Giáo án Ngữ văn 7 - Bài 14: Một thứ quà của lúa non Cốm - Tiết 57: Đọc - hiểu văn bản - Lại Thị Tiền - Năm học 2006-2007

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc : 2006 - 2007 Ngµy so¹n: 12/12/2006 Ngµy d¹y: 13/12/2006. Bµi 14.. Mét thø quµ cña lóa non: Cèm. §äc - hiÓu v¨n b¶n.. TiÕt 57: A. Mục tiêu cần đạt.. 1. Kiến thức: Giúp học sinh cảm nhận được phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hoá trong một thứ quà độc đáo và giản dị của dân tộc. 2. Kü n¨ng: ThÊy vµ chØ ra ®­îc sù tinh tÕ nhÑ nhµng mµ s©u s¾c trong lèi v¨n tuú bót cña Th¹ch Lam. B. ChuÈn bÞ C.Tiến trình tổ chức các hoạt động. Hoạt động 1. : KiÓm tra bµi cò.. §äc thuéc lßng bµi th¬:'' TiÕng gµ tr­a'' Qua bµi th¬ em c¶m nhËn nh­ thÕ nµo vÒ t×nh bµ ch¸u.. : Giíi thiÖu bµi.. Hoạt động 2. Đã là người Hà Nội hay từng sống một thời gian ở Hà Nội mấy ai không mét lÇn ¨n cèm víi chuèi tiªu vµo nh÷ng ngµy mïa thu m¸t trêi. Nh­ng sÏ thó vÞ hơn nhiều nữa nếu chúng ta được thưởng thức bài tuỳ bút. Bài thơ bằng văn xuôi cña Th¹ch Lam.. : Bµi míi.. Hoạt động 3. Hoạt động của GV. H§ cña HS. Nội dung cần đạt. I. §äc - TiÕp xóc v¨n b¶n.. - Hướng dẫn học sinh đọc chú - HS đọc chú thÝch dÊu sao. thÝch. ? Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c * T¸c gi¶, t¸c phÈm: SGK - Dùa vµo gi¶? SGK tr¶ lêi. ? Bµi tuú bót giíi thiÖu ®iÒu - Giíi thiÖu vÒ cèm mét thø - HS tr¶ lêi. g×? quµ mµ trêi ban tÆng cho con người Việt. - GV nêu yêu cầu đọc: Giọng * §äc. - HS nghe. t×nh c¶m, thiÕt tha trÇm l¾ng. - GV đọc mẫu một đoạn - HS đọc bài. - Gọi học sinh đọc, nhận xét. * CÊu tróc v¨n b¶n ? Em hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ thÓ - Tuú bót: Lµ mét thÓ lo¹i v¨n - Tr×nh bµy ý xu«i. Tuy cã nh÷ng ®iÓm gÇn lo¹i tuú bót. hiÓu. víi bót ký, ký sù ë miªu t¶ ghi chÐp h×nh ¶nh, sù viÖc cã thËt. 1. Lại Thị Tiền - Trường THCS Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc : 2006 - 2007 - Tuú bót thiªn vÒ biÓu c¶m. Thường không có cốt truyện, giµu tÝnh biÓu c¶m, gÇn víi th¬, trùc tiÕp thÓ hiÖn c¸i t«i trữ tình của người viết. ? Hãy xác định đối tượng biểu c¶m cña v¨n b¶n? - HS xác định. - Đối tượng: Cốm. ? Để giới thiệu về đối tượng đó, tác giả đã sử dụng những phương thức biểu cảm nào? - Độc lập trả - Phương thức: Biểu cảm, miêu Phương thức nào là chủ yếu. lêi. t¶, tù sù vµ b×nh