Đề 1 kiểm tra học kỳ 2 - Lớp 7 năm học 2007-2008 môn : Ngữ văn thời gian : 90 phút (không kể thời gian giao bài)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Hà Hương Thuỷ * THCS Lê Quý Đôn *** Giáo án Môn Ngữ văn 8 *** BDTX Hè 2010 TuÇn 3 TiÕt 9- Ng÷ v¨n 8. Bµi 3:. So¹n:14-8-2010 D¹y:………….. tức nước vỡ bờ (TrÝch : "T¾t §Ìn" -Ng« TÊt Tè). A. Mục đích cần đạt: 1. Kiến thức : Qua đoạn trích, HS thấy được bộ mặt tàn ác, bất nhân của chế độ xã hội đương thời và tình cảnh đau thương của người nông dân cùng khổ trong xã hội ấy, cảm nhận được các quy luật của hiện thực: có áp bức, có đấu tranh; thấy được vẻ đẹp tâm hồn và sức sống tiềm tàng của người phụ nữ nông dân. 2. Kĩ năng : HS thấy được những nét đặc sắc trong nghệ thuật viết truyện của tác giả. 3. Thái độ : HS có thái độ đồng cảm, xót thương với những người dân nghèo khó, bất hạnh trong xã hội phong kiến, căm ghét bọn thực dân phong kiến, cường hào ác bá ... B. ChuÈn bÞ cña thÇy GV- HS: 1. Gi¸o viªn: S­u tÇm ¶nh Ng« TÊt Tè. 2. Häc sinh: Quan s¸t, tãm t¾t thªm t¸c phÈm "T¾t §Ìn" C.Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình, trực quan, thảo luận nhóm, thuyết trình, phân tích, đối chiÕu, kÜ thuËt kh¨n phñ bµn, m¶nh ghÐp… D. Tiến trình hoạt động dạy học: 1. Tæ chøc 2. KiÓm tra bµi cò: . 1. Em hãy tóm tắt chương IV: Trong lòng mẹ - Nguyên Hồng 2. hãy chứng minh rằng: Văn bản "Trong lòng mẹ" đã kể lại tình yêu thương cháy bỏng đối với người mÑ cña nhµ v¨n thêi th¬ Êu. 3. Bµi míi: * Giáo viên giới thiệu bài: Quy luật của muôn đời đã tức nước thì phải vỡ bờ, điều gì khiến cho những người soạn sách đặt tên cho chương 18 của tiểu thuyết "Tắt đèn" là :"Tức nước vỡ bờ" để hiểu được ®iÒu nµy c« vµ c¸c em cïng t×m hiÓu bµi. Hoạt động của giáo viên và hs. Nội dung cần đạt. Hoạt động 1: Giới thiệu chung: - Môc tiªu: HS n¾m ®­îc nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶, xuÊt xø t¸c phÈm - Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình, khai thác kªnh h×nh, … ? Nêu những nét chính trong cuộc đời của Ngô TÊt Tè. ? Nªu xuÊt xø cña t¸c phÈm. Giáo viên cho học sinh đọc phần tóm tắt (in nhá) SGK trang 28.. I. Giíi thiÖu chung: 1. T¸c gi¶: Ng« TÊt Tè (1893-1954) - Quª ë lµng Léc Hµ, huyÖn Tõ S¬n, tØnh B¾c Ninh, nay thuéc §«ng Anh - Hµ Néi. - XuÊt th©n lµ mét nhµ nho, gèc n«ng d©n lµ mét häc gi¶, nhµ b¸o, nhµ v¨n HT... - TPVH chÝnh: §T (1939); LÒu châng (1940) 2. Tác phẩm: "Tắt đèn" §¨ng trªn b¸o n¨m 1937, in thµnh s¸ch lÇn ®Çu tiªn 1939, lµ t¸c phÈm tiªu biÓu trong sù nghiÖp s¸ng t¸c cña NTT,. 