Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 1 - Tiết 1 - Bài 1: Cổng trường mở ra

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Đông Hòa Ngày soạn :. Tuaàn 1.. Ngữ Văn. Tieát 1. Baøi 1. CỔNG TRƯỜNG MỞ RA Lyù Lan. I . Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp HS : - Cảm nhận và hiểu được những tình cảm thiêng liêng , đẹp đẽ của cha, mẹ đối với con cái. - Thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người. II. Các bước lên lớp : 1. Ổn định lớp : 2. Kieåm tra baøi cuõ : (khoâng ) 3. Bài mới : - Giới thiệu : Ngày đầu tiên đi học ai đã đưa em đến trường? lúc ấy cảm xúc của em như thế nào? - Thật vậy, trong chúng ta, ai cũng có những kỷ niệm đẹp của ngày đầu tiên đến trường. Đó là sự háo hức, rụt rè và bỡ ngỡ. Tâm trạng của các em là vậy, thế còn tâm trạng của các bậc làm cha mẹ thì như thế nào đối với ngày đầu tiên đi học của con ? chúng ta sẽ cùng tìm hiểu vấn đề “ Cổng trường mở ra ” của Lý Lan. Nội dung phương thức họat động : Ghi baûng. 1. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Đông Hòa Hoạt động 1 : Đọc - Giáo viên đọc mẫu đoạn đầu. - Gọi học sinh đọc phàn còn lại, chú ý sắc thái biểu cảm của bài văn, hướng dẫn học sinh đọc cho đúng. - Gọi học sinh đọc chú thích sách giáo khoa, giải thích lại một số từ khó. Hoạt động 2 : Hướng dẫn học sinh tìm hiểu văn bản - Về bài “ Cổng trường mở ” ra nói đến sự việc gì?  Tâm trạng của người mẹ trong đêm không ngủ trước ngày khai trường lần đầu tiên của con. - Theo em tại sao người mẹ lại không ngủ được ?  Mẹ không ngủ được một phần do cũng háo hức, băn khoăn lo lắng cho ngày mai là ngày khai trường của con, một phần là do nhớ lại những kỷ niệm thuở mới cắp sách đến trường của mình. - Đó là những kỷ niệm gì?  kỷ niệm ngày đầu tiên đi học được bà ngọai dẫn đến trường. Cảm xúc mẹ rất nôn nao hồi hộp khi cùng bà ngọai đi tới gần ngôi trường và nỗi chơi vơi hốt hỏang khi cổng trường đóng lại Nhớ đến ngày khai trường của mình mẹ không ngủ được vì ngày khai trường đã để lại dấu ấn sâu đậm trongtâm hồn người mẹ, đến nỗi người mẹ cứ nhắm mắt lại là dường như vang bên tai tiếng đọc bài trầm bổng : “ Hằng năm cứ vào cuối thu… dài và hẹp ” - Những chi tiết trên cho em thấy đây là một người mẹ như thế nào? Đêm trước ngày khai trường tâm trạng của người mẹ là vậy, còn tâm trạng của người con là như thế nào? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về tâm trạng của người con. - Chi tiết nào trong bài biểu hiện tâm trạng của người con?  + “Đêm nay con cũng háo hức như trước mỗi lần đi chơi xa” + “Giấc ngủ đến với con … đang mút kẹo” Rõ ràng tâm trạng của đứa con không giống tâm trạng của người mẹ, đứa con rất vô tư, hồn nhiên thanh thản đi vào giấc ngủ. ( Liên hệ thực tế ) - Có phải người mẹ đang nói trực tiếp với con không? - Theo em, người mẹ đang tâm sự với ai? Cách viết này có tác duïng gì? ( Coù theå cho hoïc sinh thaûo luaän ).  Người mẹ không trực tiếp nói với người con hoặc với ai cả. Người mẹ nhìn con ngủ, như tâm sự với con nhưng thật ra là đang nói với chính mình, đang tự ôn lại kỷ niệm của riêng mình. Cách viết này làm nổi bật được tâm trạng, khắc họa được tâm tư, tình cảm, những suy nghĩ sâu kín của bà mẹ mà đôi khi khó nói ra bằng những lời trực tiếp * Nhà trường đã mang lại cho các em những gì? Câu văn nào trong bài nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ ? Người mẹ nói : … “ bước qua cánh cổng trường là một thế giới kỳ diệu sẽ mở ra” đã gần 7 năm bước qua cánh cổng trường bây giờ em mới hiểu thế giới kỳ diệu đó là gì? ( gọi 4 HS ) + Có thêm nhiều bạn bè, được sống trong tình yêu thương của thaày coâ vaø beø baïn. 2. Lop7.net. I.Tìm hieåu vaên baûn 1. Tâm trạng của người mẹ trong đêm trước ngày khai trường của con vào lớp 1. A/ Taâm traïng cuûa meï - Quan taâm, lo laéng cho con - Baâng khuaâng, xao xuyeán, thao thức, suy nghĩ triền miên, nhớ lại những kỷ niệm về ngày khai trường đầu tiên của mình.  Một người mẹ rất yêu thương con.. B. Taâm traïng cuûa con - Háo hức, nhẹ nhàng, thanh thản ñi vaøo giaác nguû. “ giấc ngủ đến với con … ăn một caùi keïo”.  Treû con, hoàn nhieân. 2. Vai trò của nhà trường đối với theá heä treû : - Nhà trường đã mang lại tri thức, đạo đức, tính chất và lý tưởng cho hoïc sinh - Vì theá ai cuõng bieát raèng moãi sai lầm trong giáo dục sẽ ảnh hưởng đến cả thế hệ mai sau, và sai lầm treân laø coù theå ñöa theá heä aáy ñi leäch.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Đông Hòa + Kiến thức về cuộc sống, cách ứng xử với mọi người, và cả hàng dặm sau này.  Noùi leân vai troø quan troïng cuûa nhieàu ñieàu boå ích. ( Liên hệ bài hát : Đất Nước Mến Thương ). nhà trường - Qua bài học này chúng ta cần ghi nhớ những gì? * Ghi nhớ : Sách giáo khoa /9 Họat động 3 : Hướng dẫn học sinh làm bài tập Baøi taäp 1 : - Học sinh đọc câu hỏi. Moät baïn cho raèng coù raát nhieàu - Suy nghĩ và làm vào vở ngày khai trường để vào lớp Một là - Gọi 2 học sinh đọc bài làm của mình ngày có dấu ấn sâu đậm nhất trong - Giaùo vieân nhaän xeùt, cho ñieåm tâm hồn mỗi con người. Em có tán - Đọc bài đọc thêm sách giáo khoa. thành với ý kiến đó không? Vì sao? 4.Củng cố : Tâm trạng của người mẹ trong đêm trước ngày khai trường của con như thế nào? 5.Daën doø : - Học thuộc phần ghi nhớ - Laøm baøi taäp 2 phaàn luyeän taäp - Chuaån bò tieát tieáp theo “ Meï toâi ” =============================================================================== Ngày soạn :. Tuaàn 1.. Ngữ Văn. Tieát 2. BAØI 1. VAÊN BAÛN :. MEÏ TOÂI EÙt-moân-ñoâ-ñô-A-mi-xi. I. Muïc tieâu baøi hoïc : Giúp học sinh cảm nhận được tình yêu thương rất đỗi thiêng liêng của cha mẹ đối với con cái. II. Các bước lên lớp : 1. Ổn định lớp2.Kiểm tra bài cũ - Qua văn bản “ Cổng Trường Mở Ra ” em thấy tâm trạng người mẹ trong đêm trước ngày khai trường cuûa con nhö theá naøo?  