luËn - BiÓu c¶m, miªu t¶ lµ chñ yÕu ? Bµi v¨n cã mÊy ®o¹n? Néi dung chÝnh cña mçi ®o¹n. - Xác định bố - Bố cục: 3 đoạn. côc, néi dung + §o¹n 1: Tõ ®Çu- > ThuyÒn rång: Sù h×nh thµnh cña h¹t mçi ®o¹n. cèm. + §o¹n 2: TiÕp -> Nhòn nhÆn: Ph¸t hiÖn ca ngîi nh÷ng gi¸ trÞ cña cèm. + Đoạn 3- còn lại: Thưởng thøc cèm vµ ý nghÜa s©u xa cña cèm. II. §äc - HiÓu v¨n b¶n: - GV: Kh¸i qu¸t, chuyÓn ý. 1. §o¹n 1. - Chó ý ®o¹n v¨n tõ ®Çu- > Cña - Quan s¸t trêi. ? T¸c gi¶ më ®Çu bµi viÕt vÒ SGK. cèm b»ng h×nh ¶nh vµ chi tiÕt - Phát hiện chi - Hương thơm của lá sen, làn nµo? giã mïa h¹. ? T¹i sao viÕt vÒ cèm t¸c gi¶ tiÕt. lại mở đầu bằng hương thơm - §éc lËp tr¶ cña l¸ sen? lêi. - Hương thơm đó gợi nhắc đến hương vị của cốm. ? Nh÷ng tõ nµo miªu t¶ h¹t thãc nÕp ®Çu tiªn lµm nªn - Ph¸t hiÖn chi - Lµm trÜu th©n lóa, vá xanh cèm? dần dần đông lại. ? C¸ch miªu t¶ h¹t thãc nÕp tiÕt. - NhËn xÐt. -> T¶ tõ trong ra ngoµi. đầu tiên có gì đặc sắc? - ThÊy sù lµm lín dÇn cña h¹t Tác dụng của cách miêu tả đó? thãc vµ c¶ mïi vÞ bªn trong. ? T¹i sao t¸c gi¶ l¹i sö dông mét c©u hái gi÷a ®o¹n v¨n? - Tr×nh bµy - Dïng c©u hái gi÷a ®o¹n v¨n Cách đặt câu như vậy có tác suy nghĩ. 6. Lại Thị Tiền - Trường THCS Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc : 2006 - 2007 dông g×?. để lôi kéo sự đồng cảm của người đọc và hoà vào cảm xúc ? Nh÷ng tõ ng÷ nµo miªu t¶ cña nhµ v¨n. cảm xúc, hươn vị của cốm? - HS phát hiện - Lướt qua, thấm nhuần, thanh nhã, tinh khết, tươi mát, trắng ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c tõ th¬m. ng÷ trªn - Nªu nhËn xÐt -> Tõ ng÷ chän läc tinh tÕ, tính từ miêu tả tinh tế hương vị vµ c¶m gi¸c. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dÉn nhËp vµo bµi cña t¸c gi¶? - Tr×nh bµy ý - C¸ch dÉn nhËp tù nhiªn, gîi hiÓu. c¶m. ? Qua ®o¹n ®Çu bµi viÕt, em thÊy c¸ch giíi thiÖu vÒ cèm - Suy nghÜ tr¶ - C¸ch giíi thiÖu b»ng c¶m cña t¸c gi¶ nh­ thÕ nµo? lêi. nhận tinh tế về đối tượng đặc biÖt b»ng khøu gi¸c. Tõ ng÷ ®­îc lùa chän tinh tÕ, c©u v¨n - Häc sinh chó ý ®o¹n v¨n tiÕp cã nhÞp ®iÖu gÇn nh­ mét ®o¹n theo. §Ó cã h¹t cèm th¬m ngon cần đến bàn tay của con - Theo dõi thơ văn xuôi. SGK người. ? Tác giả đã thuyết minh về c¸ch lµm cèm ë lµng Vßng nh­ thÕ nµo? - §éc lËp tr¶ lêi. - T¸c gi¶ kh«ng thuyÕt minh kü mµ chØ giíi thiÖu mét c¸ch ? Theo em ®o¹n v¨n nµy t¸c gi¶ tËp