Giáo án môn học Hình học 7 năm 2009 - Tiết 53: Tính chất tia phân giác của một góc

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Môc lôc phần 1:đặt vấn đề I,lí do chọn đề tài. a,c¬ së lÝ luËn b,c¬ së thùc tiÔn II,phạm vi đề tài III,đối tượng nghiên cứu. Iv,mục đích. Phần II.nội dung đề tài I,néi dung a. 1,c¬ së lÝ luËn khoa häc 2.đối tượng nghiên cứu. 3,Nội dung phương pháp nghiên cứu. 4,KÕt qu¶ 5,Gi¶i ph¸p míi II,néi dung b. 1, Qu¸ tr×nh khi ¸p dông, 2, HiÖu qu¶ khi ¸p dông 3,Bµi häc kinh nghiÖm. 4,KiÕn nghÞ PhÇn III.KÕt luËn. 1,Khẳng định mục đích. 2,ý nghÜa thùc tiÔn. 3,Lý luËn hiÖu qu¶ *tµi liÖu tham kh¶o. 1 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Phần I:Đặt vấn đề I- lí do chọn đề tài a.C¬ së lÝ luËn Có thể nói vấn đề dạy học tác phẩm văn học theo đặc trưng thể loại cho đến nay vẫn chưa hề cũ vì dạy tác phẩm văn chương theo đặc trưng thể loại là một trong những yêu cầu cần thiết và quan trọng. Nó khẳng định được cách đi đúng hướng trong việc cải tiến, đổi mới phương pháp nội dung dạy- học Ngữ văn ở THCS theo chương trình SGK mới hiện nay. Như chúng ta đã biết SGK Ngữ văn mới hiện nay được biên soạn theo chương trình tích hợp, lấy các kiểu văn bản làm nơi gắn bó ba phân môn (VănTiếng Việt- Tập làm văn), vì thế các văn bản được lựa chọn phải vừa tiêu biểu cho các thể loại ở các thời kì lịch sử văn học, vừa phải đáp ứng tốt cho việc dạy c¸c kiÓu v¨n b¶n trong TiÕng ViÖt vµ TËp lµm v¨n. V× vËy SGK Ng÷ v¨n 7 hiÖn nay có cấu trúc theo kiểu văn bản, lấy các kiểu văn bản làm trục đồng quy. ở chương trình Ngữ văn THCS các em được học 6 kiểu văn bản: Tự sự, miêu tả, biÓu c¶m, nghÞ luËn, thuyÕt minh vµ hµnh chÝnh c«ng vô. S¸u kiÓu v¨n b¶n trªn ®­îc ph©n häc thµnh hai vßng ( vßng 1: líp 6-7; vßng 2: líp 8-9) theo nguyªn tắc đồng tâm có nâng cao. ở lớp 7 các em học ba kiểu văn bản: biểu cảm, lập luận và điều hành. Trong đó học kì I chỉ tập trung một kiểu văn bản là biểu cảm. Chính vì vậy mà SGK Ngữ văn 7 đã đưa những tác phẩm trữ tình dân gian ( cụ thể là ca dao- dân ca) nhằm minh hoạ cụ thể, sinh động cho kiểu văn bản biểu cảm giúp các em dễ dàng tiếp nhận ( đọc, hiểu, cảm thụ, bình giá về ca dao-d©n ca mét thÓ lo¹i tr÷ t×nh d©n gian). b. C¬ së thùc tiÔn Xuất phát từ dung lượng của mảng Ca Dao-Dân Ca trong chương trình ngữ vănTHCS. đặc biệt là ngữ văn 7 xuất phát từ lòng say mê tình yêu tha thiết của các em đối với thể loại này .Mỗi giáo viên tự nhận thấy vai trò và trách nhiệm của mình trong việc định hướng dẫn dắt các em tìm hiểu vẻ đẹp của ca daodân ca. Đối với giáo viên dạy văn,để nắm được mảng đề tài này cần phải có một quá trình nghiên cứu để truyền thụ cho các em.Để từ đó,giúp các em có thái độ t«n träng vµ gi÷ g×n ,ph¸t huy nh÷ng t×nh c¶m cña m×nh giµnh cho thÓ lo¹i ca dao-d©n ca §èi víi häc sinh ,c¸c em sÏ ®­îc trang bÞ cho m×nh s©u h¬n khi häc vÒ thÓ 2 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> loại này.Nó cũng là chìa khoá để các em tiếp cận với cuộc sống của con người xa xưa.Dưới sự hướng dẫn của giáo viên ,các em sẽ cảm thụ sâu hơn và khám phá tích cực hơn.Để từ đó,các em sẽ được hoàn thiện về t âm hồn và nhân cách ,biết yêu thương và quý trọng con nguời qua mảng đề tài này.Cũng chính bởi học về đề tài này ,các em hứng thú và say mê hơn khi học môn ngữ văn.Đặc biÖt lµ thÓ lo¹i VHDG.. II.Phạm vi đề tài. Phạm vi nghiên cứu của thể loại ca dao-dân ca rất rộng.Vì vậy để đạt được kết quả cao ,phạm vi đề tài được tập trung,tôi xin đưa ra phương pháp giảng dạy ca dao –dân ca trong chương trình ngữ văn 7,từ đó giúp các em sẽ hiểu sâu hơn mét phÇn cña ca dao-d©n ca.. III.Đối tượng. Đối tượng về đề tài nghiên cứu: Giảng dạy ca dao-dân ca trong chương trình ngữ văn7 Đối tượng đề tài hướng tới học sinh THCS đặc biệt là học sinh lớp7.. IV. mục đích của đề tài Trong viÖc gi¶ng d¹y ph©n m«n v¨n hiÖn nay kh«ng Ýt gi¸o viªn loay hoay lúng túng trước tác phẩm nghệ thuật và tài liệu hướng dẫn ( hình như hướng dẫn một đường mà tác phẩm lại gợi cho giáo viên một ấn tượng khác). Không ít những giờ dạy học tác phẩm văn chương đã diễn ra khá bài bản, giáo viên đã đi hết một quy trình (theo trình tự các đề mục) mà ta chưa yên tâm chút nào, hình như có một cái gì đó sâu thẳm lớn lao ở tác phẩm … do mở nhầm cửa người dạy, người học đã chưa đi đến được cái đích cuối cùng. Nguyên nhân chính là chưa xác định, chưa tìm hiểu kĩ đặc trưng thể loại của tác phẩm với tính chất nội dung của nó là không "chính danh" và đã không "chính danh" thì việc phân tích có sắc sảo đến đâu cũng chỉ là võ đoán. Chính vì vậy mà tôi đã chọn đề tài này với mục đích là cùng tìm hiểu về đặc trưng của ca dao- dân ca để từ đó định hướng phương pháp giảng dạy ca dao- dân ca nhằm cá thể hoá việc học, đưa học sinh