Em coù suy nghó gì veà vaên baûn naøy? - Đã 7 năm ngồi ghế nhà trường, em thấy vai trò của nhà trường đối với thế hệ trẻ như thế nào? - Kieåm tra baøi taäp veà nhaø. 3. Bài mới - Giới thiệu : Từ văn bản “ Cổng Trường Mở Ra ” chúng ta thấy trong cuộc đời của mỗi chúng ta, người mẹ giữ một vị trí và ý nghĩa hết sức lớn lao, thiêng liêng và cao cả. Nhưng không phải khi nào ta cũng ý thức hết được điều đó. Chỉ đến khi mắc những lỗi lầm, ta mới nhận ra tất cả.. 3. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Đông Hòa Baøi vaên “ Meï Toâi ” seõ cho ta moät baøi hoïc nhö theá. Nội dung và phương thức họat động. Ghi baûng. I .Taùc giaû - Taùc phaåm : Họat động 1 : - Đọc Saùch giaùo khoa Giáo viên đọc văn bản sau đó hướng dẫn HS đọc lại  Ñaây laø vaên bieåu caûm neân löu yù cho hoïc sinh caàn theå hieän được trên tâm tư và t/c buồn khổ của người cha trước lỗi lầm của con, và sự trân trọng của ông đối với vợ mình. - Gọi học sinh đọc lại chú thích sách giáo khoa. Giáo viên giải thích một số từ khó. II. Tìm hieåu vaên baûn : Họat động 2 : Hướng dẫn học sinh tìm hiểu văn bản. Tại sao văn bản là một bức thư người bố gửi cho con nhưng nhan đề laïi laáy teân laø “ Meï Toâi ” ?  Thứ 1 , nhan đề ấy là của chính tác giả A-Mi-Xi đặt cho đoạn trích. Mỗi truyện nhỏ trong “Những tấm lòng cao cả ” đều có một nhan đề do tác giả đặt.  Thứ 2 , khi đọc kỹ chúng ta sẽ thấy tuy bà mẹ không xuất hiện trực tiếp trong câu chuyện nhưng đó lại là tiêu điểm mà các nhân vật và chi tiết đều hướng tới để làm sáng tỏ - Qua bức thư người bố gửi cho con chúng ta lại thấy hiện lên hình tượng một người mẹ cao cả và lớn lao. Không để cho người mẹ xuất hiện trực tiếp, tác giả cũng như bộc lộ trên t/c và thái độ quý trọng của người bố đối với mẹ, mới có thể nói được một cách tế nhị và sâu sắc những gian khổ hi sinh mà nguời mẹ đã âm thầm, lặng lẽ 1. Tình yêu thương của người mẹ dành cho đứa con của mình. - Sự hi sinh của người mẹ đối với con như thế nào? các em hãy đối với En-Ri-Cô tìm trên chi tiết nói về người mẹ của En-Ri-Cô ? - Mẹ thức suốt đêm chăm sóc lo laéng khi con beänh. - Mẹ có thể hi sinh mọi thứ vì con, thaäm chí coù theå hi sinh caû tính mạng mình để cứu sống con.  Yeâu thöông con mình nhaát treân đời. - Qua đó em hiểu được mẹ của En-Ri-Cô là người như thế nào? - En-Ri-Cô có lỗi gì với mẹ ? 2. Thái độ của bố đối với En-Ri-Cô - Trước lỗi lầm ấy thái độ của người bố qua bức thư như thế nào khi em đã lỡ thốt ra lờiõ thiếu lễ độ ? ( Hoïc sinh thaûo luaän ) với mẹ lúc cô giáo đến thăm - “… nhö moät nhaùt dao ñaâm vaøo tim boá vaäy ” - “… bố không thể nén giận đối với con ” - “ caùi daáu veát vong aân boäi nghóa treân traùn con ” - “… thật đáng xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào đã chà đạp lên tình yêu thương đó ” -“ Thaø raèng boá khoâng coù con coøn hơn là thấy con bội bạc với mẹ ” 4. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Đông Hòa - Theo em điều gì đã khiến En-Ri-Cô “xúc động vô cùng” khi - “… bố sẽ không thể vui lòng đáp đọc thư của bố ? ( a, c, d ) lại cái hôn của con được ” - Tại sao bố không nói trực tiếp với En-Ri-Cô mà lại viết thư ?  Buồn bã và tức giận  Bởi vì đó là trên t/c, trên điều tế nhị nhiều khi không thể nói trực tiếp được cũng có thể qua thư, người con sẽ đỡ bị tự ái, xấu hổ trước maët cha mình. - Mặt khác, người cha muốn con mình có dịp đọc đi đọc lại để suy gẫm những điều trong thư. Nhưng cũng có thể là cha con ít gặp nhau nhieàu. - Qua bài học này chúng ta cần ghi nhớ những gì ? * Ghi nhớ : Sách giáo khoa Họat động 3 : Hướng dẫn học sinh làm bài tập. III. Luyeän taäp : - Học sinh về nhà làm ( có thể chọn phần ghi nhớ ) Bài tập 1 : Hãy chọn 2 đoạn trong - Giáo viên gợi ý : thö coù noäi dung theå hieän yù nghóa voâ + Đó là chuyện gì ? Xảy ra khi nào ? Ở đâu ? cùng lớn lao của người mẹ đối với + Boá meï buoàn phieàn ra sao ? con và học thuộc đoạn văn đó. + Những suy nghĩ và tình cảm của em sau khi sự việc đã xảy Baøi taäp 2 : Haõy keå laïi moät vieäc ra . em lỡ gây khiến bố mẹ buồn phiền. 4. Củng cố : Tình yêu thương của mẹ đối với En-Ri-Cô như thế nào? Bố có thái độ gì khi En-Ri-Cô có lỗi với mẹ ? 5. Daën doø : Hoïc baøi Đọc bài đọc thêm Chuẩn bị tiết tiếp theo : Từ Ghép =============================================================================== Ngày soạn : Tuaàn 1. Tieát 3 Ngữ Văn. BAØI 1. TỪ GHÉP. I. Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp hoïc sinh : - Nắm được cấu tạo của 2 lọai từ ghép : ghép từ chính phụ và từ đẳng lập. - Hiểu được ý nghĩa của các lọai từ ghép. II. Các bước lên lớp : 1. Ổn định lớp : 2. Kiểm tra bài cũ : - Ôn lại định nghĩa từ ghép ở lớp 6 3. Bài mới : Giới thiệu ở lớp 6 chúng ta đã biết khái niệm về từ ghép. Đó là những từ phức được tạo ra bằng cách ghép các tiếng có quan hệ với nhau về nghĩa. Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiều xem từ ghép có mấy loại và nghĩa của các lọai từ ghép. Nội dung – Phương thức họat động : Ghi baûng Họat động 1 : Ôn lại định nghĩa từ ghép Ghi baûng Họat động 2 : Tìm hiểu cấu tạo của từ ghép chính phụ và I. Các loại từ ghép A./ Mẹ còn nhớ sự nôn nao, hồi từ ghép đẳng lập. hộp khi cùng bà ngoại đi tới gần - Giaùo vieân cho 2 ví duï leân baûng - Trong các từ ghép “ Bà ngoại ”, “Thơm phức ” ở ví dụ trên ngôi trường và nỗi chơi vơi hốt hoảng khi cổng trường đóng lại. tieáng naøo laø tieáng chính B./ Coám khoâng phaûi …, caùi - Tieáng naøo laø tieáng phuï boå sung tieáng chính ? mùi thơm phức của lúa mới, của hoa Chúng ta thử so sánh : - Bà / Ngoại cỏ dại ven bờ. - Bà / Ngoại - Baø / Noäi - Thơm / Phức 5. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS Đông Hòa  Chúng ta thấy bà ngoại và bà nội chung nét nghĩa là bà nhưng nghĩa của bà ngoại và bà nội khác nhau là do tác dụng bổ sung nghĩa của tiếng phụ “ngoại” “nội”, tiếng bổ sung nghĩa là tiếng phụ, tiếng được bổ sung là tiếng chính. Tương tự : Thơm / phức Thôm /ngaùt Các em thấy tiếng nào đứng trước, tiếng nào đứng sau?  