trung kÓ, t¶ hay biÓu tr©n träng nghÒ lµm cèm... - Ph¸t hiÖn c¶m? ? Qua c¸ch kÓ cña t¸c gi¶, em nghÖ thuËt. - Thiªn vÒ kÓ. c¶m nhËn ®­îc t×nh c¶m cña tác giả đối với người làm ra hạt cèm nh­ thÕ nµo? - Nªu c¶m nhËn. - Yêu mến đối với người làm ra h¹t cèm. ? §o¹n v¨n më ®Çu gióp em hiÓu vµ c¶m nhËn ®­îc nh÷ng néi dung g×? - HS kh¸i qu¸t nhËn xÐt. => Đoạn văn đã giới thiệu nguån gèc cña cèm vµ c¸ch thøc lµm cèm. - GV: kh¸i qu¸t, chuyÓn ý. - Tình yêu của tác giả đối với - Gọi học sinh đọc đoạn 2. con người làng nghề. ? Tại sao nhà văn nghĩ đến 2. §o¹n 2. - §äc ®o¹n 2. cèm g¾n víi quµ sªu tÕt? 1. Lại Thị Tiền - Trường THCS Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc : 2006 - 2007. ? Qua sự liên tưởng của nhà v¨n em cã suy nghÜ g× vÒ gi¸ trÞ cña cèm?. ? ý nghÜa cña mãn quµ sªu tÕt lµ g×? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ trong ®o¹n v¨n.. - G¾n cèm víi sªu tÕt lµ g¾n - Nªu suy nghÜ víi mét thøc ¨n d©n téc víi lÔ cưới dân tộc. - Tõ cèm g¾n víi d©y t¬ hång đến hồng cốm tốt đôi. - Suy nghÜ tr¶ lêi. - Cèm lµ thø quµ tÆng cña thiên nhiên cho con người Việt Nam. - Cèm cã mÆt trong tÊt c¶ lÔ tết trọng đại của con người. - Nªu ý nghÜa. - Gi¸ trÞ v¨n ho¸ cña cèm. - ThÓ hiÖn h¹nh phóc l©u bÒn. - NhËn xÐt. -> Dïng nhiÒu tÝnh tõ miªu t¶ gîi c¶m.. ? §o¹n v¨n kÓ, t¶ hay suy - HS ph¸t hiÖn - PhÇn ®Çu suy luËn vµ biÓu luËn? c¶m, ®o¹n gi÷a kÕt hîp t¶ vµ biÓu c¶m, ®o¹n cuèi lµ suy luËn, phª ph¸n. ? Cách kể, tả và suy luận đó - Suy nghÜ, tr¶ lµm næi bËt ®iÒu g×? lêi. => Gi¸ trÞ v¨n ho¸ cña cèm vµ nh÷ng nÐt v¨n ho¸ Èm - GV: §óng nh­ vËy nhê nhµ thùc trong v¨n ho¸ ViÖt Nam. th¬ Th¹ch Lam mµ chóng ta biÕt ®­îc mét nÐt v¨n ho¸ vµ chiÒu s©u v¨n ho¸ Èm thùc cña - HS l¾ng nghe. cha «ng chóng ta. ? Qua đoạn văn, người đọc còn cảm nhận được thái độ gì của - Nêu suy nghĩ - Thái độ chê trách, phê phán nhµ v¨n. những con người không biết tr©n träng nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ cña d©n téc, lu«n b¾t chước người nước ngoài. - GV: Kh¸i qu¸t chuyÓn ý. - Cho häc sinh chó ý ®o¹n - Chó ý ®o¹n cuèi. 3. §o¹n 3. cuèi. GV: v× cèm cã gi¸ trÞ v¨n ho¸ đặc sắc như vậy nên mỗi người cần có cách thưởng thức cốm riêng để không làm mất đi giá - HS lắng nghe. trÞ cña cèm. ? Tác giả đã bày cho mọi người cách ăn cốm như thế - Dựa vào 1. Lại Thị Tiền - Trường