trở thành nhân tố cá nhân tích cực, chủ động, tự giác tham gia vµo viÖc t×m hiÓu nh÷ng v¨n b¶n ca dao- d©n ca, kh¸m ph¸ ch©n lÝ vµ gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm.. 25 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Phần 2 nội dung đề tài I.Néi dung a 1.C¬ së lÝ luËn khoa häc. LÞch sö sinh thµnh, ph¸t triÓn cña ca dao, d©n ca rÊt l©u dµi, phong phó, phạm vi các hiện tượng ca dao dân ca của cộng đồng người Việt nói riêng cũng nh­ c¸c d©n téc nãi chung rÊt réng lín, ®a d¹ng. ViÖc ph©n lo¹i, ph©n k× vµ vïng ca dao - d©n ca lµ biÖn ph¸p cÇn thiÕt kh«ng thÓ thiÕu khi t×m hiÓu vÒ ca dao - d©n ca. C¸c thÓ lo¹i v¨n häc d©n gian nãi chung còng nh­ c¸c thÓ lo¹i ca dao - d©n ca nói riêng đều là sản phẩm của lịch sử, gắn bó với đời sống của con người trong những thời gian và không gian nhất định. Do ca dao - dân ca có những đặc điểm tương đồng và khác biệt với nhau nên việc phân loại ca dao - dân ca cũng có những điểm chung, riêng tương ứng. Tuy nhiên ,việc nghiên cứu và sưu tầm của người xưa vẫn còn nhiều tồn tại.Xong để có được một thể loại này vào trong giảng dạy là một điều đáng ghi nhận .Vì vậy ,nếu biết vận dụng tốt ,nó sẽ là một trợ thủ đắc lực của giáo viên .Để từ đó ,giáo viên sẽ giúp học sinh cảm thụ những giá trị đạo đúc qua mỗi tác phẩm.Qua đó ,sẽ giúp các em càng thêm trân trọng và giữ gìn những truyền thống tốt đẹp của cha ông ta từ ngàn xưa. 2.Đối tượng phục vụ cho quá trình nghiên cứu Để nghiên cứu đề tàì này một cách sâu rộng ,người giáo viên cần phải có một số tài liệu đắc lực để bổ trợ cho công việc giảng dạy.đặc biệt là giảng dạy cho các em HSG về chuyên đề ca dao –dân ca.Vì vậy,tôi xin đưa ra một số tài liÖu phôc vô cho qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y cña m×nh. 1,LÞch sö v¨n häc d©n gian-NXB v¨n häc. 2, V¨n häc d©n gian ViÖt Nam—BGD-§T. 3. Thi pháp văn học dân gian---Lê Trường Phát- NXBGD 4.Ph©n tÝch t¸c phÈm v¨n häc d©n gian_NXBGD. 5,B×nh gi¶ng ca dao –d©n ca-NXBGD. 3.Nội dung và phương pháp nghiên cứu 1.Giíi thiÖu chung vÒ thÓ lo¹i ca dao-d©n ca. a. Kh¸i niÖm ca dao- d©n ca Theo SGK Ngữ văn7 tập 1trang 35 đã nêu khái niệm về ca dao- dân ca như sau: 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - Ca dao- d©n ca lµ tªn gäi chung cña c¸c thÓ lo¹i tr÷ t×nh d©n gian kÕt hợp lời và nhạc, diễn tả đời sống nội tâm của con người. - SGK còng ph©n biÖt hai kh¸i niÖm ca dao vµ d©n ca + D©n ca lµ nh÷ng s¸ng t¸c d©n gian kÕt hîp lêi vµ nh¹c. + Ca dao lµ lêi th¬ cña d©n ca. b. C¸c lo¹i ca dao vµ d©n ca chñ yÕu * D©n ca (1) §ång dao (2) Dân ca lao động (3) D©n ca nghi lÔ (4) H¸t ru (5) D©n ca tr÷ t×nh (6) D©n ca trong kÞch h¸t d©n gian * Ca dao (1) Ca dao trÎ em (2) Ca dao lao động (3) Ca dao nghi lÔ phong tôc (4) Ca dao ru con (5) Ca dao tr÷ t×nh (6) Ca dao trµo phóng Trong nhà trường THCS - THPT chủ yếu học sinh được học phần lời ca( tức là ca dao) nên đề tài này tôi chủ yếu đề cập đến ca dao.\ c. §Æc tr­ng cña ca dao- d©n ca *Hệ đề tài V× lµ phÇn lêi cña nh÷ng c©u h¸t d©n gian nªn ca dao thiªn vÒ t×nh c¶m vµ biểu hiện lòng người, phản ánh tâm tư, tình cảm, thế giới tâm hồn của con người. Thực tại khách quan được phản ánh thông qua tâm trạng con người, nó thể hiện vẻ đẹp trang trọng ngay trong đời thường con người. * Chøc n¨ng Ca dao-dân ca là "tấm gương của tâm hồn dân tộc" là "một trong những dßng chÝnh cña th¬ ca tr÷ t×nh" ( F. Hª ghen). * §Æc ®iÓm thi ph¸p +, Ng«n ng÷ trong ca dao Nói đến thi pháp ca dao, trước hết phải nói đến phương tiện chủ yếu của ca dao, tøc lµ ng«n ng÷. Bëi v× ca dao lµ phÇn lêi cña d©n ca, c¸i yÕu tè nh¹c ®iÖu, 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> động tác có vai trò rất quan trọng trong dân ca, còn ở phần lời thơ thì vai trò chủ yếu thuộc về ngôn ngữ, các yếu tố khác đều trở thành thứ yếu. Chính vì vậy mà ca dao có khả năng sống độc lập ngoài ca hát ( tức là ngoài sự diễn xướng tổng hợp của dân ca) và trở thành nguồn thơ trữ tình dân gian truyền thống lâu đời và phong phú nhất của dân tộc. -Ngôn ngữ trong ca dao đậm đà màu sắc địa phương, giản dị, chân thực, hồn nhiªn, gÇn gòi víi lêi ¨n tiÕng nãi hµng ngµy cña nh©n d©n. Ví dụ như bài ca dao : Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát Đứng bên tê đồng, ngó bên ni đồng, bát ngát mênh mông". Thân em như chẽn lúa đòng đòng Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai ( Trong đó ni= này; tê= kia: tiếng địa phươpng miền trung). Cã nhiÒu bµi ca dao ®­îc lan truyÒn nhanh chãng trë thµnh tiÕng nãi riªng cña nhân nhiều địa phương khác nhau nhờ sự thay đổi địa danh là chủ yếu. - VÝ dô: §­êng v« xø HuÕ quanh quanh Non xanh nước biếc như tranh hoạ đồ Ai v« xø HuÕ th× v« … +ThÓ th¬ trong ca dao Ca dao là phần lời của dân ca, do đó các thể thơ trong ca dao cũng sinh ra từ d©n ca. C¸c thÓ th¬ trong ca dao còng ®­îc dïng trong c¸c lo¹i v¨n vÇn d©n gian khác (như tục ngữ, câu đố, vè …). Có thể chia các thể thơ trong ca dao thµnh bèn lo¹i chÝnh lµ: - C¸c thÓ v·n - ThÓ lôc b¸t - ThÓ song thÊt vµ song thÊt lôc b¸t - ThÓ hçn hîp (hîp thÓ) Trong SGK Ng÷ v¨n 7 tËp I c¸c bµi ca dao ®­îc ®­a vµo chñ yÕu lµ thÓ lôc bát (mỗi câu gồm hai dòng hay hai vế, dòng trên sáu âm tiết, dòng dưới tám âm tiết nên được gọi là "thượng lục hạ bát"). Đây cũng là thể thơ sở trường nhất cña ca dao. ThÓ th¬ nµy ®­îc ph©n thµnh hai lo¹i lµ lôc b¸t chÝnh thÓ (hay chÝnh thøc) vµ lôc b¸t biÕn thÓ (hay biÕn thøc). ë lôc b¸t chÝnh thÓ, sè ©m tiÕt không thay đổi (6+8), vần gieo ở tiếng thứ sáu (thanh bằng), nhịp thơ phổ biến là nhịp chẵn (2/2/2 …), cũng có thể nhịp thay đổi (3/3 và 4/4). ở lục bát biến thể, số tiếng (âm tiết) trong mỗi vế có thể tăng, giảm (thường dài hơn bình thường). 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mong bát ngát Đứng bên tê đồng, ngó bên ni đồng, bát ngát mênh mông. (12 ©m tiÕt) + KÕt cÊu cña ca dao VÝ dô:. *ThÓ c¸ch cña ca dao "Phó", "tØ", "høng" lµ ba thÓ c¸ch cña ca dao (c¸ch ph« diÔn ý t×nh). - "Phó" ë ®©y cã nghÜa lµ ph« bµy, diÔn t¶ mét c¸ch trùc tiÕp, kh«ng qua sù so s¸nh. VÝ dô: CËu cai nãn dÊu l«ng gµ, Ngãn tay ®eo nhÉn gäi lµ cËu cai. Ba n¨m ®­îc mét chuyÕn sai, áo ngắn đi mượn, quần dài đi thuê. - "TØ" nghÜa lµ so s¸nh (bao gåm c¶ so s¸nh trùc tiÕp - tØ dô vµ so s¸nh gi¸n tiÕp - Èn dô). VÝ dô: Th©n em nh­ tr¸i bÇn tr«i, Giã dËp sãng dåi biÕt tÊp vµo ®©u? - "Hứng" là cảm hứng. Người xưa có câu "Đối cảnh sinh tình". Những bài ca dao trước nói đến "cảnh" (bao gồm cả cảnh vật, sự việc) sau mới bộc lộ "tình" (tình cảm, ý nghĩa, tâm sự) đều được coi là làm theo thể "hứng". VÝ dô: Ngã lªn nuéc l¹t m¸i nhµ, Bao nhiªu nuéc l¹t nhí «ng bµ bÊy nhiªu. * Phương thức thể hiện Những bài ca dao trong SGK Ngữ văn 7 chủ yếu có ba phương thức thể hiện đơn là: - Phương thức đối đáp (đối thoại), chủ yếu là bộ phận lời ca được sáng tác và sử dụng trong hát đối đáp nam nữ, bao gồm cả đối thoại hai vế và một vế. VÝ dô: §èi tho¹i hai vÕ: - ë ®©u n¨m cöa nµng ¬i Sông nào sáu khúc nước chảy xuôi một dòng? Sông nào bên đục, bên trong? Nói nµo th¾t cæ bång mµ cã th¸nh sinh? §Òn nµo thiªng nhÊt sø Thanh ë ®©u mµ l¹i cã thµnh tiªn x©y? - Thµnh Hµ Néi n¨m cöa nµng ¬i Sông lục đầu sáu khúc nước chảy xuôi một dòng. 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Nước sông Thương bên đục bên trong, Nói §øc Th¸nh T¶n th¾t cæ bång l¹i cã th¸nh sinh §Òn Sßng thiªng nhÊt xø Thanh ë trªn tØnh L¹ng cã thµnh tiªn x©y." - Phương thức trần thuật (hay kể chuyện trữ tình, khác với trần thuật trong các lo¹i tù sù). VÝ dô: Con cß chÕt rò trªn c©y, Cß con më lÞch xem ngµy lµm ma. Cà cuống uống rượu la đà, Chim ri rÝu rÝt bß ra lÊy phÇn. Chào mào thì đánh trống quân, Chim chÝch cëi trÇn, v¸c mâ ®i giao." - Phương thức miêu tả (miêu tả theo cảm hứng trữ tình, khác với miêu tả kh¸ch quan trong c¸c thÓ lo¹i tù sù). VÝ dô: §­êng v« xø HuÕ quanh quanh, Non xanh nước biếc như tranh hoạ đồ. Ai v« xø HuÕ th× v« … - Ngoài ra còn có cả ba phương thức kép là (trần thuật kết hợp với đối thọai; trần thuật kết hợp với miêu tả; kết hợp cả ba phương thức) - Do nhu cầu truyên miệng và nhu cầu ứng tác, nhân dân thường sử dụng những khuân, dạng có sẵn, tạo nên những đơn vị tác phẩm hoặc dị bản hao hao nh­ nhau. Ví dụ: "Thân em như" … ("hạt mưa sa", "hạt mưa rào", "tấm lụa đào", "tr¸i bÇn tr«i" …) d, Thêi gian vµ kh«ng gian trong ca dao * Thêi gian: - Thêi gian trong ca dao võa lµ thêi gian thùc t¹i kh¸ch quan võa lµ thêi gian của tưởng tượng, hư cấu mang tính chất chủ quan của tác giả. - Ca dao cã rÊt nhiÒu c©u më ®Çu b»ng hai tiÕng "chiÒu chiÒu": "ChiÒu chiÒu xách giỏ hái rau", "Chiều chiều ra đứng bờ sông","Chiều chiều lại nhớ chiều chiÒu" … "ChiÒu chiÒu" cã nghÜa lµ chiÒu nµo còng vËy, sù viÖc diÔn ra lÆp ®i lÆp l¹i. - Ngoµi ra thêi gian trong ca dao cßn sö dông hµng lo¹t nh÷ng tr¹ng ng÷ (hay cụm từ) chỉ thời gian như : "bây giờ"; "tối qua"; "đêm qua" … thì ai cũng hiểu 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> là người nói đang ở thời điểm hiện tại để nhớ lại và nhắc lại chuyện vừa xảy ra ch­a l©u. Nh×n chung thêi gian trong ca dao tr÷ t×nh lµ thêi gian nghÖ thuËt mang tính tượng trưng, phiếm chỉ (hay phiếm định). Vì thế nó phù hợp với nhiều người, ở nhiều địa điểm và thời điểm khác nhau. * Kh«ng gian - Kh«ng gian trong ca dao còng võa lµ kh«ng gian thùc t¹i kh¸ch quan, võa lµ không gian trong trí tưởng tượng mang tính chất tượng trưng của tác giả. - Khi không gian thuộc về "đối tượng phản ánh, miêu tả thì đó là không gian thùc t¹i ®­îc t¸i hiÖn trong ca