Như vậy, từ ghép có tiếng chính (đứng trước) và tiếng phụ (đứng sau) bổ sung nghĩa cho tiếng chính thì đó là từ ghép chính phụ. * Cho ví dụ khác : - Các em cho biết các từ ghép “quần áo”, “traàm boång” ñaâu laø chính, ñaâu laø phuï ? ( không phân ra được ) Vậy các từ ở ví dụ c,d chúng ta không thể phân ra được tiếng phụ, tiếng chính. Các tiếng đều bình đẳng với nhau về mặt ngữ pháp. Những từ ghép như vậy người ta gọi là từ ghép đẳng lập - Như vậy các em thấy có mấy loại từ ghép ? - Em nào có thể nhắc lại cho cô thế nào là từ ghép chính phụ? ( cho hoïc sinh laáy theâm ví duï ) - Thế nào là từ ghép đẳng lập ? lấy ví dụ Hoạt động 3 : Tìm hiểu nghĩa của các từ ghép.. C./ Việc chuẩn bị quần áo mới, giày nón mới … ngày khai trường. D./ Mẹ không lo … tiếng đọc bài traàm boång . - Quaàn / aùo - Traàm / boång * Ghi nhớ : Sgk II. Nghĩa của từ ghép :. - Học sinh so sánh nghĩa của từ “bà”ø và từ “bà ngoại”?  Baø :. Đàn bà sinh ra cha hoặc mẹ Baø ngoïai : Người đàn bà sinh ra mẹ  Qua đó ta rút ra kết luận nghĩa của từ :“bà ngoại” hẹp hơn nghĩa của từ “bà” tức là nghĩa của tiếng phụ hẹp hơn tiếng chính. - Cô có một từ ghép đẳng lập : Quần và áo nói chung.  Như vậy nghĩa của từ ghép đẳng lập khái quát hơn nghĩa của các tieáng taïo ra noù. Họat động 4 : Học sinh làm bài tập. Bài tập 1 : phân lọai từ ghép Cho hoïc sinh leân baûng laøm. Từ ghép C-P Từ ghép Đ - L. Bài tập 2 : Tạo từ ghép C – P Hoïc sinh leân baûng laøm - Buùt chì, - AÊn baùm - Thước kẻ - Traéng xoùa Bài tập 3 : Tạo từ ghép đẳng lập : Soâng Muõi Nuùi Maët Non Maøy Haønh Đẹp Hoïc Xinh Hoûi töôi Bài tập 4 : Giải thích cách dùng từ ghép : Có thể nói 1 cuốn sách, 1 cuốn vở vì sách và vở là danh từ chỉ đếm được.. Luyeïân taäp Lâu đời, xanh ngát, nhà ăn, nhà máy, cười tủm 5. Daën doø : Học thuộc ghi nhớ - Möa raøo - Vui tai Xem - Laøm quen - Nhaùt gan trước tiết tiếp theo : Liên Keát Trong Vaên Baûn . Muoán ======================== Ham ======================== Thích ======================== ======== Đẹp Ngày soạTươi n: Vui Tuaàn 1. sự vật tồn tại dưới dạng cá thể, có thể. Ngữ Văn. Còn sách vở là từ ghép đẳng lập có nghĩa tổng hợp, chỉ chung cả 2 loại nên không thể Tiế noùi 1t quyeå 4 n sách vở được. 6. Lop7.net. LIEÂN.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS Đông Hòa 4. Củng cố :- Giáo viên cho học sinh đọc phần đọc thêm Sgk 16/17 5. Dặn dò : - Học thuộc ghi nhớ - Xem trước tiết tiếp theo : Liên Kết Trong Văn Bản . =============================================================================== Ngày soạn :. Ngữ Văn. Tuaàn 1. Tieát 4. LIEÂN KEÁT TRONG VAÊN BAÛN. I. Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp hoïc sinh thaáy : - Muốn đạt được mục đích giao tiếp thì văn bản nhất định phải có tính liên kết. Sự liên kết ấy cần được thể hiện trên cả hai mặt : Hình thức ngôn từ và nội dung ý nghĩa. - Cần vận dụng những kiến thức đã học để bước đầu xây dựng được những văn bản có tính liên kết. II. Các bước lên lớp : 1.Ổn định lớp. 2.Kieåm tra baøi cuõ : ( khoâng ) 3. Bài mới : - Giới thiệu : Ở lớp 6 các em đã được tìm hiểu “văn bản và phương thức biểu đạt”. Qua việc tìm hiểu ấy, các em đã hiểu văn bản phải có những tiêu chuẩn là có chủ đề thống nhất, có liên kết mạch lạc nhằm muïc ñích giao tieáp. Nhö theá moät vaên baûn toát phaûi coù tính lieân keát vaø maïch laïc. - Vaäy lieân keát trong vaên baûn phaûi nhö theá naøo? Chuùng ta cuøng vaøo tieát hoïc hoâm nay. Ghi baûng Nội dung - phương thức họat động I . Lieân keát vaø phöông tieän lieân keát Hoạt động 1 : Giáo viên cho học sinh đọc câu 1/17 - Theo em đọc mấy dòng ấy EN-Ri-Cô đã có thể hiểu rõ bố trong văn bản 1. Tính lieân keát cuûa vaên baûn muoán noùi gì chöa ? ( chöa ) - Chúng ta biết rằng lời nói sẽ không thể hiểu rõ khi các câu - “Trước mặt cô giáo … Thôi trong 1 tg con đừng hôn bố”. văn sai ngữ pháp nhưng trường hợp này có phải như thế không ?  Caùc caâu chöa noái lieàn nhau moät ( khoâng ) cách tự nhiên hợp lý  chưa liên kết. - Vậy En-Ri-Cô chưa hiểu rõ thì đó là vì lý do gì ?  Hoïc sinh thaûo luaän + (1) Vì caùc caâu vaên vieát coøn khoù hieåu. + (2) Vì coù caâu vaên muïc ñích chöa thaät roõ raøng. + (3) Vì giữa các câu chưa có sự liên kết  Như vậy, chỉ có câu văn chính xác, rõ ràng, đúng ngữ pháp thì vẫn chưa đảm bảo làm nên văn bản. Không thể có văn bản khi các câu, các đoại văn bản không nối liền nhau. Sự nối liền nhau đó chính là sự liên kết. (VD1 : liên kết về nội dung ) - Qua đó em thấy vì sao văn bản cần có tính liên kết? Học sinh đọc ghi nhớ ( mục 1 Sgk ). Hoạt động 2 : So sánh những câu văn (b ) với nguyên văn bài viết “ 2. Phương tiện liên kết : - “ trước mặt cô giáo đừng Cổng Trường Mở Ra ” và cho biết người viết đã chép thiếu hoặc sai hoân boá”. những từ ngữ cụ thể nào?  chưa có sự gắn bó chặt chẽ giữa - Thiếu : “ còn bây giờ ” - Sai : “ Gương mặt thanh thoát của con ” viết lại thành “ các câu  cần liên kết về nội dung. gương mặt thanh thoát của đứa trẻ ” - Vậy em thấy bên nào có sự liên kết, bên nào không có sự liên - Một ngày kia … (còn bây giờ) keát?  phép nghịch đối tương phản - Tại sao chỉ sai sót mấy chữ mà câu văn trở nên rời rạc ? 7. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS Đông Hòa  Như vậy, không có mấy chữ “còn bây giờ” thì người ta hiểu giấc - Giấc ngủ đến với (con) - Göông maët (con)  pheùp laëp ngủ đến với con” là giâc ngủ của một ngày kia còn xa lắm  tương lai. Và như vậy ý 2 câu sẽ mâu thuẫn với nhau khiến người  cần có sự liên kết về mặt hình đọc khó hiểu : thức (sử dụng những phương tiện lieân keát). Không ngủ được >< giấc ngủ đến dễ dàng Câu trên đang dùng từ “con” (ngôi 2) lại chuyển sang “đứa trẻ”û (ngôi 3) thành ra câu trên là của người mẹ, còn câu sau là của tác giả  Các câu, các đoạn chưa gắn bó với nhau chặt chẽ và trở nên khó hiểu. Từ đó chúng ta thấy bên cạnh sự liên kết về nội dung ý nghĩa, văn bản cần có sự liên kết về phương diện hình thức ngôn ngữ - Yêu cầu học sinh đọc ghi nhớ (mục 2) chép ghi nhớ vào tập.. * Ghi nhớ : Sgk /18 III. Luyeän taäp : Bài tập 1 : Sắp xếp các câu văn theo thứ tự hợp lý (1) (4) (2) (5) (3) Bài tập 2 : Giữa các câu văn ấy chưa liên kết với nhau vì vhúng không nói về cùng một nội dung Bài tập 3 : Điền từ thích hợp để tạo các câu văn liên kết với nhau. … của bà và nhớ … bà trồng cây, cháu chạy lon ton … Bà bảo … bà sẽ dành quả to nhất cho cháu, thế là baø oâm chaùu vaøo loøng, hoân moät caùi thaät keâu. 4. Cuûng coá : - Theá naøo laø lieân keát trong vaên baûn? - Muốn làm cho văn bản có tính liên kết ta phải thực hiện như thế nào ? 5. Daën doø : - Học ghi nhớ - laøm caùc baøi taäp coøn laïi. - Soạn bài tiếp theo =============================================================================== * RUÙT KINH NGHIEÄM BAØI DAÏY ( BAØI 1 ). Ngày soạn :. Ngữ Văn. Tuaàn 2. Tieát 5,6. CUỘC CHIA TAY CỦA NHỮNG CON BÚP BÊ. KHÁNH HOAØI. I. Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp hoïc sinh - Thấy được tình cảm chân thành, sâu nặng của hai anh em trong câu chuyện. - Cảm nhận được mỗi đau đớn, xót xa của những bạn nhỏ chẳng may rơi vào hòan cảnh gia đình bất hạnh. Biết cảm thông và chia sẻ với những bạn ấy. - Thấy được cái hay của chuyện là cách kể chân thật và cảm động. II. Các bước lên lớp : 1 . ổn định lớp 2 . Kieåm tra baøi cuõ - Qua văn bản “ Mẹ tôi” em thấy tình yêu thương của người mẹ đối với En-Ri-Cô như thế nào ? - En-Ri-Cô có hối hận về việc làm của mình hay không? Bố có thái độ gì khi En-Ri-Cô có lỗi với mẹ ? 8. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS Đông Hòa 3.Bài mới : - Giới thiệu : Trong cuộc sống, ngoài việc cho trẻ được sống đầy đủ về vật chất thì cha mẹ còn làm cho trẻ con đầy đủ, hoàn thiện hơn về đời sống tinh thần đem lại co trẻ sức mạnh để vượt qua vô vàn khó khăn, khổ não ở đời. Cho dù rất hồn nhiên, ngây thơ, nhưng trẻ vẫn cảm nhận, vẫn hiểu biết 1 cách đầy đủ về cuộc sống của gia đình mình. Nếu chẳng may rơi vào hoàn cảnh gia đình bất hạnh, các em cũng biết đau đớn, xót xa, nhất là chia tay với những người thân yêu để được sang cuộc sống khác. - Để hiểu rõ hoàn cảnh éo le, ngang trái của cuộc đời đã tác động tuổi thơ của các em như thế nào? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu văn bản “cuộc chia tay của những con búp bê”. Nội dung – phương thức hoạt động Ghi baûng Hoạt động 1 : - Đọc và tóm tắt văn bản I. Taùc giaû – Taùc phaåm - Taùc giaû : Khaùnh Hoøa Học sinh kể tóm tắt ( Giáo viên hướng dẫn ) - Tác phẩm được trao giải nhì trong Cho học sinh đọc lại những đoạn văn hay Tìm hiểu chú thích ( Giáo viên cho học sinh đọc thầm các chú cuộc thi thơ – văn viết về quyền trẻ em do vieän khoa hoïc giaùo duïc vaø toå thích từ 2-6) chức cứu trợ trẻ em RAT - ĐA BAC Em hiểu gì về xuất xứ truyện ngắn này? ( chú thích 1) – NEN - THỤY ĐIỂN tổ chức năm Hoạt động 2 : tìm hiểu văn bản 1992 Truyeän vieát veà ai, veà vieäc gì? Ai laø nhaân vaät chính ? (Truyện viết về những em bé không may đứng trước sự đổ vỡ của II. Tìm hiểu văn bản gia đình, đó là 2 anh em Thủy và Thành phải đau đớn chia tay nhau 1. Cuộc chia tay của Thủy với anh vì boá meï ly hoân) trai - Tại sao tên truyện lại là “cuộc chia tay của những con búp bê” - Teân truyeän coù lieân quan gì  yù nghóa cuûa truyeän hay khoâng ? ( Hoïc sinh thaûo luaän ) * Câu hỏi gợi mở : + Những con búp bê gợi cho em suy nghĩ gì? Chúng đã mắc lỗi gì? Chuùng coù chia tay thaät khoâng? ( Những con búp bê vốn là đồ chơi của trẻ nhỏ, thường gợi lên sự ngộ nghĩnh, trong sáng, ngây thơ, vô tội  giống như 2 anh em Thành, Thủy chúng không có lỗi gì thế mà đành phải chia xa) - Vì sao chuùng phaûi chia tay? ( Boá meï ly hoân ) - Như vậy tên truyện có liên quan gì đến nội dung, ý nghĩa, chủ đề của truyện? ( Tên truyện đã gợi ra 1 tình huống buộc người đọc phải theo dõi và góp phần làm thể hiện được ý đồ, tư tưởng mà người viết muoán theå hieän) + Phê phán những bậc cha mẹ thiếu trách nhiệm với con cái + Ca ngợi tính chất nhân hậu trong sáng, vị tha của 2 đứa trẻ. + Miêu tả và thể hiện nỗi đau xót, tủi hờn của 2 em bé chẳng may rơi vào hoàn cảnh bất hạnh. - Câu truyện được kể theo ngôi thứ mấy? Việc lựa chọn ngôi coù taùc duïng gì? ( Ngôi I: Người xưng “tôi” trong truyện (Thành) người chứng kiến các sự việc xảy ra, cũng là người chịu nỗi đau như Thủy. Cách lựa chọn ngôi kể này đã giúp tác giả thể hiện được 1 cách sâu sắc những suy nghĩ, tình cảm và tâm trạng của các nhân vật . mặt khác kể theo ngôi này cũng làm tăng thêm tính chân thực của truyện  Do vaäy tính thuyeát phuïc cuûa truyeän cuõng cao hôn ) - Hãy tìm những chi tiết trong truyện để thấy 2 anh em Thành, - Thủy mang kim ra tận sân vận Thủy rất mực yêu thương,gần gũi,chia sẻ và quan tâm lẫn nhau? động vá áo cho anh 9. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS Đông Hòa. - Em coù nhaän xeùt gì veà tình caûm cuûa 2 anh em trong caâu truyeän naøy?  Kết thúc chuyện Thủy đã chọn cách giải quyết như thế nào? Chi tiết này gợi lên cho em suy nghĩ gì? (cách lựa chọn của thủy gợi lên trong lòng người đọc lòng thương cảm 1 người em gái giàu lòng vị tha, vừa thương anh, thương cả những con búp bê. Thà mình chia lìa chứ không để những con búp bê chia tay, thà mình chịu thiệt thòi để anh luôn có con vệ sĩ gác đêm cho anh ngủ.  