1 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Hà Hương Thuỷ * THCS Lê Quý Đôn *** Giáo án Môn Ngữ văn 8 *** BDTX Hè 2010 đồng thời là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của trào lưu văn học trước cách mạng. Hoạt động 2: Tìm hiểu chi tiết văn bản: - Môc tiªu: HS n¾m ®­îc nh÷ng nÐt chÝnh vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm - Phương pháp: Tái hiện, thảo luận nhóm, phân tích, so sánh, đối chiếu, khái quát hoá Vấn đáp, thuyÕt tr×nh- C¸c kÜ thuËt : kÜ thuËt häc theo gãc, kh¨n phñ bµn, m¶nh ghÐp… Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc SGK trang 18. - Giáo viên cho học sinh lần lượt tham khảo nh÷ng chó thÝch trong SGK tr32. - Gi¸o viªn gi¶i thÝch 2 tõ khã cho häc sinh: thuÕ th©n, ®inh.. II. §äc - hiÓu v¨n b¶n: 1. §äc: 2. Chó thÝch: SGK - Thuế thân: là thuế đánh vào người dân, mỗi người đàn ông dân thường từ 18-60 thời Pháp cai trị, hàng năm phải đóng một khoản thuế; đây là một loại thuế dã man, quái gë, mét di tÝch trung cæ, thuÕ thu©n cßn ®­îc gäi lµ "S­u". - Đinh: Là người đàn ông thuộc lứa tuổi phải đóng thuế th©n vµ ®i lÝnh trong thêi phong kiÕn. 3. Bè côc v¨n b¶n: - Ph©n tÝch theo tuyÕn nh©n vËt v× chñ yÕu cã 2 nh©n vËt ? Theo em ở chương trích này các em nên phân chính Chị Dậu – Cai lệ  thông qua đó thấy được bộ tÝch theo c¸ch nµo? T¹i sao? mặt dã man vô nhân đạo của bọn thống trị mâu thuẫn nét đẹp tiềm ẩn trong Chị Dậu- Phụ nữ nông dân Việt Nam.. * Cã thÓ nãi, toµn bé néi dung ®o¹n trÝch kÓ chuyÖn buæi s¸ng ë nhµ chÞ dËu, khi anh DËu vừa tỉnh lại, chị Dậu vừa thương xót, vừa lo lắng bọn lí trưởng đến thúc sưu. Câu chuyện vừa tạm chïng xuèng l¹i cã dÊu hiÖu c¨ng lªn khi chÞ dËu hèi h¶ móc ch¸o, qu¹t, bµ l·o hµng xãm lËt đật hỏi thăm, anh Dậu cố ngồi dậy định húp ch¸o. TÊt c¶ nh÷ng c¶nh Êy diÔn ra trong kh«ng khÝ c¨ng th¼ng, ©m vang ®e do¹ cña tiÕng trèng, tù và thúc sưu từ đầu làng đến đình. ? Qua đây, có thể thấy tình thế gia đình chị Dậu nh­ thÕ nµo?. 4. Ph©n tÝch: * Tình thế của gia đình chị Dậu: - Tình thế thê thảm, đáng thương, nguy cấp: + Món nợ sưu nhà nước chưa cách gì trả được. + Anh Dậu đang ốm vẫn có thể bị đánh trói bất cứ lúc nµo. + ChÞ DËu nghÌo x¸c x¬, 3 con nheo nhãc ch­a biÕt lµm cách gì để thoát khỏi cảnh này + Tất cả dồn lên vai chị Dậu- người đàn bà hiền hậu đảm ®ang. ChÞ kh«ng biÕt lµm g× lóc nµy ngoµi sù hy väng, đợi chờ. -> Tình thế tức nước đầu tiên. Qua đây, ta thấy rõ chị Dậu thương yêu lo lắng cho chồng – Tình thương yêu này sẽ quyết định phần lớn thái độ và hành vi của chị ở đoạn tiếp ? Vậy có thể coi đây là tình thế tức nước đầu theo. tiªn ch­a? a. H×nh ¶nh bän tay sai:. 2 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Hà Hương Thuỷ * THCS Lê Quý Đôn *** Giáo án Môn Ngữ văn 8 *** BDTX Hè 2010 * Cai lệ: Tay sai đắc lực của quan phủ, giúp bọn lí dịch tróc nã người nghèo nộp sưu.Với người dân: hắn là hung ? Hình ảnh bọn tay sai được nói đến trong đoạn thần ác sát. trÝch nµy lµ ai? - Cai lệ và người nhà lí trưởng. - Hiện hình của tai họa, của sự khủng bố đàn áp: sầm sập ? Giải thích từ “Cai lệ”? Cai lệ là danh từ chung tiến vào- roi song, tay thước và dây thừng. hay danh tõ riªng? Cai lÖ cã vai trß g× trong vô - Lêi nãi: qu¸t, thÐt, hÇm hÌ: mµy, cha mµy, «ng, nhµ mµy-> th« lç, hung h¨ng nh­ 1 con chã d¹i. thuÕ ë lµng? ? Trong đoạn văn, em thấy tên cai lệ hiện lên - Hành động: gõ đầu roi, trợn ngược mắt, lệnh trói, giật nh­ thÕ nµo? phắt, chạy sầm sập, bịch, sấn đến, tát, nhảy -> hung dữ, tµn ác, đểu giả. * Nhóm 1: Thảo luận về hành động, lời nói của -> Cây búa sắt trong tay bọn thống trị với chức nămg đàn tªn cai lÖ khi míi vµo nhµ chÞ DËu. * Nhóm 2: Thảo luận về 2 nhân vật: cai lệ và áp của chế độ thực dân phong kiến. người nhà lí trưởng - điểm giống và khác nhau - Cai lệ và người nhà lí trưởng đều ác như nhau: + Người nhà lí trưởng: không mảy may xúc động trước gi÷a 2 nh©n vËt. * Nhóm 3: Thảo luận về chi tiết cai lệ và người tình cảnh chị Dậu, tự tách mình khỏi những người nghèo nhà lí trưởng bị chị Dậu “ấn giúi ra cửa, ngã khổ để trở thành tay sai. So với cai lệ: chỉ là đàn em: sợ chỏng quèo trên mặt đất” –Cảm xúc, suy nghĩ, vạ, không dám hành hạ người ốm-> không đến nỗi táng tận lương tâm. liên tưởng của em về chi tiết này? - Mỗi nhóm cử 1 đại diện phát biểu. + Cai lệ: đánh trói là nghề của hắn. Hắn là sản phẩm được đào tạo đúng quy cách của chế độ. - Cai lệ là một tên có mặt người dạ thú, tàn ác, đểu giả, vô lương tâm, một con người có bản chất dã thú. - Chi tiÕt “ Cai lÖ ng· cháng quÌo”….vÉn nham nh¶m thÐt trãi”: + chi tiết hợp tình hợp lí, cho người đọc sự hả hê sau bao ? Qua cái cử chỉ, hành động, thái độ em thấy cai đau thương của gia đình chị Dậu. + thể hiện bản chất tàn ác đểu giả phũ phàng đến cùng lệ là một người ntn? cùc cña tªn cai lÖ. + Chøng tá chóng chØ quen b¾t n¹t, ®e däa ¸p bøc nh÷ng ? Chi tiết “ Cai lệ ngã chỏng quèo”….vẫn nham người cam chịu, còn thực lực thì thật hèn kém, yếu ớt, nhảm thét trói” có phải đã được tác giả chuẩn bị đáng cười. -> Tuy xuÊt hiÖn trong 1 vµi ®o¹n ng¾n, nh­ng h×nh ¶nh từ trước không? tªn cai lệ và người nhà lí trưởng đã hiện lên rất sinh đọng, - Từ chi tiết “tiếng thét khàn khàn của người hút sắc nét, đậm chất hài dưới ngòi bút hiện thực Ngô Tất Tố. nhiÒu s¸i cò”. - Là đại diện của giai cấp thống trị trong xã hội TDPK địa ? Chi tiÕt nµy gîi cho em c¶m xóc g×? chủ độc ác, keo kiệt, cường hào tham lam thô lỗ, bọn quan l¹i d©m «, bØ æi vµ bän tay sai ®Çu tr©u mÆt ngùa. - Cuéc sèng ND sÏ v« cïng lÇm than. - Thái độ: căm ghét, ông đã nhìn thấu bản chất tàn ác, xấu xa mất hết tính người của bọn chúng và miêu tả chúng bằng những nét sắc sảo, linh hoạt; tất cả đều chân thực và sinh động; mỗi người một vẻ; không một nhân vật ? Hình ảnh cai lệ và người nhà lí trưởng là đại nào giả tạo. Đó là 1 trong những thành công về nghệ diện cho tầng lớp, giai cấp nào trong xã hội? thuật đặc sắc của tác phẩm "Tắt đèn". Qua đó em hình dung như thế nào về cuộc sống b. Nh©n vËt chÞ DËu: của người ND sống dưới chế độ đó?. 3 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Hà Hương Thuỷ * THCS Lê Quý Đôn *** Giáo án Môn Ngữ văn 8 *** BDTX Hè 2010 - MÆc dï ®­îc bµ hµng xãm giôc ®­a chång ®i trèn song chị Dậu chưa