dao". VÝ dô: xø HuÕ, xø Thanh, s«ng Lôc §Çu, sông Thương … và những nơi khác trong ca dao, nhất là ca dao về phong cảnh và sản vật các địa phương. VÝ dô: Rñ nhau xem c¶nh KiÕm Hå Xem cÇu Thª Hóc, xem chïa Ngäc S¬n. Cũng giống như thời gian, khi không gian được nói đến như một yếu tố góp phần tạo nên hoàn cảnh, trường hợp để tác giả bộc lộ cảm nghĩ (trực tiếp hoặc gián tiếp) thì đó là không gian mang tính chất tượng trưng do tác giả tưởng tượng, hư cấu hoặc tái tạo theo cảm xúc thẩm mĩ của mình. Ví dụ những hình ảnh về không gian, địa điểm mang tính chất tượng trưng, phiếm chỉ, thường xuyên xuất hiện trong ca dao trữ tình ( "cánh đồng", "thác", "ghềnh", "bờ ao", "mái nhà", "ngõ sau" …). Ngay cả những địa điểm có thực khi vào ca dao trữ tình cũng mang tính chất tượng trưng. e, Thñ ph¸p nghÖ thuËt chñ yÕu Nh÷ng bµi ca dao ®­îc ®­a vµo SGK Ng÷ v¨n 7 cã nhiÒu thñ ph¸p nghÖ thuËt khác nhau (mang nét đặc trưng của ca dao truyền thống). ở đây tôi chỉ đề cập đến những thủ pháp chủ yếu. - So sánh là thủ pháp nghệ thuật được dùng thường xuyên, phổ biến nhất, bao gåm so s¸nh trùc tiÕp (tØ dô), so s¸nh gi¸n tiÕp (Èn dô). TØ dô lµ so s¸nh trùc tiếp, thường có những từ chỉ quan hệ so sánh: như, như là, như thể …đặt giữa hai vế (đối tượng và phương tiện so sánh). VÝ dô: - §­êng v« xø HuÕ quanh quanh Non xanh nước biếc như tranh hoạ đồ. - Thân em như chẽn lúa đòng đòng Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai. - Yªu nhau nh­ thÓ ch©n tay Anh em hoµ thuËn , hai th©n vui vÇy. 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> - C«ng cha nh­ nói ngÊt trêi Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển đông. - Cßn ë Èn dô (so s¸nh ngÇm) th× kh«ng nh÷ng kh«ng cã quan hÖ tõ so s¸nh mà đối tượng so sánh cũng được ẩn đi, chỉ còn một vế là phương tiện so sánh (ở đây đối tượng và phương tiện so sánh hoà nhập làm một). Do vậy mà hình thøc Èn dô hµm sóc h¬n tØ dô. VÝ dô bµi ca dao sau lµ tËp hîp bèn h×nh ¶nh Èn dô, mçi h×nh ¶nh ¸m chØ một cảnh ngộ đáng thương của người lao động: Thương thay thân phận con tằm, KiÕm ¨n ®­îc mÊy ph¶i n»m nh¶ t¬. Thương thay lũ kiến tí ti, KiÕm ¨n ®­îc mÊy ph¶i ®i t×m måi. Thương thay hạc lánh đường mây, Chim bay mái c¸nh biÕt ngµy nµo th«i. Thương thay con cuốc giữa trời, Dầu kêu ra máu có người nào nghe. Đặc biệt ẩn dụ gắn rất chặt với nghệ thuật nhân hoá, dùng thế giới loài vật để nói thế giới loài người. Ví dụ bài ca dao dưới đây mỗi con vật tượng trưng cho một loại người, hạng người trong xã hội xưa: Con cß chÕt rò trªn c©y, Cß con më lÞch xem ngµy lµm ma. Cà cuống uống rượu la đà, Chim ri rÝu rÝt bß ra lÊy phÇn. Chào mào thì đánh trống quân, Chim chÝch c¬Ø trÇn v¸c mâ ®i giao. - Biện pháp nghệ thuật đối xứng (đối ý, đối từ): VÝ dô: Sè c« ch¼ng giÇu th× nghÌo Ngày ba mươi tết thịt treo trong nhà. Sè c« cã mÑ cã cha Mẹ cô đàn bà, cha cô đàn ông. Sè c« cã vî cã chång Sinh con ®Çu lßng, ch¼ng g¸i th× trai. - NghÖ thuËt trïng ®iÖp (bao gåm c¶ ®iÖp ý, ®iÖp tõ). VÝ dô: C¸i cß lÆn léi bê ao 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Hỡi cô yếm đào lấy chú tôi chăng. Chó t«i hay töu hay t¨m Hay nước chè đặc, hay nằm ngủ trưa. Ngµy th× ­íc nh÷ng ngµy m­a Đêm thì ước những đêm thừa trống canh. - Nghệ thuật phóng đại được sử dụng hầu hết ở những bài ca dao dùng để ch©m biÕm: VÝ dô: CËu cai nãn dÊu l«ng gµ, Ngãn tay ®eo nhÉn gäi lµ cËu cai. Ba n¨m ®­îc mét chuyÕn sai, áo ngắn đi mượn, quần dài đi thuê. Ngoµi ra cßn cã mét sè biÖn ph¸p kh¸c n÷a. g. Phương thức diễn xướng Phương thức diễn xướng gắn liền với các hình thức nghệ thuật của dân ca (hát ru, hát, hò đối đáp …) 2. Phương pháp dạy ca dao 2.1. Giíi thiÖu bµi MÆc dï chØ chiÕm vµi ba phót nh­ng ®©y lµ kh©u quan träng gi¸o viªn kh«ng nên bỏ qua. Trong giáo án giáo viên nên thể hiện cả dự kiến vào bài, khởi động t¹o t×nh huèng g©y høng thó häc tËp cho häc sinh ngay tõ phót ®Çu, cã thÓ b»ng c©u hái tÝch hîp däc. 2.2. PhÇn d¹y bµi míi a, §äc - chó thÝch * §äc Về phương pháp dạy tác phẩm trữ tình nói chung và ca dao nói riêng việc đọc là khâu khá quan trọng: phải đọc cho "vang nhạc sáng hình". Tác phẩm "chỉ được bắt đầu mở ra cho bạn đọc khi nó vang lên trong tâm hồn như một sự độc tho¹i bªn trong" (Marantxman). V× vËy ë thÓ lo¹i tr÷ t×nh d©n gian lµ ca dao phương pháp "đọc sáng tạo", và biện pháp "đọc diễn cảm" có một vị trí đặc biÖt quan träng gÇn nh­ chñ c«ng. §èi víi ca dao gi¸o viªn nªn cho häc sinh đọc được từ mức thấp nhất cho đến mức cao. - Mức thấp nhất là đọc đúng, tròn vành, rõ chữ, đúng chính âm, chính tả. - Mức cao hơn là đọc diễn cảm, đọc diễn tả cảm xúc. - Mức cao nhất của đọc là đọc nghệ thuật (đọc hay). Đọc diễn cảm phải vươn 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> tới tiệm cận với