Sự chia tay của 2 anh em thaät voâ lyù, khoâng neân coù ). - Chiều nào Thành cũng đón em đi học về dắt tay nhau, vừa đi vừa trò chuyeän. - Hai anh em nhường đồ chơi cho nhau khi buoäc phaûi chia +“không phải chia nữa anh cho em taát” +“không…em để lại hết cho anh” + “… laáy ai gaùc ñeâm cho anh” + “đặt em nhỏ choàng tay con vệ só”  Tình cảm trong sáng, cao đẹp, tấm lòng nhân hậu, vị tha. Đau đớn khi phaûi chia tay. - Chi tiết nào trong cuộc chia tay của Thủy với lớp học làm cô giáo bàng hoàng ? ( Chi tiết Thủy sẽ không đi học nữ, do nhà xa trường quá nên “mẹ bảo sẽ sắm cho em một thúng hoa để ra chợ ngồi bán”) - Vì sao cô giáo bàng hoàng ? (Vì quá bất ngờ vì học trò mình không chỉ bầt hạnh vì không được đến trường ) - Trong đọan này chi tiết nào kiến em cảm đôïng nhất? vì sao ?. 2. Cuộc chia tay của Thủy với lớp hoïc: - Cô giáo mở cặp lấy 1 quyển sổ cùng với chiếc bút máy nắp vàng ñöa cho em toâi - Cô thốt lên “trời ơi” khi biết Thủy không tiếp tục đi học được nữa. - … Em tôi ngẩng đầu lên nức nở.  Cuộc chia tay của Thủy với Hoạt động 3: lớp học thật xúc động. Mọi người - Qua câu chuyên này tác giả muốn gửi đến chúng ta điều gì? cần yêu thương và quan tâm đến - Hãy nhận xét về cách kể chuyện của tác giả? Cách kể chuyện quyền lợi của trẻ em đừng làm tổn naøy coù taùc duïng gì trong vieäc laøm roõ noäi dung tieáp theo cuûa truyeän ? hại đến tình cảm tự nhiên, trong - Cách kể chuyện bằng sự miêu tả cảnh vật xung quanh + nghệ sáng. thuaät mieâu taû taâm lyù nhaân vaät (nhaân vaät Thaønh  toâi) III. Toång keát -Ghi nhớ : Sgk - Lời kể giản dị, phù hợp với tâm trạng nhân vật nên có sức truyền /27 caûm cao. 4. Củng cố : - Cho học sinh đọc thêm (trách nhiệm của bố mẹ) 5. Daën doø : - Taäp toùm taét truyeän - Học thuộc ghi nhớ. Xem trước “ bố cục và mạch lạc trong văn bản”. -. =============================================================================== Ngày soạn :. Ngữ Văn. Tuaàn 2. Tieát 7 I. Muïc ñích – yeâu caàu :. BOÁ CUÏC TRONG VAÊN BAÛN Giuùp hoïc sinh hieåu : 10. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS Đông Hòa - Tầm quan trọng của bố cục trong văn bản, trên cơ sở đó có ý thức xây dựng bố cục khi tạo lập văn bản. - Bước đầu hiểu được thế nào là 1 bố cục rành mạch và hợp lý, phân biệt được một số bố cục rành mạch, hợp lý với một số bố cục không rành mạch, hợp lý và xây dựng được những bố cục rành mạch hợp lý cho bài laøm. II. các bước lên lớp : 1.Ổn định lớp 2.Kieåm tra baøi cuõ - Theá naøo laø lieân keát trong vaên baûn ? - Muốn làm cho văn bản có tính liên kết thì chúng ta phải sử dụng những phương tiện liên kết nào ? cho ví duï minh hoïa. 3.Bài mới Giới thiệu : Trong những năm học trước, các em đã sớm được làm quen với công việc xây dựng dàn bài. Mà dàn bài lại chính là kết quả, là hình thức kể chuyện của bố cục. Vì thế, bố cục trong văn bản không phải là một vấn đề hoàn toàn mới mẻ đối với chúng ta. Tuy nhiên trên thực tế vẫn có nhiều học sinh không quan tâm đến bố cục và rất ngại phải xây dựng bố cục trong lúc làm bài. Vì thế bài học hôm nay sẽ cho chúng ta thấy rõ tầm quan trọng của bố cục trong văn bản, bước đầu giúp ta xây dựng được những bố cục rành mạch và hợp lý cho các bài làm. Ghi baûng Nội dung – Phương thức hoạt động - Em phải viết 1 lá đơn xin gia nhập đội, hãy cho biết trong đơn I . Bài học ấy, em phải ghi những nội dung gì ? 1. Boá cuïc : - Teân, tuoåi, ngheà nghieäp, ñòa chæ - Nguyện vọng gia nhập đội - Những nội dung trên được xắp sếp theo trật tự như thế nào? - Lời hứa ( Những nội dung ấy được sắp xếp theo trật tự trước sau một  Bố cục : Xắp sếp các thứ tự cách hợp lý, chặt chẽ rõ ràng ) thành một trình tự rành mạch, hợp - Em có thể tùy thích ghi nội dung nào trước cũng được không? lý Ví dụ có thể viết lý do vào đội trước rồi mới khai tên em là gì? 2. Yêu cầu đối với bố cục trong (khoâng ) vaên baûn - Từ đó em thấy bố cục của văn bản cần đạt yêu cầu gì để người Rành mạch đọc có thể hiểu được văn bản? ( học sinh đọc ghi nhớ ngang gạch đầu - Hợp lý doøng T1 cuûa khoûan 2 )  Điều kiện để một bố cục được coi - Rành mạch có phải là yêu cầu duy nhất đối với bố cục không? là rành mạch, hợp lý. ( mời học sinh đọc văn bản 2b Sgk / 23 ) * Ghi nhớ : Sgk / 30 - Văn bản được nêu trong ví dụ gồm mấy đoạn? ( 2 đoạn ) - Nội dung của đọan văn ấy có tương đối thống nhất không? (Tương đối thống nhất như văn bản kể trong ngữ văn 6) + Đoạn đầu nói đến một anh tính hay khoe, đang muốn khoe nhưng chưa được . + Đoạn hai : Anh đã khoe được. - Vaäy keå chuyeän theo caùch naøy coù quaù thieáu raønh maïch hay không? ( không đến nỗi quá lộn xộn thiếu rành mạch ) - Nhưng cách kể ấy có nêu bật được ý nghĩa phê phán và làm cho ta buồn cười hay không? ( Không vì làm mất đi yếu tố bất ngờ khiến cho tiếng cười không bật ra được và câu chuyện không thể tập trung vào nhân vật chính được )  Từ đây em rút ra bài học gì về bố cục trong văn bản? ( ghi nhớ ) Hoạt động 2 : Giáo viên hướng dẫn học sinh làm bài tập II . Luyeän taäp Bài tập 1 : Học sinh đọc bài tập và cho ví dụ. KL: bố cục cần thiết cho tất cả mọi người 11. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS Đông Hòa Bài tập 2 : Nhận xét và giải thích bố cục truyện “cuộc chia tay của những con búp bê” Boá cuïc : - Mở bài : “ Mẹ tôi … khóc nhiều ”  giới thiệu hoàn cảnh bất hạnh của hai anh em Thành và Thủy - Thân bài : “ Đêm qua … đi thôi con ”  cảnh chia đồ chơi của 2 anh em và cảnh chia tay của bé thủy với lớp học. - Kết bài : Phần còn lại  cuộc chia tay đầy xúc động của 2 anh em  Bố cục của truyện rành mạch, hợp lý. * Đoạn “ gia đình tôi khá giả…” không được đưa lên đầu truyện cho đúng với trật tự thời gian, tuyệt nhiên không phải là sơ xuất của tác giả mà đó là dụng ý sắp xếp của người viết truyện làm cho câu chuyện hấp dẫn ngay từ dòng đầu tiên để tạo cảm xúc, làm cho người đọc chú ý ngay từ dòng đầu. Bài tập 3 : Học sinh đọc và thảo luận.  