Ngữ văn lớp 8 tuần 1

Giáo án ngữ văn
==================================================================
Tuần1
Tiết1
Ngày soạn : 20/8 Ngày dạy :
Văn bản tôi đi học
Thanh tịnh
I m ục đích yêu cầu
- Giúp học sinh cảm nhận đợc tâm trạng hồi hộp , cảm giác bỡ ngỡ cảu nhân vật Tôi ở buổi
tựu trờng đầ tiên trong đời .
- Thấy đợc ngòi bút văn xuôi đầy chất thơ , gợi d vị trữ tình man mác của Thanh tịnh .
- Rèn kĩ năng đọc và phân tích văn xuôi trữ tình , kĩ năng phát hiện và phân tích nhân vật .
- Giáo dục lòng yêu thích đợc đi học , lòng yêu mến thầy cô ,trờng , lớp .
II Chuẩn bị
1, Thầy : Nghiên cú soạn bài
2, Trò : Chuẩn bị bài theo sự hớng dẫn
III Tiến trình lên lớp
A, ổ n định lớp (1)
B, Kiểm tra bài cũ (1)
- Kiểm tra SGK, vở ghi , sự chuẩn bị bài ở nhà
C, Bài mới
GT: Ai cũng có một thời cắp sách tới trờng Dấu ấn của ngày đầu tiên đi học chắc hẳn đợc lu
giữ bền vững trong tâm trí mỗi con ngời . Nhà văn Thanh Tịnh đã ghi lại kỉ niệm ngày đầu tiên
đến trờng của mình thật cảm động qua truyện ngắn Tôi đi học
? Bằng sự hiểu biết ở nhà hãy trình bày hiểu biết của em về
nhà văn Thanh tịnh ?
* GV: Sáng tác của ông luôn đậm chất trữ tình , toát lên vẻ
đẹp đằm thắm , nhẹ nhàng mà sâu lắng mang d vị buồn th-
ơng, vừa ngọt ngào vừa quyến luyến.
- Văn xuôi cuả ông giàu chất thơ , gợi d vị trữ tình man
mác , buồn thơng , ngọt ngào , quyến luyến, tình cảm êm

dịu trong trẻo .
- Tác phẩm tiêu biểu : Văn xuôi :Quê mẹ
Thơ : Đi giữa một mùa sen
Tôi đi học là truyện ngắn bhay có trong tập Quê mẹ
1941 . Tác phẩm là kỉ niệm mơn man buổi tựu trờng qua hồi
tởng của nhân vật tôi- Vì thế có thể xem nó nh những
trang hồi kí
* Yêu cầu : Đọc với giọng truyền cảm , dịu dàng , chậm ,
chú ý những từ miêu tả tâm trạng nhân vật
- Giọng ngời mẹ trìu mến thân thơng
- Giọng ông đốc ân cần ,chu đáo
I Giới thiệu tác giả , tác phẩm
(5 )
1. Tác giả : Thanh tịnh
(1911-1988)
- Là thầy giáo, nhà văn,
nhà thơ , nhà báo
- Sở trờng viết văn xuôi
trữ tình
2, Tác phẩm
II Đọc, tìm hiểu chú thích (8 )
==================================================================
Giáo án ngữ văn
==================================================================
*GV: Đọc : Hàng năm . t ng bừng rộn rã SGK/5
? Nêu nội dung của đọn cô vừa đọc
? Đọc Buổi mai hôm ấy .trên ngọn núi SGK/6
? Nội dung chính của đọc truyện trên là gì ?
? Đọc Sân trờng làng /6 . Chút nào hết / 8
? Đoạn truyện bạn vừa đọc có nội dung gì ?

? Đọc đoạn còn lại ?
? Em hãy cho biết nội dung chính của đoạn truyện đó
? Hãy nhận xét về bố cục của truyện ?
- Bố cục theo dòng hồi tởng của nhân vật tôi về kỉ niệm
ngày tựu trờng đầu tiên
? Kỉ niệm này đợc diễn tả theo trình tự nào ?
- Theo trình tự thời gian
? Có thể sắp xếp văn bản này vào kiểu văn bản nào ? Vì sao?
- Có thể sắp xếp kiểu văn bản này vào kiểu văn bản biểu
cảm . Vì toàn truyện là cảm xúc ,tâm trạng của nhân vật
tôi trong buổi tựu trờng đầu tiên