THCS Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc : 2006 - 2007 nµo? SGK tr¶ lêi. ? V× sao t¸c gi¶ l¹i ®­a ra c¸ch thưởng thức cốm như vậy. - §éc lËp tr¶ lêi. ? Từ đó tác giả đưa ra đề nghị g×? - NhËn xÐt. ? Tác giả đã dùng những từ ngữ như thế nào để thể hiện - Suy nghÜ những lời đề nghị đó? nhËn xÐt. - Nhận xét lời đề nghị? ? V× sao t¸c gi¶ l¹i cã nh÷ng lời đề nghị tha thiết đến như vËy. Qua ®©y em hiÓu thªm g× vÒ t¸c gi¶ Th¹ch Lam?. - GV: §äc c©u v¨n'' Cèm lµ. thøc quµ riªng biÖt...'' Em c¶m nhËn nh­ thÕ nµo vÒ lêi nhËn xÐt Êy?. ? Em thÊy tuú bót cña Th¹ch Lam có nét đẹp riêng nào?. - Ph¶i ¨n tõng Ýt mét thong th¶ ngÉm nghÜ. -> §Ó c¶m nhËn ®­îc c¸i mïi vị của lúa, cái thanh đạm của loµi th¶o méc. - Các bà mua hàng... sẽ tươi s¸ng h¬n nhiÒu l¾m. - Dïng tÝnh tõ chØ phÈm chÊt và các động từ về cách ứng xử đối với thức quà quí giá ấy. - Lời đề nghị tha thiết.. - Th¶o luËn - §Ó gi÷ g×n nh÷ng nÐt v¨n ho¸ nhãm. ẩm thực của đất nước Việt - §¹i diÖn Nam. tr×nh bµy. -> Thạch Lam là con người có phong c¸ch sèng tØ mØ kü lưỡng, một cách sống tinh tế nh¹y c¶m. ¤ng am hiÓu v¨n hoá ẩm thực của đất nước, am hiÓu Hµ Néi. - §äc bµi - Th¶o luËn. - Tr×nh bµy - Đoạn văn bàn về sự thưởng thøc cèm vµ c¸i nh×n v¨n ho¸ Èm thùc cña nhµ v¨n. §ång thêi cßn lµ nh¾c nhë nhÑ nhàng trân trọng trước thứ sản vật của quê hương. III. Tæng kÕt: - Kh¸i qu¸t - NghÖ thuËt. nghÖ thuËt. Lời văn giàu ấn tượng của cảm gi¸c, søc gîi c¶m cao + Kết hợp nhiều phương thức biểu đạt trên nền biểu cảm. + Lêi v¨n nhÑ nhµng ªm ¸i.. ? C¶m nghÜ cña nhµ v¨n vÒ mét thứ quà của lúa non đã mang l¹i cho em nh÷ng hiÓu biÕt míi - Tr×nh bµy suy nghÜ. mÎ, s©u s¾c nµo vÒ cèm? - Néi dung. Cốm là một thứ quà đặc sắc vì nó kết tinh nhiều vẻ đẹp: Vẻ đẹp của hương vị và màu sắc đồng quê, vẻ đẹp của người 1. Lại Thị Tiền - Trường THCS Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Ng÷ v¨n 7 - N¨m häc : 2006 - 2007 chÕ biÕn, cña tôc lÖ nh©n duyên của cách mua và thưởng thøc. IV. LuyÖn tËp - Chän häc thuéc lßng mét - Thực hiện đoạn văn trong bài khoảng 5GV: Hướng dẫn làm bài tập theo yêu cầu. 6 dòng. luyÖn tËp. - S­u tÇm mét sè c©u th¬, ca dao nói đến cốm. Hoạt động 4: Hướng dẫn học ở nhà. - Lµm bµi tËp 6 / SGK. - So¹n bµi: Ch¬i ch÷.. 1. Lại Thị Tiền - Trường THCS Trần Can Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>