Chưa rành mạch và hợp lý vì các điểm 1,2,3 mới kể lại việc học tốt chứ chưa trình bày kinh nghiệm để học tốt. Điểm 4 không phải nói về kinh nghiệm học tập mà lại nói về thành tích. 4. Daën doø : - Đọc phần đọc thêm / 31 - Học ghi nhớ - Xem vaø chuaån bò cho tieát 2 baøi “ maïch laïc trong vaên baûn ” =============================================================================== Ngày soạn :. Ngữ Văn. Tuaàn 2. Tieát 8. MAÏCH LAÏC TRONG VAÊN BAÛN. I. Yeâu caàu : Giuùp hoïc sinh - Có những hiểu biết bước đầu về mạch lạc trong văn bản và sự cầu thiết phải làm cho văn bản có mạch lạc, không đứt đoạn hoặc quẩn quanh. - Chú ý đến sự mạch lạc II. Các bước lên lớp : 1.Ổn định lớp 2.Kieåm tra baøi cuõ - Qua tiết học trước em rút ra được bài học gì về bố cục trong văn bản ? - Một bố cục như thế nào được coi là rành mạch và hợp lý? Cho ví dụ minh họa 3.Bài mới : - Giới thiệu : Ở lớp 6 các em đã được giới thiệu về 6 kiểu văn bản với những phương thức biểu đạt tương ứng. Ta thấy dù là kiểu văn bản nào thì nó cũng đòi hỏi 1 bố cục chặt chẽ, rành mạch và hợp ký. Ngoài bố cục ra, văn bản cũng cần phải mạch lạc để người đọc, người nghe thấy dễ hiểu và hứng thú. Tiết học ngày hôm nay cô sẽ hướng dẫn các em tìm hiểu mạch lạc trong văn bản.trong các bài tập làm văn Nội dung – Phương thức hoạt động : Ghi baûng Hoạt động 1 : Học sinh đọc phần 1 Sgk I .Tìm hieåu baøi - Em hieåu “ maïch laïc ” nghóa laø gì ? 1. Maïch laïc trong vaên baûn - Trong văn bản, mạch lạc là sự tiếp nối của các câu, các ý theo 1 - Mạch lạc có tính chất thông suốt, trình tự hợp lý. Em có tán thành ý kiến đó không? vì sao? ( Vì các liên tục, không đứt đoạn. caâu, caùc yù aáy thoáng nhaát xoay quanh moät yù chung  taùn thaønh )  Không làm mất đi sự liên kết, - Hướng dẫn học sinh trả lời các câu hỏi trong sgk chặt chẽ giữa các phần, các đoạn ? 2a. toàn bộ sự việc xoay quanh vấn đề 2 anh em Thành và Thủy trong văn bản. buộc phải xa nhau, nhưng các em nhất định không để cho tình cảm 2. Các điều kiện để một văn bản anh em mình chia lìa. Trong đó có sự chia tay và “Những con bú bê” có tính mạch lạc : là sự kiện chính, Thành và Thủy là nhân vật chính của truyện.  Vaên baûn khoâng heà thieáu maïch laïc ? 2b. Các sự việc nêu trên đã liên kết xoay quanh 1 chủ đề thống 12. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THCS Đông Hòa nhất. Đó là sự mạch lạc trong văn bản. ? 2c. các đọan văn ấy được nối với nhau theo một quan hệ tác giả  Vậy cần những điều kiện nào để văn bản có tính mạch lạc? ( Học sinh đọc ghi nhớ ,sách giáo khoa Hoạt động 2 : Giáo viên hướng dẫn làm bài tập. Baøi taäp 1 : Laõo noâng vaø caùc con.. Bài tập 2 : Văn bản của nhà văn Tô Hoài.. 13. Lop7.net. * Ghi nhớ : Sgk II. Luyeän taäp. Bài thơ được xây dựng theo bố cục 3 phaàn a. Mở bài : 2 dòng đầu b. Thaân baøi : Phuù noäng…boäi thu c. Kết bài : Đoạn còn lại  Bố cục rành mạch và hợp lý. - Ý tứ chỉ đạo xuyên suốt đoạn căn. Sắc vàng trù phú, đầm ấm của làng quê vào mùa đông giữa ngày muøa. + Câu đầu : Giới thiệu bao quát về sắc vàng trong TG ( mùa đông, giữa ngaøy muøa) vaø khoâng gian (laøng queâ) + Sau đó tác giả nêu lên những biểu hiện của sắc vàng trong thời gian và không gian đó. + Hai caâu cuoái : Nhaän xeùt caûm xuùc về màu vàng đó.  Một tình tự với 3 phần nhất quán và rõ ràng như thế đã làm cho mạch lạc thông suốt và bố cục của đoạn văn trở nên mạch lạc..

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THCS Đông Hòa 4. Củng cố : - Như thế nào là 1 bố cục rành mạch vàhợp lý - Em haõy cho ví duï minh hoïa veà tính maïch laïch trong vaên baûn? 5. Dặn dò : Học thuộc ghi nhớ, soạn bài tiếp theo. =============================================================================== * RUÙT KINH NGHIEÄM BAØI DAÏY ( BAØI 2 ). Ngày soạn :. Tuaàn 3. Tieát 9. Ngữ Văn. CA DAO – DAÂN CA NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH CẢM GIA ĐÌNH. I. Muïc ñích – yeâu caàu : Giuùp hoïc sinh hieåu : - Hiểu được khái niệm ca dao, dân ca - Nắm được nội dung, ý nghĩa và một số hình thức nghệ thuật tiêu biểu của những bài ca dao có chủ đề tính chất giáo dục II. Các bước lên lớp : 1. Ổn định lớp : 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Theá naøo laø lieân keát trong vaên baûn ? 3. Bài mới : - Giới thiệu : Mỗi con người đều sinh ra từ những chiếc nôi gia đình, lớn lên trong vòng tay yêu thương của cha, mẹ, sự đùm bọc yêu thương của anh em ruột thịt. Mái ấm gia đình dẫu có đơn sơ đến đâu đi nữa vẫn là nơi ta tránh nắng, tránh mưa, là nơi ta tìm niềm an ủi, động viên, nghe những lời bảo ban, bàn bạc chân tình. Chính nhờ lớn lên trong tình yêu gia đình như 1 nguồn mạch chảy xuyên suốt, mạnh mẽ thể hiện trong ca dao, daân ca maø tieát hoïc hoâm nay chuùng ta seõ tìm hieåu. Nội dung – Phương thức hoạt động : Ghi baûng. 14. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Trường THCS Đông Hòa Hoạt động 1 : Tìm hiểu định nghĩa ca dao – dân ca - Học sinh đọc chú thích sgk - Em hieåu ca dao, daân ca laø gì? Hoạt động 2 : Hướng dẫn học sinh tìm hiểu 4 bài ca dao. - Lời của từng bài ca dao là lời của ai nói với ai? + Baøi 1 : Meï ru con + Bài 2 : Người con gái lấy chồng xa quê nói với mẹ  Quê mẹ + Bài 3 : Con cháu nói với ông bà + Bài 4 :Ông bà cô bác nói với cháu, hoặc cha mẹ nói với con - Gọi học sinh đọc bài 1 - Tính chaát baøi 1 muoán dieãn taû laø tính chaát gì? - Hãy chỉ ra cái hay của hình ảnh, âm điệu, ngôn ngữ của bài ca dao naøy. a. Hình ảnh : Bài ca dao lấy cái to lớn, vĩnh hằng của thiên nhiên làm hình ảnh so sánh với công cha, nghĩa mẹ. 2 hình ảnh núi, biển được nhắc lại 2 lần có ý nghĩa biểu tượng của văn hóa phương Đông, so sánh chatrời, mebiển, chanúi, međất. Chỉ những hình ảnh to lớn ấy mới diễn tả nổi công ơn sinh thành của cha mẹ. Núi ngất trời, biển mêng mông không thể nào đo được, cũng như công cha, nghĩa mẹ đối với con. Với những hình ảnh so sánh ấy bài ca dao không phải là lời giáo huấn về chữ “hiếu” khô khan nữa mà