* Đây là câu chuyện mà chủ yếu là hồi ức , kỉ niệm của tác
giả . Vì thế chuyện ngán thấm thía chất thơ, chất trữ tình .
Vì vậy phân tích , tìm hiểu văn bản phải theo mạch cảm xúc
tức là phân tích tâm trạng nhân vật tôi trong buổi khai tr-
ờng đầu tiên trong đời
- Hớng dẫn tìm hiểu chú thích
? Đọc 4 câu đầu ?
? Nỗi nhớ của tôi về buổi tựu trờng đợc khơi dậy từ thời
điểm nào ?
- Hàng năm cứ vào cuối thu
* Đó là thời điểm mà toàn đan ta chuẩn bị đa trẻ tới trờng .
? Thiên nhiên cuối thu và sinh hoạt của con ngời ở thời điểm
này đợc miêu tả qua hình ảnh nào?
- Thiên nhiên: Lá rụng nhiều
Những đám mấy bàng bạc
- Cảnh sinh hoạt của con ngời : Mấy em nhỏ rụt rè núp sau
nón mẹ đến trờng .
? Nhận xét thiên nhiên và cảnh sinh hoạt của con ngời đợc

kể và miêu tả ở đây?
- Cảnh thiên nhiên và sinh hoạt của con ngời ở đây rất phù
hợp với thời điểm khai trờng trong hiện tại .
*GV: Thời điểm quá khứ tơng đồng với thời điểm hiện tại .
Nỗi nhớ diễn ra thờng xuyên , nhiều lần thể hiện nỗi nhớ da
- Hoàn cảnh gợi nỗi nhớ về
buổi tựu trờng đầu tiên trong
đời
- Tâm trạng , cảm giác của
nhân vật Tôi trên đờng đi tới
trờng

- Tâm trạng , cảm giác của
tôi khi đứng giữa sân trờng .
- Tâm trạng , cảm giác của
Tôi khi ngồi trong lớp học đón
giờ học đầu tiên .
III Đọc hiểu văn bản (29 )
1, Trên đ ờng tới tr ờng (
hoàn cảnh gợi về nỗi nhớ và
tâm trạng cảm giác của nhân vật
tôi trên đờng tới trờng)
a , Hoàn cảnh gợi nỗi
nhớ về buổi tựu tr ờng đầu tiên
==================================================================
Giáo án ngữ văn
==================================================================
diết , kỉ niệm sâu sắc khó quên .
? Cảm giác của nhân vật tôiđợc diễn tả qua những từ ngữ
hình ảnh nào ?

- Lòng tôi lại náo nức
- những kỉ niệm mơn man
- Lòng tôi lại t ng bừng rộn rã
? Nhận xét cách dùng từ để miêu tả cảm xúc của nhân vật
tôi ?
- Dùng một loạt từ láy để miê tả cảm xúc
? Những từ láy này đã giúp em hiểu rõ tâm trạng tôi đang có
tâm trạng nh thế nào ?
- Vừa diễn tả tâm trạng nhẹ nhàng lâng lâng , náo nức rộn rã
vừa làm sống dậy những kỉ niệm trong quá khứ hiện về thật
rõ nh đang diễn ra trong hiện tại
? Đọc thầm câu 2
? Để diễn tả cảm giác của mình tôi không chỉ kể , miêu tả
mà còn nêu rõ cảm xúc của mình qua hình ảnh từ ngữ nào
nữa ?
- Hình ảnh so sánh : Cảm giác trong sáng nh mấy cánh
hoa tơi mỉn cời giữa bầu trời quang đãng .
? Hình ảnh so sánh này giúp em cảm nhận tháy tôi có
cảm giác nh thế nào trong buổi tựu trờng đàu tiên?
- Cảm giác trong trẻo, tơi sáng .
? Để nêu rõ hoàn cảnh khơi nguồn cảm xúc nhà văn đã sử
dụng phơng thức biểu đạt nào ?
- Phơng thức tự sự , miêu tả , biểu cảm .
* Với cách kể rất tự nhiên và miêu tả cảnh thiên nhiên phù
hợp tơng đồng giữa quá khứ với hiện tại , cách dùng từ láy
để miêu tả tâm trạng và thể hiện cảm xúc bằng hình ảnh so
sánh cụ thể .
? Có ý nghĩa gì trong việc nêu khởi nguồn cảm xúc của nhân
vật tôi ?
- Làm sống dậy thật rõ , thật sâu sắc về buổi tựu trờng đầu