kịp làm vì chị quá thương chồng: Cố cho ? Cách miêu tả, xây dựng nhân vật cai lệ đó của chồng ăn bát cháo vì từ sáng hôm qua tới giờ anh đã nhịn nhà văn đã thể hiện thái độ gì của tác giả? su«ng. - 2 tên tay sai sầm sập đến đã đặt chị Dậu đứng trước một tình thế hiểm nghèo; trước mắt chị là sự sống chết của chång, vËn m¹ng cña anh DËu lµ ë trong tay chÞ. ? Trước khi bọn tay sai tiến vào, mối quan tâm lín nhÊt cña chÞ lµ g×? - Ch¨m sãc chång. ? Lóc s¸ng, t¹i sao chÞ DËu kh«ng lo ngay viÖc anh Dậu đi trốn mặc dù đã có lời giục của người hµng xãm? ? Khi tên cai lệ và người nhà lý trưởng đến, chị ë trong 1 t×nh thÕ nh­ thÕ nµo? ? Bọn tay sai đã bất chấp tình cảnh đáng thương của gia đình chị, cứ nhất quyết muốn đánh trói, bắt anh Dậu. Chị đã tìm cách mọi cách để bảo vệ chồng như thế nào? Quá trình đối phó của chÞ víi 2 tªn tay sai ra sao? Th¶o luËn: - Nhóm 1: Trước thái độ hách dịch của bọn tay sai, chị đã cư xử như thế nào? Vì sao chị phải cư xö nh­ vËy? ( Chó ý c¸c lêi nãi, c¸ch x­ng h«, cử chỉ, thái độ của chị Dậu). - Lúc đầu: run run cầu khẩn, van xin, nhịn nhục: cháuông -> người dưới cầu xin người bề trên, vì: + chóng cã 2 tªn l¨m l¨m vò khÝ. + chúng là người nhân danh phép nước để trị kẻ có tội thiếu sưu là anh Dậu. Người nông dân biết thân phận, không dám cưỡng lại Nhà nước. + chÞ muèn ®­îc yªn æn. - Cè nÐn tøc giËn: x¸m mÆt + dường như kinh nghiệm đã thành bản năng của người nông dân bị áp bức lâu đời cho biết phải nhẫn nhục, 1 sự nhÞn 9 sù lµnh. + tâm tính chị Dậu vốn dịu dàng, nhường nhịn. - LiÒu m¹ng cù l¹i. + §Êu lÝ: chång t«i ®au èm, «ng kh«ng ®­îc phÐp hµnh hạ-> nguyên tắc đạo lí tối thiểu của con người- Tư thế ngang hµng ®anh thÐp c¶nh c¸o kÎ ¸c. + §Êu lùc: nghiÕn r¨ng, th¸ch thøc quyÕt liÖt d÷ déi: mµy - Nhóm 2: Những lời van xin của chị không làm – bà -> tư thế của kẻ bề trên đè bẹp uy thế của đối chúng động lòng. Thái độ của chị ra sao? Vì phương. sao? Tình thế đảo ngược, vừa ra tay, chị đã nhanh chóng biến 2 tên tay sai hung hãn trở thành kẻ bị trừng trị thảm hại > tiềm tàng sức mạnh đáng sợ. - Chị đã bật dậy chống trả - Nhãm 3: ChÞ DËu cè nhÞn nhôc còng kh«ng víi mét søc m¹nh ghª gím bÊt ngê. Vµ chÝnh trong t×nh. thể được, chị đã liều mạng cự lại. ? Có ý kiến huống hiểm nghèo này đã làm lộ rõ vẻ đẹp tâm hồn: cho rằng: Việc liều mạng cự lại của chị cũng có thương chồng tha thiết sẵn sàng lấy thân mình che chở 2 bước, mức độ khác nhau. Em hãy làm rõ? cho chồng, dám chống lại kẻ ác để bảo vệ chống, thể hiện sức sống tiềm tàng ở chị: tức nước vỡ bờ. + Tõ ng÷: lÊy nguyªn vÑn tõ lêi ¨n tiÕng nãi hµng ngµy của người dân miền Bắc. + Giọng văn: pha chút hài hước làm nổi bật sức mạnh ghê. 4 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Hà Hương Thuỷ * THCS Lê Quý Đôn *** Giáo án Môn Ngữ văn 8 *** BDTX Hè 2010 gím cña chÞ DËu vµ sù th¶m b¹i cña 2 tªn tay sai, ta thÊy h¶ hª... - Câu nói thể hiện 1 thái độ sống – 1tư thế làm