trở nên cụ thể, sinh động hơn. b. Về âm điệu : Là lời nhắn gửi về bổn phận làn con được thể hiện trong lời ru, câu hát. Lời ru nghe gần gũi, ấm áp, thiêng liêng. Do đó aâm ñieäu baøi ca dao naøy laø aâm ñieäu taâm tình, thaønh kính, saâu laéng. c. Ngôn ngữ : Giản dị mà sâu sắc. - Tìm những câu ca dao cũng nói đến công cha, nghĩa mẹ như thế? * Bài 2 : Học sinh đọc - Em có suy nghĩ gì về từ “ chiều chiều” - Thời gian  không phải là một buổi chiều mà là nhiều buổi chiều. Buổi chiều gợi lên nỗi nhớ. Chiều hôm là thời điểm trở về đoàn tụ với gia đình. Vậy mà người con gái lấy chồng xa vẫn bơ vơ nơi xứ lạ quê người. - “Ngõ sau” là nơi vằng lặng heo hút. Vào thời điểm chiều hôm ngõ sau càng thêm vắng lặng. Không gian ấy chỉ sự cô đơn của nhân vật, số hận của người phụ nữ trong gia đình dưới chế độ phong kieán. - Người con gái “trông về quê mẹ” nhưng biết bao giờ mới được về? Đó là nỗi đau, buồn tủi của người con phải xa cách cha mẹ, không được sớm hôm đỡ đần cha mẹ lúc ốm đau.  Baøi ca raát giaûn dò, moäc maïc theá maø laïi ñau khoå, yeâu thöông nhức buốt. - Em naøo coù theå nhaéc laïi cho coâ noäi dung cuûa baøi ca dao naøy? - Hãy cho biết nghệ thuật được sử dụng trong bài ca dao? (Ẩn dụ  ngõ sau  nghĩ đến cảnh vật cô đơn của nhân vật ) * Bài 3 : Đọc bài ca dao : - Baøi ca dao naøy noùi leân ñieàu gì ?  Diễn tả nỗi nhớ và sự yêu kính đối với ông bà 15. Lop7.net. I. Theá naøo laø daân ca, ca dao Hoïc Sgk /55 II. Tìm hieåu vaên baûn : 1. Noäi dung Bài 1 : Công lao biển trời của cha mẹ, trách nhiệm của con cái đối với cha mẹ  Hình aûnh so saùnh - Phép đối xứng - AÂm ñieäu saâu laéng tình caûm. Baøi 2 : Nỗi niềm của người con gái lấy chồng xa quê, nhớ về quê mẹ. - Bieän phaùp aån duï  ngoõ sau.. Bài 3 : Diễn tả nỗi nhớ, sự biết ơn đối với ông bà. - “Ngó lên”  thái độ kính trọng đối với ông bà.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Trường THCS Đông Hòa - Những tình cảm đó được diễn tả như thế nào?( bằng hình - So sánh mức độ : bao nhiêu…bấy thức gì) ( Được diễn tả bằng hình thức so sánh. Kiểu so sánh nhiêu naøy khaù phoå bieán trong ca dao: “bao nhieâu…baáy nhieâu” - Nêu cái hay của cách diễn tả đó? (so sánh mức độ ngày caøng taêng) + “ngó lên”  thể hiện sự tôn trong,tôn kính. + “Nuột lạc mái nhà”  nối kết bền chặt, không tách rời những sự vật, cũng như tính chất huyết thống và công lao gầy dựng ngôi nhà, gầy dưng gia đình của ông bà đối với con cháu. + Hình thức so sánh mức độ “bao nhiêu…bấy nhiêu” gợi nỗi nhớ da diết khôn nguôi. - Âm điệu của thể thơ lục bát rất phù hợp, hỗ trợ cho sự dieãn taû tính chaát trong baøi ca dao. Baøi 4 : Tình caûm anh em thaân thöông, ruoät thòt. * Bài 4 : Đọc bài ca dao : - Tình cảm gì được thể hiện trong bài ca dao này? (Tình - So saùnh baèng hình aûnh. caûm anh em thaân thöông, ruoät thòt ) - Được diễn tả như thế nào ? (Quan hệ “anh em” khác “quan hệ người xa”) * Chuù yù : “cuøng”, “chung”, moät”.  Anh em tuy 2 nhöng laïi laø một vì cùng một mẹ cha sinh ra, cùng chung sống sướng khổ trong 2. Ngheä thuaät : moät ngoâi nhaø. Thô luïc baùt Quan hệ anh em được so sánh bằng hình ảnh: tay, chân xương So sánh ẩn dụ đối xứng thịt, người con  thể hiện sự gắn bó thiêng liêng của 2 anh em. Saâu laéng, tình caûm - Bài ca dao trên nhắc nhở chúng ta điều gì ? ( Anh em phải III Ghi nhớ : Sgk /36 hòa thuận để cha mẹ vui lòng, phải biết nương tựa lẫn nhau) IV. Luyeän taäp: - Neâu noäi dung baøi ca dao naøy ? - Qua 4 bài ca dao vừa học em rút được gì cho bản thân? Baøi taäp 1 : - Tình cảm được diễn tả trong 4 bài ca dao là tình cảm gia đình - Nhaän xeùt :. 16. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Trường THCS Đông Hòa + Baøi 1 : Coâng lao cha meï, traùch nhieäm laøm con. + Bài 2 : Nhớ thương mẹ khi lấy chồng xa quê. + Baøi 3 : Yeâu kính oâng baø + Baøi 4 : Tình anh em ruoät thòt Bài tập 2 : Tìm một số bài ca dao tương tự ( học sinh về sưu tầm) 4. Cuûng coá 5. Dặn dò : Học bài và soạn trước bài mới Ngày soạn :. Ngữ Văn. Tuaàn 3. Tieát 10. NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG ĐẤT NƯỚC CON NGƯỜI. I. Muïc ñích – yeâu caàu : Giuùp hoïc sinh : - Nắm được nội dung, ý nghĩa và một số hình thức nghệ thuật tiêu biểu của ca dao, dân ca qua những bài ca thuộc chủ đề tình yêu quê hương, đất nước, con người. - Thuộc những bài ca trong văn bản và biết thêm một số bài ca trong hệ thống của chúng. II. Các bước lên lớp : 1. Ổn định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ - Khái niệm về ca dao, dân ca. đọc 4 bài ca dao đã học và đọc thêm các bài ca dao khác có cùng chủ đề - Đọc ghi nhớ sgk /38 và cho biết những biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng trong 4 bài ca dao đó. 3. Bài mới : - Giới thiệu : Hôm nay, trong tiết học này cô và các em sẽ tìm hiểu “những câu hát về tình yêu, quê hương, đất nước, con người” Nội dung – Phương thức họat động : Ghi baûng. 17. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Trường THCS Đông Hòa Hoạt động 1 : Đọc văn bản và tìm hiểu chú thích Hoạt động 2 : Hướng dẫn học sinh trả lời, thảo luận các câu hỏi 1./ - Khi đọc xong câu hát thứ nhất em thấy các tác giả dân gian đã gợi ra các địa danh,phong cảnh nào? Em hiểu gì về các địa danh phong caûnh aáy? - Nhận xét về bài trên, em đồng ý với ý kiến nào dưới đây? ( yù kieán b + c ) - Tại sao em lại đồng ý với ý kiến b? (Những từ ngữ: ở đâu? Sông nào  nêu lên sự thắc mắc của caùc chaøng trai ) + Caùch xöng hoâ : Chaøng ôi, naøng ôi. + Một loạt dấu chấm hỏi  thể hiện cho 1 loạt kiểu câu nghi vấn đòi hỏi người nghe phải trả lời những thắc mắc, những yêu cầu của người nói. - Em hãy nêu những dẫn chứng để yêu cầu ý kiến (C) là đúng? - Vì sao chàng trai,cô gái lại hỏi đáp về những địa danh với những đặc điểm như vậy? (thảo luận ) + Người hỏi phải biết chọn nét tiêu biểu của từng địa danh để hoûi + Người đáp hiểu rất rõ và trả lời đúng ý người hỏi.  