đọc nghệ thuật. Nhưng trong giờ dạy ca dao - dân ca thì đọc nghệ thuật không bao giờ thay thế cho đọc diễn cảm. Nếu có sử dụng đọc nghệ thuật (ngâm thơ, hát ru …) chỉ với một liều lượng cho phép. - Đối với trình độ học sinh lớp 7 giáo viên chú ý rèn cho các em kĩ năng đọc diễn cảm. Thông qua việc đọc còn biết được trình độ học sinh. - Trong chương trình SGK Ngữ văn 7 những người biên soạn sách đã xác định rõ "thể" và chia nhóm của các bài ca dao vừa giúp giáo viên và học sinh xác định được trọng tâm của bài vừa thuận tiện cho việc xác định cách đọc. Tuy nhiên những bài ca dao ở cùng một đề tài thì tình cảm được thể hiện ở mçi bµi kh«ng hoµn toµn gièng nhau chÝnh v× vËy mµ gi¸o viªn còng cÇn ph¶i xác định được điều này để hướng dẫn học sinh đọc cho đúng giọng. * Chó thÝch Chỉ giảng những chú thích sao, những chú thích liên quan đến nội dung cơ b¶n cña v¨n b¶n. Nh÷ng chó thÝch kh¸c gi¸o viªn t×m c¸ch kiÓm tra häc sinh trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu, ph©n tÝch v¨n b¶n. b, PhÇn ph©n tÝch * Xây dựng hệ thống câu hỏi theo đặc trưng thể loại Đặc trưng trong phân môn Văn là đi từ phân tích đến giảng bình. Giáo viên phải xác định được hệ thống câu hỏi phù hợp với đặc trưng thể loại. Như chúng ta đã biết phần lời của những câu hát dân gian thiên về tình cảm và biểu hiện lòng người, thường đan xen ở các cách thể hiện: phú, tỉ hoặc hứng. Nó sống được đến ngày nay là nhờ dân ca. Nhưng khi đưa vào nhà trường đã được văn b¶n ho¸ vµ v× vËy nã còng ®­îc nghiªn cøu nh­ mét t¸c phÈm nghÖ thuËt. Nhưng trong quá trình dạy học nó cũng cần được làm sống dậy môi trường dân gian ở dạng tinh, đơn giản, đủ để kích thích cảm thụ. Vì ca dao thuộc thể loại trữ tình dân gian cho nên trong quá trình phân tích giáo viên cần tăng cường câu hỏi cảm xúc, hình dung tưởng tượng và các câu hỏi về chi tiết nghệ thuật. Tạo điều kiện cho các em chóng thuộc và tiếp nhận những cách thể hiện độc đáo của ca dao. Ca dao thường nghiêng về vẻ đẹp trang trọng trong đời thường con người. Câu hỏi cảm xúc nghệ thuật cần cố gắng huy động với một khối lượng đáng kể. + HÖ thèng c©u hái c¶m xóc Là hệ thống câu hỏi tìm ra phản ứng trực giác của người đọc bị tác động bởi nội dung và hình thức của tác phẩm ở mức độ ấn tượng ban đầu. Nó đi sâu vào cảm xúc thẩm mĩ. Trả lời hệ thống câu hỏi này, người đọc xác định được cảm 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> xúc của mình khi đọc xong tác phẩm, thể hiện ấn tượng ban đầu của mình trước hình thức nghệ thuật hay nội dung trực tiếp có tính chất vật chất của tác phẩm. Ngay trong hệ thống nhỏ thứ nhất của loại câu hỏi cảm xúc đó cũng luôn xét đến sự chi phối của thể loại và lứa tuổi để có những câu hỏi vừa sức và không bị "nhàm sáo", luôn luôn bám sát văn bản. và rõ ràng, để có được câu hỏi thoả mãn yêu cầu đó người dạy cũng như người đọc không thể hời hợt với t¸c phÈm ngay tõ phót ®Çu + Hệ thống câu hỏi hình dung tưởng tượng Sự tưởng tượng càng phong phú và mãnh liệt thì cảm xúc càng phát triển, khi nghiên cứu về vấn đề này cả ĐUĐETXKI và LÊVINÔP đều chop rằng: "Các hình ảnh tưởng tượng của các em khác với biểu tượng của trí nhớ có tính chất cá biệt rõ rệt, hoặc có những dấu hiệu riêng biệt phong phú, hoặc ngược lại chỉ phản ánh cái chung không chỉ có chi tiết hoá một cách rõ ràng và xác định. Giai đoạn khó nhất của tưởng tượng là từ tái tạo đến tổng hợp các dấu hiệu kh¸c nhau thµnh mét h×nh ¶nh toµn vÑn: sù tæng hîp nµy sÏ dÔ dµng h¬n nÕu nó dựa trên tính chất trực quan của tri giác, đặc biệt để nắm được hình tượng nghÖ thuËt, häc sinh cÇn ph¶i biÕt kÕt hîp viÖc sö dông mét c¸ch hîp lÝ tµi liÖu trực quan với việc độc lập dựa vào mô tả để tìm được hình tượng … Tưởng tượng, tái tạo, tham gia vào tất cả các hình thức tái tạo của học sinh. Hoạt động sáng tạo ở lứa tuổi nàycó rất nhiều vẻ. Và nhất là "phản ứng" với cái đẹp là cái mà cuộc sống biểu tượng hay là cái làm cho ta nhớ lại về cuộc sống. Đây là thời điểm để đem lại cho người đọc khoái cảm thẩm mĩ xen lẫn cảm xúc của liên tưởng nhất là khi tác động đến cái đẹp đa dạng của hình tượng. Những hình tượng có nội dung phong phú, có màu sắc xúc cảm là chỗ dựa tốt để nắm vững bài học … Vai trò của giáo viên trong việc giáo dục năng lượng tưởng tượng của học sinh là rất quan trọng, khéo léo dùng các biện pháp và phương pháp kích thích học sinh tạo nên các hình ảnh của những cái chưa bao giờ thấy "tránh chủ quan và bịa đặt". + HÖ thèng c©u hái ph¸t hiÖn thñ ph¸p nghÖ thuËt Như chúng ta đã biết những bài ca dao được đưa vào SGK Ngữ văn 7 có nhiều thủ pháp nghệ thuật khác nhau mang nét đặc trưng của ca dao truyền thống. Đó là các thủ pháp nghệ thuật như : so sánh, ẩn dụ, nhân hoá, phóng đại …(đã trình bày ở phần trên "Đặc điểm thi pháp nghệ thuật") giáo viên cần sử dụng những câu hỏi để học sinh để học sinh phát hiện được những thủ pháp nghÖ thuËt quen thuéc trong ca dao. 