tiên trong đời của nhân vật tôi .
GV: Thanh Tịnh đã ghi lại thật đúng những cảm xúc thiêng
liêng sâu sắc của bao lứa tuổi học trò . Với phơng thức tự
sự , miêu tả , biểu cảm , những câu văn mở đầu này nh cánh
cửa nhẹ nhàng mở ra đa ngời đọc vào những tâm cảm trong
sáng nhất của lần đầu tiên đợc đi học .
*Chuyển : Nhân vật Tôi hồi tởng lại tâm trạng , cảm giác
của mình khi đi trên đờng theo mẹ lần đầu tiên đến trờng .
? Đọc thầm Buổi mai hôm ấy .ngọn núi
- Kỉ niệm buổi đầu tiên hiện về
với tâm cảm trong sáng , cảm
động .
==================================================================
Giáo án ngữ văn
==================================================================
? Trên đờng tới trờng , nhìn cảnh vật xung quanh nhân vật
tôi cảm thấy nh thế nào?
- Con đờng quen tự nhiên thấy lạ
- Cảnh vật đều thay đổi
- Lòng tôi có sự thay đổi lớn : Hôm nay tôi đi học .
? Vì sao Tôi lại có cảm giác ấy ?
- Vì vốn là một cậu bé quen thả diều . nô đùa ngoaì đồng
nay đi học . Đay quả là một sự thây đổi lớn đánh dấu bớc
ngoặt tuổi thơ .
*GV: Nhà văn đã diễn tả đúng tâm lí của con ngời
? Trong cảm giác ấy Tôi có cử chỉ , hành động ,lời nói nh
thế nào ?
- Cảm thấy mình trang trọng đứng đắn .
- Thấy mấy cậu nhỏ trạc tuổi : quần áo tơm tất , nhí nhảnh
gọi tên nhau , trao nhau sách vở thèm

- Hai quyển vở thấy nặng bặm tay ghì chặt
- Muốn thử sức mình , xin cầm thêm bút , thớc .
- ý nghĩ non nớt thơ ngây : Ngời thạo mới cầm nổi bút th-
ớc .
? Em có nhận xét gì về những cảm giác của tôi
- Những cảm giác thật ngây thơ , hồn nhiên vô t
? Vì sao Tôi lại có cảm giác ấy ?
- Lần đầu tiên đợc bớc vào thế giới mới lạ Tôi muốn
hoà mình vào thế giới học trò hông nhiên nhí nhảnh .
* Để diễn tả tâm trạng của mình nhân vật tôi dùng một loại
từ : thèm , bặm ,ghì ,xệch , chuí , muốn
? Những từ này thuộc loại từ gì ?
- Động từ chỉ hành động và tâm trạng .
? Những động từ này dùng để miêu tả giúp ta cảm nhận rõ
điều gì về nhân vật tôi
- những động từ này sử dụng đúng chỗ khiến ta hình dung
dễ dàng t thế và cử chỉ ngộ nghĩnh ngây thơ đáng yêu của
chú bé đang háo hức , hồi hộp bớc theo mẹ trên con đờng
dài và hẹp .
? ý nghĩ của tôi đợc diễn tả qua câu văn nào ?
- ý nghĩ ấy thoáng qua trên ngọn núi
? Câu văn sử dụng phéptu từ gì ?
? Phép so sánh ấy góp phần diễn tả tâm trạng nhân vật tôi ra
sao?
- So sánh sự vật hiện tợng cụ thể để làm sáng rõ cảm giác ,
tâm trạng trong sáng của nhân vật tôi .
* Bằng cách kể chuyện tự nhiên , cách dùng từ ngữ miêu tả
cụ thể và phép so sánh giúp em cảm nhận thấy nhân vật tôi
b, Tâm trạng cảm giác của
nhân vật tôi trên đ ờng tới tr ờng .

==================================================================
Giáo án ngữ văn
==================================================================
có tâm trạng nh thế nào khi trên đờng theo mẹ đến trờng lần
đàu tiên trong đời ?
D: Củng cố(1 ) : GV: với phơng thức miêu tả , biểu cảm đã
tạo nên chất thơ cho tác phẩm ., góp phần thể hiện rõ kỉ
niệm sâu sắc , cảm xúc về một tuổi thơ đáng yêu với cảm
giác ngây thơ trong trẻo tơi sáng với tình cảm xao xuyến
bâng khuâng về ngày tựu trờng đầu tiên trong đời của tác giả
. Thành công của Thanh Tịnh là diễn tả tâm trạng , cảm
gíaccủa mình thật đúng với tâm trạng của bao lớp học trò
chúng ta.
Tiết 2
A : ổn định lớp (1)
B: Bài mới :
GV: Từ những biến chuyển của đất trời cuối thu , từ hiện tại
nhà văn nhớ về quá khứ với kỉ niệm đẹp đẽ trong sáng thơ
ngây , hồi hộp bỡ ngỡ đầy háo hức ; đi hết con đờng làng
đến sân trờng cậu trò nhỏ có tâm trạng và cảm giác nh thế
nào . chúng ta cùng nhau tìm hiểu tiếp
? Đọc diễn cảm đoạn văn Trớc sân trờng /6 trong các lớp
/7
? Sân trờng đợc miêu tả có những gì ?
- Sân trờng : Dày đặc cả ngời
Ngời nào quần áo cũng sạch sẽ
Gơng mặt cũng vui tơi sáng sủa
? Nhìn khung cảnh ấy Tôi nghĩ đến mấy hôm trớc đi bẫy
chim qua trờng Tôi có cảm giác gì về trờng ?
- Trờng đối với tôi là một nơi xa lạ