Hỏi đáp như vậy là để thể hiện, chia sẻ sự hiểu biết cũng như niềm tự hào, tình yêu đất nước.. I. Tìm hieåu vaên baûn Baøi 1 : - Theå thô luïc baùt bieán theå - Hát đối đáp (ca dao đối đáp)  Niềm tự hào, tình yêu đối với quê hương, đất nước.. - Em có nhận xét gì về người hỏi và người đáp? (Cả 2 cùng có chung sự hiểu biết, cùng chung tình cảm. Đó là cơ sở và đó là cách để họ bày tỏ tình cảm với nhau  Qua đó ta thấy họ là những người lịch lãm, tế nhị ) 2./- Khi nào thì người ta nói “rủ nhau” (khi người rủ và người được rủ có quan hệ thân thiết, gần gũi. Họ có chung mối quan tâm và cùng muốn làm một việc gì đó. Ở đây “rủ nhau” xem cảnh kiếm Hồ  tức người rủ và người được rủ đều muốn đi xem Hồ Gươm, 1 thắng cảnh thiên nhiên ở giữa lòng thủ đô Hà Nội, đồng thời cũng là 1 di tích lịch sử văn hóa) Nhaän xeùt cuûa em veà caùch taû cuûa baøi naøy? ( Bài ca ngợi nhiều hơn tả. Chỉ tả bằng cách nhắc đến Kiếm Hồ, cầu Thê Húc, chùa Ngọc Sơn, đài Nghiên, tháp Bút. Đó là những địa danh, cảnh trí tiêu biểu nhất của hồ hoàn kiếm). Địa danh và cảnh trí trong bài gợi lên điều đó.  Gợi lên 1 hồ Gươm, 1 Thăng Long đẹp, giàu truyền thống lịch sử, văn hóa. Cảnh đa dạng, có hồ, cầu, chùa, đài, tháp. Tất cả taïo thaønh 1 khoâng gian thieân taïo vaø nhaân taïo thô moäng, thieâng liêng. Địa danh gợi lên âm vang lịch sử về câu truyện truyền thuyết “sự tích Hồ Gươm” với những cuộc khởi nghĩa chống quân Minh lâu dài, gian khổ vẻ vang của quân Lam Sơn Lê Lợi (tức vua Lê Thái Tổ sau này). Chính những địa danh, cảnh trí được nhắc đến gợi tình yêu, niềm tự hào về Hồ Gươm về Thăng Long và đất nước. Vì vậy mọi người háo hức rủ nhau đến thăm. - Em có suy nghĩ gì về câu hỏi cuối bài ca “hỏi ai gây dựng nên non nước này” ? 18. Lop7.net. Baøi 2 : Caâu haùt giaøu aâm ñieäu nhaén nhuû tâm tình. Có nhiều từ lặp lại gợi nhiều hôn taû.  Địa danh và cảnh trí gợi lên tình yêu, niềm tự hào về đất nước, nhắc nhở thế hệ con cháu phải tiếp tục giữ gìn và xây dựng non nước..

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Trường THCS Đông Hòa  Câu hỏi tự nhiên, giàu âm điệu nhắn nhủ, tâm tình. Đây cũng là dòng thơ xúc động, sâu lắng nhất trực tiếp tác động vào tình cảm người đọc, người nghe. - Câu hỏi khẳng định và nhắc nhở về công lao xây dựng non nước của cha ông nhiều thế hệ. - Câu hỏi nhắc nhở thế hệ con cháu phải tiếp tục giữ gìn và xây dựng non nước cho xứng đáng với truyền thống lịch sử, văn hoùa daân toäc. 3./ - Nhận xét của em về cảnh trí xứ Huế ? Bài ca phác họa đường vào xứ Huế: Cảnh rất đẹp, có non xanh, nước biếc  màu sắc toàn là màu gợi vẻ đẹp nên thơ, tươi mát, sống động. Non xanh nước biếc càng đẹp hơn khi ví với “tranh họa đồ”. Bài ca dù có nhiều chi tiết tả cảnh nhưng vẫn gợi nhieàu hôn taû. Em hãy phân tích đại từ “Ai” và chỉ ra những tình cảm ẩn chứa trong lời mời, lời nhắn gởi “Ai vô xứ Huế thì vô”  Đại từ “Ai” có thể là số ít hoặc số nhiều, có thể nhắn người mà tác giả bài ca trực tiếp nhắn gửi hoặc hướng tới người chưa quen biết. Lời mời, lời nhắn gởi đó, một mặt thể hịên tình yêu, lòng tự hào đối với cảnh đẹp xứ Huế, mặt khác muốn chia sẻ với mọi người về cảnh đẹp và tình yêu, lòng tự hào đó. 4./ - Hai dòng thơ đầu có gì đặc biệt về từ ngữ? ( Mỗi dòng thơ dài 1,2 tiếng  sự dài, rộng , to lớn của cánh đồng. Các điệp từ, đảo từ  nhìn về phía nào cũng thấy mênh mông, rộng lớn của cánh đồng  đẹp, trù phú, đầy sức sống ). - Phaân tích hình aûnh coâ gaùi trong 2 doøng thô cuoái. - Nghệ thuật so sánh “như chẽn lúa đòng đòng” và “ngọn nắng hồng ban mai” bằng trẻ trung phơi phới và sức sống đang xuân. Nhưng chính bàn tay con người nhỏ bé đó đã làm ra cánh đồng trù phú kia.  Ở hai dòng thơ đầu ta chỉ mới thấy cánh đồng bao la, chưa thấy cái hồn của toàn cảnh. Đến 2 dòng cuối, hồn của cảnh đã hiện ra. Đó chính là con người, là cô thôn nữ mảnh mai nhiều duyên ngầm và đầy sức sống trước cánh đồng do chính bàn tay lao động của cô taïo neân.. 19. Lop7.net. Baøi 3 : - Gợi nhiều hơn tả, nhiều định ngữ, cách so sánh truyền thống, đại từ “Ai”  Ca ngợi vẻ đẹp của xứ Huế và lới mời, lời nhắn gởi chân thành nhất của tác giả hướng tới mọi người. Baøi 4 : Dòng thơ được kéo dài, sử dụng các biện pháp nghệ thuật điệp từ, đảo từ, và (đối xứng), so sánh  Ngợi ca cánh đồng và vẻ đẹp mảnh mai nhiều duyên thầm của cô gái. Đó cũng là cách bày tỏ tình cảm với cô gái cuûa chaøng trai. II. Ghi nhớ : Sgk /40.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Trường THCS Đông Hòa 4. Cuûng coá : - Hoïc sinh laøm phaàn luyeän taäp - Em coù nhaän xeùt gì veà theå thô trong 4 baøi ca - Tính chaát chung theå hieän trong 4 baøi ca laø gì ? 5. Dặn dò : - Học ghi nhớ + ca dao - Sưu tầm 1 số bài ca dao có cùng chủ đề. Chuẩn bị bài tiếp theo. ================================================================================ Ngày soạn :. Ngữ Văn. Tuaàn 3. Tieát 11. TỪ LÁY. I. Muïc ñích – yeâu caàu : Giuùp hoïc sinh - Nắm được cấu tạo của 2 loại từ láy : Từ láy toàn phần và từ láybộ phận. - Hiểu được cơ chế tạo nghĩa của từ láy Tiếng Việt - Biết vận dụng những hiểu biết về cấu tạo và cơ chế tạo nghĩa của từ láy để sử dụng tốt từ láy II. Lên lớp : 1. Ổn định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Trình bày cấu tạo, trật tự xắp xếp và ý nghĩa của từ ghép C - P, cho ví dụ minh họa. - So sánh sự khác nhau của 2 lọai từ ghép C – P và từ ghép Đ – L. 3. Bài mới Giới thiệu : Ở lớp 6 các em đã biết khái niệm về từ láy. Đó là những từ phức có sự hòa phối âm thanh. Với tiết học hôm nay, các em sẽ nắm được cấu tạo của từ láy và từ đó vận dụng những hiểu biết về cấu tạo và cơ chế tạo nghĩa từ để các em sử dụng tốt từ láy. Nội dung – Phương thức hoạt động : Ghi baûng. 20. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>