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> - Ngoµi ra, còng nh­ d¹y c¸c v¨n b¶n thuéc thÓ lo¹i tr÷ t×nh gi¸o viªn cÇn sö dông nh÷ng c©u hái b×nh nh­ng chó ý ph¶i cã c©u hái ®i tõ ph©n tÝch, gi¶ng giải, nắm được nghĩa lí của kết cấu, hình tượng từ ngữ rồi mới đến câu hỏi b×nh. * Tìm những câu ca dao tương tự Tư liệu về một bài ca dao khi thì cùng về một đề tài, khi thì gần nhau ở cách diễn đạt, chúng nằm trong hệ những bài ca. Phải đặt được bài ca dao vào hệ thống, hệ đề tài của nó mới dễ xác định được môi sinh và từ đó mới có thể tạo tình huống cho giờ phân tích loại bài ca đặc biệt này. VÝ dô: Khi d¹y bµi ca dao "C«ng cha nh­ nói ngÊt trêi" gi¸o viªn nªn yªu cầu học sinh tìm những bài, những câu ca dao có nội dung tương tự. Đó là bài: C«ng cha nh­ nói Th¸i S¬n Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra. Mét lßng thê mÑ kÝnh cha Cho tròn chữ hiếu mơi là đạo con. - Những bài ca có nội dung tương tự như bài "Chiều chiều ra đứng ngõ sau" nh­: - ChiÒu chiÒu x¸ch giá h¸i rau Ngã lªn m¶ mÑ ruét ®au chÝn chiÒu. - Chiều chiều ra đứng bờ sông Muốn về quê mẹ mà không có đò. - V¼ng nghe chim vÞt kªu chiÒu Bu©ng khu©ng nhí mÑ chÝn chiÒu ruét ®au. c, PhÇn ph©n tÝch Một tác phẩm văn học được coi là thành công bởi có sự đóng góp của hai yếu tố đó là nội dung và nghệ thuật. Phần tổng kết nội dung và nghệ thuật giáo viên nên sử dụng những câu hỏi để học sinh tự khái quát lại nội dung và tổng hợp các biện pháp nghệ thuật mà tác giả dân gian đã sử dụng trong bài ca (tránh trường hợp giao viên gọi học sinh đọc ghi nhớ ngay). Hoặc có thể sử dụng dạng bài tập trắc nghiệm để kiểm tra mức độ hiểu bài của học sinh. d, PhÇn luyÖn tËp Đa số các bài tập phần luyện tập đều hỏi về nội dung và nghệ thuật của những bài ca dao cùng đề tài nên giáo viên có thể kết hợp trong quá trình phân tích và phần tổng kết (trường hợp bài dài thì giao bài tập phần luyện tập cho häc sinh vÒ nhµ lµm) 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> 4. kết quả của của đề tài: Qua gần nhiều năm dạy môn Ngữ văn lớp 7 tôi đã hướng dẫn các em học sinh nắm được khái niệm, đặc điểm của ca dao - dân ca. Các em đã có kĩ năng và chủ động trong việc thưởng thức tác phẩm văn chương thuộc thể loại trữ tình dân gian. Nhiều em đã thực sự yêu thích môn Văn, có em đã sưu tầm được khá nhiều bài ca dao theo chủ đề và chép vào sổ tay văn học. Chính những bài ca dao này phần nào đã minh hoạ cụ thể, sinh động cho kiểu văn bản biÓu c¶m gióp c¸c em dÔ dµng tiÕp nhËn vµ thùc hµnh kiÓu v¨n b¶n nµy. Vận dụng các phương pháp dạy học văn học dân gian trên, tôi thấy đạt kết quả hơn so với phương pháp giảng dạy trước đây. Cụ thể, tôi nhận thấy: *Về tri thức: - Giúp học sinh hiểu được một tác phẩm văn học dân gian cụ thể. - Cảm nhận được tình cảm và tâm hồn tinh tế của tác giả dân gian trong từng tác phẩm. - Có ấn tượng sâu sắc đối với từng tác phẩm. *Về kỹ năng: - Phát huy được tính tích cực sáng tạo của học sinh trong giờ học, giúp giờ học sinh động hơn. - Có hứng thú và năng lực tiếp cận, phân tích tác phẩm văn học dân gian cụ thể. - Rèn luyện thêm năng lực cảm thụ văn học dân gian.: - Tiết học sinh động hơn, khơi gợi được hứng thú học tập của học sinh. - Học sinh đã cảm nhận được cuộc sống, sinh hoạt văn hóa của nhân dân lao động và cộng đồng các dân tộc. - Học sinh có thể hiểu được những điều sâu xa mà tác giả dân gian gửi gắm. - Tác phẩm văn học dân gian đã thực sự sống trong lòng các em. 5.Gi¶i ph¸p míi - Để đạt được hiệu quả trong quá trình giảng dạy về đề tài này,tôi xin đưa ra mét sè gi¶i ph¸p sau.. *§èi víi gi¸o viªn -áp dụng triệt để phương pháp dạy học văn bằng phương pháp nêu vấn đề 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> -Vận dụng tốt phương pháp tích hợp vào trong giảng dạy -Tổ chức tốt hoạt động ngoại khoá -§­a ra nhiÒu h×nh thøc kiÓm tra. §Æc biÖt Khi dạy về thể loại ca dao. -Thực hiện tốt việc chuẩn bị của giáo viên và học sinh. -Chuẩn bị và sử dụng tốt các thiết bị dạy học, đồ dùng dạy học . - Chọn hướng khai thác văn bản hợp lý. - Áp dụng linh hoạt các phương pháp dạy häc - Xây dựng hệ thống câu hỏi đa dạng: câu hỏi gợi mở, câu hỏi nêu vấn đề,… - Tổ chức hoạt động nhóm phong phú: chia nhóm thảo luận, sân khấu hoá các bµi ca dao . - Lựa chọn bài tập để rèn kỹ năng và đánh giá kết quả học tập của học sinh.. *§èi víi häc sinh - Đối với học sinh trung bình, giáo viên có thể cho dạng bài tập như sau: +Thống kê các hình ảnh so sánh, ẩn dụ trong những bài ca dao đã học và cho biết người bình dân thường lấy các hình ảnh đó từ đâu? +Tìm thêm một số câu ca dao nói về: Chiếc khăn, chiếc áo, cây đa- bến nước,…. - Đối với học sinh khá- giỏi, giáo viên có thể cho dạng bài tập như sau: Tìm một vài bài thơ( hoặc câu thơ) của các nhà thơ trung đại và hiện đại có sử dụng chất liệu văn học dân gian để chứng minh vai trò của văn học dân gian đối với văn học viết. * Phần ca dao –d©n ca cần được giảng dạy, truyền thụ kiến thức một cách nhẹ nhàng nhưng khắc sâu kiến thức cho học sinh. Liên hệ chặt chẽ với các môn học khác và một số lĩnh vực trong đời sống. Giúp giáo viên Ngữ Văn giảng dạy tốt và đạt kết quả cao. Đồng thời, phải luôn luôn tìm tòi nghiên cứu, trau dồi thêm kiến thức thực tế. - Kích thích sự hứng thú, chủ động, sáng tạo, quan sát và tìm tòi thêm các kiến thức trong các tiết văn ca dao-d©n ca nói riêng và các tiết gi¶ng v¨n nói chung. - Đồng thời, giúp học sinh nhận ra rằng môn Ngữ Văn trong THCS là cầu nối. 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> các môn học khác và có vai trò vô cùng quan trọng trong việc giúp các em trở thành con người của xã hội mới năng động và sáng tạo. T×m hiÓu b»ng c¸ch đọc, nghiên cứu tài liệu về phương pháp giảng dạy tác phẩm văn học theo đặc trưng thể loại. Các bài viết có tính chất khoa học và đã thành giáo trình giảng d¹y. -Tham khảo ý kiến cũng như phương pháp giảng dạy các tác phẩm thuộc thể loại trữ tình của đồng nghiệp thông qua các buổi họp chuyên đề, dự giờ thăm líp. - LÊy thùc nghiÖm viÖc gi¶ng d¹y v¨n häc ë trªn líp nh÷ng bµi ca dao- d©n ca đặc biệt là những bài giàu giá trị nghệ thuật và đánh giá kết quả nhận thức của học sinh, để từ đó tìm hiểu nguyên nhân rút ra hướng rèn luyện học sinh.. B. NéI DUNG B(øng dông thùc tiÔn vµo c«ng t¸c gi¸o dôc) I.qu¸ tr×nh ¸p dông Bất cứ một đề tài nào muốn thành công,muốn đạt kết quả cao,cần phải có một quá trình nghiên cứu lâu dài.Quá trình đó ,được áp dụng vào thực tế giảng dạy ,đặc biệt là giảng dạy theo phương pháp mới.Là một giáo viên dạy văn và là giáo viên trẻ ,thông qua mỗi giờ giảng văn,và đặc biệt là dạy nâng cao và bồi dưỡng học sinh giỏi.tôi cần khắc sâu cho học sinh về đặc trưng của thể loaị văn học này.Đặc biệt là thể loại ca dao-dân ca .Để từ đó giúp các em,khắc sâu và hiÓu râ h¬n vÒ thÓ lo¹i VHDG vµ hiÓu s©u h¬n vÒ cuéc sèng vµ sè phËn cña người lao động Việt Nam xưa kia. Ví dụ khi dạy văn bản : Những câu hát về tình cảm gia đình §©y lµ tiÕt ®Çu tiªn häc sinh t×m hiÓu kh¸i niÖm ca dao - d©n ca, nh­ng nh÷ng câu, những bài ca dao các em đã được làm quen, được nghe từ nhỏ, rồi những n¨m tiÓu häc v× vËy t«i cã thÓ vµo bµi nh­ sau: Ngay từ khi cất tiếng khóc chào đời, được nằm trên chiếc nôi tre chúng ta đã ®­îc nghe tiÕng ru Çu ¬ cña bµ, cña mÑ b»ng nh÷ng c©u ca dao - d©n ca, nã như dòng suối ngọt ngào, vỗ về, an ủi tâm hồn mỗi người. khúc hát tâm tình của quê hương đã thấm sâu vào trái tim mỗi người dân Việt Nam mà năm th¸ng cã qua ®i còng kh«ng thÓ phai mê. Hỏi: Vậy bây giờ em nào có thể đọc cho cả lớp nghe một vài câu ca dao mà em thuộc hoặc đã được học ở tiểu học. - Sau đó giáo viên có thể tiến hành hoạt động liên môn khi sử dụng các làn 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> điệu dân ca để gây tình huống. Hỏi: Trong môn Âm nhạc lớp 6 và lớp 7 các em đã được học một số làn điệu dân ca. Vậy một em hãy nêu rõ tên làn điệu dân ca đó. Nếu có thể em hát một vµi c©u cho c¸c b¹n nghe. (§ã lµ bµi "§i cÊy" d©n ca Thanh Ho¸ - líp 6 vµ bµi "LÝ c©y ®a" d©n ca quan hä B¾c Ninh - líp 7). Sau đó,giáo viên đi vào c ụ thể của một vài bài ca dao Ví Dụ1:Khi dạy bài “Ngó lên nuộc lạt mái nhà” giáo viên có thể đặt câu hỏi: . Hỏi: Kết cấu câu tám "Bao nhiêu nuộc lạt nhớ ông bà bấy nhiêu" có gì đáng chó ý? Học sinh: Có kết cấu "Bao nhiêu … bấy nhiêu" là cách nói tăng cấp thường gÆp trong ca dao. Ví dụ 2:khi dạy bài “Công cha như núi ngất trời” giáo viên có thể đặt câu hỏi: Hỏi: Qua nhạc điệu, vần điệu của bài ca "Công cha như núi ngất trời" đã để l¹i cho em c¶m gi¸c g×? Học sinh: Bài ca mang âm điệu ngọt ngào, du dương làm cho em cảm thấy lêi nh¾c nhë nhÑ nhµng mµ s©u l¾ng. Ví dụ3: Khi dạy đến bài ca dao "Chiều chiều ra đứng ngõ sau" giáo viên có thể đặt câu hỏi. Hỏi: Em hình dung như thế nào về bóng dáng người phụ nữ trong bài ca nµy? H·y t¶ cho c¸c b¹n nghe. Học sinh có thể trả lời theo sự tưởng tượng của cá nhân mình: Đó là bóng dáng người phụ nữ cô đơn, đứng nơi ngõ sau trong buổi chiều hưu quạnh, đứng như tạc tượng vào không gian, cặp mắt đăm đắm ngóng trông về quê mẹ. Chú ý: Hoạt động liên môn phải hết sức thận trọng, đúng thời điểm với một liều lượng cho phép. Qua các tiết dạy về chùm Ca dao về tình cảm gia đình,các em tiếp nhận một cách hứng thú . Qua đây ta thấy ,ca dao-dân ca mang đến cho con người một cái nhìn cao đẹp ,một cuộc đấu tranh cho đời sống tốt đẹp ,có đau khổ mà kh«ng bu«ng xu«i,cã thÊt b¹i mµ kh«ng ®Çu hµng …..