Giáo án môn Ngữ văn 6 - Tiết dạy 10: Nghĩa của từ

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 6 Ngµy so¹n: th¸ng Ngµy d¹y: th¸ng. . Gi¸o viªn: NguyÔn. Phương Bắc. n¨m 2009 n¨m 2009. TuÇn 3 TiÕt : 10 NghÜa cña tõ I. Môc tiªu bµi häc: * Kiến thức cần đạt: Giúp học sinh: - ThÕ nµo lµ nghÜa cña tõ ? Mét sè c¸ch gi¶i thÝch nghÜa cña tõ. *Kĩ năng cần rèn: Luyện kĩ năng giải thích nghĩa của từ đề dùng từ một cách có ý thøc trong nãi vµ viÕt. *.Giáo dục tư tưởng:Có ý thức sử dụng từ đúng nghĩa và tìm hiểu nghĩa của từ. II.Träng t©m cña bµi: phÇn lý thuyÕt III.ChuÈn bÞ *Gi¸o viªn: Gi¸o ¸n, tµi liÖu Tõ ®iÓn TV, b¶ng phô *Học sinh: Chuẩn bị bài trước ở nhà, xem trước hệ thống câu hỏi sgk. IV. TiÕn tr×nh bµi d¹y: A/Kiểm tra bài cũ (4’) Thế nào là từ Mượn ? Lấy VD trong các VB đã học ? B/Bµi míi (36’) 1.Vào bài (1’) Sử dụng từ đúng nghĩa là việc rất cần thiết trong việc giao tiếp bằng văn bản. vậy làm thế nào để hiểu được nghĩa của từ, chúng ta cùng tìm hiểu trong bµi häc ngµy h«m nay. 2.Néi dung bµi d¹y (35’) Tg Hoạt động của Thầy và trò Néi dung kiÕn thøc 15’ Hoạt động 1 : I. NghÜa cña tõ lµ g× ? Xác định nghĩa của từ và cách giải 1.Ví dụ 1: sgk 2.NhËn xÐt nghÜa cña tõ. - Gåm 2 phÇn : ? NÕu lÊy dÊu (:) lµm chuÈn th× c¸c + PhÇn bªn tr¸i lµ c¸c tõ in ®Ëm cÇn vÝ dô ë s¸ch gi¸o khoa trang 35 gåm gi¶i nghÜa. mÊy phÇn ? Lµ nh÷ng phÇn nµo? + PhÇn bªn ph¶i lµ néi dung gi¶i thÝch nghÜa cña tõ. Một học sinh đọc to phần giải C©u a cã thÓ dïng c¶ 2 tõ thÝch nghÜa tõ : TËp qu¸n. C©u b chØ dïng ®­îc tõ thãi quen. GV treo b¶ng phô cã ghi vÝ dô - Cã thÓ nãi : b¹n Nam cã thíi quen Trong hai c©u sau tõ tËp qu¸n vµ ¨n quµ. thãi quen cã thÓ thay thÕ cho nhau - Kh«ng thÓ nãi : B¹n Nam cã tËp ®­îc hay kh«ng ? T¹i sao ? qu¸n ¨n quµ. a. Người Việt có tập quán ăn trầu. VËy lÝ do lµ : b. B¹n Nam cã thãi quen ¨n quµ vÆt. - Tõ tËp qu¸n cã ý nghÜa réng, thường gắn với chủ đề là số đông. ? Vậy từ tập quán đã được giải Tæ Khoa häc X· héi Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 6. . thÝch ý nghÜa nh­ thÕ nµo ?. Gi¸o viªn: NguyÔn. Phương Bắc. - Tõ thãi quen cã ý nghÜa hÑp, thường gắn với chủ đề là một cá nh©n. Tõ tËp qu¸n ®­îc gi¶i thÝch = c¸ch diÔn t¶ kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ. 3. KÕt luËn a. M« h×nh hãa tõ. - 2 bé phËn : tõ vµ nghÜa cña tõ. - Bé phËn nªu lªn nghÜa cña tõ lµ bộ phận đằng sau dấu ‘:’ Đó chÝnh lµ nghÜa cña tõ ; Néi dung lµ cái chứa đựng trong hình thức của từ, là cái có từ lâu đời  ta phải tìm hiểu để dùng cho đúng. b. Bµi häc 1: NghÜa cña tõ lµ néi dung (sù vËt, tính chất, hoạt động, quan hệ...) mà ? Em h·y t×m hiÓu tõ : C©y, b©ng tõ biÓu thÞ. * C©y: khuâng, thuyền, đánh theo mô hình - Hình thức : Là từ đơn, chỉ có một trªn. tiÕng Gi¸o viªn giao theo 4 nhãm. - Néi dung : chØ mét loµi thùc vËt ? Các từ trên đã được giải thích ý * B©ng khu©ng nghÜa nh­ thÕ nµo ? - H×nh thøc : lµ tõ l¸y, gåm 2 tiÕng - Néi dung : chØ 1 tr¹ng th¸i t×nh cảm không rõ rệt của con người. * ThuyÒn - Hình thức : là từ đơn, gồm 1 tiếng - Nội dung : chỉ phương tiện giao th«ng ®­êng thuû * §¸nh - Hình thức : từ đơn, gồm 1 tiếng - Nội dung : Hoạt động của chủ thể tác động lên một đối tượng nào đó.  