người tuyệt đẹp: Không chịu sống quỳ -> vẻ đẹp hiên ngang của con người bị áp bức đã vùng dậy. Trong xã hội mà cái ác hoành hành, còn gì đẹp hơn hành động dũng cảm đứng lªn chèn l¹i kÎ ¸c -> Sù tiÕn bé cña Ng« TÊt Tè. + Toát lên một cách sinh động chân lí cuộc sống: có áp bức, có đấu tranh. ? Em có nhận xét gì về từ ngữ, giọng văn của + Vẻ đẹp về người phụ nữ nông dân Việt Nam: thương t¸c gi¶ ë ®o¹n nµy? yªu chång, còng cøng cái, tiÒm Èn mét søc m¹nh ph¶n kháng.-> Ngô Tất tTố thấy được vẻ đẹp và sức mạnh ghê gớm của người nông dân bị áp bức đã vùng lên -> Ngô Tất Tố đã “xui người nông dân nổi loạn”(Nguyễn Tuân). ? Câu trả lời chồng của chị : “ Thà ngồi tù, để 5. Tổng kết: Ghi nhớ SGK chúng nó làm tình làm tội mãi thế, tôi không - Phơi bày bộ mặt tàn ác của xã hội TDPK trước Cách chịu được!” đã thể hiện thái độ sống của chị như mạng T 8-1945 qua hình ảnh bọn tay sai, khắc họa rõ nét hình ảnh người phụ nữ nông dân Việt Nam với những thÕ nµo? phẩm chất tốt đẹp. ? Để chị Dậu đánh lại bọn tay sai, nhà văn muèn nãi lªn ®iÒu g×? * Hành động của chị Dậu là liều lĩnh, tự phát, chÞ vÉn lµ n¹n nh©n bÊt lùc cña hoµn c¶nh: chÞ bị bắt ra đình khép tội. Tuy vậy, nhà văn đồng tình và ngợi ca sự vùng lên đấu tranh tự cứu mình của giai cấp bị áp bức và đã thể hiện 1 ch©n lÝ: QuÇn chóng bÞ ¸p bøc chØ cã 1 con đường sống là vùng dậy đấu tranh tự cứu mình. ? Qua bµi nµy, em nhËn thøc ®­îc g× vÒ x· héi nông thôn Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám 1945, về người nông dân Việt Nam từ hình ¶nh chÞ DËu?. 5 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Hà Hương Thuỷ * THCS Lê Quý Đôn *** Giáo án Môn Ngữ văn 8 *** BDTX Hè 2010 ? VÒ nghÖ thuËt kÓ chuyÖn vµ miªu t¶ nh©n vËt, - Kh¾c häa râ nÐt nh©n vËt lµm næi bËt tÝnh c¸ch, diÔn biến tâm lí sinh động, đúng logic tính cách nhân vật. đoạn trích có những điểm gì đặc sắc? Cảnh hoạt động được miêu tả sinh động, mỗi chi tiết đều đặc sắc.. Hoạt động 3: Thực hành: - Mục tiêu: HS vận dụng những kiến thức đã nắm được về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm vào giải quyÕt BT nh»m kh¾c s©u kiÕn thøc - Phương pháp: Tái hiện, thảo luận nhóm, phân tích, so sánh, đối chiếu, khái quát hoá, vấn đáp, thuyết trìnhCác kĩ thuật : kĩ thuật học theo góc, khăn phủ bàn … Bµi tËp luyÖn tËp: 1. Có ý kiến cho rằng: Từ hình thức đấu lí chuyển sang đấu lực giữa chị Dậu và 2 tên tay sai là 1 quá trình phát triển rất lôgic. Em có đồng ý với ý kiến ấy không? Vì sao? 2. Có thể đặt tiêu đề khác được không?( KT khăn phủ bàn) - Khi người đàn bà nổi giận; - Sức mạnh của tình yêu thương; - Bµi ca chiÕn th¾ng… 3. T×m c¸c tõ HV cã c¸c yÕu tè sau: lùc (søc); ®iÒn (ruéng); cËn (gÇn).(KÜ thuËt häc theo gãc) 4. Cñng cè: HS nh¸c l¹i néi dung ghi nhí SGK 5. Hướng dẫn về nhà: - Häc kÜ bµi. - So¹n bµi: X©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n.. 6 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>