§ã lµ tinh thÇn l¹c quan và triết lí sống vững vàng của con người trong ca dao-dân ca .Để từ đó ,con người có nhiều niềm tin trong cuộc sống,và xây dựng một cuộc sống tốt đẹp h¬n. II.hiÖu qu¶ khi ¸p dông Đề tài đến với các em.được các em đón nhận một cách say mê.Bởi vì,các em ®¨ tõng ®­îc nghe nh÷ng c©u h¸t ca dao qua lêi ru cña bµ,lêi ru cña mÑ.V× thÕ 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> thông qua giờ văn,các em sẽ được trang bị sâu hơn về một lượng kiến thức về thÓ lo¹i Ca dao-d©n ca ,H¬n n÷a c¸c em cßn ®­îc trang bÞ bëi nh÷ng bµi ca dao đầy lí thú.vì vậy,khi giảng về đề tài này ,được các em đón nhận say mê,tích cực xây dựng bài.Các em sẽ tin vào những gì tốt đẹp nhất mà cha ông để lại.Từ đó,giúp các em sẽ biết xây dựng một cuộc sống ngày càng tốt đẹp. Cụ thể qua bài kiểm tra khảo sát chất lượng đại trà và bồi dưỡng HSG về chuyên đề ca dao-dân ca Hình thức kiểm tra học sinh -Vấn đáp -Tr¾c nghiÖm -ViÕt kiÓu v¨n b¶n biÓu c¶m +Thêi gian ¸p dông(Trong qu¸ tr×nh häc ë HKI) +Đối tượng-Học sinh lớp 7 Tổng số học sinh:32em -Chất lượng đại trà: Giỏi:20=17% Kh¸:80=68% Trung b×nh:18=15% -Chất lượng HSG: -Giỏi:9em=28% -Kh¸;13em=41% -Trung b×nh10em.=31% III.bµi häc kinh nghiÖm Từ thực tiễn giảng dạy về chuyên đề này,tôi rút ra một số kinh nghiệm sau’ Đa số tư duy các em còn hạn chế,đặc biệt là các em mới bước lên ngưỡng cửa cÊp2,nªn gi¸o viªn kh«ng nªn trang bÞ cho c¸c em qu¸ nhiÒu kiÕn thøc mµ gi¸o viªn cÇn cã nh÷ng thñ ph¸p trong gi¶ng d¹y .§Ó gióp c¸c em thªm gÇn gòi víi kiÕn thøc cã ngay trong t¸c phÈm vµ trong bµi d¹y cña thÇy c« gi¸o Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y ,gi¸o viªn cÇn ph¸t hiÖn nh÷ng ý kiÕn s¸ng tạo của học sinh ,để bổ sung và uốn nắn những ý kiến sai.Để từ đó giúp các em trau dåi thªm kiÕn thøc vµ cã sù t­ duy ®­îc tèt h¬n. Qua quá trình thực hiện đề tài, tôi rút ra một số kinh nghiệm cho bản thân : - Trước hết, tôi nắm vững chương trìng SGK, mục đích yêu cầu của bài dạy, đặc biệt là phần ca dao-d©n ca để có phương pháp soạn giảng phù hợp. Từ đó có thể tạo sự hứng thú và giúp các em tiếp thu bài một cách nhẹ nhàng. - Tôi luôn chú ý chuẩn bị rất kĩ bài dạy cả về nội dung lẫn kiến thức, đồ dùng dạy học, các câu hỏi nêu vấn đề cũng như các câu hỏi gợi mở. Nhất là phần tài liệu có liên quan đến bài giảng trước khi giảng dạy. 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> - Cũng từ đó tôi luôn tìm tòi, nghiên cứu các tài liệu để có thể hiểu sâu hơn, chính xác hơn vấn đề và có hướng kết hợp các phân môn khác, cũng như liên hệ thực tế. - Không ngừng học hỏi đồng nghiệp để có thêm những tư liệu, kinh nghiệm quí báu trong giảng dạy. - Khâu chuẩn bị của học sinh cũng góp phần không nhỏ vào sự thành công của tiết học. Nên tôi rất chú ý đến khâu dặn dò các em về nhà sưu tầm, tìm hiểu, quan sát những vấn đề liên quan đến nội dung bài học. - Ngay cả vấn đề làm nhóm hay cá nhân cũng rất quan trọng, cần phải có phân công rõ ràng. IV.kiÕn nghÞ Bất cứ một đề tài nào muốn thành công và đạt được hiệu quả cao cần có sự hỗ trợ khách quan để làm nên một giờ dạy .Vì vậy để có kết quả tốt cần bổ trợ ; *Cung cấp đầy đủ thiết bị ,đồ dùng dạy học cho giáo viên và học sinh *Bổ sung thêm sách tham khảo về mảng VHDG cho thư viện trường *Tạo điều kiện cho giáo viên và học sinh được mượn sách PhÇn III.- kÕt luËn. Giảng dạy ca dao - dân ca là một hoạt động hội tụ được nhiều kĩ năng và tri thức, trong đó hạt nhân là kiến thức và kĩ năng xử lí những văn bản ca dao dân ca (một thể loại trữ tình dân gian) cụ thể với một kĩ năng tổ chức dạy học kĩ năng sư phạm trước một đối tượng là học sinh THCS. Tuỳ theo những bài ca dao - dân ca với đặc trưng thể loại và đề tài của nó (bởi vì văn bản chỉ tồn tại trong thể loại), mà người giáo viên tổ chức cho học sinh đọc tác phẩm, chỉ ra phương pháp phát hiện, sưu tập, lựa chọn, phân tích, sử dụng sáng tạo như tư liệu nguồn để có thể khám phá ý nghĩa, giá trị của tác phẩm. Trên cơ sở đó mà tÝch hîp gi¸ trÞ cña nh©n c¸ch. Sù tÝch hîp nµy sÏ võa mang b¶n s¾c c¸ nh©n, vừa có sắc thái cộng đồng - một điểm có thể trở nên rất mạnh, tuỳ thuộc vào tài năng, đức độ của người giáo viên và môi trường sư phạm. Để giảng dạy ca dao - dân ca có hiệu quả, hay dạy - học theo phương pháp tích cực, chúng ta cần hiểu rõ rằng : phương pháp tích cực thực chất sẽ xuất hiÖn ngay trong qu¸ tr×nh d¹y häc, mang s¾c th¸i linh ho¹t vµ phong c¸ch cña mỗi người. và đó cũng chính là điều giá dục của ta và nhiều nước đang nhằm đến : Trao quyền sáng tạo cho mỗi cá nhân. Để đạt được những kết quả như trên thì đòi hỏi giáo viên phải làm việc với 17 Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>