Giải thích bằng cách đặc tả khái niÖm mµ tõ biÓu thÞ. VÝ dô 2 : Häc sinh chó gi¶i tõ lÉm liÖt a.Tư thế lẫm liệt của người anh Tæ Khoa häc X· héi Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 6. . ? Trong 3 c©u sau, 3 tõ lÉm liÖt, hïng dòng, oai nghiªm cã thÓ thay thÕ cho nhau ®­îc kh«ng ? T¹i sao ?. ? 3 tõ cã thÓ thay thÕ cho nhau ®­îc, gäi lµ 3 tõ g× ? ? Vậy từ lẫm liệt đã được giải thích ý nghÜa nh­ thÕ nµo ? ? C¸ch gi¶i nghÜa tõ nao nóng ? Giáo viên : Như vậy ta đã có 2 c¸ch gi¶i nghÜa tõ :Gi¶i thÝch = kh¸i niÖmvµ gi¶i thÝch = c¸ch dïng tõ đồng nghĩa. Vậy còn cách nào ? ? C¸c em h·y t×m nh÷ng tõ tr¸i nghĩa với từ : Cao thượng, sáng sủa, nhÉn nhÞn.. 10’. 10’. Hoạt động 2 :. T×m hiÓu c¸c c¸ch gi¶i nghÜa tõ ? Các từ trên đã được giải thích ý nghÜa nh­ thÕ nµo ? ? Cã mÊy c¸ch gi¶i nghÜa cña tõ ? Lµ nh÷ng c¸ch nµo ? Học sinh đọc ghi nhớ II. L­u ý : §Ó hiÓu s©u s¾c ý nghÜa cña tõ, cã thÓ ®­a ra cïng lóc c¸c tõ đồng nghĩa và trái nghĩa Hoạt động 3 :. Hướng dẫn luyện tập Học sinh đọc bài tập theo nhóm. Gi¸o viªn: NguyÔn. hïng b.Tư thế hùng dũng của người anh hïng. c.Tư thế oai nghiêm của người anh hïng.  cã thÓ thay thÕ cho nhau ®­îc v× chóng kh«ng lµm cho néi dung th«ng b¸o vµ s¾c th¸i ý nghÜa cña câu thay đổi  3 từ đồng nghĩa.  Giải thích bằng cách dùng từ đồng nghÜa.  Gièng tõ lÉm liÖt. - §¹i diÖn 4 tæ lªn b¶ng t×m -Cao thượng : nhỏ nhen, ti tiện, hèn hạ, lÌm nhÌm,... - S¸ng sña : tèi t¨m, h¾c ¸m, ©m u, u ¸m - Nh½n nhôi : sï s×, nham nhë, mÊp m«, ...  Gi¶i thÝch b»ng tõ tr¸i nghÜa. II. C¸c c¸ch gi¶i nghÜa cña tõ - Tr×nh bµy kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ - Đưa ra những từ đồng nghĩa hoặc tr¸i nghÜa víi tõ cÇn gi¶i thÝch VÝ dô : Tõ : Trung thùc : - §ång nghÜa :ThËt thµ, th¼ng th¾n,. - Trái nghĩa : Dối trá, lươn lẹo, ... III- LuyÖn tËp Bµi tËp 1 a. Chó thÝch 1 : Gi¶i thÝch b»ng dÞch tõ H¸n ViÖt sang tõ thuÇn viÖt. b. Chó thÝch 2 :Gi¶i thÝch b»ng c¸ch tr×nh bµy kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ. c. Chó thÝch 3 :C¸ch gi¶i thÝch b»ng. Tæ Khoa häc X· héi Lop6.net. Phương Bắc.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 6. . Gi¸o viªn: NguyÔn. Phương Bắc. việc mô tả đặc điểm của sự việc d. Chó thÝch 4 :C¸ch gi¶i thÝch tr×nh bµy kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ. e. Chó thÝch 5 : Gi¶i thÝch b»ng tõ đồng nghĩa. g. Chó thÝch 6 : Gi¶i thÝch b»ng c¸ch tr×nh bµy kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ. h. Chó thÝch 7 : Gi¶i thÝch b»ng c¸ch dùng từ đồng nghĩa. i. Chó thÝch 8 : Gi¶i thÝch b»ng kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ. g. Chó thÝch 9 : Gi¶i thÝch b»ng tõ đồng nghĩa. Bµi tËp 2 : a. Häc tËp b. Häc lám c. Häc hái d. Häc hµnh. Bµi tËp 3 : §iÒn tõ a. Trung b×nh b. Trung gian. c. Trung niªn. Bµi tËp 4 : Gi¶i thÝch tõ * Giếng : Hố đào sâu vào lòng đất để lấy nước ăn uống.  Gi¶i thÝch b»ng kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ * Rung rinh : Chuyển động nhẹ nhµng, liªn tôc.  Gi¶i thÝch b»ng kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ * HÌn nh¸t : Tr¸i víi dòng c¶m  Dùng từ trái nghĩa để giải thích.. Bài 2 : Học sinh đọc yêu cầu. Bµi 3 :. Bµi 4 : Hs lµm theo nhãm. C.LuyÖn tËp(3’) yªu cÇu HS lµm bµi 5 D.Cñng cè(1’) NhÊn m¹nh néi dung bµi häc E.Hướng dẫn về nhà(1’) - Häc bµi vµ lµm bµi tËp - ChuÈn bÞ bµi sù viÖc vµ nh©n vËt trong v¨n tù sù. Tæ Khoa häc X· héi Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>