi hè", hay vào lúc mà "Đào đà phai thắm, sen đà nảy xanh". Và khi "Sân ngô cành biếc đã chen lá vàng", ấy là lúc mùa thu đã tới. a. §o¹n v¨n ®­îc tr×nh bµy néi dung theo c¸ch nµo: b. Xác định phép LK câu được dùng trong đoạn văn? c. Hãy viết thêm vào đoạn văn để có cách trình bày T - P - H. 3.Bµi 3 : H·y t¸ch phÇn v¨n b¶n sau ®©y thµnh c¸c ®o¹n v¨n vµ chØ râ c¬ së để tách đoạn? Hßn Gai vµo nh÷ng buæi s¸ng sím thËt lµ nhén nhÞp.Khi tiÕng cßi tÇm võa cÊt lªn, nh÷ng chiÕc xe bß tãt cao to chë thî lß lªn tÇng, vµo lß, tiÕng cßi bÝp bÝp inh ái...Däc theo bê vÞnh H¹ Long, trªn bÕn §oan, bÕn Tµu hay c¶ng Mới, những đoàn thuyền đánh cá rẽ màn sương bạc nối đuôi nhau cập bến, nh÷ng c¸nh buåm ­ít ¸t nh­ nh÷ng c¸nh chim trong m­a...hî Hßn Gai buæi sáng la liệt tôm cá. Những con cá song khỏe, vớt lên hàng giờ vẫn giãy đành đạch, vẩy xám, hoa đen lốm đốm.. IV. Nhãm bµi 4:. Ph¸t hiÖn lçi vµ söa lçi nh÷ng ®o¹n v¨n sau :. 1. Kh«ng nh÷ng ch¨m häc, H¶i cßn ch¨m lµm ë nhµ còng nh­ á trường.Buổi sáng đi học về , Hải lại giúp đỡ bố mẹ mọi việc gia đình. Bạn thái rau, băn bèo cho lợn. Sau đó, Hải dọn dẹp nhà cửa cho ngăn nắp, gọn gµng.Buæi chiÒu, häc bµi vµ lµm bµi xong, H¶i l¹i lo b÷a c¬m chiÒu. Bè mÑ ®i làm về thì cơm canh đã sẵn sàng. 2. Đối với kẻ có tội, Thạch Sanh luôn mở lượng khoan hồng. Chàng trai nghÌo nµy bao giê còng sèng rÊt nh©n hËu. BiÕt mÑ con hä Lý cã téi anh còng kh«ng nì giÕt. Anh tha cho c¶ hai mÑ con vµ cho vÒ quª sinh sèng. Nh­ng trêi không tha, trời đã đánh chết nó. 3. Buæi sím n¾ng s¸ng. Nh÷ng c¸nh buåm n©u trªn biÓn ®­îc n¾ng chiÕu vào hồng rực lên như đàn bướm múa lượn giữa trời xanh. Chiều nắng tàn, mát dÞu. Nói xa pha mµu tÝm hång. Nh÷ng con sãng nhÌ nhÑ liÕm lªn b·i c¸t, bät sóng màu bưởi đào. Mặt trời xế trưa bị mây che lỗ dỗ. Những tia nắng dát vµng mét vïng biÓn trßn, lµm næi bËt nh÷ng c¸nh buåm duyªn d¸ng nh­ ¸nh sáng chiếc đèn sân khấu khổng lồ đang chiếu cho các nàng tiên biển múa vui. 15 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> 4. Gia cảnh đã đến bước đường cùng buộc chị phải làm cái việc đau lòng ấy. Phải bán con , chị Dậu như đứt từng khúc ruột. Xót chồng ốm đau mà bị đánh đập, cùm kẹp, chi đã lấy thân mình che chở cho chồng. Thậm chí chị còn sẵn sàng chống trả tên cai lệ và người nhà lí trưởng để bảo vệ anh Dậu. Chị Dậu là hình ảnh của người phụ nữ thương chồng, thương con, giàu lòng vị tha và đức hi sinh. Đến khi bị giải lên huyện, ngồi trong quán cơm mà nhịn đói, chị vẫn chỉ nghĩ đến chồng, đến cái Tứu, thằng Dần, cái Tí.. 16 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span>