- Trờng cao ráo và sạch sẽ hơn các nhà trong làng .
? Hôm nay đứng trên sân trờng tôi có cảm giác gì về trờng ?
- Trờng : Vừa xinh xắn , vừa oai nghiêm nh cái đình làng
Sân nó rộng , mình nó cao hơn những buổi tra hè
- Tôi đâm ra lo sợ vẩn vơ
? Em có nhận xét gì về cách nêu hình ảnh ngôi trờng qua
cảm giác của tôi , với hiai thời điểm trớc lần này ?
- Hình ảnh so sánh để khắc hoạ tâm trạng : Trớc thì thấy xa
lạ - hôm nay thì thấy xinh xắn, oai nghiêm , thấy rộng cao
và tôi đâm ra lo sợ vẩn vơ .
? Vì sao lại có sự thây đổi đó ?
- Vì trớc đó cha đi học nên trờng trở nên xa lạ . Nay trở
thành học trò của trờng nên thấy trờng xinh xắn , oai nghiêm
, nên đâm ra lo sợ vẩn vơ .
? Em đánh giá gì về cách miêu tả sự chuyển đổi tâm trạng
- Tâm trạng và cảm giác tự
nhiên , ngây thơ trong sáng và
hồi hộp bỡ ngỡ đầy háo hức đợc
đến trờng .
2, Tr ớc sân tr ờng Mĩ Lí (20)
+ Đứng giữa sân trờng
- Quan sát ngôi trờng
==================================================================
Giáo án ngữ văn
==================================================================
của nhân vật ?
- Sự chuyển biến rất phù hợp với tâm lí trẻ thơ : nCảnh trờng
sừng sững to cao , ngời đông ăn mặc sạch sẽ , nét mặt tơi vui
- cậu trò nhỏ thấy mình nhỏ bé lo sợ là lẽ đơng nhiên .
? Từ vịêc quan sát ngôi trờng nhân vật tôi tập trung vào ai ?

- Những cậu trò nhỏ cũng nh tôi
- Mấy cậu trò nhỏ mới : + bỡ ngỡ đứng nép bên nghời
thân
+ chỉ dám nhìn một nửa , hay dám đi
từng bớc nhẹ
- Họ nh con chim con đứng bên bờ tổ , nhìn quãng trời
rộng muốn bay , nhng còn ngập ngừng e sợ
- Họ thèm vụng và ao ớc thầm đợc nh những học trò cũ để
khỏi rụt rè trong cảnh lạ .
? Khi miêu tả những cậu trò mới Tôi đã dùng phép tu từ gì
?
- So sánh
? Nhận xét về hình ảnh sóánh của tác giả khi viết về những
trò mới ?
- Hình ảnh so sánh tinh tế vừa nói đợc tâm trạng thấy trờng
vừa lạ , vừa rất gần gũi ấm áp thân thơng , vừa gợi cho ngời
đọc một liên tởng về một thời tuổi nhỏ đứng giữa mái trờng
thân yêu .Mái trờng nh cái tổ ấm , mỗi học trò ngây thơ
hông nhiên nh cánh chim đầy khát vọng và biết bao bồi hồi
lo lắng với chân trời kiến thức rộng mở ra trớc mắt .
* Khi nghe tiếng trồng trờng
? Tâm trạng của Tôi và các cậu học trò nhỏ đợc miêu tả
nh thế nào ?
- Hồi trống thúc vang dội cả lòng tôi
- Cảm thấy mình chơ vơ
- những cậu bé vụng về lúng túng nh cả tôi
- Không đi không đứng lại hai chân các cậu cứ dềnh
dàng mãi co lên một chân duỗi mạnh
- Toàn thân : đang run lên theo nhịp bớc rộn ràng .
? Hãy hình dung miêu tả lại cảnh các cậu trò nhỏ xếp hàng

vào lớp?
GV: Các cậu trò nhỏ thấy tiếng trống trờng vang dội , nhanh
gấp , giục giã . Dờng nh tiếng nhịp tim thình thịch hồi hộp
cũng vang lên theo tiếng trống trờng .
? Theo dõi : Ông đốc chút nào hết
? Dựa vào chú thích cho biết ông đốc ở đây là từ loại gì ?
lớp 3 và lớp 5 ở đây có giống lớp 3 và lớp 5 ngày nay không
?
- Thấy trờng xinh xắn đáng yêu
và đâm ra lo sợ vẩn vơ
+ Quan sát những cậu trò nhỏ
- Tôi cảm thấy trờng vừa lạ vừa
gần gũi , vừa ấm áp thân thơng .
+Khi nghe thấy tiếng trống tr-
ờng xếp hàng vào lớp : lúng
túng , ngỡ ngàng
==================================================================